زمین شناسی اقتصادی
لیلا امینی؛ محمد معانی جو
چکیده
یکی از فرآیندهای متداول که منجر به تشکیل ذخایر رگه‌ای و غنی‌شدگی فلزات گرانبها می‌شود جوشش است. وجود رابطه مکانی بین جوشش و نهشت فلزات گرانبها ابزاری ارزشمند در اکتشاف ذخایر اپی‌ترمال است. بنابراین بررسی رخداد این فرآیند در کانسارهای اپی‌ترمال می‌تواند تخمین درستی از ادامه روند اکتشافی پیش رو قرار دهد.کانسار طلای اپی‌ترمال چاه‌مراد ...
بیشتر
یکی از فرآیندهای متداول که منجر به تشکیل ذخایر رگه‌ای و غنی‌شدگی فلزات گرانبها می‌شود جوشش است. وجود رابطه مکانی بین جوشش و نهشت فلزات گرانبها ابزاری ارزشمند در اکتشاف ذخایر اپی‌ترمال است. بنابراین بررسی رخداد این فرآیند در کانسارهای اپی‌ترمال می‌تواند تخمین درستی از ادامه روند اکتشافی پیش رو قرار دهد.کانسار طلای اپی‌ترمال چاه‌مراد در فاصله 75 کیلومتری شمال غرب شهرستان بزمان، استان سیستان و بلوچستان واقع است. از نظر جایگاه زمین‌شناختی، این کانسار در محدوده کمان ماگمایی مکران – چاگای در جنوب‌شرق ایران قرار دارد. کانه‌زایی طلا در کانسار چاه‌مراد در سه مرحله و به صورت رگه‌های سیلیسی در حدفاصل پهنه دگرسانی آرژیلیک با سنگ میزبان داسیت و ریوداسیت رخ داده است. بررسی‌های بافتی، کانی‌شناسی و مطالعات میانبارهای سیال نشان‌دهنده رخداد فرآیند جوشش در این کانسار است. از جمله مهمترین شواهد رخداد این فرآیند، می‌توان به حضور (الف) آدولاریا، (ب) کلسیت با بافت تیغه‌ای، (ج) بافت‌های برشی، کلوفرمی، قشری، (د) میانبارهایی با نسبت متفاوت مایع و بخار،(ه) افزایش شوری سیال با کاهش دمای همگن‌شدگی در میانبارهای سیال، (و) میانبارهای سیال با شوری‌های متفاوت و (ز) ، همیافتی میانبارهای تک فازی سیال همراه با تک فازی بخار اشاره داشت. بنابراین وجود رخداد جوشش، در کانسار چاه‌مراد تایید می‌گردد.
حسین هادی‌زاده؛ علی‌اصغر کلاگری؛ نیما نظافتی؛ حبیب ملایی؛ حسن عزمی
چکیده
کانسار اپی ترمالی نیان در شمال باختری بلوک لوت و در فاصله 35 کیلومتری جنوب باختری شهر بجستان واقع شده است. بررسی‌های انجام شده بر روی این کانسار حاکی از گسترش یک زون‌بندی از سنگ‌های دگرسان شده در اطراف رگه‌های سیلیسی کانه دار و وجود دگرسانی‌های سیلیسی (کوارتز، کلسدونی، آدولاریا، کلسیت، ایلیت و سریسیت)، سیلیسی-آرژیلیکی(کوارتز، آدولاریا، ...
بیشتر
کانسار اپی ترمالی نیان در شمال باختری بلوک لوت و در فاصله 35 کیلومتری جنوب باختری شهر بجستان واقع شده است. بررسی‌های انجام شده بر روی این کانسار حاکی از گسترش یک زون‌بندی از سنگ‌های دگرسان شده در اطراف رگه‌های سیلیسی کانه دار و وجود دگرسانی‌های سیلیسی (کوارتز، کلسدونی، آدولاریا، کلسیت، ایلیت و سریسیت)، سیلیسی-آرژیلیکی(کوارتز، آدولاریا، ایلیت، سریسیت، پیریت)، آرژیلیکی(ایلیت- کوارتز- کلسیت-آدولاریا – سریسیت، کائولینیت، اسمکتیت، کلریت) و پروپیلیتیک (کلریت، کلسیت، آلبیت، اپیدوت، کوارتز و اسمکتیت) به عنوان اصلی ترین زون‌های دگرسانی در این کانسار بوده که در طی پنج مرحله تشکیل شده اند. نمودارهای ژئوشیمیایی، نسبت‌های عنصری مولار و بررسی سنگ‌نگاری وجود تبدیل‌های تدریجی و آرایش‌های تبدیل کانیایی را در طی تکامل سامانه گرمابی نیان نشان می دهند. بررسی این نمودارها حاکی از گسترش بالای زون های دگرسانی آرژیلیکی، سیلیسی و وسعت نسبتاً محدود زون های پروپیلیتیک در کانسار نیان