غلامرضا احمدزاده؛ احمد جهانگیری؛ منصور مجتهدی؛ دیوید لنتز
چکیده
در این پژوهش به بررسی ماگماتیسم پس از برخورد پلیوکواترنری در شمال باختر ایران و شمال باختر مرند پرداخته شده است. سنگ‌های این منطقه شامل سنگ‌های قلیایی پتاسیک و فوق پتاسیک هستند که در بخش شمالی نوار آتشفشانی ارومیه- دختر بیرون ریخته است. این سنگ‌های آتشفشانی دارای بافت میکرولیتی پورفیری هستند که شامل درشت‌بلورهای کلینوپیروکسن، ...
بیشتر
در این پژوهش به بررسی ماگماتیسم پس از برخورد پلیوکواترنری در شمال باختر ایران و شمال باختر مرند پرداخته شده است. سنگ‌های این منطقه شامل سنگ‌های قلیایی پتاسیک و فوق پتاسیک هستند که در بخش شمالی نوار آتشفشانی ارومیه- دختر بیرون ریخته است. این سنگ‌های آتشفشانی دارای بافت میکرولیتی پورفیری هستند که شامل درشت‌بلورهای کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، اولیوین، لویسیت و بیوتیت هستند. سنگ‌های فوق پتاسیک غیر اشباع از سیلیس بوده و در نورم آنها نفلین ظاهر می‌شود. همچنین دارای نسبت بالای K2O/Na2O و نیز مقدار عدد منیزیم بالا (83/59 تا 38/75) هستند. این سنگ‌ها از نظر ژئوشیمیایی در عناصر LILEs و LREEs غنی‌شدگی نشان می‌دهند و دارای تهی‌شدگی نسبی در عناصر انتخابی HFSEs مانند Ta، Nb و Ti هستند. این سنگ‌ها دارای نسبت‌های بالای Ba/Nb (41-60) و Ba/Ta هستند که از ویژگی‌های شاخص ماگماتیسم مرتبط با فرورانش یا تأثیر آلودگی پوسته‌ای در حین بالا آمدن ماگما است. با توجه به زمان خاتمه فرورانش (کرتاسه پسین) و نیز سن نسبی سنگ‌های منطقه (پلیو کواترنر) می‌توان گفت که این سنگ‌ها در یک محیط پس از برخورد تشکیل شده‌اند و گوشته متاسوماتیسم شده در اثر اضافه شدن مواد فرار و عناصر ناسازگار عامل غنی‌شدگی این ماگما بوده است و در حقیقت می‌توان گفت ویژگی‌های فرورانشی مشهود در این سنگ‌ها از یک فرورانش قدیمی به ارث مانده است. از طرفی، مقادیر بالای عناصر LILEs مانند توریم و باریم و نسبت‌های بالای Ba/Nb و Ba/Ta نشان‌دهنده تأثیر اجزای پوسته‌ای در ژنز این سنگ‌ها از روش فرایند آغشتگی ماگمایی در طول صعود ماگما از داخل سنگ‌های پوسته‌ای است. استفاده از عناصر کمیاب خاکی در بررسی‌های مدل‌های مختلف ژنز ماگمایی نشان می‌دهد که این سنگ‌ها از ذوب بخشی با نرخ پایین گوشته سنگ‌کره‌ای با ترکیب منشأ گارنت اسپینل پریدوتیت حاصل شده است.
مهران ادوای؛ احمد جهانگیری؛ منصور مجتهدی؛ جلیل قلمقاش
چکیده
توده شاه‌آشان داغ در شمال باختری ایران و در حدود20 کیلومتری شمال خاوری شهرستان خوی واقع شده و بخشی از پهنه ماکو- تبریز است. این توده با مساحتی حدود 60 کیلومتر مربع سنگ‌های مربوط به پرمین را قطع کرده است و خود توسط رسوبات سخت شده الیگو- میوسن (سازند قم) پوشیده می‌شود. توده شاه‌آشان‌داغ از سنگ‌های گابرو و آلکالی- فلدسپار‌گرانیت پدید ...
