رسوب شناسی
هدا باوی؛ سید رضا موسوی حرمی؛ محمد حسین محمودی قرائی؛ حامد زندمقدم؛ اسداله محبوبی؛ محمدرضا توحیدی
چکیده
الگوی تفکیک ژئوشیمیایی و رفتار محیطی عناصر کمیاب خاکی(ΣREE) در پنج سامانه مختلف رسوبی مرتبط با معدن مس درآلو مورد بررسی قرار گرفته‌است. برای این منظور، غلظت کل و الگوی تفکیک عناصر ΣREE با استفاده از هضم چند اسیدی و روش استخراج گزینشی mBCR مشخص شد. الگوهای نرمالیزاسیون ΣREE بر اساس NASC و UCC رسم شده است.تغییرات غلظت در پنج سامانه رسوبی ...
بیشتر
الگوی تفکیک ژئوشیمیایی و رفتار محیطی عناصر کمیاب خاکی(ΣREE) در پنج سامانه مختلف رسوبی مرتبط با معدن مس درآلو مورد بررسی قرار گرفته‌است. برای این منظور، غلظت کل و الگوی تفکیک عناصر ΣREE با استفاده از هضم چند اسیدی و روش استخراج گزینشی mBCR مشخص شد. الگوهای نرمالیزاسیون ΣREE بر اساس NASC و UCC رسم شده است.تغییرات غلظت در پنج سامانه رسوبی مشابه یکدیگر و غلظت عناصر LREE بالاتر از عناصر HREE است. بر خلاف تغییرات غلظت عناصر ΣREE، غنیشدگی بیشتری در HREEs نسبت به LREEs دیده می‌شود. الگوی تفکیک ژئوشیمیایی عناصر ΣREEدر نمونه‌های رسوب طبیعی و حاوی اکسیدهای آهن و منگنز عمدتاً تحت سلطه کسر باقیمانده است. با توجه به شرایط متفاوت تشکیل و پایداری در نمونه‌های برداشت شده از مسیر آبراهههای منتهی به معدن، نهشته‌های تبخیری و رسوبات شستهشده از دامپ سنگی، الگوی تفکیک عناصر ΣREE عمدتاً با دو بخش محلول در اسید و کسر قابل احیاء کنترل می‌شود. روند تحرک و زیستدسترسپذیری از LREEs به HREEs با یک شیب صعودی افزایش می‌یابد. این نتایج نشان می‌دهد که گونه-زایی، الگوی تفکیک ژئوشیمیایی و رفتار محیطی برای ΣREEبدون در نظر گرفتن عوامل محیطی کلیدی منجر به عدم درک و یا حتی تفسیر اشتباه می‌شود.
رسوب شناسی
صدیقه امجدی؛ حمید علیزاده لاهیجانی؛ محمد حسین محمودی قرائی؛ راضیه لک؛ نیک مارینر
چکیده
اگرچه دومین سونامی مرگبار اقیانوس هند در ناحیه مکران رخداده است، با این وجود اطلاعات ما در زمینه تعداد رخدادهای سونامی در طول هولوسن بسیار اندک می‌باشد. به منظور بازسازی محیط رسوبی و سونامی دیرینه مغزه‌های عمیق از بستر دریای عمان تهیه و مطالعه شده و همچنین بررسی عوامل موثر در جابجایی رسوبات بستر در اثر رخداد سونامی، از طریق تعیین ...
بیشتر
اگرچه دومین سونامی مرگبار اقیانوس هند در ناحیه مکران رخداده است، با این وجود اطلاعات ما در زمینه تعداد رخدادهای سونامی در طول هولوسن بسیار اندک می‌باشد. به منظور بازسازی محیط رسوبی و سونامی دیرینه مغزه‌های عمیق از بستر دریای عمان تهیه و مطالعه شده و همچنین بررسی عوامل موثر در جابجایی رسوبات بستر در اثر رخداد سونامی، از طریق تعیین پارامترهای رسوبشناسی، شناسایی پوسته روزنه‌داران، تغییر حساسیت مغناطیسی و بازسازی جریانات اقیانوسی صورت گرفته است. یافته‌های این مطالعه نشان داد که آثار جابجایی رسوبات بستر در طی زلزله‌های شدید در دوره‌های زمانی متفاوت و مکان‌های مختلف دریای عمان یکسان نیست. مطالعات محیط‌های دیرینه و بررسی تاریخی سونامی های رخ داده در دریای عمان نشان داد که حداقل پنج رانش زمین، در ابعاد گسترده در 2500 سال پیش رخ داده است. تعداد این رخدادها در هزار سال گذشته رشد چشمگیری داشته است. به استناد اطلاعات تاریخی ثبت شده حدود هفت زلزله بزرگ در این منطقه رخ داده است که نتایج این پژوهش هم شواهد آن را نشان می دهد. با توجه به گسترش شهرنشینی در سواحل جنوب شرقی ایران و افزایش تعداد زمین لرزه‌ها در ناحیه مکران اتخاذ برنامه‌های مدیریتی برای کاهش خسارات سونامی احتمالی لازم و ضروری می‌باشد.
