Fatemeh Vaez-Javadi؛ Nasrollah Abbassi
چکیده
Jurassic deposits a section in south of Zanjan contain various taxa of macro and microfloras. Six plant macrofossil species belonging to five genera of various orders such as Equisetales, Cycadales, Bennettitales, and Pinales (Coniferales) are identified. This section contains seventeen species of palynomorphs in which six spore species allocated to six genera, eight pollen species allocated to five genera, and three dinocyst species allocated to two genera are present. Based on the occurrence of Index fossils such as Ptilophyllum harrisianum, Nilssonia sp. cf. N. bozorga, and Equisetites sp. cf. ...
بیشتر
Jurassic deposits a section in south of Zanjan contain various taxa of macro and microfloras. Six plant macrofossil species belonging to five genera of various orders such as Equisetales, Cycadales, Bennettitales, and Pinales (Coniferales) are identified. This section contains seventeen species of palynomorphs in which six spore species allocated to six genera, eight pollen species allocated to five genera, and three dinocyst species allocated to two genera are present. Based on the occurrence of Index fossils such as Ptilophyllum harrisianum, Nilssonia sp. cf. N. bozorga, and Equisetites sp. cf. E. beanii, an early Middle Jurassic (Aalenian-Bajocian) age suggested for these sediments. Therefore, these deposits considered to belong to the Dansirit Formation. Moreover, based on the stratigraphic distribution of index fossils of plant macrofossils, miospores, and dinocysts, three assemblage biozones recognized. These biozones are Nilssonia sp. cf. N. bozorga-Ptilophyllum harrisianum, Klukisporites variegatus-Cycadopites crassimarginis,and Pareodinia ceratophora-Nannoceratopsis triceras Assemblage Zone, respectively. All these biozones are comparable to the other Known Iranian biozones. Therefore, it is concluded that uniform environmental conditions are dominant through North, Central, and East Central of Iran during this interval. Furthermore, because of the occurrence of dinoflagellates, this area was located at the margin of Tethys Ocean.
مسعود میرزایی سوزنی؛ علیرضا شهیدی؛ رمضان رمضانی اومالی؛ فاطمه علیزاده صوری
چکیده
برای بررسی نیروی کششی حاکم بر البرز مرکزی در بازه زمانی تریاس پایانی (نورین) تا ژوراسیک میانی (باژوسین آغازین)، سیستم‌های گسلیعادی و امتدادلغز همزمان با رسوب‌گذاری فعال در حوضه شمشک (دره بلده واقع در البرز مرکزی) مورد مطالعه قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه، از ستبرای قابل توجهی از نهشته‌های گروه شمشک تشکیل شده است. با تحلیل جهت‌گیری ...
بیشتر
