رسوب شناسی
عنایت الله حق‌فرشی؛ پیمان رضائی؛ سیدرضا موسوی حرمی؛ محمد فریدی
چکیده
طبقات لیگنیت‌دار تبریز در زمره سازندهای نئوژن ناحیه شمال باختری کشور است که گسترش آن در حومه خاوری شهر تبریز می‌باشد. رخسارههای رسوبی آن شامل گروه‌های رخسارهای آواری‌های ریزدانه، ماسه‌سنگ‌ها، سنگهای آهکی و رخسارههای لیگنیت‌دار، توف و ریزرخساره‌ها و رخساره‌سنگی‌های (پتروفاسیس‌ها) زیر مجموعه آنها هستند. در این پژوهش، ...
بیشتر
طبقات لیگنیت‌دار تبریز در زمره سازندهای نئوژن ناحیه شمال باختری کشور است که گسترش آن در حومه خاوری شهر تبریز می‌باشد. رخسارههای رسوبی آن شامل گروه‌های رخسارهای آواری‌های ریزدانه، ماسه‌سنگ‌ها، سنگهای آهکی و رخسارههای لیگنیت‌دار، توف و ریزرخساره‌ها و رخساره‌سنگی‌های (پتروفاسیس‌ها) زیر مجموعه آنها هستند. در این پژوهش، دو برش چینه‌نگاری از این رسوبات در گستره خاور تبریز در قالب 171 نمونه و 42 مقطع نازک برداشت شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. از آنالیز XRD برای کانی‌شناسی و میکروسکوپ الکترونی SEM برای مطالعات سه‌بعدی در شناسایی میکروفسیل‌ها بهره گرفته شد. فسیل‌های شناسایی شده شامل انواع جنس‌های شکم‌پایان (گاستروپودا)، پلسی‌پودا، استراکد، ماهی، دیاتومه، جلبک کاروفیت و روزن‌بران (فرامینیفرا) می‌باشند. مجموعه دیرینه‌زیستی مطالعه شده، شامل جنس‌هایی از آب شیرین تا مقاوم به شوری و دریایی می‌باشند. محیطهای رسوبی شناسایی شده شامل محیط حوضه دریاچه‌ای، محیط کم ژرفای ساحلی و محیط باتلاقی حاشیه دریاچه‌ای می باشند. در طبقات رسوبی مطالعه شده شواهد فسیل‌شناسی قوی و شواهد رسوب‌شناختی محیط دریایی حداقل در زمان حیات آن مشاهده نمی‌شود، از این رو، چنین نتیجه‌گیری میشود که تاکسای دریایی موجود در این نهشته‌ها باقی مانده و سازگار یافته از یک محیط دریایی پیشین می‌باشند.
چینه شناسی و فسیل شناسی
علی اسعدی؛ علی ایمن دوست؛ مهدی صرفی؛ مهدی قانع عزآبادی
چکیده
سازند فهلیان با سن کرتاسه زیرین از مخازن نفتی مهم خلیج فارس است. در این مطالعه به منظور بررسی ویژگی‌های رخسارهای، محیط رسوب-گذاری، دیاژنز، چینه‌نگاری سکانسی و شناسایی فرآیندهای کنترل کننده کیفیت مخزنی، تلفیق نتایج حاصل از توصیف مغزه‌ها، پتروگرافی مقاطع نازک و دادههای پتروفیزیکی استفاده شده است. 9 ریزرخساره شناسایی و در چهار ...
بیشتر
سازند فهلیان با سن کرتاسه زیرین از مخازن نفتی مهم خلیج فارس است. در این مطالعه به منظور بررسی ویژگی‌های رخسارهای، محیط رسوب-گذاری، دیاژنز، چینه‌نگاری سکانسی و شناسایی فرآیندهای کنترل کننده کیفیت مخزنی، تلفیق نتایج حاصل از توصیف مغزه‌ها، پتروگرافی مقاطع نازک و دادههای پتروفیزیکی استفاده شده است. 9 ریزرخساره شناسایی و در چهار کمربند رخسارهای لاگون، شول، ریف‌های پراکنده و بخش کم عمق دریای باز معرفی و در یک رمپ کربناته تفسیر گردید. فرآیندهای دیاژنزی مختلفی، رخسارههای رسوبی را در سه محیط دریایی، جوی و تدفینی تحت تأثیر قرار داده‌اند. چهار سیستم منفذی اصلی شامل بین دانه‌ای، قالبی، حفره‌ای و ریز تخلخل در مخزن شناسایی شده است. از دیدگاه چینه‌نگاری سکانسی، سه سکانس رده سوم قابل انطباق در محدوده میدان، مشخص گردید. توسعه رخسارههای گرینستونی و رودستون-فلوتستون‌های جلبکی مرتبط با زیرمحیط شول و ریف‌های پراکنده، نقش مهم را در توسعه زون‌های با کیفیت مخزنی بالا در میدان مورد مطالعه داشته‌اند. از دیدگاه تأثیر بر کیفیت مخزنی، فرآیندهای دیاژنزی می‌تواند در دو گروه 1- فرآیندهای با تأثیر مثبت شامل انحلال و شکستگی و 2- فرآیندهای با تأثیر منفی برکیفیت مخزنی شامل سیمانی شدن و تراکم طبقه‌بندی گردد. نتایج نشان داد که سازند فهلیان پیچیدگی زیادی در ویژگی‌های مخزنی نشان می‌دهد.