رسوب شناسی
شیرین سامانی؛ علی ارومیه‌ای؛ امیرحسین عنایتی؛ ایماندخت مصطفوی؛ میشا پزشکی
چکیده
فرآیندهای دیاژنزی در سنگهای کربناته مهمترین عوامل تاثیرگذار بر ویژگی‌های این نوع مخازن هستند. همچنین با توجه به اهمیت شناخت ویژگی‌های مکانیکی سنگ مخزن‌ها در مدل‌سازی ژئومکانیکی و کاربرد آن یافتن نحوه تاثیرگذاری فرآیندهای دیاژنزی بر این ویژگی‌ها نیز ضروریست. در این پژوهش به بررسی نحوه اثرگذاری دو فرآیندهای دیاژنزی دولومیتی ...
بیشتر
فرآیندهای دیاژنزی در سنگهای کربناته مهمترین عوامل تاثیرگذار بر ویژگی‌های این نوع مخازن هستند. همچنین با توجه به اهمیت شناخت ویژگی‌های مکانیکی سنگ مخزن‌ها در مدل‌سازی ژئومکانیکی و کاربرد آن یافتن نحوه تاثیرگذاری فرآیندهای دیاژنزی بر این ویژگی‌ها نیز ضروریست. در این پژوهش به بررسی نحوه اثرگذاری دو فرآیندهای دیاژنزی دولومیتی شدن و سیمان انیدریتی بر ویژگی‌های مکانیکی مخازن کربناته سازند کنگان مانند مقاومت فشاری تک محوری، مدول الاستیسیته، چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی سنگ پرداخته شده است. مطالعه و اررزیابی‌ها در دو فاز مطالعات سنگ‌شناختی و اندازه‌گیری ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که تغییرات در ویژگی‌های مکانیکی به شدت تحت تاثیر این دو فرآیند دیاژنتیکی که به شدت بر تخلخل، نوع منافذ و کانی‌شناسی تأثیر می‌گذارد هستند. برای بررسی بیشتر دولومیت ها با توجه به شدت دولومیتی شدن به چهار گروه تفکیک شده اند. مطابق با نتایج دولومیتی شدن بطور کلی در نمونه‌های مورد مطالعه سبب افزایش تخلخل، کاهش مقاومت و مدول الاستیسیته شده است هرچند با اثر دیگر عوامل گروه دوم و چهارم به ترتیب مقاوم ترین و کم مقاومت ترین نمونه ها را در خود جای داده اند . حضور انیدریت به طورکاملا معکوس و سبب بهبود ویژگی‌های مقاومتی شده است.
رسوب شناسی
علی حسین جلیلیان؛ محمدعلی کاوسی
چکیده
سازند گدوان (هوتریوین-بارمین) معرف بخشی از توالی رسوبی کرتاسه زیرین در مناطق مرکزی و خاوری کمربند چین‌خورده-رانده زاگرس است. مطالعات میدانی و آزمایشگاهی برونزدهای این سازند در تاقدیس خانه‌کت و بررسی خرده‌های حفاری و نمودارهای ژئوفیزیکی دو حلقه چاه از میدان‌های گازی دشتک و بندوبست در زیرپهنه فارس داخلی گویای رویدادهای مهمی در روند ...
بیشتر
سازند گدوان (هوتریوین-بارمین) معرف بخشی از توالی رسوبی کرتاسه زیرین در مناطق مرکزی و خاوری کمربند چین‌خورده-رانده زاگرس است. مطالعات میدانی و آزمایشگاهی برونزدهای این سازند در تاقدیس خانه‌کت و بررسی خرده‌های حفاری و نمودارهای ژئوفیزیکی دو حلقه چاه از میدان‌های گازی دشتک و بندوبست در زیرپهنه فارس داخلی گویای رویدادهای مهمی در روند تکامل حوضه، به‌خصوص تغییر نظام رسوبگذاری و نوع پلاتفرم آن زمان است. نکته کلیدی در این میان، تغییر کربنات‌های ستبرلایه و کوه‌ساز نئوکومین به تناوب شیل، مارن و سنگ آهک‌های نازک‌لایه سازند گدوان است که نشانه اختلال در تولید کربنات و تغییر ماهیت پلاتفرم فارس است. آشفتگی زیستی شدید و بافت غالباً گل پشتیبان ریزرخساره‌های سنگ آهک اسکلتی در سازند گدوان حاکی از رسوبگذاری آن در یک پلاتفرم مختلط کربناته-آواری است. در بُرش‌های زیرزمینی این تغییرات با افزایش قابل توجه پرتو گاما و کاهش مقدار سرعت در نمودارهای ژئوفیزیکی مطابقت دارند. بخش خلیج، معرف واحدهای آهکی محدود در شیل‌های سازند گدوان است که از کاهش نسبی واردات آواری و افزایش مقطعی تولید کربنات حکایت می‌کند. با توجه به آرامش نسبی زمین‌ساختی زیرپهنه فارس در کرتاسه پیشین، تغییرات یادشده نتیجه اقلیم گرم و مرطوب و افت و خیز‌های کوتاه‌مدت سطح جهانی آب دریاها در آن زمان است.
