سنگ شناسی
مصطفی دلخواه؛ حبیب بیابانگرد؛ حمیدرضا سلوکی
چکیده
مجموعه آذرین زرد کوه واقع در 35 کیلومتری جنوب شرق ایرانشهر، از نظر زمین شناسی در زون فلیش شرق ایران و پهنه زمیندرز سیستان قرار می گیرد. در این منطقه مجموعه‌هایی از سنگ های افیولیتی به سن کرتاسه بالایی ، فلیش‌های ائوسن و سنگهای آذرین نفوذی و خروجی اُلیگومیوسن (مجموعه آذرین زردکوه) برونزد دارند. الگوی تغییرات عناصر جزئی و کمیاب خاکی ...
بیشتر
مجموعه آذرین زرد کوه واقع در 35 کیلومتری جنوب شرق ایرانشهر، از نظر زمین شناسی در زون فلیش شرق ایران و پهنه زمیندرز سیستان قرار می گیرد. در این منطقه مجموعه‌هایی از سنگ های افیولیتی به سن کرتاسه بالایی ، فلیش‌های ائوسن و سنگهای آذرین نفوذی و خروجی اُلیگومیوسن (مجموعه آذرین زردکوه) برونزد دارند. الگوی تغییرات عناصر جزئی و کمیاب خاکی این سنگ ها غنی شدگی ضعیفی در عناصر نادر خاکی سبک (LREE) مانند La، Ce و Sm نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) مانند Ho، Yb،Tb و Lu نشان می دهند و شیب این نمودار در سمت عناصر HREE ملایم و صاف و حتی در سنگهای خروجی کمی افزایشی است. گمان می رود که ماگمای سازنده این سنگها از گوه گوشته‌ای بالای ورقه فررونده که معمولاً تحت تأثیر سیالات آزاد شده از ورقه فررونده و عناصر موجود در آن (از جمله سیلیس، پتاسیم و سدیم) قرار میگیرند، ایجاد شده است و سپس با جایگیری در پوسته متحمل هضم و آلایش گردیده است. بنابراین به نظر می رسد این سنگها مرتبط با ماگماتیسم و فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس بین بلوکهای لوت و افغان می باشند.
سنگ شناسی
محمد سعادت؛ رباب حاجی علی وغلی؛ محسن موذن
چکیده
مجموعه‌ی دگرگونی قطور در غرب خوی متشکل از انواع سنگهای دگرگونی متابازیت، سنگهای دگرگونی رسی و کوارتز-فلدسپاتی، سنگهای آهکی و سرپانتینیت است. سنگهای متاگابرویی بخش وسیعی از این مجموعه‌ی دگرگونی را شامل می‌شوند. پورفیروکلاست های پلاژیوکلاز و پیروکسن، کانی‌های باقی‌مانده‌از سنگ آذرین بوده و کانی‌های اپیدوت، ترمولیت-اکتینولیت، ...
بیشتر
مجموعه‌ی دگرگونی قطور در غرب خوی متشکل از انواع سنگهای دگرگونی متابازیت، سنگهای دگرگونی رسی و کوارتز-فلدسپاتی، سنگهای آهکی و سرپانتینیت است. سنگهای متاگابرویی بخش وسیعی از این مجموعه‌ی دگرگونی را شامل می‌شوند. پورفیروکلاست های پلاژیوکلاز و پیروکسن، کانی‌های باقی‌مانده‌از سنگ آذرین بوده و کانی‌های اپیدوت، ترمولیت-اکتینولیت، کلسیت و گاهی کلریت، کانی‌های ثانویه حاصل از دگرگونی درجه پایین هستند. براساس نتایج تجزیه‌ی شیمیایی سنگ‌کل، ترکیب سنگهای متاگابرویی مورد مطالعه کالک‌آلکالن است. در نمودارهای تفکیک محیط‌های زمین‌ساختی، ترکیب سنگهای مورد مطالعه ویژگی های جزایر قوسی را نشان می دهند. نتایج سن‌سنجی به روش U-Pb زیرکن، سن تشکیل پروتولیت گابرویی را 6/7 ± 6/162 میلیون سال منطبق بر زمان ژوراسیک بالایی (آکسفوردین) تعیین کرده است. تشکیل متاگابروهای قطور بر اساس نتایج ژئوشیمیایی و سنی بدست آمده از این پژوهش با احتمال می تواند مرتبط با حوضه پشت قوسی نئوتتیس در ایران مرکزی، یا ماگماتیسم جزایر قوسی ژوراسیک در زون سه وان-آکرا متعلق به زمین درز شاخه شمالی نئوتتیس و یا ادامه زون افیولیتی پیرانشهر و سرو متعلق به زون زاگرس-بیتلیس باشد اما در هر حال نتیجه گیری های دقیق نیازمند مطالعات تکتونیکی و داده های سن سنجی و ژئوشیمیایی بیشتر از انواع سنگهای دگرگونی و آذرین منطقه می باشد.
