زمین شناسی اقتصادی
شعله ملکشاهی؛ معصومه خلج معصومی؛ هادی محمددوست؛ مونا سجده ئی؛ شهرزاد ابوتراب
چکیده
کانسار سرکوه در استان کرمان و 6 کیلومتری جنوب باختری معدن مس سرچشمه قرار گرفتهاست. دگرسانیهای منطقه شامل پتاسیک، پروپیلیتیک، فیلیکوآرژیلیک پیشرفته است. طبق مطالعات XRD، کانیهای اصلی شامل کوارتز، آلبیت و ایلیت، کانیهای فرعی شامل گوتیت، میکا- ایلیت،کلریت، کلسیت و به مقدار جزئی مگنتیت میباشند. کانههای مشاهده شده در منطقه، ...
بیشتر
کانسار سرکوه در استان کرمان و 6 کیلومتری جنوب باختری معدن مس سرچشمه قرار گرفتهاست. دگرسانیهای منطقه شامل پتاسیک، پروپیلیتیک، فیلیکوآرژیلیک پیشرفته است. طبق مطالعات XRD، کانیهای اصلی شامل کوارتز، آلبیت و ایلیت، کانیهای فرعی شامل گوتیت، میکا- ایلیت،کلریت، کلسیت و به مقدار جزئی مگنتیت میباشند. کانههای مشاهده شده در منطقه، روتیل، ایلمنیت، مگنتیت، هماتیت، پیریت، مولیبدنیت و کالکوپیریت میباشند. همچنین، مطالعات میانبار سیال بر روی کوارتز از رگچههای سولفیدی بخش پتاسیک انجام شد و نشان داد که مرحله کانیسازی اصلی با دمای همگنشدن بین 250 و 527 درجه سانتیگراد و شوری بین 13/6 تا wt% 52/9 بوده است (فاز اورتوماگمایی و کانی سازی هیپوژن). دمای همگن شدن در مراحل تأخیری فاز پسرونده (فاز همرفتی و تأثیر آبهای جوی در چرخه گرمابی)، در حدود 132 تا 165 درجه سانتیگراد و شوری آن 0/005 تا 4/74 درصد معادل وزنی نمک طعام است. تنوع شوری مشاهده شده را می توان به رخداد جوشش نسبت داد. بررسی ترکیب ایزوتوپ گوگرد بر روی کانیهای پیریت و کالکوپیریت در کانسار سرکوه، بین 1+ تا ‰2/7 بودهاست که نشاندهنده منبع ماگمایی گوگرد میباشد. دادههای ایزوتوپ پایدار اکسیژن بر روی رگچههای کوارتز، محدوده مثبت بین 7/6 تا ‰ 9/3+ با میانگین 8/5+ ، بیانگر منبع ماگمایی برای سیالات گرمابی میباشد. همچنین، با توجه به محدود بودن بازه ترکیب ایزوتوپی گوگرد میتوان نتیجه گرفت که ترکیب ایزوتوپی گوگرد دستخوش تغییرات و یا آلایش توسط منابع دیگر گوگرد نشده و یا اختلاط سیال ماگمایی با منابع دیگر بسیار ناچیز بودهاست. دماسنجی ایزوتوپی، جفت کانیهای پیریت- کالکوپیریت، دمای 315 و 476 درجه سانتیگراد را نشان میدهد.
زمین شناسی اقتصادی
بهزاد حاجعلیلو؛ مرتضی رزم آرا؛ نسیم حاج علیلو
چکیده
کانسار پلاسری عطائیه در جنوب باختر مشهد و در شمال خاور میکروپلیت ایران مرکزی قرار دارد. مطالعه مقاطع نازک و صیقلی نشان داد که کانیهای موجود در کانسار پلاسری VTM (تیتانومگنتیت وانادیمدار) از نظر فراوانی به ترتیب مگنتیت، تیتانومگنتیت، هماتیت و ایلمنیت میباشند. همچنین مطالعات پتروگرافی مشخص کرد که واحدهای گابرویی و اولترامافیکی ...
