زمین ساخت
مجتبی ارشادی نیا؛ فرزین قائمی؛ مسعود همام
چکیده
همتافت فریمان که در شمال خاور ایران و جنوب خاور مشهد جای گرفته است، در بردارنده سنگهای گوناگونی از پرمین تا عهد حاضر است که دچار چندین مرحله دگرریختی شدهاند. در این نوشتار هندسه ساختاری گسلها و چینهای منطقه، تحلیل و بر مبنای آن مراحل دگرریختی همتافت فریمان شناسایی شده که نشانگر تکامل آن در طی 3 مرحله دگرریختی است. در اولین ...
بیشتر
همتافت فریمان که در شمال خاور ایران و جنوب خاور مشهد جای گرفته است، در بردارنده سنگهای گوناگونی از پرمین تا عهد حاضر است که دچار چندین مرحله دگرریختی شدهاند. در این نوشتار هندسه ساختاری گسلها و چینهای منطقه، تحلیل و بر مبنای آن مراحل دگرریختی همتافت فریمان شناسایی شده که نشانگر تکامل آن در طی 3 مرحله دگرریختی است. در اولین مرحله دگرریختی نیروهای زمینساختی همراه با مرحله حرارتی سبب دگرگون شدن رسوبات و تشکیل برگوارگی و چینهای نسل اول در منطقه شدهاند. همچنین راندگیهای نسل اول در طی این مرحله تشکیل و باعث رانده شدن بقایای پالئوتتیس شدهاند. مرحله دوم دگرریختی سبب تشکیل نسل دوم راندگیها و چینخوردگیها در منطقه شده است. تحلیل جنبشی راندگیهای نسل دوم بیانگر دو فاز حرکتی معکوس با مؤلفه راستالغز چپگرد و امتدادلغز راستگرد با مؤلفه شیبی معکوس است. حرکات معکوس چپگرد آن که موجب تشکیل تودههای نابرجا آهکی به سن پرمین شده مرتبط با مرحله دوم دگرریختی و حرکات امتدادلغز راستگرد آن که سبب قطع و جابهجایی ساختارهای پیشین شده و تمامی واحدهای سنگی منطقه را تحتتأثیر قرار داده، جوانتر از تریاس پسین بوده و مرتبط با مرحله سوم دگرریختی تحلیل شده است.
زمین ساخت
محمدرضا شیخ الاسلامی
چکیده
مجموعه دگرگونی باجگان در پایانۀ جنوب خاوری پهنه سنندج- سیرجان و در شمال مکران واقع شده است. سنگ های دگرگون این مجموعه خاستگاه آذرین و رسوبی دارند و با همبری گسله در کنار مجموعه های افیولیتی و آمیزه های رنگین قرار گرفته اند. ویژگی های سنگشناسی این مجموعه بهگونه ای است که می توان آنها را در قالب چهار واحد اصلی طبقه بندی ...
بیشتر
مجموعه دگرگونی باجگان در پایانۀ جنوب خاوری پهنه سنندج- سیرجان و در شمال مکران واقع شده است. سنگ های دگرگون این مجموعه خاستگاه آذرین و رسوبی دارند و با همبری گسله در کنار مجموعه های افیولیتی و آمیزه های رنگین قرار گرفته اند. ویژگی های سنگشناسی این مجموعه بهگونه ای است که می توان آنها را در قالب چهار واحد اصلی طبقه بندی کرد. این واحدها توسط رسوبات پلیوسن و کواترنری پوشیده شده اند. بررسی ساختاری در این مجموعه نشان دهنده سه مرحله دگرریختی همزمان با دگرگونی در شرایط شکلپذیر است. ساختارهای اصلی در این ناحیه چین خوردگی ها، برگوارگی ها و خطوارگی های متعددی هستند که هر کدام طی مرحله مشخصی از دگرریختی بهوجود آمده و بر روی یکدیگر فرانهاده شده اند. عناصر ساختاری شناخته شده در این مجموعه به ترتیب در زمان فرورانش، فرارانش افیولیت ها و پدیدارشدگی بهوجود آمده اند.
محمد محجل؛ سیما هوشمند معنوی
چکیده
در سنگهای دگرگون شده جنوبباختر گلپایگان، پهنه برشی شکلپذیر نوغان با روند شمالباختر- جنوبخاور گسترش دارد. در این پهنه برشی، انواعی از شیستهای پلیتی و پسامیتی به همراه کربنات و سنگهای آذرین، به مجموعهای از سنگهای میلونیتی و الترامیلونیتی تبدیل شدهاند. ساختارهای موجود در سنگهای دگرگون شده پیرامون پهنه برشی نوغان، ...
