زمین شناسی اقتصادی
ربابه معصومی؛ یوسف رحیم سوری؛ حمایت جمالی؛ علی عابدینی
چکیده
عملکرد فرایندهای دگرسانی بر توفهای ائوسن در محدوده کمر (جنوب استان اردبیل، پهنه طارم- هشتجین) موجب تشکیل زون دگرسانی آرژیلیک گستردهای شده است. هدف از این مطالعه، تعیین عوامل کنترلکننده دگرسانی آرژیلیک با استفاده از مطالعات کانیشناسی و شاخصهای شیمیایی دگرسانی است. کانیهای کوارتز،کائولینیت، مسکوویت (از نوع سریسیت)، روتیل، ...
بیشتر
عملکرد فرایندهای دگرسانی بر توفهای ائوسن در محدوده کمر (جنوب استان اردبیل، پهنه طارم- هشتجین) موجب تشکیل زون دگرسانی آرژیلیک گستردهای شده است. هدف از این مطالعه، تعیین عوامل کنترلکننده دگرسانی آرژیلیک با استفاده از مطالعات کانیشناسی و شاخصهای شیمیایی دگرسانی است. کانیهای کوارتز،کائولینیت، مسکوویت (از نوع سریسیت)، روتیل، آناتاز، ایلیت، دیاسپور، آلونیت، آلبیت، کلینوکلر، جاروسیت، ژیپس، پیریت، اورتوکلاز و دولومیت، کانیهای زون آرژیلیک هستند. کانیسازی سولفیدی شامل پیریت (به طور غالب)، کالکوپیریت، بورنیت، کالکوسیت، گالن و اسفالریت میباشند. شاخص شیمیایی دگرسانی(CIA) از 51/55 تا 74/3 درصد و شاخص کانیشناسی دگرسانی (MI) از 8/22 تا 48/3 درصد متغییر است که بیانگر شدت دگرسانی حدواسط تا بالای کانیهای فلدسپار است. مقدار شاخص مافیک دگرسانی(MIA(O)) نیز از 48/87 تا 88/55 درصد در تغییر بوده و نشاندهنده دگرسانی کانیهای فرومنیزین (پیروکسن و آمفیبول) موجود در توفها میباشد. . تهیشدگی بیشتر عناصر و از جمله برخی عناصر نامتحرک ( LREEs و Zr، Y، V ،Al)، حضور کانیهای نشاندهنده pH اسیدی مانند جاروسیت ، آلونیت و کانیهای حرارت بالا مانند روتیل و آناتاز، وجود کوارتز حفرهای در برخی مناطق دگرسان شده و غنی شدگی همزمان As، Sb و Mo در زون دگرسان شده آرژیلیکی کمر، دارای مشابهتهایی با دگرسانیهای سیال داغ کانسارهای اپیترمال سولفیداسیون بالا میباشد.
زمین شناسی اقتصادی
معصومه نوروزی؛ علی عابدینی؛ علی اصغر کلاگری؛ فاطمه کنگرانی فراهانی
چکیده
رخداد کائولن در منطقه ابوالحسنی- زرشکوه (جنوب خاور دامغان، شمال خاور ایران) محصول دگرسانی سنگهای آندزیتی ائوسن میباشد. با توجه به بررسیهای کانیشناسی، کائولینیت، کوارتز، کلریت، مونتموریلونیت، ایلیت، روتیل، کلسیت، اورتوکلاز، آلبیت، ورمیکولیت، پالی-گورسکیت، جاروسیت و هماتیت مجموعه کانیایی این رخداد دگرسانی هستند. محاسبات ...
