چینه شناسی و فسیل شناسی
جواد سعادت نژاد
چکیده
سازند کلاریز در منطقه جواهرده دارای رخنمون‌های مناسبی جهت مطالعه ماکروفسیل‌های گیاهی می‌باشد. منطقه مورد مطالعه در پهنه ساختاری ـ رخساره‌ای البرز شمالی و منطقه زغال‌دار رامسر قرار دارد. سازند کلاریز در برش جواهرده شامل طبقات شیل، سیلتستون، ماسه‌سنگ و کمی کنگلومرا و حاوی لایه‌های زغال و به‌طور هم‌شیب و با یک لایه ماسه‌سنگ درشت‌دانه ...
بیشتر
سازند کلاریز در منطقه جواهرده دارای رخنمون‌های مناسبی جهت مطالعه ماکروفسیل‌های گیاهی می‌باشد. منطقه مورد مطالعه در پهنه ساختاری ـ رخساره‌ای البرز شمالی و منطقه زغال‌دار رامسر قرار دارد. سازند کلاریز در برش جواهرده شامل طبقات شیل، سیلتستون، ماسه‌سنگ و کمی کنگلومرا و حاوی لایه‌های زغال و به‌طور هم‌شیب و با یک لایه ماسه‌سنگ درشت‌دانه بر روی شیل‌های سازند للـه‌بند و با یک مرز ناگهانی و مشخص در زیر کنگلومراهای سازند جواهرده قرار می‌گیرد. در این مطالعه تعداد 29 گونه ماکروفسیل گیاهی مربوط به 13جنس از راسته‌های اکویزتال‌ها، اسموندال‌ها، فیلیکال‌ها، سیکادال‌ها، بنتیتال‌ها، ژینکوآ‌ل‌ها و کنیفرال‌ها و یک نمونه اندام زایای ناشناخته از سازند کلاریز در منطقه جواهرده مطالعه و معرفی شدند. بر اساس حضور گونه‌های شاخصی از قبیل Cladophlebis nebbensis، Nilssonia brevis، Dictyozamites asseretoi، Taeniopteris reversa، Taeniopteris tenuinervis و Baiera muensteriana سن رتین و براساس حضور سه گونه Dictyophyllum exile، Pterophyllum aequale و Pterophyllum bavieri سن رتین پسین برای توالی سنگی برش مورد مطالعه پیشنهاد می‌گردد. همچنین در این مطالعه گونه‌های Ginkgoites whitbiensis از ایران و Taeniopteris reversa از حوضه البرز و از لحاظ انتشار چینه‌شناسی، چهار گونه Clathropteris elegans، Nilssonia harrisi، Ginkgoites parasingularis و Ginkgoites lepida برای نخستین بار از توالی سنگی تریاس پسین در ایران گزارش می‌شوند
فاطمه واعظ جوادی
چکیده
معدن زغال‌سنگ یورت شرقی در جنوب خاور آزادشهر در استان گلستان قرار دارد. این معدن دربردارنده یک افق گیاهی شامل 19 گونه ماکروفسیل گیاهی متعلق به 13 جنس از راسته اکوئی‌ستال‌ها، فیلیکال‌ها، بنتیتال‌ها، سیکادال‌ها، گینکگوآل‌ها و کنیفرآل‌هاست. با توجه به گونه‌های شاخصی همچون Pterophyllum bavieri، Pterophyllum nathorsti و Baiera muensteriana سن تریاس بالایی ...
بیشتر
معدن زغال‌سنگ یورت شرقی در جنوب خاور آزادشهر در استان گلستان قرار دارد. این معدن دربردارنده یک افق گیاهی شامل 19 گونه ماکروفسیل گیاهی متعلق به 13 جنس از راسته اکوئی‌ستال‌ها، فیلیکال‌ها، بنتیتال‌ها، سیکادال‌ها، گینکگوآل‌ها و کنیفرآل‌هاست. با توجه به گونه‌های شاخصی همچون Pterophyllum bavieri، Pterophyllum nathorsti و Baiera muensteriana سن تریاس بالایی (رتین) برای این مجموعه ماکروفسیل گیاهی خاطر نشان می شود. به این ترتیب، چینه‌های این معدن به سازند کلاریز از گروه شمشک اختصاص مییابد. این مجموعه فسیلی قابل تطابق با مجموعه‌های گیاهی منطقه نرگس‌چال، معدن تخت مینودشت، اَشتر، هیو، آبیک، جاجرم (البرز)، پاره‌سازند قدیر (بالایی‌ترین بخش سازند نایبند) در منطقه پروده (جنوب باختر طبس) و داربیدخون (حوضه کرمان) است. همچنین، گیاهان فسیلی این مجموعه در اروپا (آلمان، اتریش، سوئد، گرینلند، فرانسه، دانمارک...)، چین، ترکستان و آسیای مرکزی نیز به خوبی گسترش داشتهاند. بدین ترتیب، ایران در «کمربند آب‌و‌هوایی یوروسینین» از تقسیمات وخرمیف در خلال رتین قرار داشته است. از سوی دیگر با توجه به حضور گونه‌های بومی و محلی ایران در محدوده «اقلیم آسیای میانه» از تقسیمات وخرمیف و «منطقه آسیای جنوب باختری» از تقسیمات دوبروسکینا با آب‌و‌هوایی نیمه‌گرمسیری- گرمسیری مرطوب جای می‌گیرد. این یکنواختی انتشار مجموعه فسیلی رتین نشان‌دهنده یکنواختی آب‌و‌هوایی و اقلیم دیرینه در این مناطق نیز است.
