سنگ شناسی
فتح اله مصوری؛ رضا زارعی سهامیه؛ عادل ساکی؛ امیرعلی طباخ شعبانی؛ احمد احمدی خلجی
چکیده
سنگ های دگرگونه پهنه سنندچ-سیرجان (SSZ) در باختر همدان، ناحیه چشمه قصابان تحت نفوذ اولیوین گابروها و گابروهای ژوراسیک میانی قرار گرفته است. این سنگ ها با گرایش آلکالن شامل اولیوین، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، فلوگوپیت، آمفیبول قهوه ای، و بیوتیت می باشد که از ذوب بخشی یک منشاء پریدوتیتیدر میدان پایداری گارنت، اشتقاق یافته است. غنی شدگیLREE ...
بیشتر
سنگ های دگرگونه پهنه سنندچ-سیرجان (SSZ) در باختر همدان، ناحیه چشمه قصابان تحت نفوذ اولیوین گابروها و گابروهای ژوراسیک میانی قرار گرفته است. این سنگ ها با گرایش آلکالن شامل اولیوین، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، فلوگوپیت، آمفیبول قهوه ای، و بیوتیت می باشد که از ذوب بخشی یک منشاء پریدوتیتیدر میدان پایداری گارنت، اشتقاق یافته است. غنی شدگیLREE در الگوی عادی سازی شده عناصر REE نسبت به کندریت و مقادیر بالاینسبت هایLaN/YbN (6.65-11.25)Nb/Yb(22-22.38), و Nb/Y (>1)نشان می دهد که این گابروها از منشاء پلوم های گوشته ای مولد بازالت های با گرایش جزایر اقیانوسی(OIB-like) مشتق شده و در پوسته قاره ای نفوذ کرده است. با توجه به الگوی ژئودینامیک حاکم بر این پهنه در ژوراسیک میانی که به فرورانش پوسته اقیانوس تتیس جوان به زیر حاشیه جنوب باختری سنندج-سیرجان نسبت داده شده است، مدل فرورانش "پشته-گودال" برای اینگابروها پیشنهاد می شود. بر اساس این مدل، فرورانش پشته میان اقیانوسی تتیس جوان به زیر پوسته قاره ای سبب ایجاد پنجره لیتوسفری و نفوذ مذاب های داغ استنوسفری به پهنه سنندج-سیرجان شده است.تشکیل حجم زیاد گرانیتوئیدهای پرآلومینوس نوع Sدر کمپلکس گرانیتوئیدی الوند منطقه همدان می تواند به ذوب متاپلیت ها، در طی فرآیند های فرورانش پشته نسبت داده شود.
حسین شهبازی؛ حسن برجسته؛ علیاصغر سپاهی؛ عاطفه متقی توانا
چکیده
باتولیت الوند در جنوب شهرستان همدان و بخش شمالی زون دگرگونی سنندج- سیرجان واقع شده است. گرانیت پورفیروییدی، کوارتزدیوریت و دیوریت، واحدهای سنگی گرانیتوییدهای مزوکرات الوند را تشکیل میدهند. گرانیت پورفیروییدی دانهدرشت حجم اصلی باتولیت الوند را تشکیل میدهد. برای بررسی شیمی کانی و ترموبارومتری گرانیتوییدهای مزوکرات ...
بیشتر
باتولیت الوند در جنوب شهرستان همدان و بخش شمالی زون دگرگونی سنندج- سیرجان واقع شده است. گرانیت پورفیروییدی، کوارتزدیوریت و دیوریت، واحدهای سنگی گرانیتوییدهای مزوکرات الوند را تشکیل میدهند. گرانیت پورفیروییدی دانهدرشت حجم اصلی باتولیت الوند را تشکیل میدهد. برای بررسی شیمی کانی و ترموبارومتری گرانیتوییدهای مزوکرات الوند آنالیز نقطهای بر روی کانیهای ارتوکلاز، پلاژیوکلاز و بیوتیت موجود در گرانیتهای پرفیروییدی و بر روی کانیهای آمفیبول، پلاژیوکلاز و بیوتیت در کوارتزدیوریتها و دیوریتها انجام پذیرفت. مطالعه شیمی کانیها نشان میدهد که آمفیبولهای موجود در کوارتزدیوریتها بیشتر از نوع مگنزیوهورنبلند و در دیوریتها از نوع مگنزیوهورنبلند و چرماکیت هستند. پلاژیوکلازهای موجود درگرانیتهای پورفیروییدی از نوع آلبیت و الیگوکلاز، در کوارتزدیوریتها از نوع الیگوکلاز و در دیوریتها از نوع آندزین هستند. بیوتیتهای تشکیلدهنده این سنگها اولیه هستند و در محدوده آنیت قرار میگیرند. نتایج حاصل از مطالعه ترموبارومتری آمفیبولها نشان میدهد که میانگین دمای تشکیل آمفیبولهای موجود در گرانیتوییدهای مزوکرات باتولیت الوند 787 ~ درجه سانتیگراد و فشار تشکیل آنها 46/1 ~کیلوبار است. نتایج حاصل از ترموبارومتری نشان میدهد که بیوتیتهای موجود در گرانیتهای پورفیروییدی مزوکرات باتولیت الوند 679 ~ درجه سانتیگراد و فشار تشکیل آنها 56/1 ~کیلوبار است. عمق تشکیل گرانیتوییدهای مزوکرات الوند با توجه به فشار تشکیل آنها (5/1~ کیلوبار) 7/4~ کیلومتری از سطح زمین است.