بیشتر
رخداد کائولن در منطقه ابوالحسنی- زرشکوه (جنوب خاور دامغان، شمال خاور ایران) محصول دگرسانی سنگهای آندزیتی ائوسن میباشد. با توجه به بررسیهای کانیشناسی، کائولینیت، کوارتز، کلریت، مونتموریلونیت، ایلیت، روتیل، کلسیت، اورتوکلاز، آلبیت، ورمیکولیت، پالی-گورسکیت، جاروسیت و هماتیت مجموعه کانیایی این رخداد دگرسانی هستند. محاسبات تعادل جرم عناصر با فرض Zr به عنوان عنصر شاخص کمتحرک نشان میدهند که در طی فرآیندهای کائولینیتیشدن سنگهای آندزیتی عناصری نظیر Si، Fe، Mg، Na، K، Ti، Cr،Ba، Co، Cs، Rb، U، V، W، Ni و REE به طور بخشی تهی شده و عناصری مانند Hf، Zn و Cd غنیشدهاند. عناصر دیگر شامل Al، Ca، P، Mn، Ga، Nb، Sr، Ta، Th، Y، Cu، Pb و Tl متحمل هر دو فرآیند شستشو و تثبیت گشتهاند. کاهش جرم Si، Fe، K، Rb، Cs و Ba، تخریب پلاژیوکلاز و هورنبلند توسط سیالات گرمابی به شدت اسیدی را آشکار میکند. وجود دو روند غیر عادی کاهشی و افزایشی برای عناصر Al، Ga، P، Nb، Ta و Y میتواند دلیلی بر pH پایین سیالات دگرسان کننده، نسبت بالای آب به سنگ و فراوانی لیگندهای کمپلکسساز باشد.
زمین شناسی اقتصادی
نسرین خواجه محمدلو؛ علی اصغر کلاگری؛ کمال سیاه چشم؛ علی عابدینی
چکیده
اسکارن آهن- مس آغبلاغ در فاصله 21 کیلومتری شمال شهر اشنویه، جنوب غرب استان آذربایجانغربی واقع میباشد. نفوذ توده گرانیتی کرتاسه به درون سازندهای باروت، زاگون و لالون (کربناتی، شیلی و ماسه سنگی) به سن کامبرین با توسعه اسکارن تیپ کلسیک، هورنفلس و مرمر در منطقه مورد مطالعه همراه شده است. گارنتهای اسکارن آغبلاغ به سری محلول جامد ...
بیشتر
اسکارن آهن- مس آغبلاغ در فاصله 21 کیلومتری شمال شهر اشنویه، جنوب غرب استان آذربایجانغربی واقع میباشد. نفوذ توده گرانیتی کرتاسه به درون سازندهای باروت، زاگون و لالون (کربناتی، شیلی و ماسه سنگی) به سن کامبرین با توسعه اسکارن تیپ کلسیک، هورنفلس و مرمر در منطقه مورد مطالعه همراه شده است. گارنتهای اسکارن آغبلاغ به سری محلول جامد گروسولار-آندرادیت تعلق دارد که در آن آندرادیت فاز غالب (And>80) میباشد. این گارنتها همسانگرد و فاقد زونبندی می باشند. الگوی توزیع REE در این گارنت ها غنیشدگی LREE نسبت بهHREE و رخداد بیهنجاریهای منفی Eu/Eu* و Ce/Ce* را نشان میدهند. مقایسه الگوی توزیع REE در این گارنتها با واحدهای آذرینی (گرانیت، مونزونیت) و رسوبی (کربناتها و ماسهسنگها) مورد مطالعه نشان میدهد که REE موجود در گارنتها عمدتاً از سنگهای آذرین منشاء گرفتهاند تا از واحد های رسوبی. افزایش در نسبت Pr/Ybبه موازات افزایش REEΣ دلالت بر منشاء ماگمایی سیالات سازنده اسکارن آغبلاغ دارد. عدم تغییرات محسوس بین مقادیر Ce/Ce* با REEΣ حکایت از آن دارد که آبهای جوی نیزممکن است تا اندازه ای در سیالات اسکارن ساز آغبلاغ شرکت داشتهاند.
زمین شناسی اقتصادی
مریم کیااشکوریان؛ علی اصغر کلاگری؛ علی عابدینی؛ غلامحسین شمعانیان اصفهانی
چکیده
نهشته بوکسیتی قشلاق در فاصله 110 کیلومتری جنوب خاور شهر گرگان واقع میباشد. مطالعات کانیشناسی نشان میدهند که کائولینیت، هماتیت، گوتیت، بوهمیت، دیاسپور، مسکویت، آناتاز، روتیل، پروسکیت، شاموزیت، کلینوکلر، کلسیت، دولومیت و کوارتز فازهای کانیایی این نهشته میباشند. بر اساس مقادیر کمی کانیها ، این نهشته از کانسنگهای (1) رس بوکسیتی، ...
