زمین ساخت
علی بندگانی؛ علی یساقی؛ محسن الیاسی
چکیده
در این مقاله تکامل ساختاری پهنه گسله بمو در بخش چین خورده زاگرس به عنوان نمونه ای از پهنه های گسلی با روند شمال خاوری و با استفاده از تحلیل جنبشی و دینامیکی ساختارهای موجود در آن ارائه شده است. با توجه به این داده ها، دو مرحله کوتاه شدگی با روند های NE و NNE در منطقه تبیین شده است. بر این اساس راستای تنش فشارشی در ابتدا بصورت NE تحلیل گردیده ...
بیشتر
در این مقاله تکامل ساختاری پهنه گسله بمو در بخش چین خورده زاگرس به عنوان نمونه ای از پهنه های گسلی با روند شمال خاوری و با استفاده از تحلیل جنبشی و دینامیکی ساختارهای موجود در آن ارائه شده است. با توجه به این داده ها، دو مرحله کوتاه شدگی با روند های NE و NNE در منطقه تبیین شده است. بر این اساس راستای تنش فشارشی در ابتدا بصورت NE تحلیل گردیده که باعث تشکیل گسل عرضی بمو با سازوکار امتدادلغز چپ بر شده است. این مرحله از دگرشکلی با توجه به متاثر شدن نهشته های الیگوسن–اوایل میوسن احتمالا در این زمان روی داده است. در ادامه دگرشکلی و متاثر از تغییر جهت کوتاهشدگی در پهنه همگرایی برخوردی ورق عربی با ایران مرکزی در میوسن پسین-پلیوسن، راستای تنش فشارشی عامل دگرشکلی در پهنه گسله بمو به NNE تغییر نموده است. چنین تغییری منجر به توسعه ساختارهای جوان تر به صورت چین خوردگی و گسلش معکوس در پهنه گسله بمو گردیده است و نشان می دهد که پهنه گسله بمو و دیگر پهنه های گسلی با روند شمال خاوری-جنوب باختری همچون گسل های با روند شمال باختری- جنوب خاوری متاثر از تغییر جهت همگرایی برخوردی در زاگرس بوده اند.
سنگ شناسی
زینب قرامحمدی؛ علی کنعانیان؛ محسن الیاسی
چکیده
توده نفوذی دهبالا در محدوده 45 کیلومتری جنوب باختر شهرستان بویینزهرا در استان قزوین رخنمون دارد. این توده دارای انکلاوهای میکروگرانولار مافیک بسیار با اشکال گرد شده و بیضوی و با اندازه های 2 تا بیشینه 30 سانتی متر است. انکلاوها از مونزودیوریت، دیوریت و گابرودیوریت و سنگ های میزبان بیشتر از گرانودیوریت تشکیل شده اند. حضور بافت های ...
بیشتر
توده نفوذی دهبالا در محدوده 45 کیلومتری جنوب باختر شهرستان بویینزهرا در استان قزوین رخنمون دارد. این توده دارای انکلاوهای میکروگرانولار مافیک بسیار با اشکال گرد شده و بیضوی و با اندازه های 2 تا بیشینه 30 سانتی متر است. انکلاوها از مونزودیوریت، دیوریت و گابرودیوریت و سنگ های میزبان بیشتر از گرانودیوریت تشکیل شده اند. حضور بافت های عدم تعادل همچون درشت بلورهای پلاژیوکلاز با سطوح تحلیلی و بافت غربالی، کوارتز اوسلی و آپاتیت های سوزنی در انکلاوها می تواند نشانگر رخداد آمیختگی ماگمایی در توده نفوذی دهبالا باشد. توزیع عناصر اصلی و فرعی و خاکی کمیاب به روشنی تبادل میان ماگماهای فلسیک میزبان و انکلاوها را در طی آمیختگی ماگمایی بازتاب می دهد. غنیشدگی غیر عادی REE در انکلاوها نسبت به سنگ فلسیک میزبان، نشانه ماهیت متفاوت دو ماگمای فلسیک و مافیک به وجود آورنده این دو سنگ و ناهمگنی شکلی ایجاد شده در انکلاوها (ابعاد فرکتال) ناشی از فرایندهای آمیختگی ماگمایی است. ابعاد فرکتال انکلاوها میان 14/1 تا 29/1متغیر است. رده 29/1 بالاترین فراوانی را در نمودار ستونی نشان می دهد. بر پایه بعد فرکتال (Dbox) انکلاوها، نسبت لگاریتم گرانروی گرانودیوریت میزبان به انکلاو، طیفی از 56/0 تا 96/0 را نشان می دهد و مد آن در نمودار ستونی 96/0 است. بیشتر انکلاوها در توده نفوذی دهبالا با محتوای سیلیس نزدیک به 56 درصد و مقادیر بالای ابعاد فرکتال مشخص می شوند. این مسئله آمیختگی کم ماگمای مافیک انکلاوها با ماگمای فلسیک میزبان را تأیید میکند و نشانه افزایش اختلاف گرانروی میان ماگماهای گرانودیوریت میزبان و انکلاوهاست.
