شیرین شهابی؛ هادی شفائی مقدم؛ قاسم قربانی
چکیده
سنگ‌های گرانیتی مجموعه قوشچی در شمال ارومیه بیشتر شامل آلکالیفلدسپارگرانیت‌ها، گرانیت‌ها و دایک‌های آپلیتی هستند؛ با ماهیت کالکآلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی و غنی از آهن مشخص میشوند و به گروه گرانیتهای A تعلق دارند. این سنگها دارای مقادیر K2O+Na2O، FeO/MgO، Ga/Al، Ce/Nb، Zr و Y/Nb بالا و مقادیر CaO، Ba، Sr و Eu پایین و از نوع گرانیتهای ...
بیشتر
سنگ‌های گرانیتی مجموعه قوشچی در شمال ارومیه بیشتر شامل آلکالیفلدسپارگرانیت‌ها، گرانیت‌ها و دایک‌های آپلیتی هستند؛ با ماهیت کالکآلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی و غنی از آهن مشخص میشوند و به گروه گرانیتهای A تعلق دارند. این سنگها دارای مقادیر K2O+Na2O، FeO/MgO، Ga/Al، Ce/Nb، Zr و Y/Nb بالا و مقادیر CaO، Ba، Sr و Eu پایین و از نوع گرانیتهای نوع A2 هستند. شواهد ژئوشیمیایی و ایزوتوپی Sr-Nd، تبلور تفریقی شدید از مذابهای مشتق شده از گوشته غنی شده همراه با آغشتگی پوسته را آشکار میسازد و محیط تشکیل آنها با موقعیتهای کششی پس از برخورد درون صفحهای همخوانی دارد. سن‌سنجی آرگون- آرگون روی کانی بیوتیت و Rb-Sr سنگ کل در سنگ‌های گرانیتی به ترتیب نشاندهنده سن کمینه 27±262 و20 ±256 میلیون سال و سن تبلور 330 تا 320 میلیون سال است و احتمالاً این گرانیت‌ها در پهنه‌های کششی در مراحل پایانی رویدادهای زمین ساختی کوهزایی واریسکن (Variscan) شکل گرفتهاند.
فهیمه کوزه‌کولانی؛ محمد رهگشای؛ هادی شفائی مقدم
چکیده
توده‌های نفوذی جنوب باختر سلماس شامل سنگ‌های حدواسط- مافیک و اسیدی، در مرز پهنه‌های سنندج- سیرجان و کمربند ماگمایی ارومیه- دختر در شمال باختر ایران رخنمون دارند. سنگ‌های مافیک- حدواسط دارای ترکیب متادیوریت و متاگابرو و کهن‌ترین توده‌های نفوذی منطقه هستند. سنگ‌های اسیدی ترکیب متاگرانیت تا متاگرانودیوریت دارند. این توده‌های ...
بیشتر
توده‌های نفوذی جنوب باختر سلماس شامل سنگ‌های حدواسط- مافیک و اسیدی، در مرز پهنه‌های سنندج- سیرجان و کمربند ماگمایی ارومیه- دختر در شمال باختر ایران رخنمون دارند. سنگ‌های مافیک- حدواسط دارای ترکیب متادیوریت و متاگابرو و کهن‌ترین توده‌های نفوذی منطقه هستند. سنگ‌های اسیدی ترکیب متاگرانیت تا متاگرانودیوریت دارند. این توده‌های نفوذی درون مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی- رسوبی دگرگون شده با سن پرکامبرین نفوذ کرده‌اند. سن‌سنجی به روش U-Pb روی کانی زیرکن نمونه‌های متاگرانیت و متاگرانودیوریتی این مجموعه دگرگون شده، دامنه سنی از 4/2±567 میلیون سال تا7/2±565 میلیون سال (اواخر نئوپروتروزوئیک-کامبرین) را نشان می‌دهد. زیرکن‌ها دارای هسته‌های کهن موروثی هستند. نتایج ایزوتوپ Hf (به همراه سن مدل) زیرکن‌های این سنگها نشان می‌دهد که ماگمای تشکیل‌دهنده آنها اولیه (Juvenile) نیست بلکه حاصل واکنش با پوسته قاره‌ای قدیمی به سن مزوپروتروزوییک است. مقدارδ18O زیرکن‌ها احتمالاً نشاندهنده تبلور زیرکن‌ها از ماگمایی است که با مواد پوسته‌ای ترکیب شده است. توده‌های نفوذی جنوب باختر سلماس، با سنگ‌های متاگرانیتی و گنیسی درون پی‌سنگ ایران که در ایران مرکزی، پهنه سنندج- سیرجان و پهنه البرز رخنمون یافته‌اند، از دید زمانی همسن هستند. همه این سنگ‌های گسترش یافته موجود در پی‌سنگ، نشاندهنده بقایای فعالیت ماگمایی به سن نئوپروتروزوییک- کامبرین در امتداد حاشیه شمالی گندوانا هستند.
