مریم اسدی؛ حبیب علیمحمدیان؛ محسن اویسی موخر؛ نوربخش میرزایی
چکیده
سال‌های متمادی است که از مطالعات دیرینه‌مغناطیسی برای بررسی فعالیت زمین‌ساختی گسل‌های موجود در نقاط مختلف جهان استفاده می‌شود. هدف اصلی این پژوهش انجام تحقیقات دیرینه‌مغناطیسی روی گسل صحنه است که بخش میانی گسل اصلی عهد حاضر زاگرس در باختر ایران است. این گسل 100 کیلومتر طول دارد و گسل نهاوند در جنوب خاور را به گسل مروارید در ...
بیشتر
سال‌های متمادی است که از مطالعات دیرینه‌مغناطیسی برای بررسی فعالیت زمین‌ساختی گسل‌های موجود در نقاط مختلف جهان استفاده می‌شود. هدف اصلی این پژوهش انجام تحقیقات دیرینه‌مغناطیسی روی گسل صحنه است که بخش میانی گسل اصلی عهد حاضر زاگرس در باختر ایران است. این گسل 100 کیلومتر طول دارد و گسل نهاوند در جنوب خاور را به گسل مروارید در شمال باختر پیوند می‌دهد. امتداد آن شمال باختری- جنوب خاوری است. بر پایه شواهد زمین‌شناسی، سازوکار گسل صحنه، وارون بزرگ‌زاویه با مؤلفه امتدادلغز راست‌گرد است. این سازوکار به‌خوبی با حرکت صفحه عربستان به‌سوی ایران مرکزی، حل سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌ها و همچنین نتایج داده‌های دیرینه‌مغناطیسی هماهنگی دارد. نتایج تجزیه و تحلیل‌های دیرینه‌مغناطیسی برپایه داده‌های برداشت‌شده از 17 سایت در راستای گسل صحنه استوار است. از هر سایت 9 تا 18 نمونه برداشت شده است. در این پژوهش از اندازه‌گیری پسماند مغناطیسی طبیعی، تعیین کانی‌های فرومغناطیسی موجود در نمونه‌ها به کمک آزمایش بررسی ناهمگنی خودپذیری در برابر تغییر درجه حرارت با استفاده از دستگاه (CS-3) و مغناطیس‌زدایی به روش حرارتی و میدان متغیر استفاده شده است. به‌کمک روش‌های آزمایشگاهی انجام‌شده، جهت‌های پسماند مغناطیسی طبیعی یا به عبارتی زوایای میل (Inclination) و انحراف مغناطیسی (Declination) نمونه‌ها در زمان شکل‌گیری سنگ، میانگین جهت‌های دیرینه‌مغناطیسی، قطب مجازی ژئومغناطیسیVGP (Virtual Geomagnetic polarity) هر سایت نمونه‌برداری و قطبیت‌های عادی و وارون (Normal & Reverse) در منطقه مورد مطالعه تعیین شد. همچنین، جهت‌های مغناطیسی نمونه‌ها و جهت میانگین مغناطیسی هر سایت رسم و عدم قطعیت یا حد اطمینان 95α و ضریب دقت K تعیین شد. جهت‌های محاسبه‌شده و جهت‌های میانگین دیرینه‌مغناطیسی هر سایت با جهت قطب مرجع دیرینه‌مغناطیسی بین‌المللی افیولیت‌های ایران مرکزی مقایسه و مقدار چرخش سایت‌ها تعیین شد. جهت‌های چرخش‌برای 9 سایت ساعت‌گرد و برای 4 سایت پادساعت‌گرد به‌دست آمد. احتمال دارد که این چرخش‌ها توسط حرکت امتدادلغز راست‌گرد گسل‌های مروارید و نهاوند، که به‌عنوان مؤلفه‌های تنش تراکمی و برشی روی گسل صحنه عمل می‌کنند و نشان‌دهنده رژیم تنشی فشاری هستند، به وجود آمده باشند. تحت تأثیر این میدان تنشی زمین‌ساختی، شکستگی‌های سیستماتیک برشی مدل ریدل می‌تواند برای تفسیر داده‌های مغناطیسی مفید باشد. بر پایه این مدل، شکستگی‌های برشی هم‌سو (P,D,R) موجب چرخش ساعت‌گرد و شکستگی‌های برشی ناهمسو(Ŕ) سبب چرخش پادساعت‌گرد بلوک‌های سنگی شده است.
مجید نعمتی؛ دنیس هتسفلد؛ محمد رضا قیطانچی؛ مرتضی طالبیان؛ نوربخش میرزایی؛ احمد سدیدخوی
چکیده
سامانه گسلی شاهرود نقش مهمی را در لرزه‌زمین‌ساخت البرز خاوری و میانی بازی می‌کند. در این پژوهش به لرزه‌خیزی در این گستره و جنوب آن با نگاهی به خردلرزه‌خیزی آن گستره و بررسی زمین‌لرزه پنجم شهریور 1389 جنوب دامغان پرداخته شده است. در این بررسی داده‌های شبکههای لرزه‌نگاری محلی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و همچنین داده‌های ...
بیشتر
سامانه گسلی شاهرود نقش مهمی را در لرزه‌زمین‌ساخت البرز خاوری و میانی بازی می‌کند. در این پژوهش به لرزه‌خیزی در این گستره و جنوب آن با نگاهی به خردلرزه‌خیزی آن گستره و بررسی زمین‌لرزه پنجم شهریور 1389 جنوب دامغان پرداخته شده است. در این بررسی داده‌های شبکههای لرزه‌نگاری محلی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و همچنین داده‌های شبکههای لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله برای پردازش سازوکار خردلرزه‌ها و پردازش ویژگی‌های زمین‌لرزه جنوب دامغان و بزرگ‌ترین پس‌لرزه آن به کار گرفته شد. پراکندگی رومرکز خردلرزه‌ها و زمین‌لرزه‌های جنوب دامغان در گستره البرز میانی- خاوری و جنوب آن بر جنبایی سامانه گسلی شاهرود و گسل ترود پافشاری می‌کنند. پراکندگی کانونی زمین‌لرزه‌ها و سازوکار آنها شیب تند و سازوکار راستالغز چپ‌گرد را برای پاره‌های باختری سامانه گسلی شاهرود و گسل ترود نشان می‌دهند. سازوکار زمین‌لرزه‌ها نشان می‌دهند سه گسل آستانه، چاشم و فیروزکوه از سامانه گسلی یاد شده، از دیدگاه سازوکار ژرفی یکسان هستند و شاید بتوانند در یک رویداد یگانه مانند یک گسل بزرگ به جنبش درآیند و زمین‌لرزه بزرگی را به وجود بیاورند. همچنین سازوکار راستالغز چپ‌گرد زمین‌لرزه‌های جنوب دامغان نشان می‌دهد که گسل ترود نیز از دید رفتار لرزه‌‌زمین‌ساختی مانند گسل‌های البرز خاوری بوده و این گستره می‌تواند گسل ترود را نیز در بر بگیرد.
