رسوب شناسی
مجید خزائی؛ محبوبه حسینی برزی؛ عباس صادقی؛ حسین مصدق
چکیده
با مطالعه ماسه سنگ ها (پتروگرافی، آنالیز مودال و آنالیز کانی های سنگین) و گل سنگ های (ژئوشیمی عناصر اصلی و فرعی) سازند جیرود (دونین فوقانی) خاستگاه این نهشته ها در البرز مرکزی (برش های ده صوفیان، دره مبارک آباد و دهکده جیرود) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطلعات انجام گرفته و تلفیق آنها مخلوطی از سنگهای اسیدی-بازی و دگرگونی و چرخه مجدد ...
بیشتر
با مطالعه ماسه سنگ ها (پتروگرافی، آنالیز مودال و آنالیز کانی های سنگین) و گل سنگ های (ژئوشیمی عناصر اصلی و فرعی) سازند جیرود (دونین فوقانی) خاستگاه این نهشته ها در البرز مرکزی (برش های ده صوفیان، دره مبارک آباد و دهکده جیرود) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطلعات انجام گرفته و تلفیق آنها مخلوطی از سنگهای اسیدی-بازی و دگرگونی و چرخه مجدد یافته منشا نهشته های سازند جیرود بوده است که تحت تاثیر آب و هوای سرد و خشک تا نیمه خشک هوازده شده اند. از تلفیق نتایج آنالیز مودال و کانی های سنگین با مطالعات ژئوشیمیایی مختلف و از جمله نمودار روسر و کورش که لگاریتم K2O/Na2O در مقابل SiO2 و نمودارهای تابعی ورما و آرمسترانگ-آلترین، چنین بر می آید که سیلیسی آواری های سازند جیرود از منشاء برخوردی (کوهزایی های چرخه مجدد) و سنگ هایی اغلب اسیدی- حدواسط تا بازیک و حمل و نقل بر روی یک کراتون داخلی حاصل شده و در یک حاشیه غیر فعال نهشته شده اند. بررسی ها و مقایسه با کارهای مکلنان و همکاران نشان می دهد که نتایج ژئوشیمی در برش های مورد مطالعه، سازگاری بالایی با خصوصیات پوسته قاره ای بالایی قدیمی (OUC) دارد که به خصوص در جایگاه های زمین ساختی برخوردی شکل می گیرند.
حسین مصدق؛ مهدی هادی؛ محمد پرندآور
چکیده
در پژوهش حاضر، رسوبات دریایی ائوسن در برش چناربو ناحیه تربت جام (بخش خاوری پهنه ایران مرکزی) بر پایه روزنبران کفزی بزرگ مطابق با زونهای کفزی آبهای کمژرفا (Shallow Benthic Zones= SBZ) و همچنین نانوفسیلهای آهکی مطابق با زونهای استاندارد جهانی (Nannofossil Paleogene= NP) مورد مطالعه زیستچینه نگاری قرار گرفته است. این مطالعات با تمرکز روی تجمعات ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، رسوبات دریایی ائوسن در برش چناربو ناحیه تربت جام (بخش خاوری پهنه ایران مرکزی) بر پایه روزنبران کفزی بزرگ مطابق با زونهای کفزی آبهای کمژرفا (Shallow Benthic Zones= SBZ) و همچنین نانوفسیلهای آهکی مطابق با زونهای استاندارد جهانی (Nannofossil Paleogene= NP) مورد مطالعه زیستچینه نگاری قرار گرفته است. این مطالعات با تمرکز روی تجمعات روزنبران کفزی بزرگ همچونEorupertia magna (La Calvaz), Fabiania cassis (Oppenheim), Eoannularia eoconica (Cole ve Bermudez), Gypsina sp., Textularia sp.,Nummulites perforatus (De Montfort) Nummulites sp., Discocyclina sp., Rotalia sp., Acervulina sp. و نیز نانوفسیلهای آهکیCribrocentrum reticulatum, Sphenolithus obtusus, Sphenolithus spiniger, Sphenolithus editus, Helicosphaera compacta, Coccolithus pelagicus, Coccolithus eoplagicus, Discoaster siapanensis, Discoaster barbadiensis, Discoaster sp., Reticulofenestra sp., در توالی آهکی برداشت شده انجام پذیرفت. در نتیجه، با توجه به گونههای شاخص شناسایی شده، زیستزونهای SBZ15?