پریوش لیاقت زاده؛ مجید شاه پسندزاده؛ مهدی هنرمند؛ حمید احمدیپور
چکیده
مجموعه اولترامافیک- مافیک دهشیخ به عنوان بخشی از کمربند آمیزه افیولیتی اسفندقه- فاریاب، از دید ذخایر اقتصادی کرومیتیت با اهمیت است؛ولی بهعلت پیچیدگی ساختاری، چگونگی جایگیری کانسارهای کرومیتیت و همچنین ارتباط آن با ساختارهای منطقه مشخص نیست. توده اولترامافیک دهشیخ از هارزبورژیت، دونیت، کرومیتیت، پیروکسنیت و لرزولیت ...
بیشتر
مجموعه اولترامافیک- مافیک دهشیخ به عنوان بخشی از کمربند آمیزه افیولیتی اسفندقه- فاریاب، از دید ذخایر اقتصادی کرومیتیت با اهمیت است؛ولی بهعلت پیچیدگی ساختاری، چگونگی جایگیری کانسارهای کرومیتیت و همچنین ارتباط آن با ساختارهای منطقه مشخص نیست. توده اولترامافیک دهشیخ از هارزبورژیت، دونیت، کرومیتیت، پیروکسنیت و لرزولیت تشکیل شده است. کرومیتیتها بیشتر در بخش مرکزی این توده در معادن فعال بزرگ، کنار و اژدری در سنگ میزبان دونیتی قرار دارند. طبق نتایج به دست آمده، این توده تحت تأثیر سه نسل دگرشکلی D1 تا D3 قرار گرفته است. دگرشکلی تراکششی دما بالای D1 با تزریق دایکهای پیروکسنیتی Di1، تشکیل پهنه برشی شکلپذیر راستالغز راستگرد با مؤلفه عادی Dsz1 و گسترش چینهای بیریشه F1در توالیهای دونیت- کرومیتیت مشخص میشود. این شواهد میتواند نشانگر بالاآمدگی توده اولترامافیک دهشیخ در گوشته بالایی تحت تأثیر دگرشکلی D1 باشد. دگرشکلی ترافشارش راستگرد D2 با تشکیل گسلهای مزدوج راستالغز راستگرد با مؤلفه وارون F1b و رانده F1aو همچنین رگههای منیزیت V1 متمایز میشود. ساختارهای D2 هنگام جایگزینی مجموعه اولترامافیک- مافیک دهشیخ تحت تأثیر پهنه گسلش وارون با مؤلفه راستالغز راستگرد زاگرس در کمربند آمیزه افیولیتی اسفندقه- فاریاب گسترش یافتهاند. در پایان، دگرشکلی D3با تشکیل پهنه گسلهای مزدوج راستالغز راستگرد با مؤلفه عادی F2a و عادی F2b به همراه گسترش رگههای منیزیت V2 تحت تأثیر یک رژیم تراکشش منطقهای در پهنه گسلی زاگرس متمایز میشود. چینهای F1 و گسلهای F1a و F2a,b نقش کنترل کننده ساختاری مهمی در دگرشکلی و جایگزینی کانسارهای کرومیتیت منطقه داشتهاند.
مجتبی سلطانینژاد؛ حمید احمدیپور؛ عباس مرادیان؛ بهنام زابلی سروتمین
چکیده
مجموعه اولترامافیک حاجیآباد در شمال استان هرمزگان، جزیی از نوار آمیزه رنگین ارزوییه- دولتآباد است و در لبه شمالی راندگی زاگرس جای دارد. این مجموعه شامل هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت و کرومیتیت است و هارزبورژیتها، بیشترین حجم سنگها را به خود اختصاص دادهاند. شواهدی همچون مرزهای منحنی، کشیدگی کروماسپینلها و پیروکسنها، ...