هاله قربانی؛ محسن مؤذن؛ عادل ساکی
چکیده
هورنفلسهای کالک- سیلیکات همدان حاصل گرمای باتولیت الوند روی سنگهای آهکی بوده است. مجموعه کانیهای دگرگونی در این سنگها عبارت است از وزوویانیت + گارنت + کلینوپیروکسن + ترمولیت/ اکتینولیت + کوارتز + کلسیت ± اپیدوت. سنگهای مورد مطالعه طی دو مرحله دگرگونی پیشرونده و پسرونده تشکیل شدهاند. ترکیب شیمیایی کانیهای کلینوپیروکسن ...
بیشتر
هورنفلسهای کالک- سیلیکات همدان حاصل گرمای باتولیت الوند روی سنگهای آهکی بوده است. مجموعه کانیهای دگرگونی در این سنگها عبارت است از وزوویانیت + گارنت + کلینوپیروکسن + ترمولیت/ اکتینولیت + کوارتز + کلسیت ± اپیدوت. سنگهای مورد مطالعه طی دو مرحله دگرگونی پیشرونده و پسرونده تشکیل شدهاند. ترکیب شیمیایی کانیهای کلینوپیروکسن و گارنت در هورنفلسهای کالک- سیلیکات مورد مطالعه با استفاده از تجزیه EPMA نشان میدهد که این کانیها بیشتر از نوع دیوپسید و گروسولار هستند. دماسنجی بر پایه ترکیب شیمیایی کانیهای دیوپسید و گارنت همزیست با ترمولیت/ اکتینولیت، کوارتز و... دمای تشکیل حدود 550 درجه سانتیگراد را نشان میدهد. فشار دگرگونی در حدود 5/3 کیلوبار به دست آمد. ترکیب سیال برای این سنگها XCO2 را در حدود 2/0 به دست میدهد که مشخص میکند در طول واکنشهای دگرگونی پیشرونده تشکیلدهنده این سنگها، کانیهای کربناتی واکنش دادهاند و مقدار آنها کاهش یافته است.
سید احمد بابازاده؛ محمود رحمتی ایلخچی
چکیده
سنگهای رسوبی کربناتی معادل سازندآسماری دربرش پشت دربند(همدان) دارای ستبرای160 متر بوده و متشکل از تناوب آهکهای ستبرلایه تا نازکلایه و آهکهای تودهای است. قاعده این توالی رسوبی روی افق کنگلومرایی پیشرونده قرار داردکه قطعات کنگلومرا متشکل از قطعات سنگی آهکی، چرتی وشیستی سازندهای دیرین مجاور است. این افق کنگلومرایی بهطور ناپیوسته ...