مهرداد پورمحسن؛ محمد رهگشای؛ عیسی آزادی؛ هادی شفائی مقدم
چکیده
مجموعه افیولیتی سیه چشمه ادامه بخش شمال- شمال باختری افیولیتهای خوی است که شامل واحدهای دگرگونی، توالی گوشته‌ای، گدازه‌های بازالتی و آندزیتی به همراه سنگ‌آهک‌های پلاژیک و چرت‌های کرتاسه بالایی هستند. گدازه‌های بازالتی-آندزیتی این مجموعه افیولیتی را می‌توان به دو دسته گدازه‌های قلیایی و گدازه‌های کلسیمی- قلیایی تقسیم‌بندی ...
بیشتر
مجموعه افیولیتی سیه چشمه ادامه بخش شمال- شمال باختری افیولیتهای خوی است که شامل واحدهای دگرگونی، توالی گوشته‌ای، گدازه‌های بازالتی و آندزیتی به همراه سنگ‌آهک‌های پلاژیک و چرت‌های کرتاسه بالایی هستند. گدازه‌های بازالتی-آندزیتی این مجموعه افیولیتی را می‌توان به دو دسته گدازه‌های قلیایی و گدازه‌های کلسیمی- قلیایی تقسیم‌بندی کرد. وجود منشورهایی از آمفیبولهای غنی از تیتان بههمراه کلینوپیروکسنهای تیتاندار خاص گدازه‌های قلیایی موجود در افیولیتهای سیه‌چشمه است. گدازه‌های کلسیمی- قلیایی با غنی‌شدگی در LREE و تهی‌شدگی در HFSE و گدازه‌های قلیایی با غنی‌شدگی در LREE و HFSE مشخص میشوند. واکنش یک پلوم گوشته‌ای با پشته میان اقیانوسی می‌تواند برای منشأ بازالتهای قلیایی در نظر گرفته شود در حالیکه عملکرد یک زون فرورانش می‌تواند مسئول پیدایش بازالت های کلسیمی- قلیایی باشد.
هادی شفائی مقدم؛ محمد رهگشای؛ هوبرت وایت چرچ؛ ایمان منصف؛ اعظم سلطان محمدی
چکیده
سنگ‌های بازالتی، گابروها، توف‌ها، دایک‌های دیابازی، آگلومراها و برش‌ها و قطعات سنگی داخل برش‌ها از مهم‌ترین سنگ‌های مافیک افیولیتهای بلورد-بافت است. ویژگی‌های ژئوشیمیایی این سنگها حاکی از تهی‌شدگی در HFSE و غنی‌شدگی در LILE و حضور دوسری ماگمایی تولئیت‌های جزایر کمانی و کلسیمی- قلیایی است. این رفتار ژئوشیمیایی با نشأت گرفتن ...
بیشتر
سنگ‌های بازالتی، گابروها، توف‌ها، دایک‌های دیابازی، آگلومراها و برش‌ها و قطعات سنگی داخل برش‌ها از مهم‌ترین سنگ‌های مافیک افیولیتهای بلورد-بافت است. ویژگی‌های ژئوشیمیایی این سنگها حاکی از تهی‌شدگی در HFSE و غنی‌شدگی در LILE و حضور دوسری ماگمایی تولئیت‌های جزایر کمانی و کلسیمی- قلیایی است. این رفتار ژئوشیمیایی با نشأت گرفتن ماگمای والد این سنگها از یک محیط مرتبط با فرورانش سازگاری دارد. این ویژگیها همراه با قرار گیری این مجموعه افیولیتی در پشت کمان ماگمایی مزوزوییک زون سنندج- سیرجان حاکی از گسترش یک حوضه پشت کمان (در حاشیه فعال بلوک ایران مرکزی) در طی کرتاسه میانی، در نتیجه فرورانش مایل نئوتتیس به زیر بلوک ایران مرکزی میباشد.
محمد رهگشای؛ جواد مهدی پور قاضی؛ هادی شفائی مقدم
چکیده
توالی گوشته‌ای مجموعه افیولیتی نائین علاوه بر پریدوتیتها (هارزبورژیت‌های Cpxدار، لرزولیت‌ها و به طور محلی ورلیت‌ها و دونیت‌ها) از گابروهای پگماتیتی، لکه‌‌های گابرویی، دایک‌های گابرویی- دیابازی، پیروکسنیتی و وبستریتی تشکیل شده است. مطالعات سنگ‌شناسی و زمین‌شیمیایی، بیشتر پریدوتیت‌های این منطقه را هارزبورژیت‌های Cpxدار ...