بیشتر
مجموعه اولترامافیک حاجیآباد در شمال استان هرمزگان، جزیی از نوار آمیزه رنگین ارزوییه- دولتآباد است و در لبه شمالی راندگی زاگرس جای دارد. این مجموعه شامل هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت و کرومیتیت است و هارزبورژیتها، بیشترین حجم سنگها را به خود اختصاص دادهاند. شواهدی همچون مرزهای منحنی، کشیدگی کروماسپینلها و پیروکسنها، شواهد ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن و وجود تیغههای جدایشی کلینوپیروکسن، نشان میدهد که سنگهای این مجموعه، ابتدا دگرشکلیهای دمای بالای گوشته بالایی را تحمل کرده و سپس در پوسته جایگزین شدهاند. در همه واحدهای سنگی مجموعه میتوان کانی کرومیت را به مقادیر و اشکال مختلف دید. در هارزبورژیتها و لرزولیتها، بلورهای قهوهای و پراکنده کرومیت، یا به شکل منفرد و شکلدار دیده میشوند و یا بهصورت بیشکل و میاندانهای در میان کانیهای دیگر هستند. در دونیتها نیز این کانی بهصورت بلورهای شکلدار تا نیمهشکلدار سیاه رنگ و بهطور پراکنده درون الیوینها یا در مرز آنها متبلور شدهاند. در کرومیتیتهای پرعیار منطقه، بلورهای درشت، شکلدار و سیاه رنگ کرومیت، بافتهای انباشتی دارند؛ مرز آنها بیشتر صاف است و مرز اتصال سه گانه دارند؛ اما در کرومیتیتهای کمعیار، کرومیتها، پراکنده و شکلدار هستند و در یک زمینه سیلیکاتی قرار گرفتهاند. بررسی شیمی بلورهای کرومیت در سنگهای منطقه نشان میدهد که در این بلورها، بیشترین مقدار Cr# به کرومیتهای موجود در کرومیتیتهای پر عیار (80-84) و کمترین مقدار آن نیز به انواع موجود در لرزولیتها (45-52) تعلق دارد. استفاده از نمودارهای تشخیص محیط زمینساختی، نشان میدهد که ترکیب شیمیایی کرومیتهای پراکنده موجود در هارزبورژیتها و لرزولیتهای مجموعه حاجیآباد، به انواع موجود در پریدوتیتهای گوشتهای منطقه بالای فرورانش شباهت دارد و سنگهای میزبان، به عنوان بخشی از افیولیتهای وابسته به این محیط، دچار 15 تا 20 درصد ذوب بخشی شدهاند. کرومیتهای پراکنده موجود در دونیتها و کرومیتیتهای منطقه نیز در همین محیط زمینساختی و در اثر تبلور مذابهای بونینیتی به وجود آمدهاند. این شواهد بیانگر آن است که احتمالاً پریدوتیتهای حاجیآباد و آمیزه افیولیتی میزبان، به بخشهایی از گوشته بالایی در بالای یک منطقه فرورانش، تعلق دارند و تحولات مربوط به این منطقه، همچون واکنش مذاب- پریدوتیت و ذوب بخشی، در ترکیب کانیها و بافت آنها ثبت شده است.
حسین فاتحی؛ حمید احمدیپور
چکیده
مجموعه های دگرگونی گلگهر، روتشون و خبر (در جنوب باختری بافت، استان کرمان)، جزیی از پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان و شامل تناوبی از سنگهای رسوبی دگرگون شده، متابازیتها و آهکهای ناخالص دگرگون شده هستند. مطالعات مختلف نشان میدهد که در این سنگها، اولین رخداد دگرگونی، با نخستین فاز دگرشکلی و جهتیابی کانیهای مسکوویت، بیوتیت، ...