رسوب شناسی
افشین کریم‌خانی بهادر؛ سادات فیض‌نیا؛ محسن آل‌علی؛ مهران آرین
چکیده
دریای کاسپین بزرگ‌ترین گستره آبی محصور در ناحیه قاره‌ای سیاره زمین است. برای تهیه داده‌های رسوبشناسی 98 ایستگاه برداشت نمونه سطحی از بستر دریا در محدوده فلات قاره (بیشینه ژرفای 200 متر) بخش جنوبی دریای کاسپین و در امتداد سواحل ایران طراحی شده است. شاخص‌هایی همانند نوع و میزان بار رسوبی حمل شده به محیط رسوبگذاری، انرژی امواج ...
بیشتر
دریای کاسپین بزرگ‌ترین گستره آبی محصور در ناحیه قاره‌ای سیاره زمین است. برای تهیه داده‌های رسوبشناسی 98 ایستگاه برداشت نمونه سطحی از بستر دریا در محدوده فلات قاره (بیشینه ژرفای 200 متر) بخش جنوبی دریای کاسپین و در امتداد سواحل ایران طراحی شده است. شاخص‌هایی همانند نوع و میزان بار رسوبی حمل شده به محیط رسوبگذاری، انرژی امواج و جریانهای دریایی و همچنین چگونگی تغییرات شیب بستر دریا در تولید و تنوع رخساره‌های رسوبی نهشته‌های عهد حاضر نقش دارند. 9 رخساره رسوبی در نهشته‌های سطحی این ناحیه بیشترین فراوانی را دارند و به‌طور میانگین در رسوبات فلات قاره، 1 درصد وزنی ذرات درشتدانه، 25 درصد وزنی ذرات متوسط دانه و 74 درصد وزنی ذرات ریزدانه وجود دارد. زیر محیط‌های رسوبی، پسکرانهای، پیشانی ساحلی، ناحیه انتقالی فراساحلی و فراساحلی قابلشناسایی هستند که ترکیب فراوانی رخساره‌های رسوبی در پهنه پسکرانهای و پهنه پیشانی ساحلی بیشتر به شکل رخساره‌های گروه ماسهای و در ناحیه انتقالی فراساحلی و ناحیه فراساحلی، بیشترین فراوانی را رخساره‌های گروه گلی دیده می‌شود. به‌طور عمومی دو رخساره رسوبی با ترکیب، گل باکمی گراول و گل از دیگر رخساره‌های دیگر فراوانی بیشتری دارند.
رسوب شناسی
علیرضا واعظی؛ وحید توکلی؛ عبدالمجید نادری‌بنی
چکیده
در مطالعه حاضر به منظور بازسازی تغییرات دیرینه محیطی و اقلیمی جیرفت در طول 4000 سال گذشته، به بررسی شواهد متعدد رسوبشناسی و بیوژئوشیمی بر روی یک مغزه رسوبی پرداخته شده است. در حدود 3950 سال پیش از حاضر مقادیر پایین Si/Al ،Ti/Al، C/N و CPI به همراه مقادیر بالای δ13COM و Paq می‌تواند شواهدی از یک دوره مرطوب در جیرفت باشد. شواهد حاکی از کاهش ...
بیشتر
در مطالعه حاضر به منظور بازسازی تغییرات دیرینه محیطی و اقلیمی جیرفت در طول 4000 سال گذشته، به بررسی شواهد متعدد رسوبشناسی و بیوژئوشیمی بر روی یک مغزه رسوبی پرداخته شده است. در حدود 3950 سال پیش از حاضر مقادیر پایین Si/Al ،Ti/Al، C/N و CPI به همراه مقادیر بالای δ13COM و Paq می‌تواند شواهدی از یک دوره مرطوب در جیرفت باشد. شواهد حاکی از کاهش نسبی رطوبت بین حدود 3900 و 3293 سال پیش از حاضر می باشد. در حدود 3293 تا 2897 سال پیش از حاضر جیرفت خشک و گردوغباری بوده است. نتایج شرایط بسیار خشک همراه با افزایش قابل توجه میزان گردوغبار را در حدود 3200 سال پیش از حاضر نشان می‌دهد. یک دوره طولانی مرطوب از حدود 2897 تا 2302 سال پیش از حاضر با مقادیر بالای Paq قابل تشخیص است. بالاترین مقادیر Ti/Al در کنار کمترین مقادیر δ13COM نشان‌دهنده افزایش فعالیت بادی و شرایط خشک بین 2100 و 1650 سال پیش از حاضر است. جیرفت بین 1540 تا 1315 سال پیش از حاضر، شرایط مرطوبی را تجربه کرده است. با کاهش نسبی بارشها، آبوهوای نیمهمرطوب بین 1315 و 854 سال پیش از حاضر در جیرفت حاکم بوده است.