برای بررسی نیروی کششی حاکم بر البرز مرکزی در بازه زمانی تریاس پایانی (نورین) تا ژوراسیک میانی (باژوسین آغازین)، سیستم‌های گسلیعادی و امتدادلغز همزمان با رسوب‌گذاری فعال در حوضه شمشک (دره بلده واقع در البرز مرکزی) مورد مطالعه قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه، از ستبرای قابل توجهی از نهشته‌های گروه شمشک تشکیل شده است. با تحلیل جهت‌گیری 3σ حاصل از 404 سطح گسل در قالب 35 مجموعه گسلی نرمال، دو جهت اصلی کشش در راستاهای NNE (˚020) و NE (˚070) تشخیص داده شد. همچنین جهت کشش فرعی در راستای WNW (˚300) نیز مشاهده شده است. جهت کشش سیستم‌های گسلی امتدادلغز همزمان با تشکیل این رسوبات در این راستا، نشانگر وجود حوضه‌های برشی- کششی در منطقه است. در طول زمان تریاس- ژوراسیک لبه جنوبی اوراسیا ضمن حرکت به سمت جنوب (از حدود مدار 30درجه به 15 درجه) در راستای حدود 40-50 درجه در جهت عقربه‌های ساعت گردش می‌کند، این امر موجب می‌شود که کششی شمالی- جنوبی در ابتدای رسوب‌گذاری گروه شمشک حاکم باشد که پس از گردش صفحه اوراسیا، کشش شمال‌خاوری- جنوب‌باختری غالب شود؛ افزون بر این در بازه زمانی نورین- رتین و توآرسین- آلنین رسوب‌گذاری و فرونشست حوضه رسوبی شمشک شدیدتر بوده و سبب شده راستاهای اصلی یاد شده به صورت مجزا از هم دیده شوند. کشش فرعی که در راستای WNW-ESE (˚307-˚278)، دیده می‌شود؛ در واقع چرخش 90 درجه‌ای (permutation) همان راستای کشش اصلی شمالی- جنوبی است. هنگامی که نسبت Φ به صفر نزدیک (کمتر از4/0) می‌شود احتمال جابه‌جایی بین محورهای 2σ و 3σ بالا می‌رود و حوضه‌هایی با ساختار کششی دوجهتی شکل می‌گیرند. در حدود 80 % از ایستگاه‌هایی که کشش WNW-ESE را نشان می‌دهند، نسبت Φ پایینی دارند؛ که همین امر سبب جابه‌جایی محور 3σ آنها با 2σ راستای اصلی کشش شده‌است. در نواحی ایستگاه‌های یادشده و همچنین ایستگاه‌هایی با سیستم امتدادلغز که جهت 3σ در آنها با این راستای کشش همراه است؛ انیزوتروپی در سنگ‌های پوسته‌ای حوضه تشکیل، بالا بوده است.
زهیدا حمیدی بهشتی؛ حبیب علیمحمدیان؛ مرتضی طالبیان؛ علیرضا شهیدی؛ محمدرضا قاسمی
چکیده
دانش زمین‌مغناطیس یکی از پرکاربرد‌ترین شاخه‌های دانش ژئوفیزیک به شمار می‌رود. این دانش امروزه گستره وسیعی از کاربرد‌ها، همانند مطالعات فابریک مغناطیسی، دیرینه‌مغناطیس و مغناطیس محیطی را در برمی‌گیرد که هر کدام از این روش‌های مغناطیسی، مناسب لیتولوژی‌های خاصی است. ماسه‌سنگ‌های گروه شمشک در خلال دو رویداد مهم زمین‌ساختی ...
بیشتر
دانش زمین‌مغناطیس یکی از پرکاربرد‌ترین شاخه‌های دانش ژئوفیزیک به شمار می‌رود. این دانش امروزه گستره وسیعی از کاربرد‌ها، همانند مطالعات فابریک مغناطیسی، دیرینه‌مغناطیس و مغناطیس محیطی را در برمی‌گیرد که هر کدام از این روش‌های مغناطیسی، مناسب لیتولوژی‌های خاصی است. ماسه‌سنگ‌های گروه شمشک در خلال دو رویداد مهم زمین‌ساختی سیمرین پیشین و میانی تشکیل شده‌اند و نه تنها در منطقه مورد مطالعه، بلکه در گستره وسیعی از ایران نیز پوشش مناسبی دارند. از این رو، برای ارزیابی پتانسیل این واحد