بیشتر
نهشته بوکسیتی قشلاق در فاصله 110 کیلومتری جنوب خاور شهر گرگان واقع میباشد. مطالعات کانیشناسی نشان میدهند که کائولینیت، هماتیت، گوتیت، بوهمیت، دیاسپور، مسکویت، آناتاز، روتیل، پروسکیت، شاموزیت، کلینوکلر، کلسیت، دولومیت و کوارتز فازهای کانیایی این نهشته میباشند. بر اساس مقادیر کمی کانیها ، این نهشته از کانسنگهای (1) رس بوکسیتی، (2) بوکسیت رسی، (3) سنگآهن رسی بوکسیتی و (4) سنگآهن بوکسیتی تشکیل شده است. محاسبه فاکتور غنیشدگی با فرض پوسته قارهای بالایی (UCC) به عنوان سنگ مادر نشان میدهند که عناصری نظیر Rb، Cs و Ba در طی فرآیندهای بوکسیتیشدن متحمل تهیشدگی شده و عناصری چون Y، Cr، Co، Ni، V و HREE با غنیشدگی همراه شدهاند. عناصری نظیر Sr، Ga، Zr، Hf، Nb، Ta، U، Th و LREE در توسعه نیمرخ هوازده متحمل هر دو فرآیند شستشو و تثبیت گشتهاند. نتایج کانیشناسی و زمینشیمیایی نشان میدهند عواملی نظیر جذب سطحی، روبش توسط اکسیدها و هیدروکسیدهای فلزی، نوسانات سطح سفره آب زیرزمینی، نوع و پایداری کمپلکسهای حامل فلزات، پایداری کانیهای حامل اولیه، حضور در فازهای کانیایی مقاوم در برابر هوازدگی و تغییرات در شیمی محلولهای مسئول هوازدگی نقش برجستهای در توزیع و تحرک عناصر جزئی و نادر خاکی در کانسنگهای بوکسیتی ایفا نمودهاند.
زمین شناسی اقتصادی
مجید حافظ دربانی؛ علی عابدینی؛ فرهنگ علی یاری؛ علی اصغر کلاگری
چکیده
کانسار آهن کوه بابا در فاصله 70 کیلومتری جنوب هشترود، استان آذربایجان شرقی، شمال باختر ایران واقع می باشد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در اطراف این ذخیره مشتمل بر سنگهای آتشفشانی- رسوبی الیگومیوسن، توده های نفوذی پلیوسن وگنبدهای داسیتی پلیوسن هستند. سنگ میزبان اصلی کانی سازی آهن شامل واحدهای گابرو- نوریت، پیروکسن هورنبلند گابرو- نوریت ...
بیشتر
کانسار آهن کوه بابا در فاصله 70 کیلومتری جنوب هشترود، استان آذربایجان شرقی، شمال باختر ایران واقع می باشد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در اطراف این ذخیره مشتمل بر سنگهای آتشفشانی- رسوبی الیگومیوسن، توده های نفوذی پلیوسن وگنبدهای داسیتی پلیوسن هستند. سنگ میزبان اصلی کانی سازی آهن شامل واحدهای گابرو- نوریت، پیروکسن هورنبلند گابرو- نوریت و مونزودیوریت می باشد. مطالعات دورسنجی (با استفاده از تصاویر ماهواره ای Sentinel) مبین حضور خطواره ها، ساختارهای گسلی با روند شمال شرقی- جنوب غربی و پهنه های دگرسانی مختلف می باشد. دگرسانی گرمابی پروپیلیتیک (اپیدوت، کلریت و سریسیت) عمدتاً در بخش های داخلی کانسار غالب بوده که به تدریج در بخش های خارجی و پیرامونی به پهنه های دگرسانی آرژیلیک تغییر می نماید. بر اساس روابط صحرائی و مطالعات میکروسکوپی، کانسنگها بافت های توده ای، رگه- رگچه ای، برشی، و پراکنده را به نمایش می گذارند. مطالعات ژئوشیمیایی آشکار نمود که مقدار FeT در نمونه های مغزه حفاری در بازه ای از 85/3 الی 2/63 درصد وزنی متغیر است. در این پژوهش، مطالعات مغناطیس سنجی زمینی انجام گرفت و نقشه های شدت کل، برگردان به قطب، سیگنال تحلیلی، مشتق اول قائم و ادامه فراسو با هدف شناسائی پهنه های بالقوه کانی سازی عمیق و کم عمق زیر سطحی تهیه گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهند که دو ناهنجاری، یکی در شمال و دیگری در بخش های مرکزی محدوده مورد مطالعه قابل تشخیص است که تقریباً منطبق بر محل توده های نفوذی هستند.