رسوب شناسی
محمود شرفی؛ مهدی جعفرزاده؛ ئارام بایت گل؛ راضیه لک
چکیده
دریاچه ارومیه که یک فرورفتگی زمین‌ساختی در شمال باختر ایران است، سالانه دریافت کننده مقادیر زیادی رسوبات فرسایش یافته از ساختارهای زمین‌شناسی اطراف این دریاچه است. در نتیجه خشکسالی‌های متوالی سال‌های اخیر، این رسوبات مستعد ایجاد بادرفت در معرض فرسایش بادی قرار گرفته و بنابراین یک منشأ مهم برای انتشار رسوبات در طی توفان‌های ...
بیشتر
دریاچه ارومیه که یک فرورفتگی زمین‌ساختی در شمال باختر ایران است، سالانه دریافت کننده مقادیر زیادی رسوبات فرسایش یافته از ساختارهای زمین‌شناسی اطراف این دریاچه است. در نتیجه خشکسالی‌های متوالی سال‌های اخیر، این رسوبات مستعد ایجاد بادرفت در معرض فرسایش بادی قرار گرفته و بنابراین یک منشأ مهم برای انتشار رسوبات در طی توفان‌های گرد و غبار است. در این پژوهش، رسوبات حاشیه جنوبی و باختری دریاچه پلایایی ارومیه از جنبه تعیین سنگ منشأ مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. رسم نمودارهای دوتایی مانند نسبت Th/Co به La/Sc و TiO2 به Al2O3 و مقایسه نسبت عناصر کمیاب مانند La/Sc, Th/Sc, La/Co, Th/Co و Cr/Th بیانگر منشأ سنگهای آذرین عمدتا فلسیک و بعضا بازیک برای این رسوبات است. رسم نمودارهای عنکبوتی برای عناصر اصلی و کمیاب موجود در رسوبات مورد مطالعه، فقیرشدگی آنها نسبت به V Sc, Cr, و Ni و غنیشدگی Sr و Th را نشان می‌دهد که وجود سنگ منشأ اسیدی و بعضا مافیک تا اولترامافیک را تأیید می‌کند. ژئوشیمی عناصر اصلی از طریق قرار دادن مقادیر SiO2 در برابر مجموع Al2O3 K2O, و Na2O و همچنین مقدار اندیس شیمیایی هوازدگی، شرایط آب و هوایی خشک را در زمان رسوبگذاری رسوبات دریاچه ارومیه نشان می‌دهد.
رسوب شناسی
مهشید ساروخانی؛ محبوبه حسینی برزی؛ علی مبشری
چکیده
سازند قم با سن الیگوسن- میوسن که به دلیل داشتن ذخایر هیدروکربوری در برخی از مناطق حائز اهمیت است، در برش دستجرد به‌صورت توالی مخلوط سیلیسی آواری-کربناته با ستبرای ۳۳۰ متر به‌طور ناپیوسته و هم‌شیب بر روی سازند سرخ زیرین و به‌صورت ناپیوسته در زیر سازند سرخ بالایی برونزد دارد. در این مطالعه، نهشته‌های مورد نظر جهت بررسی سنگ‌نگاری، ...
بیشتر
سازند قم با سن الیگوسن- میوسن که به دلیل داشتن ذخایر هیدروکربوری در برخی از مناطق حائز اهمیت است، در برش دستجرد به‌صورت توالی مخلوط سیلیسی آواری-کربناته با ستبرای ۳۳۰ متر به‌طور ناپیوسته و هم‌شیب بر روی سازند سرخ زیرین و به‌صورت ناپیوسته در زیر سازند سرخ بالایی برونزد دارد. در این مطالعه، نهشته‌های مورد نظر جهت بررسی سنگ‌نگاری، ریزرخساره و محیط رسوبی و همچنین تغییرات سطح آب دریا و سازوکار اختلاط مورد مطالعه قرار گرفتند. بر مبنای فراوانی و توزیع اجزای اسکلتی و دیگر اجزای موجود در نهشته‌های کربناته سازند قم در برش مورد مطالعه، شش ریزرخساره وابسته به سه کمربند دریای باز، سد و لاگون مرتبط با یک رمپ کربناته شناسایی شد. اختلاط و دورگه شدن نهشته‌های کربناته سازند قم با مقادیر متفاوتی از سیلیسی آواری در اندازه ماسه و سیلت، در موقعیت‌های مختلف از ستبرای این سازند و نیز گستره جانبی آن، به فعالیت‌های متناوب زمین‌ساختی و فرسایش سنگهای کهن‌تر منطقه مانند سازند سرخ پایینی و آتشفشان‌های پالئوژن مرتبط است که در حوضه پشت کمان از یک سیستم فرورانش نهشته شده است. بر اساس نتایج حاصل از مطالعات ریزرخساره در نهشته‌های برش مورد مطالعه، دو چرخه تغییرات سطح آب تمایز داده شد که رسوبگذاری چرخه اول با ناپایداری کف حوضه و نوسانات سطح نسبی آب دریا همراه بوده که با اوج گرفتن فعالیت‌های زمین‌ساختی منطقه به نهشت ستبرایی از ماسهسنگ منتهی می‌شود و چرخه دوم با پایداری بیشتر حوضه همراه است و در نهایت به کم‌ژرفا شدن حوضه می‌انجامد.
