آب شناسی
حجت میرانی مقدم؛ غلامحسین کرمی؛ رحیم باقری
چکیده
منطقه گناباد در مناطق خشک قرار داشته که سالانه حدود 5/19 میلیون مترمکعب آب زیرزمینی از طریق 26 رشته قنات تخلیه می گردد. از 6 رشته قنات مهم دشت نمونه‌برداری جهت آنالیزهای هیدروشیمیایی و ایزوتوپی به هدف تعیین منشأ و مکانیسم جریان آب زیرزمینی قنات‌ها انجام شده است. میزان مواد جامد محلول آب از 524 تا 2375 میلی‌گرم بر لیتر متغیر است. تیپ‌های ...
بیشتر
منطقه گناباد در مناطق خشک قرار داشته که سالانه حدود 5/19 میلیون مترمکعب آب زیرزمینی از طریق 26 رشته قنات تخلیه می گردد. از 6 رشته قنات مهم دشت نمونه‌برداری جهت آنالیزهای هیدروشیمیایی و ایزوتوپی به هدف تعیین منشأ و مکانیسم جریان آب زیرزمینی قنات‌ها انجام شده است. میزان مواد جامد محلول آب از 524 تا 2375 میلی‌گرم بر لیتر متغیر است. تیپ‌های غالب آب در قنات‌ها شامل بی‌کربناته سدیک منیزیک و کلروره سدیک است. آب قنات‌ها نسبت به کانی‌های کربناته اشباع و فوق اشباع و نسبت به کانی‌های تبخیری تحت اشباع است که نشان‌دهنده این است که ترکیب آب زیرزمینی قنات‌ها توسط انحلال سنگ‌های کربناته حوضه کنترل می‌شود. نتایج ایزوتوپ‌های پایدار اکسیژن 18 و دوتریم نشان‌دهنده منشأ جوی آب قنات‌ها است. به طوریکه مکانیسم جریان از طریق نفوذ مستقیم بارش قبل از تبخیر از طریق درز و شکاف‌های سنگ‌های آهکی حوضه و همچنین نفوذ آب‌های سطحی در آبرفتهای درشت دانه حاشیه ارتفاعات حوضه می‌باشد. تغذیه آب زیرزمینی قنات‌ها از محدوده‌ای در ارتفاعات بین 2000 تا 2700 متر منشأ می‌گیرد. ترکیب ایزوتوپی قنات‌ها در فصل‌تر به دلیل تغذیه از بارش سبکتر و در فصل خشک به دلیل تغذیه از آب برگشتی کشاورزی قنات‌ها و چشمه‌های ارتفاعات جنوب حوضه سنگین‌تر است.
آب شناسی
امیر شمشکی؛ غلامحسین کرمی
چکیده
تراز آب دریاچه ارومیه از حدود بیست سال پیش، با افت شدیدی رو به رو شده است. به همراه تغییرات کمی، کیفیت آب دریاچه نیز تغییرات زیادی یافته است. در این نوشتار تلاش شده است تا با شناخت رابطه میان کیفیت و کمیت آب، شناخت بیشتری از روند تغییرات کمی دریاچه در گذشته زمینشناسی آن به دست آید تا بر این اساس، عوامل مؤثر و نقش آنها در خشک شدن دریاچه ...
بیشتر
تراز آب دریاچه ارومیه از حدود بیست سال پیش، با افت شدیدی رو به رو شده است. به همراه تغییرات کمی، کیفیت آب دریاچه نیز تغییرات زیادی یافته است. در این نوشتار تلاش شده است تا با شناخت رابطه میان کیفیت و کمیت آب، شناخت بیشتری از روند تغییرات کمی دریاچه در گذشته زمینشناسی آن به دست آید تا بر این اساس، عوامل مؤثر و نقش آنها در خشک شدن دریاچه با دقت بیشتری شناسایی شود. پیرو این شناخت می‌توان برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب‌تری در راستای احیا این دریاچه ارائه و یا با اطمینان بیشتری طرح‌های پیشنهادی را ارزیابی کرد. بر پایه نتایج این پژوهش، در تراز بیش از 1286 متر، آب دریاچه از حالت شور خارج می‌شود و در رده آب‌های لب شور تا شیرین قرار می‌گیرد. بنابراین، در پلیوستوسن پایانی که تراز آب دریاچه از 1297 متر بیشتر بوده است، به نظر می‌رسد که آب دریاچه شیرین بوده باشد. در تراز پایین‌تر از 1273 متر، دریاچه به پلایا تبدیل می‌شود. در حال حاضر که تراز آب دریاچه ارومیه حدود 1270 متر است، محیطی پلایایی بر آن حاکم است. در این محیط، افزایش بارندگی‌ها و جریان‌های ورودی با افزایش سریع حجم مخزن و در برابر آن، کاهش یا قطع بارندگی‌ها و جریان‌های ورودی و افزایش دما و تبخیر، با کاهش سریع حجم مخزن همراه خواهد بود. این بررسی نشان می‌دهد که برای احیای دریاچه ارومیه لازم است که بیش از 5/9 میلیارد متر مکعب آب به آن وارد شود.
