شهرام خلیلی مبرهن؛ حمید احمدی پور
چکیده
آتشفشان بیدخوان در استان کرمان و کمربند ولکانو- پلوتونیک ارومیه - دختر واقع و ساختمان آن شامل تناوبی از گدازهها و مواد آذرآواری مختلف است. این آتشفشان از نظر سنی نسبتاً جوان (میوسن تا پلیوسن) است و ساختاری تا حدودی سالم دارد، به طوری که هدف مناسبی برای مطالعات رخسارهشناسی به شمار میرود. بر اساس مطالعات رخسارهای، میتوان ساختمان ...
بیشتر
آتشفشان بیدخوان در استان کرمان و کمربند ولکانو- پلوتونیک ارومیه - دختر واقع و ساختمان آن شامل تناوبی از گدازهها و مواد آذرآواری مختلف است. این آتشفشان از نظر سنی نسبتاً جوان (میوسن تا پلیوسن) است و ساختاری تا حدودی سالم دارد، به طوری که هدف مناسبی برای مطالعات رخسارهشناسی به شمار میرود. بر اساس مطالعات رخسارهای، میتوان ساختمان آتشفشان بیدخوان را در چهار رخساره تفکیک کرد. رخساره مرکزی در محل کالدرا واقع شده و واحدهای سنگی خاصی چون توده نفوذی نیمه ژرف دگرسان شده، برشهای گدازهای، دایکهای حلقوی و شعاعی دارد. رخساره نزدیک آتشفشان به صورت دیوارههای پرشیب و مرتفع در اطراف کالدرا گسترش پیدا کرده و ساختار چینهای را به خوبی نشان میدهد که در آن، توالیهای ستبر واحدهای آذرآواری ریزشی، خیزابی، جریانی و گدازه به صورت متناوب قرار گرفتهاند. رخساره میانی با بیشترین گسترش، به طور عمده از مواد آذرآواری خیزابی، جریانی، گدازه و لایههای متعدد لاهار تشکیل شده است. رخساره دور آتشفشان بیدخوان، ستبرای کمی دارد و شامل رسوبات رودخانهای درشت دانهای است که در اثر تحرک دوباره محصولات اولیه آتشفشان و حمل آنها توسط رودخانهها به وجود آمدهاند. مطالعات رخسارهای نشان میدهد که ساختمان آتشفشان بیدخوان در اثر چندین فاز فورانی انفجاری ایجاد شده که برخی از آنها با دخالت آب همراه بودهاند و فاصله زمانی زیادی میان فورانها وجود نداشته است. ویژگیهایی چون جوشخوردگی شدید و رنگ نهشتههای آذرآواری نشان میدهد که این واحدها در زمان تشکیل، دمای بالایی داشته و در خشکی تشکیل شدهاند. رخساره مرکزی آتشفشان بیدخوان میتواند محل مناسبی برای اکتشاف مس و مولیبدن پورفیری باشد.
پریچهر احمدی مقدم؛ حمید احمدی پور
چکیده
بخشی از مجموعه آتشفشانی هزار (نوار ارومیه-دختر) با سن ائوسن، در کوه چهلتن، در جنوب باختر شهرستان بردسیر واقع در استان کرمان رخنمون یافته است. این بخش شامل تناوبی از گدازه، پیروکلاستیک و اپیکلاستیک است که توسط تودههای نفوذی گابرویی و دیوریتی و دایکها قطع شده است. گدازهها شامل آندزیت و بازالت هستند و برشهای آتشفشانی، آگلومراها، ...
بیشتر
بخشی از مجموعه آتشفشانی هزار (نوار ارومیه-دختر) با سن ائوسن، در کوه چهلتن، در جنوب باختر شهرستان بردسیر واقع در استان کرمان رخنمون یافته است. این بخش شامل تناوبی از گدازه، پیروکلاستیک و اپیکلاستیک است که توسط تودههای نفوذی گابرویی و دیوریتی و دایکها قطع شده است. گدازهها شامل آندزیت و بازالت هستند و برشهای آتشفشانی، آگلومراها، ایگنیمبریتها و توفهای ریزدانه، پیروکلاستیکها را تشکیل دادهاند. اپیکلاستیکها نیز شامل ماسهسنگ و کنگلومرا بوده و گسترش بسیار زیاد و لایهبندی ظریف و منظم دارند. تناوب بین گدازهها و نهشتههای پیروکلاستیک و اپیکلاستیک در کوه چهلتن، نشان میدهد که در این منطقه فعالیتهای آتشفشانی به صورت دورهای رخ میداده و آتشفشانها از نوع استراتوولکان بودهاند.در زمان توقف فعالیتهای شدید آتشفشانی، رسوبگذاری واحدهای اپیکلاستیک صورت گرفته است. به نظر میرسد که سنگهای آتشفشانی کوه چهلتن، محصول فورانهای انفجاری از نوع ولکانین و در بعضی موارد پلینین هستند و یکی از دلایل ستبر شدن توالیها در این منطقه میتواند فرونشینی مداوم کف حوضه، همزمان با فورانهای آتشفشانی باشد. شواهد صحرایی مانند نبود ناپیوستگی و خاکهای قدیمی بین نهشتهها نشان میدهند که فاصله زمانی زیادی بین فورانها وجود نداشته است. ویژگیهای ژئوشیمیایی گویای آن است که گدازهها احتمالاً منشأ یکسانی دارند و تحول ماگماهای سازنده گدازههاعمدتاً تحت تأثیر تبلور تفریقی صورت گرفته و آلایش پوستهای، نقش کمرنگتری در تحول آنها ایفا کرده است، به طوریکه گدازههای آندزیت منطقه در اثر تبلور تفریقی بازالتها ایجاد شده و در هنگام صعود به سطح زمین، توقف طولانی مدت نداشتهاند.