رسوب شناسی
زینب شیخ الاسلامی؛ محمود رضا مجیدی فرد؛ سید محسن آل علی؛ محمد جوانبخت؛ مرتضی طاهرپور خلیل آباد
چکیده
رخنمون منحصر به فرد پی‌سنگ حوضه رسوبی کپه داغ (دنباله پی‌سنگ هرسی‌نین توران با پوسته قاره‌ای توران) در منطقه آق‌دربند در شمال خاور ایران دیده شده است. دومین سازند از گروه آق‌در بند در این منطقه، به نام سازند نظرکرده می باشد که با سنگ‌شناسی کربناته –شیلی (در بخش زیرین و کربناته در بخش بالایی) شناخته می‌شود. سازند نظرکرده به سن ...
بیشتر
رخنمون منحصر به فرد پی‌سنگ حوضه رسوبی کپه داغ (دنباله پی‌سنگ هرسی‌نین توران با پوسته قاره‌ای توران) در منطقه آق‌دربند در شمال خاور ایران دیده شده است. دومین سازند از گروه آق‌در بند در این منطقه، به نام سازند نظرکرده می باشد که با سنگ‌شناسی کربناته –شیلی (در بخش زیرین و کربناته در بخش بالایی) شناخته می‌شود. سازند نظرکرده به سن آنیزین در قسمت زیرین با یک مرز تدریجی بر روی سازند سفیدکوه به سن اسکیتین پسین و در قسمت بالایی با یک مرز مشخص در زیر سازند سینا به سن لادی‌نین قرار می‌گیرد. در این پژوهش، چهار برش به منظور انجام مطالعات سنگ‌نگاری، چینه‌نگاری سکانسی، تعیین ریز رخساره‌ها و محیط رسوبی سازند نظرکرده اندازه گیری ، 200 نمونه برداشت و حدود 100 مقطع نازک تهیه شده است. 11 ریز رخساره کربناته به‌همراه 1رخساره هیبریدی و 2 رخساره آواری شناسایی شده در این سازند متعلق به محیط‌های لاگون، شول و دریای باز هستند. با توجه به نتایج به‌دست آمده در این بررسی، محیط نهشته شدن سازند نظر کرده، یک محیط حد واسط بین سازند سقیدکوه (رمپ کربناته) در زیر و سازند سینا (شلف حاشیه‌دار) در بالا می‌باشد، از این رو، محیط رسوبی این سازند گذر از یک رمپ کربناته به شلف حاشیه‌دار می‌باشد. وجود رخساره‌های سیلیسی آواری و هیبریدی نشان‌دهنده فعالیت‌های زمین‌ساختی در زمان نهشته شدن این سازند هستند. وجود افق کنگلومرایی منومیکتیک و درون‌حوضه‌ای در انتهای برخی از برش‌ها نیز گویای تغییرات شیب کف حوضه و ایجاد رخساره‌های ریزشی است. نوسانات سطح آب دریا در برش‌های A, B, C, D در مقایسه با منحنی تغییرات سطح آب دریا در زمان آنیزین (تریاس میانی)، نشان‌دهنده وجود یک سکانس رسوبی رده سوم می‌باشند که با یک مرز از نوع غیر فرسایشی SB2در زیر و در بالای برش‌های A, B, C, D قابل شناسایی می‌باشد.
رسوب شناسی
علیرضا رستمی؛ محمدحسین آدابی؛ عباس صادقی؛ سیدعلی معلمی
چکیده
در زون ساختاری زاگرس سازند داریان با سن کرتاسه زیرین (آپتین) به عنوان جوان‌ترین سازند مخزنی گروه خامی بالایی از نظر پتانسیل مخزنی هیدروکربنی دارای اهمیت است. این‌سازند در برش سطحی کوه میش 135 متر ستبرا دارد و از لایههای نازک تا ستبر و توده‌ای سنگ‌آهک، سنگ‌آهک رسی و مارن و شیل تشکیل شده است. در این مطالعه ...