فریبا شیرهزاده اصفهانی؛ ئارام بایتگل؛ نادر کهنسال قدیم‌وند؛ عبدالحسین کنگازیان؛ امیر اکبری محمدی؛ مرداویج صدری
چکیده
در این پژوهش توالیهای کربناته تورنزین- ویزین در برشهای تنگ دارچاله و بناریزه، در حوضه اصفهان- سیرجان جهت انتخاب مدل رخسارهای مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس بررسیهای دقیق رخسارهای و توالی برانبارش آنها، 4 کمربند رخسارهای شامل محیطهای حوضهای و رمپ بیرونی ( FA1وFA2 : توالیهای رخسارهای سابتایدال عمیق)، ...
بیشتر
در این پژوهش توالیهای کربناته تورنزین- ویزین در برشهای تنگ دارچاله و بناریزه، در حوضه اصفهان- سیرجان جهت انتخاب مدل رخسارهای مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس بررسیهای دقیق رخسارهای و توالی برانبارش آنها، 4 کمربند رخسارهای شامل محیطهای حوضهای و رمپ بیرونی ( FA1وFA2 : توالیهای رخسارهای سابتایدال عمیق)، رمپ میانی (FA3, FA4, FA6: توالیهای رخسارهای سابتایدال کم‌عمق و اینترتایدال میانی) و رمپ داخلی (FA5: توالیهای سد ماسهای) در نهشته‌های مذکور شناسایی شده است. تبدیل تدریجی رخساره‌ها و دستهرخسارههای شناسایی شده بهه مراه پروفیل رسوبی و الگوی برانبارش طرحهای رسوبی در دسته رخسارههای موجود حاکی از ته‌نشینی این رسوبات در پلاتفرم کم‌عمق کربناته رمپ از نوع کمزاویه دارد که تحت تأثیر نوسانات امواج و طوفان با الگوی کلی پیشرونده از دستهرخسارههای پروکسیمال به دیستال حوضه تبدیل میشود. این مطالعه پیشنهاد میکند که در طول کربنیفر پیشین یک پلاتفرم کربناته کم‌عمق گسترده اپیریک در حاشیه جنوبی پالئوتتیس گسترش یافته است.
حسام حسینی؛ نادر کهنسال قدیم‌وند؛ مسعود زمانی پدرام؛ محمودرضا مجیدیفر؛ علیرضا شهیدی
چکیده
انباشت ترادفهای سنگی گروه شمشک از میانه‌های تریاس پسین و همزمان با کوهزایی سیمرین پیشن آغاز و با ناپیوستگی رویداد سیمرین میانی به دیرینگی ژوراسیک میانی به پایان رسیده است. بدین سان این واحد سنگ‌چینه‌ای، سکانسی از فروهشته‌های عمدتاً سیلیسی کلاستیک و گاه دریایی است که مرز پایین و بالای آن شواهدی از دو رویداد زمین‍‌ساختی از ...