بیشتر
توده شاه‌آشان داغ در شمال باختری ایران و در حدود20 کیلومتری شمال خاوری شهرستان خوی واقع شده و بخشی از پهنه ماکو- تبریز است. این توده با مساحتی حدود 60 کیلومتر مربع سنگ‌های مربوط به پرمین را قطع کرده است و خود توسط رسوبات سخت شده الیگو- میوسن (سازند قم) پوشیده می‌شود. توده شاه‌آشان‌داغ از سنگ‌های گابرو و آلکالی- فلدسپار‌گرانیت پدید آمده است. وجود بافت‌های پورفیری و گرانوفیری نشانگر ژرفای کم و بافت پرتیتی نشانگر شرایط هیپرسولووس در زمان تشکیل این گرانیت است. سنگ‌های مافیک غنی‌شدگی نسبی از LREEs نسبت به HREEs دارند. همچنین غنی‌شدگی نسبی از LILEs و تهی‌شدگی از عناصر HFSEs (بجز (Nb, Ta, Hf را دارند. بی‌هنجاری‌های مثبت Nb, Ta که ویژگی بازالت‌های میان اقیانوسی نوع پلوم است نیز در سنگ‌های مافیک منطقه دیده می‌شود. توده‌های مافیک ماهیت تولئیتی داشته و از یک منشأ گوشته‌ای غنی شده و در ارتباط با پلوم گوشته‌ای حاصل شده‌اند.سنگ‌های گرانیتی شاه‌آشان‌داغ ماهیت نیمه قلیایی با پتاسیم بالا، متاآلومینیوس تا پرآلومینیوس و پرآلکالن ضعیف دارد و به طور نسبی از LILEs بویژه Rb و Th غنی هستند. این سنگ‌های گرانیتی از عناصر Eu, Sr, Nb, Ba و Ti فقیرند که این ویژگی‌ها می‌تواند نشانگر منشأ گرفتن آنها از مذاب‌های پوسته‌ای باشد.
عادل ساکی؛ محسن مؤذن؛ منصور مجتهدی؛ رولند اوبرهانسلی
چکیده
کمپلکس ماه‌نشان در شمال‌باختر ایران تحت تأثیر دگرگونی ناحیه‌ای و همبری قرار گرفته است. ریز ساخت‌ها، سیماهای سنگ‌نگاری و روابط صحرایی نشان می‌دهد که کمپلکس دگرگونی ماه‌نشان، چهار فاز دگرگونیM1 تاM4 و دست‌کم دو فاز( D1و D2) دگرشکلی را تجربه کرده است. دگرگونی فازM1 تحت تأثیر دگرگونی فاز M2 قرار گرفته است. دگرگونی ...
بیشتر
کمپلکس ماه‌نشان در شمال‌باختر ایران تحت تأثیر دگرگونی ناحیه‌ای و همبری قرار گرفته است. ریز ساخت‌ها، سیماهای سنگ‌نگاری و روابط صحرایی نشان می‌دهد که کمپلکس دگرگونی ماه‌نشان، چهار فاز دگرگونیM1 تاM4 و دست‌کم دو فاز( D1و D2) دگرشکلی را تجربه کرده است. دگرگونی فازM1 تحت تأثیر دگرگونی فاز M2 قرار گرفته است. دگرگونی مرحله دوم به‌وسیله جهت‌گیری ترجیهی کانی‌ها (تشکیل شیستوارگی (S2 و توسعه مجموعه کانی‌های اوج دگرگونی مشخص می شود. این فاز دگرگونی، همزمان با فاز دگرشکلی D2 بوده است. دگرگونی فاز سوم (M3)یک دگرگونی همبری و دگرگونی((M4 به صورت دگرگونی پس‌رونده است. مجموعه کانی‌های اوج دگرگونی M2 عبارت است از مسکوویت، بیوتیت، گارنت، استارولیت، آندالوزیت و سیلیمانیت. فشار و دمای دگرگونی کمپلکس ماه‌نشان به منظور تعیین گرادیان زمین‌گرمایی پوسته و نوع دگرگونی با استفاده از روش‌های تعادل‌های فازی چندگانه، دماسنج‌های تبادل کاتیونی و واکنش‌های انتقالی محض، مشخص شده است. دما و فشار دگرگونی M1 به ترتیب 420تا 450 درجه سانتی‌گراد و 3 تا 4 کیلوبار است. دگرگونی M2 (اوج دگرگونی) دمای 600 تا 620 درجه سانتی‌گراد و فشار 5 تا 7 کیلوبار را نشان می‌دهد. همچنین دما و فشار برای دگرگونی M3 (دگرگونی همبــــــری) به ترتیب520 تا 560 درجه و2 تا 5/3 کیـــــلوبار است. گرادیان گرمایی محاسبه شــــــــده برای اوج دگرگونی ° C km-15/28-25 است که با دگرگونی نوع بارووین سازگاری دارد. جایگاه زمین‌ساختی دگرگونی مرتبط با پوسته قاره‌ای وکمان است.
