عنایت الله حق‌فرشی؛ پیمان رضائی؛ سیدرضا موسوی حرمی؛ محمد فریدی
چکیده
طبقات لیگنیت‌دار تبریز در زمره سازندهای نئوژن ناحیه شمال باختری کشور است که گسترش آن در حومه خاوری شهر تبریز می‌باشد. رخساره‌های رسوبی آن شامل گروه‌های رخساره‌ای آواری‌های ریزدانه، ماسه‌سنگ‌ها، سنگ‌های آهکی و رخساره‌های لیگنیت‌دار، توف و ریزرخساره‌ها و رخساره‌سنگی‌های (پتروفاسیس‌ها) زیر مجموعه آنها هستند. در این پژوهش، ...
بیشتر
طبقات لیگنیت‌دار تبریز در زمره سازندهای نئوژن ناحیه شمال باختری کشور است که گسترش آن در حومه خاوری شهر تبریز می‌باشد. رخساره‌های رسوبی آن شامل گروه‌های رخساره‌ای آواری‌های ریزدانه، ماسه‌سنگ‌ها، سنگ‌های آهکی و رخساره‌های لیگنیت‌دار، توف و ریزرخساره‌ها و رخساره‌سنگی‌های (پتروفاسیس‌ها) زیر مجموعه آنها هستند. در این پژوهش، دو برش چینه‌نگاری از این رسوبات در گستره خاور تبریز در قالب 171 نمونه و 42 مقطع نازک برداشت شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. از آنالیز XRD برای کانی‌شناسی و میکروسکوپ الکترونی SEM برای مطالعات سه‌بعدی در شناسایی میکروفسیل‌ها بهره گرفته شد. فسیل‌های شناسایی شده شامل انواع جنس‌های شکم‌پایان (گاستروپودا)، پلسی‌پودا، استراکد، ماهی، دیاتومه، جلبک کاروفیت و روزن‌بران (فرامینیفرا) می‌باشند. مجموعه دیرینه‌زیستی مطالعه شده، شامل جنس‌هایی از آب شیرین تا مقاوم به شوری و دریایی می‌باشند. محیط‌های رسوبی شناسایی شده شامل محیط حوضه دریاچه‌ای، محیط کم ژرفای ساحلی و محیط باتلاقی حاشیه دریاچه‌ای می باشند. در طبقات رسوبی مطالعه شده شواهد فسیل‌شناسی قوی و شواهد رسوب‌شناختی محیط دریایی حداقل در زمان حیات آن مشاهده نمی‌شود، از این رو، چنین نتیجه‌گیری می‌شود که تاکسای دریایی موجود در این نهشته‌ها باقی مانده و سازگار یافته از یک محیط دریایی پیشین می‌باشند.
سیمینه عنایتی کولایی؛ محمد یزدی؛ میرعلیاصغر مختاری
چکیده
منطقه کانه‌زایی مس تازه‌کند در فاصله حدود 20 کیلومتری شمال‌خاور تبریز، در استان آذربایجان شرقی جای دارد. منطقه مورد مطالعه در تقسیم‌بندی پهنه‌های زمینساختی ایران، بخشی از پهنه ساختاری ایران مرکزی، در حاشیه خاوری نقشه 1:100000 تبریز است. واحدهای سنگی این منطقه شامل ماسه‌سنگ‌های سبز- خاکستری (پهنه احیایی)، ماسه‌سنگ‌ها و مارن‌های ...
بیشتر
منطقه کانه‌زایی مس تازه‌کند در فاصله حدود 20 کیلومتری شمال‌خاور تبریز، در استان آذربایجان شرقی جای دارد. منطقه مورد مطالعه در تقسیم‌بندی پهنه‌های زمینساختی ایران، بخشی از پهنه ساختاری ایران مرکزی، در حاشیه خاوری نقشه 1:100000 تبریز است. واحدهای سنگی این منطقه شامل ماسه‌سنگ‌های سبز- خاکستری (پهنه احیایی)، ماسه‌سنگ‌ها و مارن‌های سرخ رنگ (پهنه اکسیدان)، گنبدهای نمکی و کنگلومرا با سن میوسن، به همراه گنبدهای داسیتی به سن پلیوسن هستند. بر پایه مطالعات سنگشناختی، ماسه‌سنگ‌های میزبان کانه‌زایی از نوع لیتیک‌آرکوز با بلوغ بافتی (مچوریتی) ضعیف تا متوسط بوده و در یک محیط دریایی کم‌ژرفا و کشندی ته‌نشست شده‌اند. کانه‌زایی مس بهصورت چینه‌سان درون ماسه‌سنگ‌های احیایی رخ داده است. ستبرای افق‌های کانه‌زایی از 30 سانتی‌متر تا یک متر متغیر است و طول رخنمون آنها گاه تا 500 متر نیز می‌رسد. کانه‌زایی مس در این افق‌ها در بخش‌هایی که دارای مواد آلی یا بقایای گیاهی هستند، تمرکز بیشتری نشان می‌دهد. افق‌های کانه‌زایی شامل 3 پهنه احیایی کانه‌زایی‌شده، شسته شده و سرخ اکسیدان است. از دید کانه‌نگاری، این کانه‌زایی متشکل از کانی‌های سولفیدی اولیه از جمله پیریت، کالکوسیت و دیژنیت به همراه کانی‌های ثانویه شامل کوولیت، مالاکیت و هیدروکسیدهای آهن است. این کانی‌ها با بافت‌های عدسی‌شکل، دانه‌پراکنده، جانشینی، سیمان میاندانهای و درزه‌های انحلالی دیده می‌شوند. با توجه به ویژگی‌های سنگ‌شناسی و کانه‌نگاری (ماسه‌سنگ احیایی دارای پیریت و کالکوسیت اولیه)، ساخت و بافت، چینه‌شناسی و عاملهای کنترل‌کننده کانه‌زایی (وجود بقایای گیاهی به عنوان عامل اصلی احیاکننده، نفوذپذیری مناسب در سنگ میزبان و دیاپیریسم نمکی)، کانه‌زایی مس در منطقه تازه‌کند همانند کانسارهای مس رسوبی نوع لایههای سرخ است که طی دیاژنز اولیه تا پایانی تشکیل شده است.