بیشتر
انباشت ترادفهای سنگی گروه شمشک از میانه‌های تریاس پسین و همزمان با کوهزایی سیمرین پیشن آغاز و با ناپیوستگی رویداد سیمرین میانی به دیرینگی ژوراسیک میانی به پایان رسیده است. بدین سان این واحد سنگ‌چینه‌ای، سکانسی از فروهشته‌های عمدتاً سیلیسی کلاستیک و گاه دریایی است که مرز پایین و بالای آن شواهدی از دو رویداد زمین‍‌ساختی از نوع کوهزایی دارد. به همین لحاظ، سطح تماس پایینی شمشک با کربنات‌های پلاتفرمی تریاس میانی موسوم به سازند الیکاست که با پالیوکارست‌های کهن حاوی بوکسیت و لاتریت مشخص میشود و مرز بالایی آن که از نوع دگرشیبی موازی و گاه دگرشیب است با مارن‌ها و کربنات‌های سازند دلیچای حاوی سنگواره‌های اشکوب باژوسین (ژوراسیک میانی) مشخص میشود. نتایج حاصل از بررسی تغیرات رخساره‌ها و محیط رسوبی گروه شمشک در برش پرور- کاورد نشانگر فروهشته‌های عمدتاً سیلیسی آواری است که در بردارنده 3 مجموعه رخسارهای و 22 زیررخساره است که در 3 محیط رودخانه‌ای (خشکی)، دلتایی حد واسط و دریایی (ساحلی کم‌عمق) انباشته شده‌اند. تغییرات عمودی رخساره‌ها بیانگر یک سکانس ناکامل رسوبی و پدید آمده از فرسایش فرازمین‌های سیمرین پیشین است که به‌طور مقطعی زیر اثر پیشروی دریای کم‌عمق بوده است. گفتنی است که پایان‌پذیری گروه شمشک به رخسارههای دریایی کم‌ژرفا نشان می‌دهد که در مقایسه با نواحی همجوار، فروهشته‌های آواری پایان سیکل شمشک، قبل از انباشت سازند دریایی دلیچای، در اثر چرخه‌های فرسایشی کوهزایی سیمرین میانی از سکانس این گروه حذف شده‌اند.
چینه شناسی و فسیل شناسی
مرضیه علامه؛ اسداله محبوبی؛ رضا موسوی حرمی؛ محمد خانه‌باد
چکیده
سازند آیتامیر (آلبین- سنومانین) از سنگهای سیلیسی آواری و چند افق کربناته تشکیل شده است. به منظور بررسی محیط رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی، دو برش چینه‌شناسی در شرق حوضه رسوبی کپه‌داغ در نزدیکی روستاهای باغک و شوریجه مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات صحرایی و سنگ‌نگاری به شناسایی رخسارههای سیلیسی آواری و کربناته انجامیده است؛ ...
بیشتر
سازند آیتامیر (آلبین- سنومانین) از سنگهای سیلیسی آواری و چند افق کربناته تشکیل شده است. به منظور بررسی محیط رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی، دو برش چینه‌شناسی در شرق حوضه رسوبی کپه‌داغ در نزدیکی روستاهای باغک و شوریجه مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات صحرایی و سنگ‌نگاری به شناسایی رخسارههای سیلیسی آواری و کربناته انجامیده است؛ که در ٤ محیط لاگون، پشته سدی، حاشیه ساحلی و دریای باز رسوب کردهاند. تحلیل چینه‌نگاری سکانسی سبب شناسایی ۳ سکانس رسوبی در هر دو برش مورد مطالعه شده است. مقایسه منحنیهای تفسیر شده سطح آب دریا در برشهای مورد مطالعه با منحنی جهانی آلبین- سنومانین، نشان‌دهنده شباهتهای نسبی و تفاوتهایی است که می‌تواند در ارتباط با تغییرات موقعیت زمین‍‌ساختی ناحیه مورد مطالعه و نرخ رسوب‌گذاری باشد.
الناز خزائی؛ محمدحسین محمودی قرائی؛ اسداله محبوبی؛ جعفر طاهری
چکیده
برش مورد مطالعه در جنوب باختر کاشمر در بلوک طبس و پهنه ساختاری- رسوبی ایران مرکزی قرار دارد. بر پایه مشاهدات صحرایی و مطالعات رسوب‌شناسی و سنگ‌نگاری دو مجموعه رخساره سیلیسی- آواری و کربناته در برش مورد مطالعه تشخیص داده شد. بر پایه بررسی متغیرهای قابل تشخیص در صحرا همچون ترکیب سنگی، فرم هندسی، ساختهای رسوبی، سطوح لایه‌بندی و مرز ...