علی عابدینی
چکیده
نفوذ تودههای آذرین کوارتزمونزودیوریتی به سن الیگوسن به درون لیتیککریستالتوفها و تراکیبازالتهای ائوسن در منطقه جیزوان (پهنه طارم- هشتجین) سبب رخداد پهنه دگرسانی آرژیلیک گستردهای شده است. مطالعات کانیشناختی نشان میدهند که این پهنه دگرسانی دارای کانیهای کائولینیت، کوارتز، اسمکتیت، پیروفیلیت، مسکوویت- ایلیت، ...
بیشتر
نفوذ تودههای آذرین کوارتزمونزودیوریتی به سن الیگوسن به درون لیتیککریستالتوفها و تراکیبازالتهای ائوسن در منطقه جیزوان (پهنه طارم- هشتجین) سبب رخداد پهنه دگرسانی آرژیلیک گستردهای شده است. مطالعات کانیشناختی نشان میدهند که این پهنه دگرسانی دارای کانیهای کائولینیت، کوارتز، اسمکتیت، پیروفیلیت، مسکوویت- ایلیت، آلونیت، روتیل، کلسیت، فلدسپار، کلریت، هماتیت و گوتیت است. کانههای درونزاد درون رگهها و رگچههای سیلیسی-کربناته پهنه دگرسانی آرژیلیک شامل کالکوپیریت، گالن و پیریت هستند که توسط گوتیت، مالاکیت و آزوریت با منشأ برونزاد همراهی میشوند. محاسبات تغییرات جرم عناصر با فرض Al به عنوان عنصر شاخص کمتحرک نشان میدهند که عناصری مانند Ti، P، Th، Nb، Ta، Y و Zr در طی آرژیلیکی شدن لیتیککریستالتوفها دچار شستشو شدهاند. این رفتار غیرعادی در ارتباط با pH پایین سیالهای دگرسان کننده، نسبت بالای آب به سنگ، فراوانی یونهای کمپلکس کننده و سامانه زهکشی مناسب است. الگوی توزیع REEهای بهنجار شده با کندریت نشاندهنده تفریق و غنیشدگی LREEs نسبت به HREEs و رخداد بیهنجاریهای منفی Eu و Ce در طی آرژیلیکی شدن لیتیککریستالتوفها هستند. بررسیهای زمینشیمیایی آشکار میکنند که رخداد بیهنجاری منفی Ce (49/0-92/0) در ارتباط با تخریب زیرکن توسط سیالهای اکسیدان- اسیدی است. بیهنجاری منفی Eu (23/0- 73/0) وکاهش جرم عناصری مانند Si، Fe، K، Rb، Cs، Sr و Ba در طی گسترش پهنه دگرسانی آرژیلیک، تخریب کانیهای پلاژیوکلاز و هورنبلاند توسط سیالهای گرمابی به شدت اسیدی و فوگاسیته بالای اکسیژن محیط را نشان میدهد. ضرایب همبستگی میان عناصر نشان از نقش کنترل کننده اکسیدهای منگنز در توزیع و تمرکز REEs، Pb، Zn و Cu دارند. شواهد کانیشناختی و زمینشیمیایی مانند حضور پیروفیلیت، آلونیت و روتیل، غنیشدگی LREEs نسبت به HREEs، مقادیر La+Ce+Y پایین، بیهنجاری منفی Ce و همبستگیهای مثبت قوی میان (LREEs/HREEs)N-LOI و -P (La/Lu)Nپیشنهاد میکنند که گسترش و تکامل پهنه دگرسانی آرژیلیک در منطقه جیزوان به فرایندهای درونزاد وابسته است.
علی عابدینی؛ علی اصغر کلاگری
چکیده
وقفههای رسوبگذاری در مقطع زمانی پرمین در شمال سقز با توسعه عدسیهایی از کانسنگهای بوکسیتی- کائولینیتی در درون سازند کربناتی روته همراه بوده است. در یکی از این عدسیهای ملاحظه شده، 6 واحد سنگشناسی تشخیص داده شده است که بهترتیب از پایین به بالا شامل واحدهای: 1) سرخ قهوهای تیره، 2) بنفش، 3) چند رنگ، 4) صورتی، 5) زرد و 6) سفید ...