بیشتر
در سنگهای دگرگون شده جنوبباختر گلپایگان، پهنه برشی شکلپذیر نوغان با روند شمالباختر- جنوبخاور گسترش دارد. در این پهنه برشی، انواعی از شیستهای پلیتی و پسامیتی به همراه کربنات و سنگهای آذرین، به مجموعهای از سنگهای میلونیتی و الترامیلونیتی تبدیل شدهاند. ساختارهای موجود در سنگهای دگرگون شده پیرامون پهنه برشی نوغان، وجود سه نسل برگوارگی را روشن میسازد. در این پهنه برشی، موازی بودن برگوارگی میلونیتی با برگوارگیهای فراگیر نسل دوم سنگهای دگرگون شده پیرامون، پیشنهاد میدهد که برگوارگی میلونیتی همزمان با دگرشکلی مرحله دوم توسعه پیدا کرده و با برگوارگی فراگیر نسل دوم همزاد بوده است. برداشتهای ساختاری، وجود یک طاقریخت را در قلمرو این پهنه برشی پیشنهاد میکند به طوری که هندسه و سازوکار جنبشی آن در یال شمالخاوری و یال جنوبباختری عکس همدیگر میباشند. برگوارگیهای میلونیتی در یال شمالخاوری دارای شیب متوسط تا زیاد به سوی شمالخاور هستند ولی در یال جنوبباختری دارای شیب متوسط به سمت جنوبباختر میشوند. خطوارگیهای کششی در یال شمالخاوری، دارای میل کم تا متوسط به سمت خاور- جنوبخاورند و در یال جنوبباختری میل آنها به سمت باختر- شمالباختر است. مطالعه میکروسکوپی نمونههای جهتدار از سنگهای این پهنه برشی روشن ساخت که در موقعیت ساختاری کنونی، نوع سازوکار جنبشی پهنه برشی در یال شمالخاوری، راستالغز راستبر با مولفه نرمال و در یال جنوبباختری، راستالغز چپبر با مولفه معکوس است. این شواهد هندسی و جنبشی پیشنهاد میکند که پهنه برشی در هنگام تشکیل، سازوکار جنبشی راستالغز راستبر با مولفه نرمال داشته که در دگرشکلی بعدی، چین خورده و طاقریختی با راستای شمالباختر جنوبخاور ساخته است.
لیلی ایزدیکیان؛ محمد محجل؛ سید احمد علوی
چکیده
منطقه همدان در شمال باختری پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد و متشکل از سنگهای مختلف درونی است که توسط سنگهای دگرگونی گوناگون (ناحیهای و مجاورتی) در برگرفته شده است. 4 مرحله دگرریختی شکلپذیر در این منطقه شناسایی شدهاند که در هر مرحله با تشکیل چین، برگواره و خطواره همراه بودهاند. در اولین مرحله دگرریختی منطقه (D1) برگواره ...
بیشتر
منطقه همدان در شمال باختری پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد و متشکل از سنگهای مختلف درونی است که توسط سنگهای دگرگونی گوناگون (ناحیهای و مجاورتی) در برگرفته شده است. 4 مرحله دگرریختی شکلپذیر در این منطقه شناسایی شدهاند که در هر مرحله با تشکیل چین، برگواره و خطواره همراه بودهاند. در اولین مرحله دگرریختی منطقه (D1) برگواره (S1) و چینهای نسل اول (F1) در منطقه تشکیل شده است. مرحله دوم دگرریختی بهوسیله چینخوردن دوباره سطح محوری چینهای نسل اول و تشکیل چینهای نسل دوم (F2) دیده میشود. برگواره دوم (S2) نیز از نوع سطح محوری بوده و موازی سطح محوری چینهای نسل دوم در منطقه شکل گرفته است. در این مرحله، دگرریختی چیره بوده و برگواره اصلی منطقه را تشکیل داده است. میل محور چینهای نسل دوم منطقه متغیر است و از حالت کاملا" افقی تا قائم تغییر میکند. سوی میل این چینها از فرم توده الوند پیروی میکند. سطح محوری چینهای نسل دوم نیز پراکندگی گستردهای را نشان میدهد و امتداد برگوارگیها در بیشتر بخشها کموبیش از فرم توده الوند پیروی