زهرا کیادلیری؛ محمود رضا مجیدی فرد
چکیده
ردیف‌هاى مناسبى از سنگ‌هاى گروه شمشک به سن تریاس بالایی- ژوراسیک میانی در شمال‌خاورى جاجرم (محدوده ساختارى البرز خاورى) رخنمون دارد. گروه شمشک در منطقه مورد بررسى، در مجموع از ماسه سنگ‌های سیلتی خاکستری و سیلت‌سنگ‌های سبز روشن همراه با ماسه سنگ‌های قهوه‌ای رنگ تشکیل شده است. چینه‌شناسى این گروه با 585 متر ستبرا در برش گل بینی مورد ...
بیشتر
ردیف‌هاى مناسبى از سنگ‌هاى گروه شمشک به سن تریاس بالایی- ژوراسیک میانی در شمال‌خاورى جاجرم (محدوده ساختارى البرز خاورى) رخنمون دارد. گروه شمشک در منطقه مورد بررسى، در مجموع از ماسه سنگ‌های سیلتی خاکستری و سیلت‌سنگ‌های سبز روشن همراه با ماسه سنگ‌های قهوه‌ای رنگ تشکیل شده است. چینه‌شناسى این گروه با 585 متر ستبرا در برش گل بینی مورد بررسی قرار گرفته و در 3 سازند آلاشت، شیرین دشت و فیل زمین تقسیم و توصیف شده است. گروه شمشک در برش گل بینی، در مرز زیرین خود به‌طور ناپیوسته و فرسایشی بر روى سازند الیکا و به صورت یک افق قرمز رنگ بوکسیتی قرار دارد و در مرز بالایى نیز به‌طور ناپیوسته و فرسایشی توسط آهک مارنی و مارن سازند دلیچای پوشیده مى‌شود. از برش مورد بررسی، در مجموع 186 نمونه فسیلى جمع‌آورى شد که 67 نمونه آمونیتى و 119 نمونه از تاکسون‌هاى جانورى دیگر (بلمنیت، دوکفه‌اى‌ها) بوده است. با بررسیهای انجام شده بر روی آمونیت‌ها، 6 زیست زون آمونیتی (Thouarsense Zone،Zone Pseudoradiosa،Zone Aalensis،Zone Opalinum، Zone Murchisonae و Concavum Zone) شناسایى و معرفى شد. براساس مجموعه فسیلى شناسایى شده، براى این قسمت از گروه شمشک در منطقه شمال خاورى جاجرم سن توآرسین پسین تا آآلنین پسین را مى‌توان در نظر گرفت. زیاى آمونیتى ژوراسیک زیرین- میانی شمال‌خاورى جاجرم به‌طور عمده ارتباط نزدیکى را با زیاى آمونیتى اروپاى شمال‌باخترى و مناطق حاشیه‌اى مدیترانه نشان مى‌دهند.
محمد پاک نیا؛ حبیب علیمحمدیان؛ محمود رضا مجیدی فرد؛ جعفر صبوری؛ سید علی آقانباتی
چکیده
برش گلبینی در 35 کیلومتری شمال خاوری شهرستان جاجرم، دربردارنده توالی بههم پیوستهای از سنگنهشتههای سازندهای تریاس- ژوراسیک است. با بررسیهای صورتگرفته روی سازند دلیچای در این برش و در محدوده آشکوبهای ژوراسیک میانی (باتونین-کالووین)، سه عضو سنگچینهای، 31 جنس و13 گونه آمونیتی شناسایی و مرز این دو اشکوب نیز، ...
بیشتر
برش گلبینی در 35 کیلومتری شمال خاوری شهرستان جاجرم، دربردارنده توالی بههم پیوستهای از سنگنهشتههای سازندهای تریاس- ژوراسیک است. با بررسیهای صورتگرفته روی سازند دلیچای در این برش و در محدوده آشکوبهای ژوراسیک میانی (باتونین-کالووین)، سه عضو سنگچینهای، 31 جنس و13 گونه آمونیتی شناسایی و مرز این دو اشکوب نیز، مشخص شد. برای این مطالعه، 155 نمونه مغزه جهت‌دار رسوبی از لایههای سنگآهکی و سنگآهک مارنی به منظور مطالعات پارینهمغناطیس در این مرز، توسط دستگاه مغزهگیر قابل حمل (پرتابل)، تهیه و در آزمایشگاه محیط و پارینه مغناطیس سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور بررسی شد. مراحل کار آزمایشگاهی در این پژوهش شامل اندازهگیری پسماند مغناطیسی طبیعی، آزمایش روند تغییر پذیرفتاری مغناطیسی در برابر افزایش درجه حرارت و تعیین نوع کانیهای مغناطیسی موجود در هر نمونه، مغناطیسزدایی به روش حرارتی و میدان متغیر است. با تکیه بر روشهای آزمایشگاهی انجام‌شده، جهت‌ها و میانگین جهت‌های مغناطیسی و یا به عبارتی مقادیر مربوط به زوایای میل Inclination)) و انحراف مغناطیسی (Declination) نمونهها در زمان نهشته شدن رسوبات، قطبیتهای مغناطیسی عادی و وارون، قطب ظاهری زمینمغناطیسی (VGP) (Virtual Geomagnetic polarity) نمونهها و متوسط میزان انباشت رسوب (نرخ رسوبگذاری) در این برش تعیین شد. افزون بر این، قطبیتهای مغناطیسی عادی و وارون (Normal & Reverse) در طول برش مورد نظر برای هر مغزه گرفته‌شده تعیین، تغییرات قطبی مغناطیسی آن رسم و با جداول قطبیت مغناطیسی بینالمللی و برشهای معرفیشده از کشورهای آلمان و روسیه مقایسه شد که نتایج بهدست آمده از برش گلبینی با این برشها همخوانی دارد.