بیشتر
وقفههای رسوبگذاری در مقطع زمانی پرمین در شمال سقز با توسعه عدسیهایی از کانسنگهای بوکسیتی- کائولینیتی در درون سازند کربناتی روته همراه بوده است. در یکی از این عدسیهای ملاحظه شده، 6 واحد سنگشناسی تشخیص داده شده است که بهترتیب از پایین به بالا شامل واحدهای: 1) سرخ قهوهای تیره، 2) بنفش، 3) چند رنگ، 4) صورتی، 5) زرد و 6) سفید (کائولین) هستند. محاسبات شاخص هوازدگی مطلق بر روی این واحدها نشان میدهند که عناصر Si، Na، K، P، Mn، Mg، Ca، Sr، Ba و Lu در طی فرایندهای هوازدگی سنگهای بازالتی شسته و عناصر Th، U، Y، Nb، Hf، Zr، Tb، Dy، Ho، Er، Tm و Yb غنی شدهاند. این در حالی است که عناصر Al، Fe، Ti، Rb، V، Cr، Ni، Co، La، Ce، Pr، Nd، Sm، Eu و Gd در توسعه نیمرخ هوازده متحمل فرایندهای شستشو- تثبیت شدهاند. نتایج بهدست آمده نشان میدهند که فرایندهایی مانند جذب سطحی، روبش و تمرکز بهوسیله اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن، پایداری کمپلکسهای حامل فلز، تغییرات در شیمی محلولهای هوازده کننده، حضور مواد آلی، تثبیت در فازهای نوشکل و حضور در فازهای کانیایی مقاوم از جمله عواملی بودهاند که نقش بارزی در توزیع عناصر در این نهشتهها ایفا کردهاند.
علی عابدینی؛ علی اصغر کلاگری
چکیده
نهشته بوکسیت کارستی کانی شیته، در 19 کیلومتری خاور بوکان، در جنوب استان آذربایجان شرقی، شمالباختر ایران واقع شده است. این افق در مرز بین سازندهای کربناتی- شیلی روته (پرمین میانی تا بالایی) و کربناتی الیکا (تریاس زیرین) قرار داشته و شامل 5 واحد سنگی جدا از هم است. شواهد صحرایی، مطالعات سنگنگاری و کانیشناسی نشان دادهاند که نوسانات ...
بیشتر
نهشته بوکسیت کارستی کانی شیته، در 19 کیلومتری خاور بوکان، در جنوب استان آذربایجان شرقی، شمالباختر ایران واقع شده است. این افق در مرز بین سازندهای کربناتی- شیلی روته (پرمین میانی تا بالایی) و کربناتی الیکا (تریاس زیرین) قرار داشته و شامل 5 واحد سنگی جدا از هم است. شواهد صحرایی، مطالعات سنگنگاری و کانیشناسی نشان دادهاند که نوسانات شرایط آب و هوایی به همراه تنشهای ســاختـاری تأثیر بسزایی در تشکیل این افق داشتهاند. الگوی توزیـع REEها (بهنجار شده به کندریت)، تفریق و غنیشدگی شدید LREEها نسبت به HREEها و نحوه تشکیل برجازای افق را نشان میدهند. محاسبات شاخص هوازدگی مطلق، فرض Nb به عنوان عنصر بیتحرک و پوسته قارهای بالایی به عنوان منشأ برای مواد مادر، نشان میدهند که فرایندهای شستشو و تثبیت، دو تنظیم کننده اصلی در تمرکز عناصر جزئی در این افق هستند. مطالعات ژئوشیمیایی نشان میدهند که توزیع Al، Fe و Si تأثیر زیادی در تغییرات نسبت La/Y، توزیع عناصر جزئی در سیستم بازماندی و ناهنجاری Eu داشتهاند. تلفیق نتایج بهدست آمده نشان داده که تغییرات بافتی، جذب ترجیحی بهوسیله اکسیدهای فلزی (هماتیت)، بافرینگ محلولهای هوازده کننده توسط سنگ بستر کربناتی، کنترل کانیشناختی و تغییر pH محیط، مهمترین عاملهای کنترل کننده در توزیع LREE، HREE، HFSE، LILE و TTE، طی فرایندهای لاتریتی شدن در کانیشیته هستند.