زمین شناسی اقتصادی
کلثوم فانی چنار؛ منصور قربانی؛ رضا کهنسال؛ جمشید لطفیان
چکیده
معادن کرومیت علی‌آباد (شمال خاور فرومد) بخشی از مجموعه کرومیت‌های وابسته به افیولیت سبزوار می‌باشند که در شمال باختری شهرستان سبزوار واقع هستند. نهشته‌های کرومیتیتی در این معادن به اشکال عدسی، لایه‌ای یا نواری همراه با غلاف‌های دونیتی در میان هارزبورژیت تهی‌شده قرار گرفته‌اند. با توجه به مطالعات کانی‌شناسی، ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن‌ها ...
بیشتر
معادن کرومیت علی‌آباد (شمال خاور فرومد) بخشی از مجموعه کرومیت‌های وابسته به افیولیت سبزوار می‌باشند که در شمال باختری شهرستان سبزوار واقع هستند. نهشته‌های کرومیتیتی در این معادن به اشکال عدسی، لایه‌ای یا نواری همراه با غلاف‌های دونیتی در میان هارزبورژیت تهی‌شده قرار گرفته‌اند. با توجه به مطالعات کانی‌شناسی، ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن‌ها و وجود ورقه‌های انحلالی کلینوپیروکسن درون ارتوپیروکسن‌ها نشان می‌دهد که این سنگ‌ها در اصل در شرایط دما و فشارهای گوشته شکل گرفته‌اند. بررسی‌های‌کانه‌نگاری بر روی بافت و ساخت کرومیت‌های منطقه دو نوع بافت اصلی اولیه و ثانویه را در آنها نمایان می‌کند از جمله بافت و ساخت‌های اولیه شامل بافت‌های متراکم و انتشاری (پراکنده) می‌باشد. بافت‌های برشی، میلونیتی و کششی نیز از انواع بافت‌های ثانویه در کرومیت‌ها می‌باشند. براساس نتایج حاصل از مطالعات ژئوشیمی کرومیت‌های منطقه، فرمول ساختاری (Mg,Fe2+)O(Cr,Al,Fe3+)2O3 برای کانی‌های کرومیت محاسبه شد. این بررسی‌ها نشان‌دهنده بالا بودن درصد Cr2O3 کانی‌های کرومیت در بافت اولیه انتشاری نسبت به بافت متراکم می‌باشد. مطالعات ژئوشیمیایی بر روی کرومیتیت‌های منطقه، آنها را در انواع سرشار از کروم و وابسته به نوع پادیفرم قرار می‌دهد که از مذاب والدی با ویژگی بونینیتی ناشی از ذوب بخشی درجه بالای پریدوتیت گوشته‌ای در محیط فرا فرورانش (SSZ) حاصل شده‌اند.
رضا کهنسال؛ منصور قربانی؛ سیدمحمد پورمعافی؛ مرتضی خلعت‌بری جعفری؛ جعفر عمرانی
چکیده
گدازه‌های بالشی افیولیتی فرومد در باختر سبزوار و حاشیه شمالی خرد قاره ایران مرکزی رخنمون دارند. این گدازه‌ها دربردارنده سنگ‌آهک‌های پلاژیک با ریزفسیل‌های کرتاسه بالایی هستند و در دو گروه سنی تورونین پسین- سانتونین و کنیاسین- کامپانین پسین دسته‌بندی می‌شوند. گدازه‌های بالشی بازالتی به شکل‌های لوله‌ای و غده‌ای هستند و از بیرون ...
بیشتر
گدازه‌های بالشی افیولیتی فرومد در باختر سبزوار و حاشیه شمالی خرد قاره ایران مرکزی رخنمون دارند. این گدازه‌ها دربردارنده سنگ‌آهک‌های پلاژیک با ریزفسیل‌های کرتاسه بالایی هستند و در دو گروه سنی تورونین پسین- سانتونین و کنیاسین- کامپانین پسین دسته‌بندی می‌شوند. گدازه‌های بالشی بازالتی به شکل‌های لوله‌ای و غده‌ای هستند و از بیرون به درون هر بالش شامل بخش‌های حاشیه‌ای خارجی (ویتروفیری)، میانی (واریولیتی) و درونی (اینترگرانولار) است. هر بخش دارای بافت خاص خود و مجموعه کانیایی از الیوین ± پلاژیوکلاز ± کلینوپیروکسن است. تشکیل بلورهای اسکلتی بهویژه الیوین و به مقدار کمتر پلاژیوکلاز در بخش میانی، نشان از سرعت زیاد هسته‌بندی در این کانی‌ها دارد. سرشت ماگمایی گدازه‌های تورونین پسین- سانتونین توله‌ایتی و گدازه‌های کنیاسین- کامپانین پسین توله‌ایتی- کالک‌آلکالن است. اگر چه غنی‌شدگی عناصر LILE، تهی‌شدگی نسبی از عناصر HFSE، غنی‌شدگی متفاوت عناصر LREE و روند تغییرات خطی عناصر HREE، نشان از شکل‌گیری گدازه‌های بالشی در محیط وابسته به کمان و از منشأ گوشته‌ای ناهمگن با درجات متفاوتی از ذوب بخشی دارد، اما کاهش نسبت‌های Th/Yb، La/Nb، Ce/Nb و Ce/Th نشانگر گرایش آنها به محیط‌های حدواسط میان IAB و MORB است. بر خلاف گدازه‌های تورونین پسین- سانتونین، افزایش نسبت‌هایLa/Yb و Nb/Yb در گدازه‌های کنیاسین- کامپانین پسین نشانگر باروری گوشته و کاهش نسبت Nb/Ta و افزایش نسبی Th بیانگر دخالت مذاب حاصل از ذوب بخشی صفحه فرورونده در زایش این گدازه‌هاست. ژرفای به دست آمده برای محل ذوب سنگ منشأ گدازه‌های بالشی منطقه میان 40 تا 70 کیلومتر برآورد می‌شود که بیانگر ذوب بخشی در محدوده پهنه لرزولیت اسپینل‌دار است. به نظر می‌رسد تشکیل گدازه‌های بالشی افیولیتی فرومد در یک حوضه حاشیه‌ای متمایل به پشت کمان مربوط به پهنه فرافرورانشی رخ داده است.