-17 مربوط به روزنبران کفزی بزرگ و زیستزون NP16 از نانوفسیلهای آهکی در توالی مورد مطالعه جدا شد، که بیانگر سن لوتشین پسین- بارتونین پیشین (ائوسن میانی) است. همچنین مرز اشکوبهای لوتشین- بارتونین بر پایه گونههای شاخص نانوفسیلهای آهکی بهطور دقیق جدا شد؛ بهطوری که اولین ظهور گونه روزنبری N. perforatus (de Montfort) در بخش میانی توالی نهشته شده در طی زمان اشکوب بارتونین ثبت شد. بنابراین، این امر گویای این مطلب است که در ایران همانند دیگر بخشهای باختری حوضه تتیس اولین ظهور گونه N. perforatus (de Montfort) در بارتونین پیشین (SBZ17) رخ داده است. همچنین در این مقاله سیستماتیک گونه N. perforatus (de Montfort) بر پایه ویژگیهای تیپشناسی و بایومتریک مطالعه و توصیف شده است.
مجید خزایی؛ محبوبه حسینی برزی؛ عباس صادقی؛ حسین مصدق
چکیده
سازند جیرود به سن دونین پسین در برش دهصوفیان در شمال خاور شهمیرزاد (البرز مرکزی) از نهشتههای تخریبی و کربناته تشکیل شده است. مرز زیرین آن با نهشتههای تخریبی ریزدانه سازند میلا ناپیوسته همشیب و فرسایشی و مرز بالایی آن با سازند مبارک همشیب و پیوسته است. رخسارههای تخریبی سازند جیرود در این برش شامل رخسارههای کنگلومرایی، ماسهسنگی ...
بیشتر
سازند جیرود به سن دونین پسین در برش دهصوفیان در شمال خاور شهمیرزاد (البرز مرکزی) از نهشتههای تخریبی و کربناته تشکیل شده است. مرز زیرین آن با نهشتههای تخریبی ریزدانه سازند میلا ناپیوسته همشیب و فرسایشی و مرز بالایی آن با سازند مبارک همشیب و پیوسته است. رخسارههای تخریبی سازند جیرود در این برش شامل رخسارههای کنگلومرایی، ماسهسنگی و گلسنگی است. نهشتههای کنگلومرایی دربردارنده 3 رخساره A1، A2 و A3 است که به ترتیب معادل رخسارههای Gcm، Gt و Gmm/Gmg میال (Miall) هستند. نهشتههای ماسهسنگی با 5 رخساره B1، B2، B3 و B4 به ترتیب معادل رخسارههای St، Sh، Sm و Sr میال و نیز رخساره B5 (Shc) با ساخت لامیناسیون پشتهای (HCS) دیده میشود. رخسارههای ریزدانه گلسنگی شامل رخسارههای C1 و C2 به ترتیب معادل رخسارههای Fsm و Fl میال هستند و رخساره کربناته (D) که حجم کمی از بخشهای بالای ستون چینهنگاری را به خود اختصاص میدهد، تقریباً بهطور کامل دولومیتی شده است. مطالعات صحرایی و سنگنگاری به شناسایی 5 مجموعه رخسارهای تخریبی رودخانهای، ساحلی- پشت ساحلی، حاشیه ساحلی، منطقه انتقالی دور از ساحل و دور از ساحل انجامید و رخسارههای کربناته با توجه به شواهدی مانند سطح زیرین فرسایشی، دانهبندی تدریجی، حضور ساخت لامیناسیون پشتهای و نیز رخسارههای تخریبی همراه به شرایط توفانی نزدیک به ساحل و توفانی دور از ساحل نسبت داده شدند. سازند جیرود در برش مورد مطالعه با نهشتههای رودخانهای آغاز میشود که با نهشتههای دریایی تحت تسلط توفان بهصورت نهشتههای ساحلی- پشت ساحل و تناوب نهشتههای حاشیه ساحل، منطقه انتقالی دور از ساحل و نهشتههای دور از ساحل ادامه مییابد. بررسی سطوح سکانسی به ویژه ناپیوستگیهای مهم و همچنین بررسی الگوی برهم نهشت رسوبات سازند جیرود، به شناسایی 3 سکانس رسوبی که در بالا و پایین توسط ناپیوستگیهای حاصل از فرو افتادن سطح اساس، محدود شدهاند به همراه بخش پیشرونده از سکانس چهارم انجامیده است.