سنگ شناسی
عاطفه نیمروزی؛ غلامرضا قدمی؛ جمشید حسن زاده؛ محمد پوستی
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شهرستان ابرکوه و از نظر تقسیمات تکتونیکی- رسوبی در زون سنندج سیرجان قرار دارد. فعالیت آتشفشانی این منطقه به صورت گنبد و جریانات گدازه ای داسیتی و ریولیتی بوده و در مطالعات میکروسکوپی شامل بلورهای پلاژیوکلاز، کوارتز، هورنبلند و گاه بیوتیت هستند. سنگ های آتشفشانی مورد نظر به صورت واحدهای مجزا در تناوب با واحدهای ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در شهرستان ابرکوه و از نظر تقسیمات تکتونیکی- رسوبی در زون سنندج سیرجان قرار دارد. فعالیت آتشفشانی این منطقه به صورت گنبد و جریانات گدازه ای داسیتی و ریولیتی بوده و در مطالعات میکروسکوپی شامل بلورهای پلاژیوکلاز، کوارتز، هورنبلند و گاه بیوتیت هستند. سنگ های آتشفشانی مورد نظر به صورت واحدهای مجزا در تناوب با واحدهای رسوبی آهکی و شیلی مشاهده می شوند. این سنگها گرایش ماگمایی کالک آلکالن دارند که مشخصه محیط های فرورانش است. خصوصیات بارز مشاهده شده در نمودار های عنکبوتی و چند عنصری همانند غنی شدگی آنها در LREE ، نسبت بالای/ HREE LREE ، قعر مشاهده شده در عناصر Nb و Ti و غنی شدگی از عناصرPb، Rb و Th نشان از مشارکت پوسته قاره ای در تکوین سنگ های منطقه و شکل گیری آنان در یک محیط فرورانش در حاشیه فعال قاره ای است. نمودارهای تعیین جایگاه تکتونیکی، نیز یک محیط کمانی و از نوع قاره ای را برای آنها در نظر می گیرند. مطالعات سن سنجی انجام گرفته بر روی کانی زیرکن، سنma 7.6+177.2 معادل با ژوراسیک را برای این بخش از پهنه سنندج-سیرجان ارائه کرده که با مرحله فرورانش اقیانوس نئوتتیس به زیر پهنه ایران مرکزی تطابق دارد.
محمدالیاس مسلم‌پور؛ مرتضی خلعت‌بری جعفری؛ توموآکی موریشیتا؛ مجید قادری
چکیده
توالی گوشته‌ای رخنمون‌یافته در باختر محدوده فنوج- مسکوتان، دربردارنده لرزولیت و هارزبورژیت کلینوپیروکسن‌دار با بافت پورفیروکلاستیک، لرزولیت ریزبلور با کانی‌های نوظهور، عدسی‌های پراکنده کرومیتیت و نفوذیهای گابرویی قطع‌کننده است. بررسی‌های سنگ‌نگاری و داده‌های مایکروپروب، شواهدی از فعل و انفعالات پریدوتیت/مذاب، فرایندهای ...
بیشتر
توالی گوشته‌ای رخنمون‌یافته در باختر محدوده فنوج- مسکوتان، دربردارنده لرزولیت و هارزبورژیت کلینوپیروکسن‌دار با بافت پورفیروکلاستیک، لرزولیت ریزبلور با کانی‌های نوظهور، عدسی‌های پراکنده کرومیتیت و نفوذیهای گابرویی قطع‌کننده است. بررسی‌های سنگ‌نگاری و داده‌های مایکروپروب، شواهدی از فعل و انفعالات پریدوتیت/مذاب، فرایندهای پس از ذوب و فعل و انفعالات ساب‌سالیدوس را نشان میدهند که با ظهور دو نسل پیروکسن- الیوین دگرشکل و اولیه و پیروکسن- الیوین- آمفیبول نوظهور و ریزبلور تجلی یافته است. کانی‌های نسل دوم به‌صورت میانبار، بینابینی و ریزبلور تشکیل شده‌اند. این دو نسل از کانی‌ها، ویژگی‌های ژئوشیمیایی کاملاً متمایز دارند، به‌گونه‌ای‌که کانی‌های نسل اول، قابل مقایسه با پریدوتیت‌های پشته‌های میان‌اقیانوسی و کانی‌های نسل دوم، ویژگی‌هایی متمایل به محیط‌های فرافرورانش را نشان میدهند. بنابراین ترکیب شیمیایی کانی‌های نسل‌های مختلف، نشان از سنگ‌زایی متفاوت سنگهای اولترامافیک کمپلکس افیولیتی فنوج- مسکوتان دارد. تفسیر داده‌های شیمیایی از سنگ کل نشان می‌دهد که این سنگها منبع گوشته‌ای از نوع مورب تهی‌شده دارند که 5 تا 15 درصد ذوب بخشی را تحمل کرده‌اند. بررسی الگوهای عناصر خاکی کمیاب بهنجارشده با مقادیر کندریت و مقایسه آنها با الگوهای گوشته‌ای از نوع مورب تهی‌شده (DMM)، نشانگر غنی‌شدگی LREE و HREE نسبت به MREE و ارائه الگوهای U شکل است، بنابراین پریدوتیت‌های کمپلکس افیولیتی فنوج- مسکوتان، تحول چندمرحله‌ای را تجربه کرده‌اند و ویژگی‌هایی از محیط آبیسال تا پهنه فرافرورانش نشان میدهند. می‌توان گفت که گذر از محیط آبیسال به‌سمت فرافرورانش متأثر از سیال‌های برخاسته از صفحه فرورونده بوده است.
