محمد بادفر؛ محمدرضا جان‌نثاری؛ رضا حسین زاده؛ مجید قادری
چکیده
این نوشتار، پژوهشی پیرامون اکتشافات ژئوشیمیایی و بررسیهای زمینشناسی اقتصادی در برگه 1:50.000 قرهناز در باختر استان زنجان و هدف از آن، معرفی مناطق امیدبخش معدنی در مقیاس ناحیهای است. برای این منظور، نمونههای ژئوشیمیایی برداشت و به روش اسپکترومتر نشری، پلاروگرافی و ICP آنالیز شدند. سپس نتایج، مورد پردازشهای آماری قرار ...
بیشتر
این نوشتار، پژوهشی پیرامون اکتشافات ژئوشیمیایی و بررسیهای زمینشناسی اقتصادی در برگه 1:50.000 قرهناز در باختر استان زنجان و هدف از آن، معرفی مناطق امیدبخش معدنی در مقیاس ناحیهای است. برای این منظور، نمونههای ژئوشیمیایی برداشت و به روش اسپکترومتر نشری، پلاروگرافی و ICP آنالیز شدند. سپس نتایج، مورد پردازشهای آماری قرار گرفت و نمونههای بیهنجار به روش جدا شدند. در فاز کنترل، بیهنجاریهای ژئوشیمیایی بهدست آمده با مطالعات کانیسنگین و زمینشناسی اقتصادی (مشاهدات صحرایی، مطالعه مقاطع صیقلی و نازک تهیه شده از زونهای کانه‌دار و همچنین آنالیز نمونههای برداشت شده از این زونها) بررسی و تأیید شدند. تلفیق نتایج حاصل از این مطالعات با بیهنجاریهای ژئوشیمیایی مناطق امیدبخش معدنی مربوط به منطقه مورد مطالعه معرفی شدند که عبارتند از: الف) منطقه شمال- شمال خاوری دارای بیهنجاریهای عناصر طلا، سرب، روی، مس، ب) منطقه شمال باختری دارای بیهنجاریهای عناصر مس، طلا، آهن، مولیبدن، بیسموت و تنگستن و ج) منطقه جنوب- جنوب باختری دارای بیهنجاریهای عناصر مس، سرب، روی، مولیبدن، منگنز و گوگرد.
زهرا محمدزاده؛ مجید قادری؛ سعید علیرضایی؛ جمشید حسن‌زاده
چکیده
کانسار مس پورفیری رضی آباد در 30 کیلومتری شمال جیرفت و بخش جنوبی کمربند مس کرمان، در جنوب‌خاوری کمان ماگمایی ارومیه- دختر واقع است. قدیمی ترین واحد آذرین شناخته شده در سامانه پورفیری رضی آباد توالی های آندزیتی- توفی به سن ائوسن است. چندین توده نفوذی شامل دیوریت، گابرو، گرانودیوریت و کوارتزدیوریت به‌همراه دایک هایی با ترکیب مشابه ...