بیشتر
کانسار پلاسری عطائیه در جنوب باختر مشهد و در شمال خاور میکروپلیت ایران مرکزی قرار دارد. مطالعه مقاطع نازک و صیقلی نشان داد که کانیهای موجود در کانسار پلاسری VTM (تیتانومگنتیت وانادیمدار) از نظر فراوانی به ترتیب مگنتیت، تیتانومگنتیت، هماتیت و ایلمنیت میباشند. همچنین مطالعات پتروگرافی مشخص کرد که واحدهای گابرویی و اولترامافیکی بیشترین مقدار کانیهای فلزی را دارند. بررسیهای کانهنگاری و تجزیههای SEM-EDX ،EPMA و XRM بر روی کانسار پلاسری و سنگ منشأ آن نتایج جالب توجهی را نشان داده است. مطالعات میکروسکوپ الکترونی SEM نشان داد که گرچه سکانس افیولیتی به عنوان منشأ این کانسار محسوب میشود اما در طی تبلور ماده مذاب در درجه حرارتهای بالا، ابتدا محلول جامد کاملی بین تیتانومگنتیت و ایلمنیت در بالاتر از 1100 تشکیل شده که با کاهش دما و پیشرفت تفریق در بالاتر از دماهای 600 فازهای ایلمنیت و مگنتیت به صورت تیغههای اکسلوشنی از یکدیگر تفکیک و در عین حال از فاز تیتانومگنتیت جدا گردیدهاند. با تداوم تبلور، تیتانیم و وانادیم در سنگهای گابرویی وارد فازهای ایلمنیتی و تیتانومگنتیتی میشوند. آنالیزهای EPMA که بر روی واحدهای گابرویی انجام شده نشان داد که این واحدها منشأ Ti و V برای تأمین واحدهای پلاسری بوده است.
مریم ناز بهرام منش تهرانی
چکیده
در این پژوهش از 15 برش از خاور تا باختر البرز نمونهگیری انجام شد که بهترین برش و کاملترین آنها از نظر غنای ماکروفسیل و میکروفسیل برش آبرندان است. در شمال باختر شهرستان دامغان 54°15’54.9’’E 36°21’12.7’’ N با موقعیت جغرافیایی از 807 نمونه براکیوپود مطالعه شده در طی این مطالعات سیستماتیک 22 گونه و 10 جنس و 5 روخانواده یافت ...
بیشتر
در این پژوهش از 15 برش از خاور تا باختر البرز نمونهگیری انجام شد که بهترین برش و کاملترین آنها از نظر غنای ماکروفسیل و میکروفسیل برش آبرندان است. در شمال باختر شهرستان دامغان 54°15’54.9’’E 36°21’12.7’’ N با موقعیت جغرافیایی از 807 نمونه براکیوپود مطالعه شده در طی این مطالعات سیستماتیک 22 گونه و 10 جنس و 5 روخانواده یافت شد که جنسها و گونههای یافت است. روش مطالعات سیستماتیک بر اساس کار Williams et al. (2000) برای Productids، Williams & Brunton (2000) برای Orthotetids، Williams & Harper (2000) برای Orthids، Savage et al. (2002) برای Rhynchonellids و Alvarez & Rong (2002) برای Athyridids انجام شده است. تمامی اندازهگیریها بر اساس سانتیمتر است به جز در تشخیص گونهها که درحد میلیمتری مطالعه شده است. برای مطالعات دیرینزیستجغرافیا توصیف تمامی جنسها و آمده است. اسامی نمونههای یافت شده گونهها همراه با گراف و نمودار پراکندگی آنها در ایران و مقایسه آن با تمامی دنیا در نمودارهای اکسل به شرح ذیل است:Leptagonia analoga (Phillips, 1836) Delepineineae gen et. sp. ind., Geniculifera sp. ind., Dictyoclostinae gen et sp.ind., Buxtonia sp. ind., Marginatia vaughani (Muir-Wood, 1928), Marginatia sp.ind., Tomiproductus elegantulus (Tolmatchoff, 1924), Tolmatchoffini gen. et.sp. ind. Pustula cf. P. altaica Tolmatchoff, 1924, Pustula cf. P. kondomensis Sarytcheva, 1963, Pustula spp. Schellwienella sp. A, Derbyiidae gen et sp.ind. Rhipidomella michelini (Leveille, 1835), Rhipidomella sp. A, Rhipidomella sp. B, Schizophoria (Schizophoria) resupinata (Martin, 1809), ? Ptychomaletoechia sp.ind., Hemiplethorhynchus crassus Gaetani, 1968, Rossirhynchus adamantinus Gaetani, 1964, Paraphorhynchus aff. P. elongatum Weller, 1905, Athyris sp. ind., Cleiothyridina kusbassica Beznosva in Sarytcheva et al., 1963, Gerankalasiella sp. ind., Composita megala (Tolmatchoff, 1924), Composita subquadrata (Hall, 1858a), Densalvus sp. ind., Martinia sp. ind., Ectochoristites sp. ind., Prospirinae gen. et. sp. ind., Athylepherous sp. ind., Parallelora sp. ind., Unispirifer (Unispirifer) striatoconvolutus (Benson & Dun in Dun & Browne, 1920), Unispirifer sp. A, Unispirifer sp. B, Imbrexia sp. ind., Fusella sp. ind., Syringothyris carteri (Hall, 1857), Syringothyris skinderi Sokloskaja. 1963 in Sarytcheva et al., 1963, Pseudosyrinx sp. ind.. 16 جنس و 11 گونه برای اولین بار درکربنیفر ایران گزارش شدهاند.