خلیل اللهیاری؛ محمد پورمعافی؛ مرتضی خلعت بری جعفری
چکیده
توالی خروجی مجموعه افیولیتی هرسین به صورت گدازههای بالشی بازالتی در حوالی روستای تمرک و گردنه گشور در خاور هرسین و کرمانشاه، در باختر ایران برونزد دارند. گدازههای بالشی رخنمون یافته در امتداد گسل اصلی زاگرس بخشی از زمیندرز افیولیتی بین کمربند زاگرس و زون سنندج- سیرجان به شمار می‌آیند. این سنگها در حوالی روستای تمرک دارای ...
بیشتر
توالی خروجی مجموعه افیولیتی هرسین به صورت گدازههای بالشی بازالتی در حوالی روستای تمرک و گردنه گشور در خاور هرسین و کرمانشاه، در باختر ایران برونزد دارند. گدازههای بالشی رخنمون یافته در امتداد گسل اصلی زاگرس بخشی از زمیندرز افیولیتی بین کمربند زاگرس و زون سنندج- سیرجان به شمار می‌آیند. این سنگها در حوالی روستای تمرک دارای ترکیب بازالت تا بازالت آندزیتی و در گردنه گشور ترکیبی در حد تراکی آندزیت بازالتی را دارند. از نظر سرشت ماگمایی سنگهای محدوده تمرک در قلمرو نیمه قلیایی و سنگهای گردنه گشور در محدوده قلیایی واقع می‌شوند و از نظر محیط زمین‌ساختی- ماگمایی، گدازههای بالشی تمرک به محیط E-MORB و گدازههای بالشی گشور به بازالتهای WPB تعلق دارند. این بازالتها در هر دو منطقه تمرک و گشور از گوشته منتج شده و از LILE ،LREE و برخی از عناصر HFSE غنی شده هستند. این سنگها بقایایی از سنگکره اقیانوسی نئوتتیس هستند که بین دو حاشیه قارهای عربستان و اوراسیا تشکیل شده‌اند.
ایمان منصف؛ محمد رهگشای؛ محمد هاشم امامی
چکیده
توالی آتشفشانی منطقه ارزوییه با سن ژوراسیک بالایی- کرتاسه زیرین در پهنه ساختاری سنندج- سیرجان جنوبی قرار گرفته است. ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب، تحولات ماگمایی را از گرایش تحولی به سمت کلسیمی- قلیایی نشان میدهند. ترکیب شیمیایی کلینوپیروکسن‌ها مشابه با ترکیب این کانی در مناطق فرورانش است و از یک ناحیه مرتبط با کمان آتشفشانی منشأ ...
بیشتر
توالی آتشفشانی منطقه ارزوییه با سن ژوراسیک بالایی- کرتاسه زیرین در پهنه ساختاری سنندج- سیرجان جنوبی قرار گرفته است. ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب، تحولات ماگمایی را از گرایش تحولی به سمت کلسیمی- قلیایی نشان میدهند. ترکیب شیمیایی کلینوپیروکسن‌ها مشابه با ترکیب این کانی در مناطق فرورانش است و از یک ناحیه مرتبط با کمان آتشفشانی منشأ گرفته است. نمودارهای عناصر کمیاب و خاکی کمیاب الگوهای غنی‌شدگی را در LREEها نسبت به HREEها و تهیشدگی را در عناصر Nb و Ta نشان میدهند. این توالی ماگمایی از یک منشأ گوشته‌ای با تأثیر سیالها و رسوبات حاصل از ورقه فرورانش تشکیل یافته است. توالی آتشفشانی منطقه ارزوییه احتمالا" در نتیجه فرورانش سنگکره اقیانوس نئوتتیس به زیر پهنه سنندج- سیرجان، از زمان ژوراسیک بالایی تا کرتاسه زیرین، در محیط کمان آتشفشانی تشکیل یافتهاند.
