صمد علیپور؛ سیده نسرین موسوی؛ یوسف رحیم سوری
چکیده
نهشته لاتریتی قرالی در 20 کیلومتری باختر شهر بوکان، جنوب استان آذربایجانغربی قرار دارد. هشت رخنمون بررسیشده در منطقه قرالی به صورت چینهسان در دولومیتها و آهکهای سازند روته گسترش یافتهاند. از نظر کانهنگاری نمونههای بررسیشده دارای بافتهای دانه پراکنده، رگچهای، سوزنی، اسفنجی، جانشینی، جریانی و کاتاکلاستیک هستند. ...
بیشتر
نهشته لاتریتی قرالی در 20 کیلومتری باختر شهر بوکان، جنوب استان آذربایجانغربی قرار دارد. هشت رخنمون بررسیشده در منطقه قرالی به صورت چینهسان در دولومیتها و آهکهای سازند روته گسترش یافتهاند. از نظر کانهنگاری نمونههای بررسیشده دارای بافتهای دانه پراکنده، رگچهای، سوزنی، اسفنجی، جانشینی، جریانی و کاتاکلاستیک هستند. بافتهای دیده شده نشاندهنده ژنز نابرجا، هوازدگی زیاد و عوامل زمینساختی شدید برای رخنمونهای موجود هستند. بر اساس دادههای شیمیایی، تیپ رخنمونها از لاتریتهای غنی از آهن تا بوکسیتهای آهندار متغیر هستند ولی به طور عام نمودارهای مختلف، این ذخیره را در تیپ ذخایر لاتریت- بوکسیتی قرار میدهد. نتایج دادههای زمینشیمیایی بیانگر غنیشدگی Fe Al, و Ti و تهیشدگی Si، Ca، Na و K در کانسنگها هستند. الگوی توزیع REEs بهنجار شده به کندریت، تفریق ضعیفی را میان HREEs و LREEs با غنیشدگی نسبی بیشتری از HREEs نشان میدهد. سنگ مادر این نهشته، سنگی بازی با ترکیب بازالتی غنی از آهن ارزیابی شد که در طی هوازدگی شیمیایی، خروج عناصر قلیایی سبب افزایش نسبی Al2O3و Fe2O3 در این کانسنگ شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که کانیهای رسی، مسکوویت و کانیهای منگنز میزبان مناسبی برای عناصر خاکی کمیاب در کانسنگها نبودهاند. نتایج همبستگی میان عناصر نشان میدهد که کانیهای روتیل و آناتاز نقش مهمی در میزبانی REEs در این نهشته نداشتهاند. همبستگی منفی Th با Ti (92/0-) نشانه عدم نقش تیتانیم و آناتاز در تمرکز توریم و در برابر همبستگی مثبت میان Ti باGd (91/0) نشان میدهد که تمرکز این عنصر توسط کانیهای روتیل و آناتاز انجام شده است. همبستگیهای مثبت و قوی P با REEs حکایت از نقش کانیهای فسفاتی ثانویه در تمرکز عناصر خاکی کمیاب به جز سه عنصر ,Gd Tb وEr در رخنمونها دارد. همبستگیهای مثبت عناصر ,Gd Tb و Er نشان میدهدکه تثبیت این عناصر در فازهای کانیایی نوریخت (نئومورف) و حضور در فازهای کانیایی مقاوم در برابر هوازدگی دو عامل اصلی اختلاف در توزیع سه عنصر با بقیه عناصر خاکی کمیاب در کانسنگها بوده است.
علی عابدینی؛ صمد علیپور؛ مریم خسروی
چکیده
نهشته بوکسیت درزیولی، در فاصله 20 کیلومتری خاور بوکان، جنوب استان آذربایجانغربی (شمال باختر ایران) واقع شده است. این نهشته به صورت لایهها و عدسیهای منفصل چینهسان در درون سنگهای کربناتی سازند روته (پرمین بالایی) گسترش یافته است. مطالعات کانیشناسی نشان میدهند که آبهای سطحی با ماهیت اکسیدی- اسیدی و آبهای زیرزمینی با ماهیت ...