بیشتر
در زون ساختاری زاگرس سازند داریان با سن کرتاسه زیرین (آپتین) به عنوان جوان‌ترین سازند مخزنی گروه خامی بالایی از نظر پتانسیل مخزنی هیدروکربنی دارای اهمیت است. این‌سازند در برش سطحی کوه میش 135 متر ستبرا دارد و از لایههای نازک تا ستبر و توده‌ای سنگ‌آهک، سنگ‌آهک رسی و مارن و شیل تشکیل شده است. در این مطالعه ویژگی‌های ژئوشیمیایی رسوبات سازند داریان از دید کانی‌شناسی اولیه و کاربرد داده‌های ژئوشیمیایی استخراج شده از عناصر فرعی (Fe, Mn, Na, Sr) در تشخیص سطوح چینه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات سنگ‌نگاری منجر به شناسایی 13 ریز رخساره شد که در یک پلتفرم کربناته نوع رمپ در چهار نوع محیط رسوبی از رمپ درونی، رمپ میانی، رمپ بیرونی و بخش ژرف حوضه رسوب کرده‌اند. سه سکانس رسوبی رده سوم که در مجموع 6 دسته رخساره را دربر می‌گیرند بر اساس پراکندگی عمودی رخساره، تغییرات نمودار گامای سطحی، الگوهای برانباش رخساره‌ها، و تغییرات رو به بالا در پاراسکانس‌ها شناسایی شد. ژئوشـیمی عناصـر اصلـی و فرعـی بیانگـر کانی‌شناسـی اولیـه آراگونیتـی بـرای کربنات‌هـای سـازند داریان است. رسم نسبت Sr/Ca در برابر Mn نشان از ﺗأﺛﯿﺮ دﯾﺎژﻧﺰ در یک ﺳﯿﺴﺘﻢ دﯾﺎژﻧﺰی نیمه ﺑﺴﺘﻪ با نسبت متوسط تبادل آب به سنگ (W/R) است. تغییرات مقادیر عناصر آهن و منگنز با پراکندگی دسته رخساره‌ها (system tracts)، توالی‌های رسوبی و مرزهای چینه‌ای، در کربنات‌های سازند داریان در ارتباط بوده و روند تغییرات در بیشترین میزان عناصر یادشده و کمترین میزان آنها به ترتیب بر سطوح حداکثر غرقابی و مرزهای سکانسی منطبق است. میتوان بر اساس تغییرات میزان عناصر فرعی برای بررسی سطح لایه، مرزهای توالی و همچنین حالت‌های اکسیداسیون و احیا استفاده کرد.
رسوب شناسی
هادی امین رسولی؛ نسیم جقیقت جو؛ مهدی مرادی
چکیده
غار کرفتو، 67 کیلومتری شمال باختری شهرستان دیواندره در استان کردستان، شامل 4 طبقه است. کف طبقه دوم آن، در تالار خفاش ها، با نهشته های ستبری از گوانو پوشیده شده است. آنالیز SEM-EDX نمونه های گوانو گویای حضور کانی های ثانویه سولفاته (ژیپس، سسنایت)، فسفاته (فسفامیت، بروشیت، تاناراکیت، فرانکوانلیت، وایتلوکیت، لئوکوفسفیت، ...
بیشتر
غار کرفتو، 67 کیلومتری شمال باختری شهرستان دیواندره در استان کردستان، شامل 4 طبقه است. کف طبقه دوم آن، در تالار خفاش ها، با نهشته های ستبری از گوانو پوشیده شده است. آنالیز SEM-EDX نمونه های گوانو گویای حضور کانی های ثانویه سولفاته (ژیپس، سسنایت)، فسفاته (فسفامیت، بروشیت، تاناراکیت، فرانکوانلیت، وایتلوکیت، لئوکوفسفیت، اسفنیسیدیت، پیروکپروئیت)، و نیتراته (اوره، نیتر)، همراه با میکروارگانیسم ها و کیتین است. وجود این کانی های متفاوت ناشی از تغییر pH (از اسیدی تا قلیایی) و رطوبت (مرطوب و خشک) در حضور میکروارگانیسم ها است. نهشته‌های گوانوی غار کرفتو، به ترتیب از پایین به بالا، در سه شرایط خشک، مرطوب و خشک تشکیل شده‌اند. مقایسه توزیع کانی‌های ثانویه با الگوی تغییرات بی‌هنجاری سریم در طول پروفیل گویای تشکیل کانی تاراناکیت فقط در شرایط مرطوب، و تشکیل کانی‌های وایتلوکیت، اوره، نیتر و سسنایت فقط در شرایط خشک است. بنابراین، آنها می‌توانند کانی‌های شاخص شرایط آب و هوایی باشند ولی کانی‌های دیگر چون در هر دو شرایط مرطوب و خشک تشکیل شده‌اند، نمی‌توانند چنین باشند. واکنش میان محلول تراوشی از گوانو و حرکت محلول از داخل سنگ بستر منجر به فسفاتی شدن و دولومیتی شدن سنگ بستر شده است. فراوانی کیتین در نهشته های گوانوی غار کرفتو نشان می دهد که گوانوها مدفوع خفاش های حشره‌خوار هستند.
رسوب شناسی
محمد شلالوند؛ محمدحسین آدابی؛ افشین زهدی
چکیده
در‌این‌مطالعه، سازند تله‌زنگ به‌سن پالئوسن‌پسین در جنوب‌غرب کرمانشاه ازنظر خصوصیات ژئوشیمی‌عنصری وفرآیندهای دیاژنزی تأثیرگذار درطی تدفین موردبررسی قرارگرفته‌است. این سازند درتوالی مطالعه‌شده 282 متر ضخامت‌دارد که عمدتاًازسنگ‌آهک‌های دریایی کم‌عمق به‌همراه میان‌لایه‌های مارن‌و‌دولومیت تشکیل‌شده‌است. مهمترین فرآیندهای ...