بیشتر
برش مورد مطالعه در جنوب باختر کاشمر در بلوک طبس و پهنه ساختاری- رسوبی ایران مرکزی قرار دارد. بر پایه مشاهدات صحرایی و مطالعات رسوب‌شناسی و سنگ‌نگاری دو مجموعه رخساره سیلیسی- آواری و کربناته در برش مورد مطالعه تشخیص داده شد. بر پایه بررسی متغیرهای قابل تشخیص در صحرا همچون ترکیب سنگی، فرم هندسی، ساختهای رسوبی، سطوح لایه‌بندی و مرز میان لایه‌ها، 3 لیتوفاسیس شامل کنگلومرایی (Gcm, Gp)، ماسه‌سنگی (St, Sr, Sh, Sl و Sm) و گلی (Fl) و بر پایه مطالعات سنگ‌نگاری 4 پتروفاسیس شامل ارتوکنگلومرای پلی میکتیک 1 و 2، آرکوزیکوک و سابآرکوز و 4 مجموعه ریزرخساره متشکل از ریزرخساره‌های محیط دریای باز، سد، لاگون و کشندی شناسایی شده است. رسوبات سیلیسی آواری بخش بالایی سازند شیرگشت بر پایه وجود چرخه‌های ریزشونده بوما، قاعده فرسایشی و ترکیب گری‌وکی در یک محیط توربیدیتی بر جای گذاشته شده است. سنگهای کربناته بخش زیرین سازند نیور نیز بر پایه شواهدی مانند چینه‌بندی مورب پشته‌ای، چرخه‌های ریزشونده با رخسارههای پرفسیل در قاعده در یک رمپ کم‌ژرفا و تحت تأثیر شرایط توفانی ته‌نشست کرده است. تغییر شرایط رسوب‌گذاری در گذر از رسوبات اردوویسین بالایی (سازند شیرگشت) به سیلورین زیرین (سازند نیور) می‌تواند ناشی از تأثیر زمین‌ساخت منطقه، گسترش یخچال‌ها و سپس ذوب آنها و نیز تغییرات آب‌و‌هوای دیرینه (در ارتباط با گسترش امواج توفانی) انجام شده باشد.
نادر کهنسال قدیم‌وند؛ شیما قلیپوری؛ پرویز غضنفری؛ رحیم مهاری
چکیده
این مطالعه با هدف تعیین ریز رخساره‌ها و فرایند‌های دیاژنزی نهشته‌های سازند مبارک به سن کربنیفر پیشین در برش ولی‌آباد در جاده کرج- چالوس صورت گرفته است. در این برش سازند مبارک با ستبرای 339 متر شامل سنگ‌آهک با میانلایههای شیل و مارن بوده و بر پایه ویژگی‌های سنگ‌چینه‌ای به 8 واحد سنگی تقسیم شده است. این سازند با یک ناپیوستگی ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تعیین ریز رخساره‌ها و فرایند‌های دیاژنزی نهشته‌های سازند مبارک به سن کربنیفر پیشین در برش ولی‌آباد در جاده کرج- چالوس صورت گرفته است. در این برش سازند مبارک با ستبرای 339 متر شامل سنگ‌آهک با میانلایههای شیل و مارن بوده و بر پایه ویژگی‌های سنگ‌چینه‌ای به 8 واحد سنگی تقسیم شده است. این سازند با یک ناپیوستگی فرسایشی روی سازند لالون قرار گرفته و همچنین سازند مبارک بهصورت همشیب توسط سازند دزدبند پوشیده شده است. بر پایه بافتهای رسوبی و مطالعات سنگ‌نگاری، 13 ریزرخساره مربوط به چهار کمربند رخسارهای ساحلی/ کشندی، تالاب، سد/ برجستگیهای ماسهای و دریای باز شناسایی شده است. سازند مبارک در یک رمپ کربناتی همشیب نهشته شده است.
لیلا امیربهادر؛ حسین رحیم‌‌‌پور بناب؛ مهران آرین
چکیده
در این مطالعه رخسارههای میکروسکوپی و مجموعههای آنها بر‌اساس مطالعات دقیق سنگ‌نگاری در ستبرای حدود540 متری توالیهای مخزنی پرمین پایانی است و 15 رخساره شناسایی شده‌اند که در چهار‌‌گروه رخسارهای پری‌تایدال، لاگون، شول و دور از شول قرار می‌گیرند. به‌واسطه فراوانی چشمگیر رخسارههای شول در دالان بالایی سعی شد تا این رخساره‌ها ...