بیشتر
مجموعه های دگرگونی گلگهر، روتشون و خبر (در جنوب باختری بافت، استان کرمان)، جزیی از پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان و شامل تناوبی از سنگهای رسوبی دگرگون شده، متابازیتها و آهکهای ناخالص دگرگون شده هستند. مطالعات مختلف نشان میدهد که در این سنگها، اولین رخداد دگرگونی، با نخستین فاز دگرشکلی و جهتیابی کانیهای مسکوویت، بیوتیت، گارنت، کوارتز و فلدسپات همراه بوده و یک برگوارگی، موازی با لایهبندی اولیه (S0) ایجاد کرده است. رخداد دوم دگرگونی که با فاز دوم دگرشکلی همراه بوده، سبب ایجاد ریزچینها و جهتیابی ترجیحی مسکوویت، بیوتیت، گارنت و آمفیبول و تشکیل برگوارگی S2 شده است. اما رخداد دگرگونی سوم، بهصورت پسرونده بوده است که رخدادهای دگرشکلی و دگرگونی رخ داده منطبق بر فاز کوهزایی سیمرین پیشین هستند. ویژگیهای ژئوشیمیایی سنگهای رسوبی دگرگون شده منطقه، بیانگر منشأ شیلی برای این سنگهاست. تطابق و تغییرات سنگشناسی واحدها در ستونهای چینهشناسی، از شمال باختر به سوی جنوب خاور منطقه، نشان میدهد که در کمپلکس گلگهر (بخش باختری منطقه)، سنگهای رسوبی تخریبی دگرگون شده، فراوانی قابل توجهی دارند. این بدان معنی است که سنگهای اولیه، در یک محیط کم ژرفا و آشفته تشکیل شده و همزمان با رسوبگذاری واحدهای تخریبی، ماگماهای بازیک نیز وارد حوضه رسوبی میشدهاند. با گذشت زمان، به سوی خاور و در زمان تشکیل سنگهای مادر کمپلکس روتشون، حوضه رسوبی کمی ژرفتر شده و گهگاه لایههای آهکی در میان سنگهای تخریبی و گدازهها نهشته میشده است. سپس، حوضه رسوبی ژرفتر و آرامتر شده یعنی در زمان رسوبگذاری سنگهای مادر مجموعه خبر، مقدار زیادی آهک در حوضه تهنشین و فعالیتهای ماگمایی به کلی متوقف شده است. روابط چینهشناسی مجموعههای یاد شده نشان میدهد که در زمان تشکیل سنگهای اولیه آنها نیز، ابتدا سنگهای مجموعه گلگوهر نهشته شده و در ژرفای بیشتری قرار گرفتهاند. به همین دلیل بالاترین درجه دگرگونی در بخش باختری منطقه (کمپلکس گلگهر و روتشون) و کمترین درجه دگرگونی در بخش خاوری منطقه (کمپلکس خبر) دیده میشود.
علیرضا نجفزاده؛ حمید احمدیپور
چکیده
کمپلکس آبدشت یکی از کمپلکسهای فرابازی بزرگ در جنوب خاور ایران (منطقه اسفندقه) است. کمپلکس آبدشت از دونیت، هارزبورژیت، لرزولیت، کرومیتیت و مقادیر کمی ورلیت تشکیل یافته است. مطالعات تفصیلی میکروپروب بر روی کروم اسپینلهای موجود در پریدوتیتها مقادیر بسیار بالای Cr# (86- 48)، Mg# (56- 26) و مقادیر بسیار پایین TiO2 (متوسط 07/0 درصد وزنی) را ...
بیشتر
کمپلکس آبدشت یکی از کمپلکسهای فرابازی بزرگ در جنوب خاور ایران (منطقه اسفندقه) است. کمپلکس آبدشت از دونیت، هارزبورژیت، لرزولیت، کرومیتیت و مقادیر کمی ورلیت تشکیل یافته است. مطالعات تفصیلی میکروپروب بر روی کروم اسپینلهای موجود در پریدوتیتها مقادیر بسیار بالای Cr# (86- 48)، Mg# (56- 26) و مقادیر بسیار پایین TiO2 (متوسط 07/0 درصد وزنی) را نشان میدهد. مقدار Fe3+# در کروم اسپینلهای موجود در پریدوتیتهای کمپلکس آبدشت بسیار پایین (08/0> درصد وزنی) است که نشاندهنده تبلور در شرایط فوگاسیته پایین اکسیژن است. نمونههای هارزبورژیت، دونیت و لرزولیت از نظر مقدار PGE، در مقایسه با کندریتها بسیار تهی شدهاند. نسبت PdN/IrN تفریق نیافته (متوسط 72/0)، در حالی که هارزبورژیتها و لرزولیتها در نمودارهای عنکبوتی PGE، کمی شیب مثبت به همراه بیهنجاری مثبت کوچکی از Ru نشان داده و نسبت PdN/IrN در آنها به ترتیب 4/2 و 3/2 است. همچنین، الگوهای PGE بهنجار شده نسبت به کندریت و گوشته اولیه در هارزبورژیتها، دونیتها و لرزولیتهای کمپلکس آبدشت نسبتا" پهن است که میتوان آن را با پریدوتیتهای گوشتهای به شدت تهی شده که درجات بالای ذوب بخشی (25- 20 درصد) منبع گوشتهای را نشان میدهند، مقایسه کرد. دادههای شیمیکانی و ژئوشیمی عناصر گروه پلاتین در پریدوتیتهای آبدشت نشاندهنده آن است که کمپلکس فرا بازی آبدشت از یک ماگمای مرتبط با کمان با ماهیت بونینیتی در بالای یک پهنه فرافرورانش بهوجود آمده است.