بیشتر
کانسار مس پورفیری رضی آباد در 30 کیلومتری شمال جیرفت و بخش جنوبی کمربند مس کرمان، در جنوب‌خاوری کمان ماگمایی ارومیه- دختر واقع است. قدیمی ترین واحد آذرین شناخته شده در سامانه پورفیری رضی آباد توالی های آندزیتی- توفی به سن ائوسن است. چندین توده نفوذی شامل دیوریت، گابرو، گرانودیوریت و کوارتزدیوریت به‌همراه دایک هایی با ترکیب مشابه با این توده ها و دایک هایی با ترکیب متفاوت از توده های نفوذی در رضی آباد نفوذ کرده است. کانه زایی مس پورفیری وابسته به یک توده گرانودیوریتی است. ادامه فعالیت ماگمایی پس از تشکیل کانسنگ، منجر به جایگزینی توده کوارتزدیوریتی و دسته هایی از دایک های میکروگرانیتی و آندزیتی- بازالتی در منطقه و قطع شدن کانسنگ توسط این واحدها شده است. در سامانه پورفیری رضی آباد، مجموعه های دگرسانی کلسیک (اکتینولیتی)، پتاسیک و سیلیسی غنی از مگنتیت و پروپیلیتی گسترش یافته اند. دگرسانی فیلیک با گسترش محدود و شدتی ضعیف به‌صورت برهم نشینی روی دگرسانی پتاسیک تشکیل شده است. در بخش هایی از دگرسانی پتاسیک که تراکم بالای استوک‌ورک های کوارتز و مگنتیت دار دیده می شوند، جانشینی گسترده سیلیس و مگنتیت در متن سنگ دگرسان شده رخ داده است. در کانسار رضی آباد، کانه زایی درونزاد به شکل های افشان، استوک ورک و رگچه ای رخ داده است و به طور چیره از کالکوپیریت+ مگنتیت+ پیریت، به‌همراه مقادیر فرعی مولیبدنیت و اندکی پیروتیت، اسفالریت و گالن تشکیل شده است. بخش عمده کانه‌زایی درونزاد با دگرسانی پتاسیک همراه است. مناطق کانه زایی اکسیدی و غنی شده برونزاد، با گسترش محدود، در بخش های سطحی کانسار تشکیل شده است و نظم چندانی ندارد. بر اساس مطالعه مجموعه های کانی شناسی گرمابی و روابط رگچه ها، فعالیت گرمابی در کانسار رضی آباد به چهار مرحله تقسیم شده است. این مراحل عبارتند از: 1- مرحله سیلیکات کلسیمی- مگنتیت- کوارتز؛ 2- مرحله سیلیکات پتاسیم- سولفید- کوارتز- مگنتیت؛ 3- مرحله سریسیت- کوارتز- پیریت؛ 4- مرحله کلریت- اپیدوت- کلسیت- پیریت± اکتینولیت.
سجاد افضلی؛ نیما نظافتی؛ مجید قادری؛ جلیل قلمقاش؛ محمدرض قاسمی؛ علیرضا کریمی باوندپور
چکیده
کانسار مگنتیت- آپاتیت گزستان در 78 کیلومتری خاور بافق قرار دارد. از دید ساختاری، این کانسار متعلق به پهنه ایران مرکزی و زیرپهنه بافق- پشت‌بادام است. واحدهای سنگی منطقه به سری ریزو تعلق دارند و از سنگ‌های کربناتی، شیل، توف، ماسه‌سنگ و سنگ‌های آتشفشانی تشکیل شده‌اند. افزون بر سنگ‌های رسوبی و آتشفشانی، سنگ‌های نفوذی به شکل استوک ...
بیشتر
کانسار مگنتیت- آپاتیت گزستان در 78 کیلومتری خاور بافق قرار دارد. از دید ساختاری، این کانسار متعلق به پهنه ایران مرکزی و زیرپهنه بافق- پشت‌بادام است. واحدهای سنگی منطقه به سری ریزو تعلق دارند و از سنگ‌های کربناتی، شیل، توف، ماسه‌سنگ و سنگ‌های آتشفشانی تشکیل شده‌اند. افزون بر سنگ‌های رسوبی و آتشفشانی، سنگ‌های نفوذی به شکل استوک و دایک و با ترکیب گرانودیوریت و گرانیت در بخش‌های مختلف رخنمون دارند. سنگ‌های سبز با ترکیب اسیدی تا حدواسط (تراکیت و داسیت در اثر دگرسانی کلریتی، به رنگ سبز دیده می‌شوند)، میزبان کانی‌سازی آهن و فسفات هستند که در برخی بخش‌ها، رخساره‌های نیمه‌ژرف نشان می‌دهند. دگرسانی در سنگ‌های آتشفشانی آشکارتر و انواع شدیدتر آن شامل دگرسانی‌های کلریتی، آرژیلی و سیلیسی است. سنگ‌های میزبان کانی‌سازی، به‌شدت دگرسانی نشان می‌دهند. کانی‌سازی در کانسار گزستان شامل ترکیبی از اکسیدهای آهن و آپاتیت به نسبت‌های مختلف است که با کمی کوارتز و کلسیت همراهی می‌شود و به شکل‌های متفاوت درون سنگ‌های تراکیتی- داسیتی و کمی در ریولیت‌ها دیده می‌شود. پنج شکل کانی‌سازی در این منطقه قابل تفکیک است که شامل کانسنگ آهن توده‌ای با کمی آپاتیت، کانسنگ آپاتیت- مگنتیت، رگه- رگچه‌های نامنظم (استوک‌ورک) در سنگ سبز برشی‌شده، نوع پراکنده و رگه‌های توده‌ای خالص آپاتیتی هستند. سنگ میزبان در محدوده کالکو‌آلکالن قرار دارد. محیط زمین‌ساختی، سنگ میزبان، کانی‌شناسی، دگرسانی و ساخت و بافت در کانسار گزستان، بیشترین شباهت را با کانسارهای اکسید آهن آپاتیت‌دار نشان می‌دهد.