است. این نمودارها همچنین نشان می دهند که آرایش‌های کانیایی پلاژیوکلاز- ایلیت، پلاژیوکلاز- آدولاریا، ایلیت- آدولاریا، پلاژیوکلاز- اسمکتیت در طی مراحل پیشرونده گسترش یافته اند در حالیکه آرایش آدولاریا- ایلیت در طی مراحل پسرونده (افول) سامانه گرمابی تشکیل شده‌اند. نفوذپذیری و بالا بودن نسبت سنگ/آب در سنگ های میزبان (ایجاد شده در اثر گسلش و حضور گسترده سنگ‌های آذرآواری) عوامل اصلی گسترش زون‌های دگرسانی و تشکیل گسترده آدولاریا در منطقه هستند. افزون بر این، با توجه به ترکیب کانی شناسی کانسار، حضور کانی هایی مانند آدولاریا و ایلیت در بخش مرکزی و کائولینیت در بخش حاشیه‌ای سامانه ممکن است پشنهاد نماید که آنها توسط سیالاتی تشکیل شده‌اند که به ترتیب دمایی °C 220 < و°C 140> داشته‌اند. حضور مجموعه کانیایی کوارتز، آدولاریا، ایلیت، پیریت، کلریت و کلسیت ممکن است منعکس‌کننده دخالت سیالاتی کلریدی با جریان روبه بالا با pH تقریباً خنثی تا حدودی قلیایی باشد. تشکیل همزمان کانی های کلسیت، اسمکتیت، ایلیت و کائولینیت در بخش‌های حاشیه‌ای سامانه حاصل واکنش سیالاتی غنی از CO2 (حاوی بخارات داغ) با سنگ‌های میزبان بوده است. در طی فعالیت ژئوترمالی نیان افزایش درجه حرارت و افزایش متاسوماتیسم پتاسیم در بخش‌های مرکز سامانه باعث تشکیل گسترده ایلیت در مرحله اول دگرسانی و آدولاریا- ایلیت در مرحله دوم (حداکثر متاسوماتیسم K) شده است. همزمان با مرحله افول دگرسانی گرمابی و کاهش متاسوماتیسم K مجدداً کانی ایلیت جانشین آدولاریا شده است. حاکم بودن شرایطی (برای دوره‌های زمانی طولانی) مناسب برای پایداری ایلیت ممکن است علت فراوانی و گسترش بیشتر این کانی را نسبت به آدولاریا در سنگ‌های میزبان کانسار نیان توجیه کند.
محمدرضا هزاره؛ ایرج رسا
چکیده
در نواحی باختری استان سیستان و بلوچستان (ادامه زون جبال بارز)، از انواع کانی‌سازی قابل پیش‌بینی مدل‌های متالوژنی از نوع اپی‌ترمال (طلا و عناصر همراه) است. این محدوده یکی از مناطق اولویت‌بندی شده اکتشافات ناحیه‌ای در سیستان و بلوچستان است و در این راستا در محدوده‌ای با گسترش 81 کیلومتر مربع نقشه‌های زمین‌شناسی معدنی و ژئوشیمیایی ...
بیشتر
در نواحی باختری استان سیستان و بلوچستان (ادامه زون جبال بارز)، از انواع کانی‌سازی قابل پیش‌بینی مدل‌های متالوژنی از نوع اپی‌ترمال (طلا و عناصر همراه) است. این محدوده یکی از مناطق اولویت‌بندی شده اکتشافات ناحیه‌ای در سیستان و بلوچستان است و در این راستا در محدوده‌ای با گسترش 81 کیلومتر مربع نقشه‌های زمین‌شناسی معدنی و ژئوشیمیایی به مقیاس 20000/1 تهیه شد. پس از پردازش دادهها و مشخص شدن زون‌های کانهدار 30 ترانشه عمود بر رگهها حفر شد و در هر 5 متر 1 نمونه برداشت شد. بررسیها نشانگر این است که رخداد یک حادثه تکتونوماگمایی و شکستگیهای بزرگ مقیاس با امتدادهای عمومی N30E باعث هدایت محلولهای گرمابی و ایجاد یک دگرسانی بزرگ مقیاس شده‌اند. این دگرسانی در آندزیتها به صورت پروپیلیتیشدن ناحیه‌ای و در گدازهها و آذرآواریهای وابسته موجب گسترش دگرسانی آرژیلی- سیلیسی شده است. به دنبال دگرسانی‌های آرژیلی- سیلیسی رگه‌های سیلیسی نازک لایه با ساختهای کلسدونی، کلوفرم، کوکاد و حفرهای با همان امتداد N30E تشکیل شده‌اند که دارای پاراژنز کوارتز آدولاریا هستند و از دید زایش طلا بارور هستند و فاز اصلی تشکیل طلا را شامل میشوند.
