سیدحسین هاشمی؛ مهتاب فهیمی
چکیده
توالی‌های دونین بالایی در اطراف دروار، جنوب باختر دامغان، از تناوب کنگلومرا، کوارتزیت، ماسهسنگ، سیلتستون و شیل همراه با میانلایههایی از نهشته‌های کربناتی تشکیل شدهاند که با ناپیوستگی فرسایشی بر روی رسوبات اردوویسین و بهصورت تدریجی زیر سنگهای کربنیفر زیرین (سازند مبارک) قرار دارند. انواع براکیوپودها، تریلوبیتها، ...
بیشتر
توالی‌های دونین بالایی در اطراف دروار، جنوب باختر دامغان، از تناوب کنگلومرا، کوارتزیت، ماسهسنگ، سیلتستون و شیل همراه با میانلایههایی از نهشته‌های کربناتی تشکیل شدهاند که با ناپیوستگی فرسایشی بر روی رسوبات اردوویسین و بهصورت تدریجی زیر سنگهای کربنیفر زیرین (سازند مبارک) قرار دارند. انواع براکیوپودها، تریلوبیتها، گاستروپودها، مرجان‌ها، خارپوستان، و کونودونتها همراه با مجموعه متنوعی از پالینومورفها، بهترتیب فراوانی، شامل اسپورهای بیشتر ترایلت و میکروفیتوپلانکتون‌های دریایی (سیست جلبک‌های سبز و آکریتارکها) با حفظ‌شدگی خوب در رسوبات سازند جیرود در برش چینهشناسی دروار وجود دارند. افزون بر این، اسکولوکودونتها با تنوع و فراوانی نسبی بسیار کمتر در برخی از نمونه‌های برش مورد مطالعه دیده می‌شوند، اما نمونهای از کیتینوزوآها در این رسوبات مشاهده نشده است. بر اساس وجود انواع پالینومورفهای با گسترش چینهشناسی شناخته شده در مقیاس جهانی مانند:Cymatiosphaera perimembrana, Chomotriletes vedugensis, Deltotosoma intonsum, Papulogabata annulata, Tornacia sarjeantii, Unellium lunatum , Unellium piriforme, Retispora lepidophyta, Geminospora lemurata, Retusotriletes rugulatus, Grandispora cornuta, Grandispora sp. cf. G. gracilis، نهشته‌های سازند جیرود در مقطع چینهشناسی مورد مطالعه به دونین پسین (فرازنین- فامنین) نسبت داده می‌شوند. وجود میکروفیتوپلانکتون‌های با وزیکل تقریباً دایرهای شکل، دیواره نسبتاً نازک و بدون عناصر تزئیناتی یا با زوائد بهنسبت کوتاه در رسوبات مورد مطالعه نشان‌دهنده تشکیل نهشته‌های یادشده در محیط دریایی کم‌ژرفا و نزدیک به ساحل است. فراوانی نسبیGeminosporalemurata در بیشتر نمونه‌ها، معرف وجود ژیمنوسپرم‌‌های ابتدایی (Progymnosperms)، و یافت شدن نمونههایی از ماکروفسیلهای گیاهی با فراوانی کم و حفظ‌شدگی ضعیف و قابل انتساب به Lepidodendrales، نشان‌دهنده وجود فرم‌هایی از پنجه گرگیان (Lycopodophyta) در پوشش گیاهی اطراف محیط تشکیل نهشته‌های مورد مطالعه است. نزدیکی اسپورهای موجود در نهشته‌های مورد بررسی نیز نشان می‌دهد که نمونههایی از وابستگان سرخسها (fern allies) از جمله گیاهان متعلق بهEquisetopsida, Lycopodopsida, Rhyniopsida همراه با Progymnospermopsida در پوشش گیاهی یادشده وجود داشتند. فراوانی نسبی Geminospora lemurata که به ژیمنوسپرم‌‌های اولیه نسبت داده شده است، و اسپورهای منتسب به پنجه گرگیان در پالینوفلورای سازند جیرود احتمالاً نشان‌دهنده فراوانی نسبی بیشتر این گیاهان در ترکیب پوشش گیاهی اطراف محیط تشکیل رسوبات دونین بالایی جنوب باختر دامغان است.