سنگی در پاسخ‌گویی به کاربرد روش‌های زمین‌مغناطیس، مورد مطالعه قرار گرفتند. از 18 ایستگاه، 135 نمونه مغزه جهت‌دار در این واحد، برداشت شد. در این مطالعه از تلفیق داده‌های حاصل از آزمایشات مغناطیسی و داده‌های سنگ‌نگاری استفاده شد. منحنی‌های ترمومگنتیک حاصل از آزمایش کانی‌شناسی مغناطیسی همه نمونه‌ها از تمامی ایستگاه‌ها (به جز ایستگاه‌های 10 و 15) نشان داد که از نوع برگشت‌ناپذیر بوده و کانی‌هایی مانند هماتیت و مگنتیت در اثر دگرسانی نمونه‌ها، در طی مرحله گرمادهی تولید شده‌اند. نتایج آزمایش مغناطیس‌زدایی حرارتی نشان داد که کانی‌های فری‌مغناطیس موجود در نمونه‌ها (به جز نمونه‌های ایستگاه‌های 10، 14 و 15) پس از دمای 400 درجه سلسیوس باز مغناطیس شده‌اند که این مسئله به صورت زیگزاگی شدن یا افزایش غیر عادی پسماند مغناطیسی، در منحنی‌های پسماند مغناطیسی- دما در مرحله افزایش دما دیده می‌شود و بیانگر این است که این کانی‌ها از ترکیب شیمیایی کانی‌های مغناطیسی با دمای کوری پایین (حدود 400 درجه سلسیوس) با اکسیژن و در اثر افرایش دما به وجود آمده‌اند. اندازه‌گیری پذیرفتاری مغناطیسی (Km) نشان دادکه این مقدار برای بیشتر ایستگاه‌های منطقه در محدوده SI 6-10×400-200 می‌باشد که نشان از فراوانی کانی‌های پارامغناطیس در این واحد سنگی دارد. مطالعه سنگ‌نگاری مشخص کرد که تمامی ماسه‌سنگ‌های منطقه از دسته آرنایت‌ها بوده و در آنها نسبت کوارتز به قطعات سنگی و فلدسپار، نسبتا پایین است که نشان‌دهنده بلوغ کانی‌شناسی پایین نمونه‌ها است. مقایسه داده‌های آزمایش کانی‌شناسی مغناطیسی با آزمایش مغناطیس‌زدایی حرارتی برای دو ایستگاه S10 و S15 نشان داد که بین میزان کانی‌های فری‌مغناطیس پایدار یک نمونه و میزان دگرسانی آن در طی مرحله گرمادهی، یک رابطه احتمالی عکس برقرار است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ماسه‌سنگ‌های شمشک به دلایلی مانند پایین بودن بلوغ کانی‌شناسی و عبور جریان آب از درون آنها که احتمال به دست آوردن پسماند مغناطیسی شیمیایی (CRM) را بالا می‌برند، سرعت رسوب‌گذاری بالا که احتمال افزایش خطای میل و انحراف مغناطیسی را تقویت می‌کند، پایین بودن کسر کانی‌های فری‌مغناطیس که عدم ثبت دقیق جهت‌های مغناطیسی را سبب می‌شود و حضور کانی‌های فری‌مغناطیس با دمای کوری پایین که توانایی ثبت و حفظ جهت‌های دیرینه‌مغناطیسی را ندارند، از اعتبار بسیار ضعیفی برای مطالعات دیرینه‌مغناطیس برخوردار هستند، با این حال فراوانی کانی‌های پارامغناطیس مانند بیوتیت در این رسوبات قابلیت کاربرد آنها رابرای مطالعات فابریک مغناطیسی به اثبات می‌رساند.
زهرا کیادلیری؛ محمود رضا مجیدی فرد
چکیده
ردیف‌هاى مناسبى از سنگ‌هاى گروه شمشک به سن تریاس بالایی- ژوراسیک میانی در شمال‌خاورى جاجرم (محدوده ساختارى البرز خاورى) رخنمون دارد. گروه شمشک در منطقه مورد بررسى، در مجموع از ماسه سنگ‌های سیلتی خاکستری و سیلت‌سنگ‌های سبز روشن همراه با ماسه سنگ‌های قهوه‌ای رنگ تشکیل شده است. چینه‌شناسى این گروه با 585 متر ستبرا در برش گل بینی مورد ...