بیشتر
سنگهای رسوبی کربناتی معادل سازندآسماری دربرش پشت دربند(همدان) دارای ستبرای160 متر بوده و متشکل از تناوب آهکهای ستبرلایه تا نازکلایه و آهکهای تودهای است. قاعده این توالی رسوبی روی افق کنگلومرایی پیشرونده قرار داردکه قطعات کنگلومرا متشکل از قطعات سنگی آهکی، چرتی وشیستی سازندهای دیرین مجاور است. این افق کنگلومرایی بهطور ناپیوسته روی سنگهای دگرگونی دیرینتر قرار دارد. مرز بالایی این توالی در منطقه مورد مطالعه با آبرفتهای کواترنری پوشیده شده است. بر پایه مطالعه مقاطع نازک میکروسکوپی از سازند آسماری، دو کمربند رخساره اصلی شامل رمپهای درونی و میانی شناسایی شده است. رمپ درونی شامل لاگون نیمهمحصور، شولر و تالیدی، لاگون محصور و ریف کومهای و رمپ میانی شامل بخشهای ابتدایی، میانی و انتهایی است. بر پایه مطالعات میکروسکوپی، 8 ریزرخساره کربناتی (وکستونبیوکلاست- روزنبران بزرگ منفذدار، پکستون/ گرینستونبیوکلاست- جلبک سرخ-روزنبران منفذدار، پکستون/گرینستونبیوکلاست- مرجاندار،پکستون / گرینستونجلبک سرخ-مرجاندار، پکستون بیوکلاست-پلوییدال روزنبران بدون منفذ،گرینستون روتالیادار، پکستون / گرینستون روزنبران بدون منفذ و منفذدار و پکستوناینتراکلاست- بیوکلاست- میلیولیددار) مربوط به 7 محیط رسوبی شناسایی شده است. باتوجه به ریزرخساره نامبرده، این سازند از محیط ساحل کشندی تا رمپ میانی گسترش دارد. بر پایه مجموعه روزنبران کفزی،سن این توالی رسوبی درمنطقه موردمطالعه معادل شاتین(الیگوسن پسین) است.
لیلی ایزدیکیان؛ محمد محجل؛ سید احمد علوی
چکیده
منطقه همدان در شمال باختری پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد و متشکل از سنگهای مختلف درونی است که توسط سنگهای دگرگونی گوناگون (ناحیهای و مجاورتی) در برگرفته شده است. 4 مرحله دگرریختی شکلپذیر در این منطقه شناسایی شدهاند که در هر مرحله با تشکیل چین، برگواره و خطواره همراه بودهاند. در اولین مرحله دگرریختی منطقه (D1) برگواره ...
بیشتر
منطقه همدان در شمال باختری پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد و متشکل از سنگهای مختلف درونی است که توسط سنگهای دگرگونی گوناگون (ناحیهای و مجاورتی) در برگرفته شده است. 4 مرحله دگرریختی شکلپذیر در این منطقه شناسایی شدهاند که در هر مرحله با تشکیل چین، برگواره و خطواره همراه بودهاند. در اولین مرحله دگرریختی منطقه (D1) برگواره (S1) و چینهای نسل اول (F1) در منطقه تشکیل شده است. مرحله دوم دگرریختی بهوسیله چینخوردن دوباره سطح محوری چینهای نسل اول و تشکیل چینهای نسل دوم (F2) دیده میشود. برگواره دوم (S2) نیز از نوع سطح محوری بوده و موازی سطح محوری چینهای نسل دوم در منطقه شکل گرفته است. در این مرحله، دگرریختی چیره بوده و برگواره اصلی منطقه را تشکیل داده است. میل محور چینهای نسل دوم منطقه متغیر است و از حالت کاملا" افقی تا قائم تغییر میکند. سوی میل این چینها از فرم توده الوند پیروی میکند. سطح محوری چینهای نسل دوم نیز پراکندگی گستردهای را نشان میدهد و امتداد برگوارگیها در بیشتر بخشها کموبیش از فرم توده الوند پیروی میکنند. در مرحله سوم دگرریختی، چینهای ملایم تا باز به همراه برگواره نوع سطح محوری تشکیل شدهاند. این برگوارگی در بخشهایی از خاور توده الوند برگوارگی چیره را تشکیل میدهند. بیشترین میل محور چینهای نسل سوم بهسوی جنوب خاور با روند N165 است. وجود طرحهای تداخلی چینهای نسل اول، دوم و سوم در سنگهای دگرگونی ناحیهای و مجاورتی بــهصورت چینخوردگی دوباره نوع سـوم، هممحور بودن دگرریختی اول، دوم و سوم را نشان میدهد. دگرریختی چهارم (D4) خود را به صورت برگوارگی کنگرهای (S4) و خطواره کانیایی (L4) حاصل از رشد سیلیمانیت در منطقه نشان میدهد. این خطوارهها (L4) در کل منطقه راستای شمال خاور - جنوب باختر را نشان میدهند. خطواره نسل چهارم در هورنفلسها دیده نمیشود. چرخش محور چینهای نسل دوم و همچنین برگوارگی نسل دوم در پیرامون توده الوند آشکارا دیده میشود. این چرخش نشان میدهد میدان کرنش نهایی در این بخش از پهنه سنندج- سیرجان از فرم توده الوند پیروی و احتمالا" توده اصلی گرانیتوییدی الوند همزمان با دگرریختی دوم به منطقه نفوذ کرده است.