بیشتر
توالی گوشته‌ای مجموعه افیولیتی نائین علاوه بر پریدوتیتها (هارزبورژیت‌های Cpxدار، لرزولیت‌ها و به طور محلی ورلیت‌ها و دونیت‌ها) از گابروهای پگماتیتی، لکه‌‌های گابرویی، دایک‌های گابرویی- دیابازی، پیروکسنیتی و وبستریتی تشکیل شده است. مطالعات سنگ‌شناسی و زمین‌شیمیایی، بیشتر پریدوتیت‌های این منطقه را هارزبورژیت‌های Cpxدار معرفی کرده است که دارای اسپینلهای غنی از آلومینیم، با عدد کروم 55/41-12/16 = Cr# است که در دمای حدود ˚C 1000 به تعادل رسیدهاند. گابروهای پگماتیتی به صورت انبانهای کوچک درون پریدوتیتها دیده شده که دارای Cpx و پلاژیوکلاز دگرشکل شده هستند. دایک‌های گابرویی و دیابازی به طور عموم رودنگیتی شدهاند و درون پریدوتیتها بدون حاشیه سرد نفوذ کرده‌اند. این دایکها از نظر زمین‌شیمیایی با گدازه‌های بالشی (پیلولاواها) و میکروگابروهای توالی پوسته‌ای هم منشأ بوده اما درصدهای متفاوت ذوب بخشی را نشان می‌دهند. همچنین بر اساس زمین‌شیمی سنگ‌های مافیک و پریدوتیتها، می‌توان افیولیت نائین را مرتبط به گسترش یک حوضه پشت کمان دانست.
محمد رهگشای؛ ایمان منصف؛ هادی شفائی مقدم؛ محمد محجل
چکیده
مطالعات پتروفابریکی، ساختاری و ژئوشیمیایی تکتونیتهای الترامافیک زون دگرگونی خاوری مجموعه افیولیتی خوی نشان می‌دهد که این سنگها حاوی پهنه‌های برشی دما پایین با امتداد شمال باختری - جنوب خاوری هستند که جهت جریان گوشته‌ای دما بالا تا دما متوسط با امتداد شمال خاوری - جنوب باختری را قطع کرده‌اند. ریزساختارها در این تکتونیتها، یک تحول ...
بیشتر
مطالعات پتروفابریکی، ساختاری و ژئوشیمیایی تکتونیتهای الترامافیک زون دگرگونی خاوری مجموعه افیولیتی خوی نشان می‌دهد که این سنگها حاوی پهنه‌های برشی دما پایین با امتداد شمال باختری - جنوب خاوری هستند که جهت جریان گوشته‌ای دما بالا تا دما متوسط با امتداد شمال خاوری - جنوب باختری را قطع کرده‌اند. ریزساختارها در این تکتونیتها، یک تحول فابریکی را از بافتهای پورفیروکلاستیک تخت و دوکی شکل (مربوط به دگرشکلیهای دما بالا تا دما متوسط بخشهای گوشته‌ای) به سمت بافتهای میلونیتی (با دگرشکلی دما پایین درون پهنه‌های برشی) نشان می‌دهند. مطالعه الگوهای جهت‌یابی ترجیحی شبکه‌ای کانی الیوین در نمونه‌های با دگرشکلی دما بالا و دما متوسط گوشته‌ای لغزش را بر روی سیستمهای (010) [100] دما بالا و تنش پایین و (0kl) [100] دما متوسط (بیش از 1000 درجه سانتی‌گراد) نشان می‌دهند در حالی که الگوهای جهت‌یابی ترجیحی شبکه‌ای کانی الیوین در نمونه‌های با دگرشکلی دما پایین درون پهنه‌های برشی، گویای سیستم لغــزش (001) [100] دمای پایین (1000 درجه سانتی‌گراد) است. اسپینلهـــای همراه این پریدوتیتها با تغییرات چشــــمگـیر عدد کروم (10 تا 90 Cr # =) و عدد منیزیم (90 تا 50Mg # = ) همراه می‌باشند. کلینوپیروکسنها عموماً غنی از کروم بوده که نشاندهنده ذوب بخشی محدود این پریدوتیتهاست. تغییرات شدید ترکیب شیمیایی اسپینلها می‌تواند به فرایند ذوب بخشی و تبلور دوباره این کانی طی فاز جداشدگی سنگ‌کره گوشته‌ای و توسعه پهنه‌های برشی مرتبط باشد.