محمد مدادی؛ حسین مصدق؛ سیدمحسن آل علی؛ محمودرضا مجیدیفرد
چکیده
به منظور بررسی برخی از شاخصهای تنوع زیستی روزنبران کوچک پرمین بر پایه چینهنگاری زیستی و سنگی، برش پرمین در آبگرم قزوین انتخاب و مطالعه شد. توالی پرمین در این برش شامل سازندهای درود، روته و سنگهای معادل با سازند نسن، 5/206 متر ستبرا دارد. سن سازند روته بر پایه روزنبران کوچک، یاختاشین تا میدین و سن سنگهای معادل با سازند ...
بیشتر
به منظور بررسی برخی از شاخصهای تنوع زیستی روزنبران کوچک پرمین بر پایه چینهنگاری زیستی و سنگی، برش پرمین در آبگرم قزوین انتخاب و مطالعه شد. توالی پرمین در این برش شامل سازندهای درود، روته و سنگهای معادل با سازند نسن، 5/206 متر ستبرا دارد. سن سازند روته بر پایه روزنبران کوچک، یاختاشین تا میدین و سن سنگهای معادل با سازند نسن جلفین تا دوراشامین پیشین تعیین شد. سپس اینتروالهای زمانی در حد اشکوب (یاختاشین تا جلفین) با استفاده از زیستزونهای مهم معرفی شده توسط پژوهشگران مختلف بهویژه در حوضه تتیس تفکیک و شاخصهای تنوع شامل تنوع مطلق، تنوع پایا، نرخ انقراض ونرخ نسلزایی با روش معرفی شده Foote (2000) در هر اشکوب محاسبه و سپس تحلیل شد. نتایج نشان از کاهش شدید نرخ نسلزایی از یاختاشین تا مورگابین وافزایش شدید نرخ انقراض در میدین دارد که قابل تطابق با انقراض مهم انتهای گودالوپین است.
مهدی هادیسیهرود؛ حسین مصدق؛ نصرالله عباسی
چکیده
توالیهای کربناتی سازند زیارت با معرفی برشهای باغدره و قینرجه در کوههای سلطانیه (جنوب زنجان) موقیعتهای کمیابی در زون البرز خاوری بهشمار میروند که دربردارنده فراوانی بالایی از روزنبران کفزی بزرگ (Large benthic foraminifera) بهویژه گونههایی از آلوئولینا هستند. در واقع، از این توالیها تعدادی از گونههای آلوئولینا توصیف و یک ...