احمد حسینخانی؛ فاطمه ملاصالحی
چکیده
معدن آهنگران از معادن سرب و نقره فعال کشور بوده که در پهنه فلززایی سرب و روی اصفهان- ملایر و در شهرستان ملایر استان همدان قرار گرفته است. مطالعات کانهنگاری در بخشهای مختلف آهنگران نشاندهنده پهنههای مختلف سولفیدی و اکسیدی با کانههای اصلی گالن، سروسیت، کالکوپیریت، مگنتیت، پیریت، هماتیت، گوتیت و دیگر کانههای فرعی است. در بررسیهای ...
بیشتر
معدن آهنگران از معادن سرب و نقره فعال کشور بوده که در پهنه فلززایی سرب و روی اصفهان- ملایر و در شهرستان ملایر استان همدان قرار گرفته است. مطالعات کانهنگاری در بخشهای مختلف آهنگران نشاندهنده پهنههای مختلف سولفیدی و اکسیدی با کانههای اصلی گالن، سروسیت، کالکوپیریت، مگنتیت، پیریت، هماتیت، گوتیت و دیگر کانههای فرعی است. در بررسیهای تجزیه میکروسکوپ الکترونی طی مطالعات SEM و EPMA کانههای فرعی سری جوردنیت- لنجنباسیت، کرونادیت و مولیبدات گالن بهعنوان میزبان سرب و نقره (بهصورت فرعی) برای نخستین بار در آهنگران شناسایی شدند. همچنین با مطالعات میکروسکوپ الکترونی، کانههای فریبرژیت (گروه فهلور) و لنائیت، به عنوان دو کانی فرعی دارای نقره بهعنوان عنصر اصلی در شبکه کانی معرفی میشوند. در طی مطالعات EPMA عنصر نقره افزون بر حضور در کانههای فرعی، در شبکه کانیهای گالن و سروسیت نیز تا میزان 500 پیپیام اندازهگیری شد. مطالعات ایزوتوپی سرب در یک نمونه گالن معدن آهنگران نشان میدهد که ترکیب ایزوتوپی سرب آن رادیوژنیک و دارای ویژگی سرب با مخزن کوهزایی است که در آن سرب به میزان زیاد از پوسته بالایی و پایینی منشأ گرفته است. سن مدل سرب بیشتر نشانگر اشتقاق سرب از پیسنگهای تریاس (249 میلیون سال) است و نسبتهای ایزوتوپی سرب، محیط زمینساختی کمانی را برای معدن آهنگران پیشنهاد میکند.
محبوبه حسینی برزی؛ مرتضی هوشیار؛ هرمز قلاوند
چکیده
مطالعات صحرایی، کلسیمتری و بررسیهای میکروسکوپی بر روی برش نمونه سازند گورپی و سنگنگاری خردههای حفاری این سازند در میدان نفتی زیلایی (چاههای شماره 5 و 8) سبب تفکیک دو بخش کربناته و دو بخش دو رگه (اغلب مارن و در تعداد معدودی از نمونهها مارن رسی) در این سازند شد. با توجه به رخسارههای میکروسکوپی موجود در بخشهای کربناته، ...
بیشتر
مطالعات صحرایی، کلسیمتری و بررسیهای میکروسکوپی بر روی برش نمونه سازند گورپی و سنگنگاری خردههای حفاری این سازند در میدان نفتی زیلایی (چاههای شماره 5 و 8) سبب تفکیک دو بخش کربناته و دو بخش دو رگه (اغلب مارن و در تعداد معدودی از نمونهها مارن رسی) در این سازند شد. با توجه به رخسارههای میکروسکوپی موجود در بخشهای کربناته، محیط دریای باز از یک رمپ کربناته را میتوان به این سازند نسبت داد. همچنین، به دلیل وجود گلوکونیت و فسفات درجازا و پیریت فرومبوییدال اولیه برای محیط رسوبی این سازند، شرایط احیایی را میتوان متصور بود. تجزیه XRD و SEM نمونههای مربوط به مارنهای رسی، گویای حضور کوارتز تخریبی در بخش مارن پایینی و افزون بر آن، کانیهای رسی ایلیت، کلریت از منشأ تخریبی و اسمکتیت از منشأ دیاژنزی و به احتمال تخریبی، در بخش مارن بالایی است. حضور همزمان این کانیها و نبود کائولینیت بیانگر شرایط آب و هوایی معتدل، طی تهنشست مارن بالایی است. همچنین تجزیه و تحلیل نیمه کمی دادههای XRD حاکی از افزایش اسمکتیت و کاهش ایلیت به سمت رأس سازند است که میتواند ناشی از گرم شدن نسبی آب و هوا و نیز ژرفتر شدن حوضه رسوبی باشد. با توجه به ژرف بودن حوضه رسوبی فرایندهای دیاژنزی محدودی نیز در این سازند روی داده است که عمدهترین آن سیمانی شدن، آهندار شدن و شکستگیهای موجود در سازند است. تصاویر SEM گویای حضور دیاژنزی کانی اسمکتیت در دو نمونه بالای محدوده زمانی کرتاسه بالایی است که میتواند ناشی از تبادل بین سیالهای با کانیهای مافیک و دیگر کانیهای رسی مانند اسمکتیت تخریبی، ایلیت و ... باشد. نبود اسمکتیت دیاژنزی در دو نمونه مربوط به پالئوسن، میتواند ناشی از تغییر در شرایط حوضه رسوبگذاری در بالا و پایین مرز کرتاسه- ترشیری باشد. بررسی میزان Th و K و همچنین نسبت این دو در لاگ NGS مربوط به چاه شماره 8 میدان نفتی زیلایی بیانگر حضور کانیهای رسی مونتموریلونیت و ایلیت در این چاه است.