بیشتر
در‌این‌مطالعه، سازند تله‌زنگ به‌سن پالئوسن‌پسین در جنوب‌غرب کرمانشاه ازنظر خصوصیات ژئوشیمی‌عنصری وفرآیندهای دیاژنزی تأثیرگذار درطی تدفین موردبررسی قرارگرفته‌است. این سازند درتوالی مطالعه‌شده 282 متر ضخامت‌دارد که عمدتاًازسنگ‌آهک‌های دریایی کم‌عمق به‌همراه میان‌لایه‌های مارن‌و‌دولومیت تشکیل‌شده‌است. مهمترین فرآیندهای دیاژنزی این سازند میکرایتی‌شدن، انواع‌تخلخل‌ها، سیمانی‌شدن، دولومیتی‌شدن و فشردگی می‌باشد. باتوجه‌به بافت سنگ وفراوانی ذرات اسکلتی ناپایدار (جلبک سبز و دوکفه‌ای)، تخلخل و سیمانی‌شدن بیشترین سهم را در بین فرآیندهای دیاژنزی شناسایی شده دارند. مطالعات میکروسکوپی وژئوشیمیایی نشان‌می‌دهد که این فرآیندها درمراحل ائوژنز و مزوژنز ابتدایی و درمحیط‌های دریایی، متائوریک و تدفینی کم‌عمق انجام شده‌اند. شواهد نشان‌می‌دهدکه کربنات‌های سازند تله‌زنگ تدفین عمیق را بعداز ته‌نشست درطی دیاژنز تحمل نکرده‌اند. سیالاتی که درطی‌تدفین بخش‌های زیرین این سازندرا تحت‌تأثیر قراردادهاست عمدتاً ماهیتی دریایی داشته وبه‌سمت بالای توالی علاوه بر آب‌دریا به‌میزان کمتر سیالات متائوریک نیز در طی دیاژنز، کربنات‌های دریایی سازند تله‌زنگ را تحت‌تأثیر قراردادهاست. بالا بودن نسبت استرانسیوم به منگنز (میانگین5/27) و نسبت استرانسیوم‌به‌کلسیم (میانگین61/1) و همچنین مقادیر پایین آهن (میانگین 78 پی‌پی‌ام) ومنگنز (میانگین 27 پی‌پی‌ام) بیانگر سیستم دیاژنتیکی بسته با تبادل آب‌به‌سنگ پایین برای کربنات‌های سازند تله‌زنگ است که این‌مقدار‌دربخش‌های بالایی‌توالی به‌طور نسبی افزایش می‌یابد. دلیل‌این‌افزایش می‌تواندبه‌تأثیرسیالات‌متائوریک باتوجه‌به حضورناپیوستگی‌فرسایشی بزرگ‌مقیاسی باشد که در رأس سازند تله‌زنگ و درزیر ماسه‌سنگ‌ها و کنگلومراهای قرمزرنگ سازندکشکان قرارگرفته‌است.
رسوب شناسی
هادی امین رسولی؛ حاجی حسین عزیزی؛ شهلا محمودیان
چکیده
توالی کرتاسه بالایی (UCS) در شمال پهنه سنندج-سیرجان، دربردارنده 5 واحد، به ستبرای2000 متر، شامل آهک، شیل، ماسه سنگ، کنگلومرای درون سازندی، و گدازه های بازالتی و آندزیتی است. این سنگ‌ها با ناپیوستگی بر روی نهشته‌های کرتاسه پایینی و در زیر کنگلومرای پالئوسن جای دارند. الگوی عناصر نادر خاکی (REEs)، نسبتهای (22-18) Al2O3/TiO2،(24/4-5/43) ...
بیشتر
توالی کرتاسه بالایی (UCS) در شمال پهنه سنندج-سیرجان، دربردارنده 5 واحد، به ستبرای2000 متر، شامل آهک، شیل، ماسه سنگ، کنگلومرای درون سازندی، و گدازه های بازالتی و آندزیتی است. این سنگ‌ها با ناپیوستگی بر روی نهشته‌های کرتاسه پایینی و در زیر کنگلومرای پالئوسن جای دارند. الگوی عناصر نادر خاکی (REEs)، نسبتهای (22-18) Al2O3/TiO2،(24/4-5/43) La/LuCN (2/53-0/51) ، LREEs/HREEs (Nd/ErCN > 5) ،La/Sc (Th/Sc (0/42-0/68 و آنومالیهای منفی (0/89-0/26) * Eu/Eu و (0/82-0/14) * Nb/Nb نمونه‌های شیل UCS نشان می‌دهند که این نمونهها بطور عمده نابالغ، رسوبات چرخه اول ناشی از فرسایش سنگهای متوسط تا اسیدی کمان ماگمایی هستند. سنگهای آتشفشانی در هنگام ذوب بخشی درون پوسته‌ایی قطعه اقیانوسی دگرسان شده فرورونده در رخساره گارنت- آمفیبولیت فشار بالا پدید آمده‌اند.ترکیب شیمیایی و تغییرات عمودی رخساره‌های سنگی UCS، گویای تغییر محیط رسوبی در طی رسوبگذاری از دراز گودال به سراشیبی دراز گودال و حوضه جلوی کمان ماگمایی، ناشی از مهاجرت کمان ماگمایی به سوی قاره است. فعالیت آتشفشان‌های کرتاسه پسین منجر به Upwelling آبهای احیایی، مرگ گروهی پلانکتونها، و تشکیل پیریت در رسوبات شده است. در نمودار Th/Yb-Ta/Yb جاگیری نمونهها در بازه‌های ACM و WPVZ ناشی از تحولات تکتونیکی از فرورانش با شیب کم به شرایط آتشفشانی کششی می‌باشد.