بیشتر
توالیهای کربناتی سازند زیارت با معرفی برشهای باغدره و قینرجه در کوههای سلطانیه (جنوب زنجان) موقیعتهای کمیابی در زون البرز خاوری بهشمار میروند که دربردارنده فراوانی بالایی از روزنبران کفزی بزرگ (Large benthic foraminifera) بهویژه گونههایی از آلوئولینا هستند. در واقع، از این توالیها تعدادی از گونههای آلوئولینا توصیف و یک توزیع چینهشناسی مقایسهای با گونههایی از آلوئولینا در حوضه تتیس انجام پذیرفت که نشاندهنده یک وابستگی نزدیک با مطالعات انجام شده در بخشهای مختلف از این حوضه است. همچنین، این تطابق در ناحیه مطالعه شده بر اساس شناسایی گونههای آلوئولینا مانند A. ellipsoidalis, A. laxa, A. tumida, A.cemali, A.aragonensis, A. pisiformis,A.rotundata, A. subpyrenaica, A. cf.canavari, A. canavarii, A. ex gr.cremaeنشاندهنده اشکوبهای ایلردین- کوئزین است.
کاوه محمدی؛ نادر تقیپور؛ حسین مصدق
چکیده
در گذر دونین- کربنیفر به دلیل تغییر شرایط محیطی ( بالاآمدن جهانی سطح آب و رخداد زیستی هنگنبرگ)، تغییرات ژئوشیمیایی در غلظت عناصر رخ دادهاست که برخی از آنها به عنوان ردیاب شاخص برای شناسایی منشأ رسوبات و همچنین بررسی نوسانات سطح آب بهکار میروند. در این گذر تغییرات Srبا تغییرات سطح آب رابطه عکس و با مقدار نهشتهشدن رسوبات رابطه ...
بیشتر
در گذر دونین- کربنیفر به دلیل تغییر شرایط محیطی ( بالاآمدن جهانی سطح آب و رخداد زیستی هنگنبرگ)، تغییرات ژئوشیمیایی در غلظت عناصر رخ دادهاست که برخی از آنها به عنوان ردیاب شاخص برای شناسایی منشأ رسوبات و همچنین بررسی نوسانات سطح آب بهکار میروند. در این گذر تغییرات Srبا تغییرات سطح آب رابطه عکس و با مقدار نهشتهشدن رسوبات رابطه مستقیم دارد. عناصر راهنما مانند Al, Ca, Mg, Mn, Fe, Sr معرف شرایط محیط رسوبگذاری مرز دونین-کربنیفر بوده و تغییرات آنها به دلیل تأثیرات درونی و بیرونی محیط اعم از pH, Eh و آب و هوا و ... است. مطالعه پیش رو به بررسی نحوه تغییرات عنصری در مرز دونین- کربنیفر(سازندهای خوشییلاق و مبارک) در برش لبنسار پرداخته است. تغییرات عنصری در پوسته براکیوپودها و رسوبات دربرگیرنده در محدوده مرز دونین- کربنیفر روند مشابهی دارند که گویای برجا بودن نمونههای فسیلی برداشتشده در منطقه بوده و محیط زندگی موجودات یاد شده و محیط رسوبگذاری رسوبات دربرگیرنده آنها دریایی نیمهبسته تا باز با شرایط احیایی در نظر گرفته شدهاست. شیلهای سیاه در این گذر، دارای مقدار عناصر خاکی کمیاب سبک بیشتری نسبت به عناصر خاکی کمیاب سنگین هستند که تأییدی بر منشأ قارهای آنهاست. تغییرات عناصری همچون منگنز، آهن، سدیم و ...در مرز دونین-کربنیفر اشاره به کممنیزیم بودن کلسیت در پوسته فسیلها و رسوبات دربرگیرنده آنها دارد. تغییر مقادیر منگنز و استرانسیم تابع نوسانات سطح آب دریا است که خود بر مقادیر دیگر عناصر همچون آهن، آلومینیم، تیتان، منیزیم، کلسیم، سدیم، پتاسیم و ... تأثیر گذاشته است. مقدار متوسط سدیم در گذر دونین-کربنیفر در برش لبنسار نشاندهنده شوری متوسط است.