بیشتر
ردیف‌هاى مناسبى از سنگ‌هاى گروه شمشک به سن تریاس بالایی- ژوراسیک میانی در شمال‌خاورى جاجرم (محدوده ساختارى البرز خاورى) رخنمون دارد. گروه شمشک در منطقه مورد بررسى، در مجموع از ماسه سنگ‌های سیلتی خاکستری و سیلت‌سنگ‌های سبز روشن همراه با ماسه سنگ‌های قهوه‌ای رنگ تشکیل شده است. چینه‌شناسى این گروه با 585 متر ستبرا در برش گل بینی مورد بررسی قرار گرفته و در 3 سازند آلاشت، شیرین دشت و فیل زمین تقسیم و توصیف شده است. گروه شمشک در برش گل بینی، در مرز زیرین خود به‌طور ناپیوسته و فرسایشی بر روى سازند الیکا و به صورت یک افق قرمز رنگ بوکسیتی قرار دارد و در مرز بالایى نیز به‌طور ناپیوسته و فرسایشی توسط آهک مارنی و مارن سازند دلیچای پوشیده مى‌شود. از برش مورد بررسی، در مجموع 186 نمونه فسیلى جمع‌آورى شد که 67 نمونه آمونیتى و 119 نمونه از تاکسون‌هاى جانورى دیگر (بلمنیت، دوکفه‌اى‌ها) بوده است. با بررسی‌های انجام شده بر روی آمونیت‌ها، 6 زیست زون آمونیتی (Thouarsense Zone،Zone Pseudoradiosa،Zone Aalensis،Zone Opalinum، Zone Murchisonae و Concavum Zone) شناسایى و معرفى شد. براساس مجموعه فسیلى شناسایى شده، براى این قسمت از گروه شمشک در منطقه شمال خاورى جاجرم سن توآرسین پسین تا آآلنین پسین را مى‌توان در نظر گرفت. زیاى آمونیتى ژوراسیک زیرین- میانی شمال‌خاورى جاجرم به‌طور عمده ارتباط نزدیکى را با زیاى آمونیتى اروپاى شمال‌باخترى و مناطق حاشیه‌اى مدیترانه نشان مى‌دهند.
علی شکاری‌فرد؛ فرانسوا بودن؛ کاظم سیدامامی؛ یوهان اشنیدر؛ حسین رحیم‌پوربناب
چکیده
ویژگیهای ژئوشیمی (پیرولیز راک- اوال و تجزیه عنصری کروژن)، پالینوفاسیس و سنگ‌نگاری آلی (با استفاده از میکروسکوپ نور عبوری، بازتابی و فرابنفش) شیل سیاه قاعدهای گروه شمشک (تریاس بالایی- ژوراسیک میانی) در برش طزره (البرز خاوری) بررسی شده است. شیل سیاه قاعدهای غنی از ماده آلی بی‌شکل به‌همراه مقدار کمتری ذرات پراکنده ویترینیت است ...
بیشتر
ویژگیهای ژئوشیمی (پیرولیز راک- اوال و تجزیه عنصری کروژن)، پالینوفاسیس و سنگ‌نگاری آلی (با استفاده از میکروسکوپ نور عبوری، بازتابی و فرابنفش) شیل سیاه قاعدهای گروه شمشک (تریاس بالایی- ژوراسیک میانی) در برش طزره (البرز خاوری) بررسی شده است. شیل سیاه قاعدهای غنی از ماده آلی بی‌شکل به‌همراه مقدار کمتری ذرات پراکنده ویترینیت است که در شرایط احیا تا نیمه احیا در محیط دریاچهای رسوب کرده است. بر اساس مقادیر بازتاب ویترینیت (mean VRr=2.1%) ماده آلی در شیل سیاه قاعدهای بلوغ حرارتی زیادی را طی تدفین ژرف تجربه کرده است. در نمونه‌های مورد مطالعه میانگین کربن آلی باقیمانده1 درصد است. نتایج مدلسازی حرارتی با استفاده از نرمافزار یک بعدی Genex4 نشان می‌دهد که شیل سیاه قاعدهای گروه شمشک در محدوده زمانی ژوراسیک میانی- کرتاسه آغازین بالغ شده و هیدروکربن تولید کرده است. در حال حاضر این رخساره در برش طزره، واجد ماده آلی فوقبالغ و فقیر از هیدروژن است که در پنجره تولید گاز خشک قرار دارد. این رسوبات در حال حاضر بهعنوان منابع گاز شیل (Shale Gas) قابل توجه هستند.