قاسم نباتیان؛ مجید قادری
چکیده
کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت، از ذخایر مهم عناصر خاکی کمیاب به‌شمار می‌روند. کانی‌زایی عناصر خاکی کمیاب در ناحیه زنجان، همراه با کانسارهای مگنتیت- آپاتیت سرخه‌دیزج، علی‌آباد، مروارید، ذاکر، اسکند و گلستان‌آباد دیده می‌شود. این ناحیه از دید ساختاری در پهنه البرز باختری- آذربایجان و زیرپهنه طارم قرار دارد. بیشتر سنگ‌های ناحیه، ...
بیشتر
کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت، از ذخایر مهم عناصر خاکی کمیاب به‌شمار می‌روند. کانی‌زایی عناصر خاکی کمیاب در ناحیه زنجان، همراه با کانسارهای مگنتیت- آپاتیت سرخه‌دیزج، علی‌آباد، مروارید، ذاکر، اسکند و گلستان‌آباد دیده می‌شود. این ناحیه از دید ساختاری در پهنه البرز باختری- آذربایجان و زیرپهنه طارم قرار دارد. بیشتر سنگ‌های ناحیه، مربوط به واحدهای گدازه‌ای ائوسن و شامل الیوین‌بازالت، تراکی‌آندزیت، آندزیت و به مقدار فراوان سنگ‌های آذرآواری به‌ویژه توف است که در طی ائوسن بالایی توسط توده‌های نفوذی با ترکیب میکروکوارتزدیوریت پورفیری و کوارتزمونزونیت تا کوارتزمونزودیوریت قطع شده‌اند. کانی‌زایی مگنتیت- آپاتیت ناحیه زنجان در ارتباط با سنگ‌های نفوذی با ترکیب کوارتزمونزونیت تا کوارتزمونزودیوریت است و بیشتر به شکل رگه‌ای و داربستی (رگه- رگچه‌های نامنظم مگنتیت- آپاتیت) دیده می‌شود. در همه کانسارهای مگنتیت- آپاتیت ناحیه، بلورهای آپاتیت همراه با مگنتیت است و اندازه آنها در برخی موارد به بیش از 20 سانتیمتر می‌رسد. مونازیت مهمترین کانی عناصر خاکی کمیاب در این ذخایر است که به‌صورت میانبار(انکلوزیون) در آپاتیت تمرکز پیدا کرده است. محتوای مجموعREE در کانی آپاتیت این کانسارها 4/0 تا 6/1 درصد است. مطالعات انجامشده، بیانگر غنی‌شدگی این کانسارها از عناصر خاکی کمیاب سبک (LREE) نسبت به عناصر خاکی کمیاب سنگین (HREE) است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد کانی‌سازی مگنتیت- آپاتیت در ناحیه زنجان از ماگمای کوارتزمونزونیتی با ترکیب کالک‌آلکالن که در موقعیت زمین‌ساختی کمان‌های ماگمایی قرار دارد، تشکیل شده است. با توجه به بررسیهای انجامشده در ناحیه زنجان، کانسارهای مگنتیت- آپاتیت این ناحیه در گروه پتانسیل‌های مهم تمرکز REE در ایران به‌شمار می‌آیند.