علی اکبر بهاری فر
چکیده
کلریتویید، به عنوان یکی از کانیهای دگرگونی متاپلیتها در درجات پایین تا متوسط دگرگونی، در متاپلیتهای منطقه همدان یافت نمیشود. مقایسه نتایج تجزیه شیمیایی نمونههای همدان با معیارهای ژئوشیمیایی سنگهای کلریتوییددار، نشان میدهد که نمونههای همدان دارای ترکیب شیمیایی مساعد بودهاند. از آن جا که دما و فشار نیز در بسیاری ...
بیشتر
کلریتویید، به عنوان یکی از کانیهای دگرگونی متاپلیتها در درجات پایین تا متوسط دگرگونی، در متاپلیتهای منطقه همدان یافت نمیشود. مقایسه نتایج تجزیه شیمیایی نمونههای همدان با معیارهای ژئوشیمیایی سنگهای کلریتوییددار، نشان میدهد که نمونههای همدان دارای ترکیب شیمیایی مساعد بودهاند. از آن جا که دما و فشار نیز در بسیاری از سنگها در محدوده پایداری کلریتویید است؛ ترکیب سیال، به عنوان تنها عامل مؤثر احتمالی، مد نظر قرار گرفت. بررسیها نشان میدهد که به علت وجود گرافیت در متاپلیتهای منطقه همدان، ترکیب سیال H2O در این منطقه خالص نبوده و بیشترین مقدار مجاز آب در سیالهای منطقه همدان، با توجه به دامنه تغییرات دما و فشار، در حدود 9/0 بوده است. به این ترتیب به نظر میرسد برای پیدایش کلریتویید، مقدارXH2O سیالها در زمان دگرگونی باید بیش از 9/0 باشد. احتمال دارد با اعمال محدودیت یادشده از نظر سیال، بسیاری از محدودیتهای ژئوشیمیایی اعلام شده پیشین، منتفی شده و تناقضهای موجود در معیارهای ژئوشیمیایی پیشین، برطرف شود.
لیلی ایزدی کیان؛ سید احمد علوی؛ محمد محجل
چکیده
پهنه برشی سیمین - دره مرادبیک با طول حدود 10 و پهنای 5کیلومتر در جنوب شهر همدان برونزد دارد. این پهنه برشی بخشهایی از سنگهای دگرگونی مجاورتی و سنگهای گرانیتویید الوند و همچنین میگماتیتهای منطقه را تحتتأثیر قرار داده است. حداقل سه مرحله دگرشکلی توسط چینها و برگوارگیهای هر نسل در این منطقه تشخیص داده شده است که با ...
بیشتر
پهنه برشی سیمین - دره مرادبیک با طول حدود 10 و پهنای 5کیلومتر در جنوب شهر همدان برونزد دارد. این پهنه برشی بخشهایی از سنگهای دگرگونی مجاورتی و سنگهای گرانیتویید الوند و همچنین میگماتیتهای منطقه را تحتتأثیر قرار داده است. حداقل سه مرحله دگرشکلی توسط چینها و برگوارگیهای هر نسل در این منطقه تشخیص داده شده است که با توجه به طرح تداخلی چینها در این منطقه چینخوردگی در هر سه مرحله هممحور بوده است. شواهد جنبشی فراوانی از عملکرد تنشهای برشی و کششی در این منطقه دیده میشود که همه آنها نشاندهنده عملکرد یک پهنه برشی با برگوارگی میلونیتی با شیب متوسط به سمت شمال خاور و شمال باختر و خطواره کششی به سمت شمال خاور با سازوکار اصلی عادی در این منطقه است. این پهنه به صورت باندهای برشی بوده و باعث تغییر شکل لوکوسم میگماتیتها گشته و در هورنفلسها موجب بودین شدن درشت بلورهای آندالوزیت شده و گرانیتویید خاکو را به میلونیت تبدیل کرده است. پراکندگی قطب برگوارگی میلونیتی در کل منطقه نشان میدهد که این پهنه برشی پس از تشکیل شدن در دگرشکلی مرحله بعد دچار چینخوردگی شده است. با توجه به تاریخچه تکوین دگرریختی در تکتونیتهای منطقه همدان، به احتمال، این پهنه همزمان تا پس از دگرشکلی دوم (D2) در منطقه شکل گرفته است.