محبوبه حسینی برزی؛ ریحانه علی نژاد کردی؛ هرمز قلاوند
چکیده
سازند پابده از نهشتههای ابتدای ترشیری در زون زمینساختی زاگرس است که در این مطالعه، علاوه بر بررسی کانیهای رسی این سازند در توالی چینهای، نتایج مرتبط با کانی رسی در این نهشتهها در دو زیر زون فروافتادگی دزفول شمالی (برش سطحی در مقطع تیپ) و میانی (برشهای زیر سطحی) مقایسه شده است. با کلسیمسنجی نمونههای ...
بیشتر
سازند پابده از نهشتههای ابتدای ترشیری در زون زمینساختی زاگرس است که در این مطالعه، علاوه بر بررسی کانیهای رسی این سازند در توالی چینهای، نتایج مرتبط با کانی رسی در این نهشتهها در دو زیر زون فروافتادگی دزفول شمالی (برش سطحی در مقطع تیپ) و میانی (برشهای زیر سطحی) مقایسه شده است. با کلسیمسنجی نمونههای سازند پابده در برش تیپ این سازند، واقع در تنگ پابده، تفکیک لایههای مارن شیلی و مارنی سازند انجام شد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی(SEM) نمونههای انتخابی از این نهشتهها، حاکی از وجود کانی رسی کلریت با ساختار مشخص و از منشأ دیاژنزی (حاصل تبدیل ایلیت به کلریت) است و احتمال وجود دیگر کانیهای رسی (همچنین کلریت) با منشأ تخریبی نیز وجود دارد. تجزیه پراش پرتو ایکس (XRD) و تجزیه و تحلیل کیفی دادهها، نوع کانی رسی را در مارنهای شیلی این سازند، مونتموریلونیت، ایلیت و کلریت نشان میدهد. همچنین تجزیه و تحلیل نیمهکمی این دادهها حاکی از روند کلی کاهش میزان رس، کاهش مونتموریلونیت و افزایش ایلیت و کلریت به سمت بالای این سازند است. با توجه به منشأ تخریبی دو کانی مونتموریلونیت و ایلیت در سازند پابده، روند کانیهای ذکر شده، همراه با روند کلی کاهش میزان رس سازند، میتواند بیانگر سرد شدن تدریجی آبوهوا و کمژرفا شدن حوضه در هنگام نهشت رسوبات سازند پابده به سمت بالای این سازند باشد. همچنین، نبود کانی مونتموریلونیت در بالاترین نمونه انتخابی و فراوانی غالب ایلیت در این نمونه، میتواند در ارتباط با فاز کوهزایی پیرنه زون فروافتادگی دزفول شمالی باشد. از سوی دیگر، تعیین کانی رسی در دو برش زیر سطحی میدان نفتی کوپال (چاههای شماره 12 و 38)، با استفاده از نمودارهای چاهپیمایی NGS (پیکهای Th,K و Th/K )، حاکی از وجود کانی رسی مونتموریلونیت و ایلیت است. روند کانی رسی و درصد شیل در این چاهها، بیانگر روند کم و بیش ثابتی است که تنها در بخشهای انتهایی سازند افزایش چشمگیری نشان میدهد. این افزایش همراه با وجود بیشینه مشخصی از اورانیم در نمودارهای چاهپیمایی، میتواند در ارتباط با عملکرد فاز کوهزایی پیرنه در زون فروافتادگی دزفول میانی باشد.