مجتبی سلطانینژاد؛ حمید احمدیپور؛ عباس مرادیان؛ بهنام زابلی سروتمین
چکیده
مجموعه اولترامافیک حاجیآباد در شمال استان هرمزگان، جزیی از نوار آمیزه رنگین ارزوییه- دولتآباد است و در لبه شمالی راندگی زاگرس جای دارد. این مجموعه شامل هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت و کرومیتیت است و هارزبورژیتها، بیشترین حجم سنگها را به خود اختصاص دادهاند. شواهدی همچون مرزهای منحنی، کشیدگی کروماسپینلها و پیروکسنها، ...
بیشتر
مجموعه اولترامافیک حاجیآباد در شمال استان هرمزگان، جزیی از نوار آمیزه رنگین ارزوییه- دولتآباد است و در لبه شمالی راندگی زاگرس جای دارد. این مجموعه شامل هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت و کرومیتیت است و هارزبورژیتها، بیشترین حجم سنگها را به خود اختصاص دادهاند. شواهدی همچون مرزهای منحنی، کشیدگی کروماسپینلها و پیروکسنها، شواهد ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن و وجود تیغههای جدایشی کلینوپیروکسن، نشان میدهد که سنگهای این مجموعه، ابتدا دگرشکلیهای دمای بالای گوشته بالایی را تحمل کرده و سپس در پوسته جایگزین شدهاند. در همه واحدهای سنگی مجموعه میتوان کانی کرومیت را به مقادیر و اشکال مختلف دید. در هارزبورژیتها و لرزولیتها، بلورهای قهوهای و پراکنده کرومیت، یا به شکل منفرد و شکلدار دیده میشوند و یا بهصورت بیشکل و میاندانهای در میان کانیهای دیگر هستند. در دونیتها نیز این کانی بهصورت بلورهای شکلدار تا نیمهشکلدار سیاه رنگ و بهطور پراکنده درون الیوینها یا در مرز آنها متبلور شدهاند. در کرومیتیتهای پرعیار منطقه، بلورهای درشت، شکلدار و سیاه رنگ کرومیت، بافتهای انباشتی دارند؛ مرز آنها بیشتر صاف است و مرز اتصال سه گانه دارند؛ اما در کرومیتیتهای کمعیار، کرومیتها، پراکنده و شکلدار هستند و در یک زمینه سیلیکاتی قرار گرفتهاند. بررسی شیمی بلورهای کرومیت در سنگهای منطقه نشان میدهد که در این بلورها، بیشترین مقدار Cr# به کرومیتهای موجود در کرومیتیتهای پر عیار (80-84) و کمترین مقدار آن نیز به انواع موجود در لرزولیتها (45-52) تعلق دارد. استفاده از نمودارهای تشخیص محیط زمینساختی، نشان میدهد که ترکیب شیمیایی کرومیتهای پراکنده موجود در هارزبورژیتها و لرزولیتهای مجموعه حاجیآباد، به انواع موجود در پریدوتیتهای گوشتهای منطقه بالای فرورانش شباهت دارد و سنگهای میزبان، به عنوان بخشی از افیولیتهای وابسته به این محیط، دچار 15 تا 20 درصد ذوب بخشی شدهاند. کرومیتهای پراکنده موجود در دونیتها و کرومیتیتهای منطقه نیز در همین محیط زمینساختی و در اثر تبلور مذابهای بونینیتی به وجود آمدهاند. این شواهد بیانگر آن است که احتمالاً پریدوتیتهای حاجیآباد و آمیزه افیولیتی میزبان، به بخشهایی از گوشته بالایی در بالای یک منطقه فرورانش، تعلق دارند و تحولات مربوط به این منطقه، همچون واکنش مذاب- پریدوتیت و ذوب بخشی، در ترکیب کانیها و بافت آنها ثبت شده است.
میرصالح میرمحمدی؛ علی کنعانیان
چکیده
توده مافیک- اولترامافیک قره آغاج در فاصله 36 کیلومتری شمال باختر ارومیه قرار دارد. این توده از لحاظ سنگشناسی از دو بخش اصلی شامل سنگهای مافیک بدون کانیسازی و سنگهای اولترامافیک غنی از Fe-Ti-P (سنگهای FTP) تشکیل یافته است. بخش مافیک به طور غالب حاوی گابروی درشت بلور، میکروگابرو و متاگابرو با مجموعه کانیایی ساده ...
بیشتر
توده مافیک- اولترامافیک قره آغاج در فاصله 36 کیلومتری شمال باختر ارومیه قرار دارد. این توده از لحاظ سنگشناسی از دو بخش اصلی شامل سنگهای مافیک بدون کانیسازی و سنگهای اولترامافیک غنی از Fe-Ti-P (سنگهای FTP) تشکیل یافته است. بخش مافیک به طور غالب حاوی گابروی درشت بلور، میکروگابرو و متاگابرو با مجموعه کانیایی ساده (پلاژیوکلاز+ کلینوپیروکسن و ایلمنیت) و ارتوآمفیبولیت است. بر اساس روابط صحرایی، شواهد سنگنگاری و زمینشیمیایی، این سنگها رابطه بسیار نزدیکی با یکدیگر داشته و هم ماگما محسوب میشوند. بخش اولترامافیک از تعداد زیادی لایه و توده سیل مانند به ستبرای 5 سانتیمتر تا چند متر تشکیل یافته، به گونهای که به طور کامل توسط گابروها احاطه شده و با میزبان، همبری ناگهانی، موازی و همشیب دارد. این سنگها در مقایسه با سنگهای اولترامافیک متعارف، مجموعه کانیایی (غنی از اولیوین، آپاتیت، ایلمنیت و مگنتیت) و همچنیــــــــــن ترکیب شیمیایی غیرعــــادی نشــــان میدهند (ppm340-10, ΣREE~ ppm 160-40 ~ Cr , ppm 73-7 ~ Ni , %wt 1/5-1/0, P2O5~%wt 42-26 Fe2O3t~ , %wt 11-5 TiO2~ , %wt 20-9 MgO~ ,%wt 30-21SiO2~). سنگهای FTP اغلب برگوارگی ماگمایی داشته و در مجموع گسترش آنها از روند عمومی توده قره آغاج (NW-SE) پیروی میکند. شواهد صحرایی، سنگنگاری و دادههای زمینشناسی حاکی از این است که سنگهای FTP و میزبان گابرویی آنها با یکدیگر ارتباط زایشی مشخصی ندارند، به گونهای که انواع FTP (مشتق از ماگمای فروبازالتی غنی از P) به صورت تأخیری به درون سنگهای میزبان در حال دگرشکلی پلاستیک دمای بالا در یک زون برشی محلی نفوذ کردهاند.