محمد‌حسین آدابی؛ مریم جمالیان
چکیده
منطقة مورد مطالعه در باختر ایران مرکزی و در 32 کیلومتری باختر خمین قرار دارد و از نظر زمین‌ساختی در بخش میانی زون سنندج- سیرجان و در محور ملایر- اصفهان واقع است. سازندهای کرتاسة زیرین در این ناحیه، به‌صورت دگرشیب بر روی سازندهای تریاس بالایی- ژوراسیک قرارگرفته‌اند. با پیشروی دریا رسوبات ماسه‌سنگی-کنگلومرایی برجای گذاشته ...
بیشتر
منطقة مورد مطالعه در باختر ایران مرکزی و در 32 کیلومتری باختر خمین قرار دارد و از نظر زمین‌ساختی در بخش میانی زون سنندج- سیرجان و در محور ملایر- اصفهان واقع است. سازندهای کرتاسة زیرین در این ناحیه، به‌صورت دگرشیب بر روی سازندهای تریاس بالایی- ژوراسیک قرارگرفته‌اند. با پیشروی دریا رسوبات ماسه‌سنگی-کنگلومرایی برجای گذاشته شده که بعداً با پیشروی بیشتر دریا، رسوبات آهکی کرتاسة زیرین ته‌نشین شده است. این رسوبات در طی فازهای کوهزایی سیمرین میانی (اواسط دوگر، باژوسین- باتونین) و لارامید (کرتاسة بالایی) چین خورده‌اند. واحدهای کربناتی در ناحیة رباط، سنگ میزبان کانی‌زایی سرب و روی است. ستبرای واقعی این واحد‌ها در دامنة جنوبی کوه اره‌گیجه حدود 256 متر، در دامنة شمالی کوه اره‌گیجه حدود 230 متر و در دامنة جنوبی کوه برآفتاب 408 متر است. مطالعات فسیل‌شناسی اوربیتولینها نشان داده است که آهکها سن آپسین دارند. نتایج حاصل از بررسی عناصر اصلی، جزئی و ایزوتوپهای پایدار اکسیژن 18 و کربن 13 و رفتار آنها نسبت به یکدیگر، ترکیب کانی‌شناسی اولیة مخلوط کلسیت-آراگونیت را نشان می‌دهد که قابل‌مقایسه با سنگ‌آهکهای با ترکیب کانی‌شناسی مخلوط کلسیت-آراگونیت سازند مزدوران در کپه‌داغ به سن ژوراسیک پسین است. مطالعات سنگ‌نگاری و ژئوشیمیایی حاکی از این است که سنگ‌آهکهای منطقه عمدتاً تحت‌تأثیر دیاژنز جوی در یک سامانه دیاژنزی کاملاً باز قرار داشته‌اند. محاسبات دمای دیرینه بر پایة سبک‌ترین ایزوتوپ اکسیژن نشان می‌دهد دمای دیاژنتیکی حدود oC75 بوده است. کانسار سرب و روی رباط از نوع دیاژنتیک-اپی‌ژنتیک و از نوع کانسار چینه‌کران بوده و با کانسارهای تیپ درة می‌سی‌سی‌پی (MVT) قابل‌مقایسه است. شیوة تشکیل کانسار به‌این‌صورت بوده است که آبهای جوی پس از گذر از درزه‌ها و شکستگیها، همراه با آبهای ناشی از تراکم و فشردگی شیلهای حوضه‌ای (ناشی از پدیدة آب‌زدایی) تحت‌تأثیر شیب زمین‌گرمایی گرم شده‌اند. این آبها پس از شستشوی مواد از مسیر خود باردار شده و توسط کمپلکسهای کلریدی توسط سیالات حمل شده‌اند. آبها این عناصر را در لایة کربناتی ته‌نشست داده‌اند. دگرسانی مشاهده شده در منطقه عمدتاً از نوع سیلیسی (ژاسپیروییدی) و دولومیتی است.