غلامحسین شمعانیان اصفهانی؛ لیلا امینی؛ شعبان شتایی؛ مجید عظیم محسنی
چکیده
کنترل عیار و تعیین کیفیت کانسنگ همواره یکی از وظایف چالش‌برانگیز زمینشناسان و مهندسین معدن است. کیفیت ماده معدنی به عوامل بسیاری مانند اندازه و شکل هندسی کانسار، آشفتگیهای زمینشناسی، بافت و ترکیب کانیشناسی کانسنگ وابسته است. تعیین عوامل کنترل‌کننده عیار کانسنگ و پیشبینی مناطق امیدبخش از نقطه نظر اقتصادی و بهرهوری ...
بیشتر
کنترل عیار و تعیین کیفیت کانسنگ همواره یکی از وظایف چالش‌برانگیز زمینشناسان و مهندسین معدن است. کیفیت ماده معدنی به عوامل بسیاری مانند اندازه و شکل هندسی کانسار، آشفتگیهای زمینشناسی، بافت و ترکیب کانیشناسی کانسنگ وابسته است. تعیین عوامل کنترل‌کننده عیار کانسنگ و پیشبینی مناطق امیدبخش از نقطه نظر اقتصادی و بهرهوری عملیات معدنکاری اهمیت زیادی دارد. هدف از این مطالعه شرح تحلیلهای مکانی و آماری در ارزیابی کیفیت کانسنگ و تشخیص عوامل مؤثر بر عیار در کانسار بوکسیت جاجرم است. با تلفیق داده‌های توپوگرافی، زمینشناسی و زمین‌شیمیایی، اثر گسلها، ارتفاع و ژرفا روی عیار و مدول که نسبت درصد وزنی Al2O3 به درصد وزنی SiO2 است، ارزیابی شد. نتایج نشاندهنده افزایش مقادیر Al2O3 و مدول با نزدیک شدن به گسلهاست. همچنین، این مطالعه نشاندهنده تأثیر نداشتن نوع و امتداد گسلها بر عیار و مدول است. همبستگی منفی میان ارتفاع و ژرفا با مقادیر Al2O3 و مدول نشان از بهبود کیفیت ماده معدنی در مناطق پست و کم ژرفا دارد. به این ترتیب، تلفیق روشهای سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیلهای آماری چند متغیره می‌تواند در ارزیابیهای زمین- مکانی کارایی بالایی داشته باشد.
داریوش اسماعیلی؛ امیر اثنی عشری؛ حسین رحیم پور بناب
چکیده
کانسار بوکسیت جاجرم (شمال خاور ایران) از پایین به بالا از چهار بخش لایه رسی زیرین، بوکسیت شیلی، بوکسیت سخت و کائولینیت بالایی تشکیل شده است. بررسی ضرایب همبستگی و نمودارهای پراکندگی عناصر کم تحرک در چهار افق این کانسار نشان دهنده یک منشأ همگن اولیه در ابتدای تشکیل نهشته بوکسیتی است که به تدریج و به دلیل شرایط متفاوت حاکم ...
بیشتر
کانسار بوکسیت جاجرم (شمال خاور ایران) از پایین به بالا از چهار بخش لایه رسی زیرین، بوکسیت شیلی، بوکسیت سخت و کائولینیت بالایی تشکیل شده است. بررسی ضرایب همبستگی و نمودارهای پراکندگی عناصر کم تحرک در چهار افق این کانسار نشان دهنده یک منشأ همگن اولیه در ابتدای تشکیل نهشته بوکسیتی است که به تدریج و به دلیل شرایط متفاوت حاکم بر بخش‌های مختلف نهشته، مواد اولیه تفکیک یافته‌اند. میزان زهکشی متفاوت و شستشوی برخی از عناصر از بخش‌های بالایی نهشته و ته‌نشینی آن در بخش‌های زیرین، باعث تفکیک بوکسیت شیلی از بوکسیت سخت و تماس بخش زیرین بوکسیت‌های شیلی با سنگ بستر کربناتی و تفاوت در میزان زهکشی در محل تماس این دولایه، باعث تشکیل لایه رسی زیرین در حدفاصل بوکسیت شیلی و سنگ بستر کربناتی شده است. همچنین شواهد زمین‌شیمیایی نشان می‌دهند که لایه کائولینیت بالایی احتمالا در اثر شستشوی سیلیس از افق‌های بالایی و ته‌نشینی آن در لایه بوکسیت سخت تشکیل شده است. مقایسه نمونه‌های مورد مطالعه با کندریت و ترکیب متوسط پوسته قاره‌ای بالایی، نشان می‌د‌هد که هر دو گروه از سنگ‌های بازی و سنگ‌های رسوبی در فرایند تکامل بوکسیت جاجرم نقش داشته است به گونه‌ای که این نهشته بوکسیتی می‌تواند حاصل دگرسانی یک لایه لاتریتی اولیه در نزدیکی محل فعلی آن در نظر گرفته شود که در اثر عملکرد فرایندهای هوازدگی به درون یک محیط کارستی انتقال یافته و در حین انتقال، مواد با منشأ قاره‌ای نیز به آنها اضافه شده است.