بیشتر
نهشته بوکسیت درزیولی، در فاصله 20 کیلومتری خاور بوکان، جنوب استان آذربایجانغربی (شمال باختر ایران) واقع شده است. این نهشته به صورت لایهها و عدسیهای منفصل چینهسان در درون سنگهای کربناتی سازند روته (پرمین بالایی) گسترش یافته است. مطالعات کانیشناسی نشان میدهند که آبهای سطحی با ماهیت اکسیدی- اسیدی و آبهای زیرزمینی با ماهیت بازی- احیا نقش بارزی در توسعه و تکامل این نهشته ایفا نمودهاند. بر اساس شواهد صحرایی و مطالعات زمینشیمیایی، سنگهای بازالتی محتملترین سنگ مادر این نهشته هستند. محاسبات فاکتور غنیشدگی آشکار میکنند که عناصر Si، Ca، Mg، Na، K، Mn، Co، Rb و Hf در طی تکوین این نهشته شسته شده، و عناصر Al، Ti، V، Th، Ga، Zr، Nb، U، و Cr غنی شدهاند. این در حالی است که عناصر Fe، P، Ni، Ba، و Y متحمل فرایندهای شستشو- تثبیت شدهاند. نتایج بهدست آمده نشان میدهند که عواملی مانند جذب سطحی، روبش، تمرکزهای بازماندی، بافرینگ محلولهای هوازده کننده توسط سنگ بستر کربناتی، کنترل کانیایی، تفاوت در شدت دگرسانی، مواد آلی، و نوسانات سطح سفره آبهای زیرزمینی نقش ارزندهای در توزیع عناصر اصلی، فرعی، و جزئی در این نهشته ایفا نمودهاند. این مطالعه همچنین آشکار میکند که کانسنگهای فقیر از آهن و غنی از آهن این نهشته به ترتیب ویژگیهای مناسبی برای استفاده در صنایع دیرگداز و سیمان را دارا هستند.
علی عابدینی؛ علی اصغر کلاگری
چکیده
نهشته بوکسیت کارستی کانی شیته، در 19 کیلومتری خاور بوکان، در جنوب استان آذربایجان شرقی، شمالباختر ایران واقع شده است. این افق در مرز بین سازندهای کربناتی- شیلی روته (پرمین میانی تا بالایی) و کربناتی الیکا (تریاس زیرین) قرار داشته و شامل 5 واحد سنگی جدا از هم است. شواهد صحرایی، مطالعات سنگنگاری و کانیشناسی نشان دادهاند که نوسانات ...
بیشتر
نهشته بوکسیت کارستی کانی شیته، در 19 کیلومتری خاور بوکان، در جنوب استان آذربایجان شرقی، شمالباختر ایران واقع شده است. این افق در مرز بین سازندهای کربناتی- شیلی روته (پرمین میانی تا بالایی) و کربناتی الیکا (تریاس زیرین) قرار داشته و شامل 5 واحد سنگی جدا از هم است. شواهد صحرایی، مطالعات سنگنگاری و کانیشناسی نشان دادهاند که نوسانات شرایط آب و هوایی به همراه تنشهای ســاختـاری تأثیر بسزایی در تشکیل این افق داشتهاند. الگوی توزیـع REEها (بهنجار شده به کندریت)، تفریق و غنیشدگی شدید LREEها نسبت به HREEها و نحوه تشکیل برجازای افق را نشان میدهند. محاسبات شاخص هوازدگی مطلق، فرض Nb به عنوان عنصر بیتحرک و پوسته قارهای بالایی به عنوان منشأ برای مواد مادر، نشان میدهند که فرایندهای شستشو و تثبیت، دو تنظیم کننده اصلی در تمرکز عناصر جزئی در این افق هستند. مطالعات ژئوشیمیایی نشان میدهند که توزیع Al، Fe و Si تأثیر زیادی در تغییرات نسبت La/Y، توزیع عناصر جزئی در سیستم بازماندی و ناهنجاری Eu داشتهاند. تلفیق نتایج بهدست آمده نشان داده که تغییرات بافتی، جذب ترجیحی بهوسیله اکسیدهای فلزی (هماتیت)، بافرینگ محلولهای هوازده کننده توسط سنگ بستر کربناتی، کنترل کانیشناختی و تغییر pH محیط، مهمترین عاملهای کنترل کننده در توزیع LREE، HREE، HFSE، LILE و TTE، طی فرایندهای لاتریتی شدن در کانیشیته هستند.