میکنند. در مرحله سوم دگرریختی، چینهای ملایم تا باز به همراه برگواره نوع سطح محوری تشکیل شدهاند. این برگوارگی در بخشهایی از خاور توده الوند برگوارگی چیره را تشکیل میدهند. بیشترین میل محور چینهای نسل سوم بهسوی جنوب خاور با روند N165 است. وجود طرحهای تداخلی چینهای نسل اول، دوم و سوم در سنگهای دگرگونی ناحیهای و مجاورتی بــهصورت چینخوردگی دوباره نوع سـوم، هممحور بودن دگرریختی اول، دوم و سوم را نشان میدهد. دگرریختی چهارم (D4) خود را به صورت برگوارگی کنگرهای (S4) و خطواره کانیایی (L4) حاصل از رشد سیلیمانیت در منطقه نشان میدهد. این خطوارهها (L4) در کل منطقه راستای شمال خاور - جنوب باختر را نشان میدهند. خطواره نسل چهارم در هورنفلسها دیده نمیشود. چرخش محور چینهای نسل دوم و همچنین برگوارگی نسل دوم در پیرامون توده الوند آشکارا دیده میشود. این چرخش نشان میدهد میدان کرنش نهایی در این بخش از پهنه سنندج- سیرجان از فرم توده الوند پیروی و احتمالا" توده اصلی گرانیتوییدی الوند همزمان با دگرریختی دوم به منطقه نفوذ کرده است.
کوروش محمدیها؛ مسیب سبزهای؛ مهرداد قهراییپور؛ جواد رادفر
چکیده
در شمال خاور سرو مجموعههای گستردهای از گرانیتویید و گابروهای میلونیتی وجود دارد که در مطالعات پیشین (حقیپور و آقانباتی، 1367) از آنها به عنوان گنایس و دگرگونههای پرکامبرین یاد شده است. در واقع این سنگها تودههای آذرین اسیدی و بازیکی هستند که در اثر فعالیت نیروهای برشی منطقه تحت تأثیر دگرریختی و دگرگونی دینامیک قرار گرفتهاند ...
بیشتر
در شمال خاور سرو مجموعههای گستردهای از گرانیتویید و گابروهای میلونیتی وجود دارد که در مطالعات پیشین (حقیپور و آقانباتی، 1367) از آنها به عنوان گنایس و دگرگونههای پرکامبرین یاد شده است. در واقع این سنگها تودههای آذرین اسیدی و بازیکی هستند که در اثر فعالیت نیروهای برشی منطقه تحت تأثیر دگرریختی و دگرگونی دینامیک قرار گرفتهاند (محمدیها، 1379 و محمدی ترک آباد، 1380). سنگهای میلونیتی بازیک منطقه که در این نوشتار به آن پرداخته شده است، از لحاظ کانیشناسی ساده بوده و به طور عمده از پلاژیوکلاز، هورنبلند، اکتینولیت، کلریت، اپیدوت و به ندرت بقایایی از پیروکسنهای اولیه تشکیل شدهاند که اغلب توسط آمفیبول جایگزین گردیدهاند. بلورهای فلدسپات در بیشتر مقاطع به اپیدوت، پلاژیوکلازهای ثانویه (دارای سدیم بیشتر) و تا حدودی سریسیت تبدیل شدهاند. در این منطقه مجموعههای گابرو که به صورت کلاست و به شکل عدسی از دگرشکلی ناشی از نیروهای دینامیکی در پهنههای برشی در امان ماندهاند نیز دیده میشوند. سازوکارهای دگرریختی مانند جریان کاتاکلاستیک، شکستگیهای ریز، جا دررفتگی خزشی (Dislocation creep)، بازیـافت (Recovery)، تبلورمجدد، خزش انتشاری (Diffusion creep)، لغزش مرزدانهها (Grain boundary sliding) و انحلال فشارشی در اثر نیروهای برشی بر سنگهای منطقه اعمال شده که در نتیجه آن بافت و ساختهایی مانند برگوارگی، خطوارگی، خاموشی موجی، پورفیروکلاستهایی با ساخت هسته ـ پوش (Core-Mantle Structure)، شکستگیهای ریز همسو و ناهمسو با برش، ماکلهای مکانیکی، میکاهای ماهی شکل، ساختهای تفریق یافته نواری و کینک شدگی برگوارگیها در این سنگها ایجاد شده است. شواهد گویای آن است که این سنگها در یک پهنه برشی تغییر شکل دینامیک یافتهاند.