فاطمه واعظ جوادی
چکیده
منطقه تیار، جنوب شهر آمل واقع در البرز مرکزی دربردارنده یک افق گیاهی شامل 9 گونه ماکروفسیل گیاهی از راسته اکوئی‌ستال‌ها، فیلیکال‌ها، بنتیتال‌ها، سیکادال‌ها، گینکگوآل‌ها و کنیفرال‌ها است. با توجه به گونه‌های شاخص Equisetites beaniiو Elatidesthomasiiسن آالنین- باژوسین برای این مجموعه ماکروفسیل گیاهی خاطر نشان می‌شود. این مجموعه قابل تطابق ...
بیشتر
منطقه تیار، جنوب شهر آمل واقع در البرز مرکزی دربردارنده یک افق گیاهی شامل 9 گونه ماکروفسیل گیاهی از راسته اکوئی‌ستال‌ها، فیلیکال‌ها، بنتیتال‌ها، سیکادال‌ها، گینکگوآل‌ها و کنیفرال‌ها است. با توجه به گونه‌های شاخص Equisetites beaniiو Elatidesthomasiiسن آالنین- باژوسین برای این مجموعه ماکروفسیل گیاهی خاطر نشان می‌شود. این مجموعه قابل تطابق با مجموعه‌های گیاهی منطقه ایوا (جاده بلده، هراز)، رودبارک (شمال خاور سمنان) در البرز مرکزی، گلمکان (بینالود، کپه داغ) و پابدانا و هشونی (حوزه کرمان) است.
سیدحسین هاشمی؛ مهتاب فهیمی
چکیده
توالی‌های دونین بالایی در اطراف دروار، جنوب باختر دامغان، از تناوب کنگلومرا، کوارتزیت، ماسه‌سنگ، سیلتستون و شیل همراه با میانلایههایی از نهشته‌های کربناتی تشکیل شدهاند که با ناپیوستگی فرسایشی بر روی رسوبات اردوویسین و بهصورت تدریجی زیر سنگهای کربنیفر زیرین (سازند مبارک) قرار دارند. انواع براکیوپودها، تریلوبیتها، ...
بیشتر
توالی‌های دونین بالایی در اطراف دروار، جنوب باختر دامغان، از تناوب کنگلومرا، کوارتزیت، ماسه‌سنگ، سیلتستون و شیل همراه با میانلایههایی از نهشته‌های کربناتی تشکیل شدهاند که با ناپیوستگی فرسایشی بر روی رسوبات اردوویسین و بهصورت تدریجی زیر سنگهای کربنیفر زیرین (سازند مبارک) قرار دارند. انواع براکیوپودها، تریلوبیتها، گاستروپودها، مرجان‌ها، خارپوستان، و کونودونتها همراه با مجموعه متنوعی از پالینومورفها، بهترتیب فراوانی، شامل اسپورهای بیشتر ترایلت و میکروفیتوپلانکتون‌های دریایی (سیست جلبک‌های سبز و آکریتارکها) با حفظ‌شدگی خوب در رسوبات سازند جیرود در برش چینه‌شناسی دروار وجود دارند. افزون بر این، اسکولوکودونتها با تنوع و فراوانی نسبی بسیار کمتر در برخی از نمونه‌های برش مورد مطالعه دیده می‌شوند، اما نمونهای از کیتینوزوآها در این رسوبات مشاهده نشده است. بر اساس وجود انواع پالینومورفهای با گسترش چینه‌شناسی شناخته شده در مقیاس جهانی مانند:Cymatiosphaera perimembrana, Chomotriletes vedugensis, Deltotosoma intonsum, Papulogabata annulata, Tornacia sarjeantii, Unellium lunatum , Unellium piriforme, Retispora lepidophyta, Geminospora lemurata, Retusotriletes rugulatus, Grandispora cornuta, Grandispora sp. cf. G. gracilis، نهشته‌های سازند جیرود در مقطع چینه‌شناسی مورد مطالعه به دونین پسین (فرازنین- فامنین) نسبت داده می‌شوند. وجود میکروفیتوپلانکتون‌های با وزیکل تقریباً دایرهای شکل، دیواره نسبتاً نازک و بدون عناصر تزئیناتی یا با زوائد بهنسبت کوتاه در رسوبات مورد مطالعه نشان‌دهنده تشکیل نهشته‌های یادشده در محیط دریایی کم‌ژرفا و نزدیک به ساحل است. فراوانی نسبیGeminosporalemurata در بیشتر نمونه‌ها، معرف وجود ژیمنوسپرم‌‌های ابتدایی (Progymnosperms)، و یافت شدن نمونههایی از ماکروفسیل‌های گیاهی با فراوانی کم و حفظ‌شدگی ضعیف و قابل انتساب به Lepidodendrales، نشان‌دهنده وجود فرم‌هایی از پنجه گرگیان (Lycopodophyta) در پوشش گیاهی اطراف محیط تشکیل نهشته‌های مورد مطالعه است. نزدیکی اسپورهای موجود در نهشته‌های مورد بررسی نیز نشان می‌دهد که نمونههایی از وابستگان سرخسها (fern allies) از جمله گیاهان متعلق بهEquisetopsida, Lycopodopsida, Rhyniopsida همراه با Progymnospermopsida در پوشش گیاهی یادشده وجود داشتند. فراوانی نسبی Geminospora lemurata که به ژیمنوسپرم‌‌های اولیه نسبت داده شده است، و اسپورهای منتسب به پنجه گرگیان در پالینوفلورای سازند جیرود احتمالاً نشان‌دهنده فراوانی نسبی بیشتر این گیاهان در ترکیب پوشش گیاهی اطراف محیط تشکیل رسوبات دونین بالایی جنوب باختر دامغان است.