بیشتر
در این مطالعه رخسارههای میکروسکوپی و مجموعههای آنها بر‌اساس مطالعات دقیق سنگ‌نگاری در ستبرای حدود540 متری توالیهای مخزنی پرمین پایانی است و 15 رخساره شناسایی شده‌اند که در چهار‌‌گروه رخسارهای پری‌تایدال، لاگون، شول و دور از شول قرار می‌گیرند. به‌واسطه فراوانی چشمگیر رخسارههای شول در دالان بالایی سعی شد تا این رخساره‌ها تحت تقسیم‌بندی و مطالعه دقیق‌تری قرار گیرند. به‌منظور بررسی تغییرات سطح نسبی آب دریا، طی نهشته‌شدن توالی دالان بالایی، ستون‌های رخسارهای رسم شده‌اند و تغییرات رخساره‌ها و مجموعههای آنها در توالی قائم مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. آنالیز فراوانی رخساره‌ها نشان می‌دهد که در نیمه پایینی(واحد مخزنیK4 ) و نیمه بالایی(واحد مخزنیK3) توالی دالان بالایی، افت قابل‌ملاحظه‌ای در سطح نسبی آب دریا طی دوره پرمین پایانی رخ داده است. به‌طوری که تغییر از شرایط چیرگی شول‌های گسترده اُاُییدی- بایوکلستی به توالیهای متناوب شول- لاگون- پری‌تایدال و عوارضی مانند نهشته‌شدن انیدریت و دولومیتی‌شدن شدید دیده میشود که می‌تواند بیانگر تغییر اقلیم نیز باشد. پس از شناسایی رخساره‌ها در توالی دالان بالایی از آنها به‌عنوان نشانگرهایی در بررسی تغییرات سطح نسبی آب دریا طی نهشته‌شدن این توالی‌ها در میدان پارس جنوبی استفاده شده است. بر این اساس توالی دالان بالایی آثار و عوارض مربوط به دو و نیم سیکل رده سوم و 12 سیکل رده چهارم از تغییرات سطح نسبی آب دریاها را در خود ثبت نموده است.
علی اکبر کاکویی؛ محسن مسیحی؛ محمد شیرانی
چکیده
یکی از مراحل اساسی در تعیین و توصیف ویژگی‌های زمینشناسی و مهندسی یک مخزن، تعیین رخسارههای مختلف سنگهای آن مخزن توسط دادههای حاصل از عملیات چاهنگاری و مغزهگیری است. در این تحقیق در نظر است با استفاده از شبکههای عصبی RBF و PNN ، رخسارههای میدان گازی پارسجنوبی برای کاربرد کلان‌تر در مدل‌سازی استاتیک و دینامیک مخزن، تعیین و شناسایی ...
بیشتر
یکی از مراحل اساسی در تعیین و توصیف ویژگی‌های زمینشناسی و مهندسی یک مخزن، تعیین رخسارههای مختلف سنگهای آن مخزن توسط دادههای حاصل از عملیات چاهنگاری و مغزهگیری است. در این تحقیق در نظر است با استفاده از شبکههای عصبی RBF و PNN ، رخسارههای میدان گازی پارسجنوبی برای کاربرد کلان‌تر در مدل‌سازی استاتیک و دینامیک مخزن، تعیین و شناسایی شود. روشهای یادشده برای اولینبار در تعیین رخسارههای سنگی در میدان‌های ایران استفاده شده است. در این مطالعه از پارامترهای هدف وگسترش شبکههای مذکور در بهبود عملکرد آن شبکهها استفاده شده است. در این راستا، بهبود عملکرد شبکه با استفاده از پارامترهای یادشده نشان داد که مقادیر بهینه عدد گسترش و هدف، به ترتیب بین 01/0 تا 10 و 02/0 تا 04/0 متغیر است. نتیجة حاصل از به کارگیری این روشها، نشان داد که شبکههای عصبی توانایی بالایی در تعیین رخساره‌ها دارند.
فریبرز قریب؛ یعقوب لاسمی؛ محمد هاشم امامی
چکیده
رخسارههای آواری سازند کهر در برشهای مورد مطالعه مربوط به محیطهای رودخانه‌ای، دلتایی و ساحلی و رخسارههای کربناتی، وابسته به محیط دریایی کم ژرفا شناسایی شده‌اند. تغییرات عمودی سازند کهر در هر دو برش مورد مطالعه نشان‌دهنده یک چرخه بزرگ به سوی بالا پیشرونده است. سنگ‌نگاری سنگهای آذرین نیم ژرف - ژرف نواحی مورد بررسی، آنها را ...
بیشتر
رخسارههای آواری سازند کهر در برشهای مورد مطالعه مربوط به محیطهای رودخانه‌ای، دلتایی و ساحلی و رخسارههای کربناتی، وابسته به محیط دریایی کم ژرفا شناسایی شده‌اند. تغییرات عمودی سازند کهر در هر دو برش مورد مطالعه نشان‌دهنده یک چرخه بزرگ به سوی بالا پیشرونده است. سنگ‌نگاری سنگهای آذرین نیم ژرف - ژرف نواحی مورد بررسی، آنها را در حد مونزوگابرو- دیوریت وگاه سینیت با گرایش قلیایی نشان داده است. بررسی رخساره‌ها و سنگ‌نگاری سنگهای آذرین یاد شده نشان میدهند که حوضه رسوبی سازند کهر یک کافت درون قارهای بوده است .