ساره رجبی؛ محسن الیاسی؛ عبدالله سعیدی؛ علیرضا شهیدی
چکیده
در این پژوهش، از دادههای ناهمگن لغزش گسلی به عنوان دادههای اصلی برای تحلیل تنش دیرینه در گوة زمینساختی شمال تهران، بین دو گسل مشا و شمال تهران استفاده شده است. با استفاده از این دادهها و با کمک روشهای تنش دیرینه، ابتدا به پهنهبندی منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. بر این اساس، منطقه به 15 پهنه پایدار تنشی تفکیک شده و میانگین ...
بیشتر
در این پژوهش، از دادههای ناهمگن لغزش گسلی به عنوان دادههای اصلی برای تحلیل تنش دیرینه در گوة زمینساختی شمال تهران، بین دو گسل مشا و شمال تهران استفاده شده است. با استفاده از این دادهها و با کمک روشهای تنش دیرینه، ابتدا به پهنهبندی منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. بر این اساس، منطقه به 15 پهنه پایدار تنشی تفکیک شده و میانگین تنش دیرینه در هر یک از این محدودهها بهدست آمد. سپس در هر پهنه با روش وارونهسازی چندمرحلهای، به تفکیک فازهای تنشی پرداخته شد. در گام بعد، بر اساس میدان تنش میانگین بهدست آمده از هر پهنه و چرخش دادههای گسلی بر اساس انگاره اندرسن برای رژیم تنشی فشاری، نقشه خطهای گذر محورهای تنش برای میدان تنش میانگین حاکم بر منطقه در طول زمان زمینشناسی رسم شد. آرایش خطهای گذر تنش بیشینه، نشانگر پیروی آنها از رژیم تنشی کلی حاکم بر پوسته ایران است و دینامیک گوه زمینساختی شمال تهران را رد میکند.
کیمیا کلانتری؛ علی کنعانیان؛ عباس آسیابانها؛ محسن الیاسی
چکیده
گدازههای بازی تا حد واسط پالئوژن البرز مرکزی، در شمال خاور شهر قزوین، از تراکی-آندزیت، تراکی-آندزی بازالتی و آندزی بازالتی تشکیل شدهاند. سنگهای منطقه، از لحاظ زمینشیمیایی، کلسیمی-قلیایی پرپتاسیم هستند. بالا بودن نسبتهای LILE/HFSE و LREE/HREE در نمونهها و شباهت ترکیب شیمیایی آنها با گدازههایی که در مناطق شاخص فرورانش تشکیل ...
بیشتر
گدازههای بازی تا حد واسط پالئوژن البرز مرکزی، در شمال خاور شهر قزوین، از تراکی-آندزیت، تراکی-آندزی بازالتی و آندزی بازالتی تشکیل شدهاند. سنگهای منطقه، از لحاظ زمینشیمیایی، کلسیمی-قلیایی پرپتاسیم هستند. بالا بودن نسبتهای LILE/HFSE و LREE/HREE در نمونهها و شباهت ترکیب شیمیایی آنها با گدازههایی که در مناطق شاخص فرورانش تشکیل میشوند، احتمال شکلگیری سنگهای منطقه را در یک محیط فرورانشی تقویت میکند. به نظر میرسد فرایند فرورانش، تأثیر اندکی در تمرکز عناصر Zr، Ta، Hf، Sm، Tb، Nd، Eu و Y در سنگهای منطقه و در عوض تأثیر قابل ملاحظهای در تمرکز عناصر Th، U و تا اندازهای La در نمونهها داشته است. بالا بودن نسبت Ba/La، Ba/Ta و La/Ta و پایین بودن مقدار TiO2 در نمونهها نشان میدهد که گدازههای منطقه در مناطق کمان ماگمایی تشکیل شدهاند. پراکندگی نمونهها بر روی نمودارهای Th/Yb در برابر Ta/Yb و همراه بودن آنها با حجم وسیعی از توفهای اسیدی، نشانه شکلگیری گدازهها در حاشیه فعال قاره است.
محسن الیاسی؛ سیران احمدیان
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، تحلیل تاریخچه تنش دیرینه در محدوده کن- کرج است. فازهای تنش دیرینه با استفاده از تعدادی گسل متوسط مقیاس دارای خطوارههای لغزشی، تعیین و دستهبندی شدند. نتایج حاصل، با توجه به برخی پدیدههای زمینشناسی دیگر همچون سطح محوری چینها، صفحات تزریق، و صفحات استیلولیت کنترل شدند. موقعیت محورهای ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، تحلیل تاریخچه تنش دیرینه در محدوده کن- کرج است. فازهای تنش دیرینه با استفاده از تعدادی گسل متوسط مقیاس دارای خطوارههای لغزشی، تعیین و دستهبندی شدند. نتایج حاصل، با توجه به برخی پدیدههای زمینشناسی دیگر همچون سطح محوری چینها، صفحات تزریق، و صفحات استیلولیت کنترل شدند. موقعیت محورهای اصلی تنش و شکل هندسی بیضوی تنش در فضای تنش چهار بعدی توسط تعیین محور چرخش در هر محدوده با توجه به نظریه اندرسون تحلیل شده است. دو فاز تنش متفاوت شناسایی و وضعیت هندسی مسیرهای تنش بیشینه فشارشی روی نقشه ساختاری نمایش داده شد. مسیرهای تنش محاسبه شده روند شمالی - جنوبی داشته و همگرایی محسوسی به سمت شمال نشان میدهند که نشاندهنده افزایش شدت تنش در حین فعالیتهای سامانه گسلی است.