مهدی رمضانی؛ حجت اله صفری؛ همایون صفایی؛ غلامحسین شمعانیان اصفهانی
چکیده
منطقه تفت در جنوب شهر یزد و در بخش میانی کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر، در مجاورت بلوک خاوری گسل اصلی دهشیر واقع شده است. کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر یکی از مناطق مساعد برای رویداد مس پورفیری محسوب می‌شود و تاکنون بیش از 100 اندیس مس پورفیری در آن شناسایی شده است. به نظر می‌رسد که این رخدادهای کانه‌زایی مرتبط با ساختارهای منطقه به‌خصوص ...
بیشتر
منطقه تفت در جنوب شهر یزد و در بخش میانی کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر، در مجاورت بلوک خاوری گسل اصلی دهشیر واقع شده است. کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر یکی از مناطق مساعد برای رویداد مس پورفیری محسوب می‌شود و تاکنون بیش از 100 اندیس مس پورفیری در آن شناسایی شده است. به نظر می‌رسد که این رخدادهای کانه‌زایی مرتبط با ساختارهای منطقه به‌خصوص گسل‌های اصلی باشند. به همین دلیل ناحیه تفت به عنوان مورد مطالعاتی برای بررسی ارتباط بین کانی‌زایی مس با ساختارها و تکتونیک انتخاب گردید. از مهمترین اندیس‌های مس این منطقه می‌توان به اندیس‌های علی-آباد و دره‌زرشک اشاره کرد. در این پژوهش با استفاده از تکنیک های سنجش از دور، GIS و کنترل‌های صحرایی، ساختارهای اصلی منطقه استخراج و مورد تجزیه و تحلیل‌های ساختاری قرار گرفتند. نتایج مطالعات ساختاری نشان می‌دهد که عملکرد دو نسل از گسلش با امتدادهای N150-160 و N110-120 سبب تشکیل یک رومبوئدر ساختاری شده و در ادامه نسل سومی از گسلش با راستا N60-70 کلیه ساختارها را بریده و جابجا نموده است. این نسل سوم از گسل‌ها جدیدترین نسل گسلش در منطقه هستند و در مرحله شروع برخورد صفحه عربی به ریز قاره ایران (الیگوسن-میوسن) تشکیل و یا فعال شده‌اند. این پهنه گسلیده چون عمود بر محل برخورد بوده، دارای مولفه کششی شده و محیطی مناسب جهت نفوذ توده‌های گرانیتوئیدی در طی الیگوسن- میوسن فراهم نموده است. نفوذ واحدهای گرانیتوئیدی مذکور عامل اساسی در شکل‌گیری اندیس های مس با تیپ‌های پورفیری و اسکارن در طول این منطقه گسلیده شده است.
میرعلی‌اصغر مختاری؛ حسین کوهستانی؛ عارفه سعیدی
چکیده
رخداد معدنی مس علی‌آباد موسوی- خان‌چای در منطقه طارم و در فاصله 30 کیلومتری خاور زنجان واقع شده است. سنگ‌های رخنمون‌یافته در منطقه شامل مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی ائوسن (معادل سازند کرج) می‌باشند که توسط توده‌های نفوذی الیگوسن با ترکیب کلی کوارتزمونزونیتی مورد هجوم قرار گرفته‌اند. کانه‌زایی مس در این منطقه ...
بیشتر
رخداد معدنی مس علی‌آباد موسوی- خان‌چای در منطقه طارم و در فاصله 30 کیلومتری خاور زنجان واقع شده است. سنگ‌های رخنمون‌یافته در منطقه شامل مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی ائوسن (معادل سازند کرج) می‌باشند که توسط توده‌های نفوذی الیگوسن با ترکیب کلی کوارتزمونزونیتی مورد هجوم قرار گرفته‌اند. کانه‌زایی مس در این منطقه به‌صورت رگه و رگچه‌های کوارتزی مس‌دار درون واحدهای توفی حدواسط و گدازه‌های آندزیتی رخ داده است. براساس مطالعات میکروسکوپی، کانه‌های موجود در کانی‌سازی منطقه مورد مطالعه شامل کالکوپیریت و به مقدار کمتر پیریت و اولیژیست و کانی‌های باطله شامل کوارتز و کلریت می‌باشند. بافت کانه‌ها شامل دانهپراکنده، رگه- رگچه‌ای، بِرشی، پُرکننده فضاهای خالی و جانشینی است. دگرسانی‌های موجود شامل سیلیسی و کلریتی‌شدن در بخش‌های کانه‌دار می‌‌باشد. دو مرحله کانه‌زایی اولیه و ثانویه در رخداد معدنی مس علی‌آباد موسوی- خان‌چای قابل تشخیص است. کانه‌زایی مرحله اولیه با تشکیل پیریت و کالکوپیریت‌های دانهپراکنده درون واحدهای توفی و گدازه‌ای (زیرمرحله اول) آغاز و به‌ترتیب با ته‌نشست کوارتز، کالکوپیریت و پیریت در رگه‌ها و سیمان گرمابی بِرش‌ها (زیرمرحله دوم)، رگچه‌های منفرد و یا دسته‌رگچه‌های نیمه‌موازی تا متقاطع کوارتز (زیرمرحله سوم) و سرانجام رگه و رگچه‌های کوارتزی- اولیژیستی (زیرمرحله چهارم) مشخص می‌شود. مالاکیت، آزوریت و هیدروکسیدهای آهن با بافت‌های رگه- رگچه‌ای و پُرکننده فضاهای خالی در مرحله ثانویه تشکیل شده‌اند. مقایسه الگوی عناصر کمیاب خاکی در سنگ‌های میزبان فاقد کانه‌زایی و بخش‌های کانه‌دار بیانگر غنی‌شدگی این عناصر در بخش‌های کانه‌دار است. این امر می‌تواند نشان‌دهنده بالا بودن غلظت عناصر کمیاب خاکی در سیالات کانه‌ساز و یا واکنش بالای سیال به سنگ در منطقه علی‌آباد موسوی- خان‌چای باشد. غنی‌شدگی عناصر کانه‌ساز (Cu, Pb, Zn) در بخش‌های کانه‌دار بیانگر شسته‌شدن عناصر از سنگ میزبان دگرسان‌شده به بخش‌های کانه‌دار توسط سیالات کانه‌ساز است. ویژگی‌های رخداد معدنی مس علی‌آباد موسوی- خان‌چای با کانسارهای مس نوع رگه‌ای قابل مقایسه است.