رسوب شناسی
محمود شرفی؛ ارسلان زینل زاده؛ ئارام بایت گل؛ بیژن بیرانوند؛ مهران مرادپور؛ فرید طاعتی
چکیده
رسوبات آواری میوسن با ضخامت 338 متر در جنوب نکا در یال شمالی البرز مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات دقیق رسوب شناسی منجر به شناسایی چهار مجموعه رخساره ای دشت دلتایی، کانال های شاخه ای، پیشانی و انتهای دلتا گردید. مجموعه دشت دلتایی و پهنه جزر و مدی از رسوبات ناجور سنگی شیل-سیلت-ماسه و سنگ آهک های با فابریک فنسترال تشکیل شده اند. مجموعه ...
بیشتر
رسوبات آواری میوسن با ضخامت 338 متر در جنوب نکا در یال شمالی البرز مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات دقیق رسوب شناسی منجر به شناسایی چهار مجموعه رخساره ای دشت دلتایی، کانال های شاخه ای، پیشانی و انتهای دلتا گردید. مجموعه دشت دلتایی و پهنه جزر و مدی از رسوبات ناجور سنگی شیل-سیلت-ماسه و سنگ آهک های با فابریک فنسترال تشکیل شده اند. مجموعه کانال های شاخه ای و پیشانی دلتا از ماسه سنگ های نازک تا ضخیم لایه کانالی شکل تشکیل شده که به همراه مجموعه بخش انتهایی دلتا سیکل های ضخیم شونده روبه بالا را تشکیل می‌دهند. اثرفسیلهای پراکنده Ophiomorpha nodosa و Thalassinoides در این ماسه سنگ ها بیانگر شرایط پراسترس مانند بستر متحرک، آشفتگی و تغییرات مکرر درجه شوری در محیط رسوبی است. رسوبات شیلی انتهای دلتا/ دور از ساحل دارای مقادیر قابل توجه پیریت های خوشه ای و پرکننده حجرات و مواد آلی بوده که بیانگر شرایط احیایی در بستر رسوبی بوده است. با توجه به معرفی رسوبات میوسن منشا هیدروکربن در نواحی همجوار ایران از جمله ترکمنستان و روسیه و خصوصیات رسوب شناسی شیل های بخش انتهایی دلتا/ دور از ساحل در توالی مورد مطالعه، این رسوبات به عنوان کاندیدای منشا هیدروکربن معرفی می‌گردد.
رسوب شناسی
هادی امین رسولی؛ نسیم حقیقت جو؛ مهدی مرادی
چکیده
غار کرفتو در 67 کیلومتری شمال باختر دیواندره، استان کردستان جای دارد. این غار دربردارنده 4 طبقه است. در طبقهی دوم غار، در تالار خفاش ها، نهشته های ضخیمی از گوانو تشکیل شده اند. در این مطالعه، توزیع عناصر جزیی و نادر خاکی همراه با سن سنجی به روش 14C نهشته های گوانوی غار کرفتو بررسی شده است. تخریب نهشته های گوانوی ...
بیشتر
غار کرفتو در 67 کیلومتری شمال باختر دیواندره، استان کردستان جای دارد. این غار دربردارنده 4 طبقه است. در طبقهی دوم غار، در تالار خفاش ها، نهشته های ضخیمی از گوانو تشکیل شده اند. در این مطالعه، توزیع عناصر جزیی و نادر خاکی همراه با سن سنجی به روش 14C نهشته های گوانوی غار کرفتو بررسی شده است. تخریب نهشته های گوانوی غار کرفتو ناشی از فعالیت باکتری ها و قارچ ها منجر به پدید آمدن اسیدهای معدنی و آلی، آبشویی و تغییر در توزیع و نسبت عناصر شده است. نرخ آبشویی نهشته‌های گوانو از تغییرات الگوی پراکندگی عناصر مختلف، نسبت عناصر Th/U و LREEs/HREEs و شرایط اکسیداسیون و احیای محیط از نسبت های*Eu/Eu* ،Ce/Ce و Th/U تعیین شده اند. بر پایه این بررسی ها، محیط تشکیل گوانوها سه دوره آب و هوایی خشکسالی، ترسالی و خشکسالی، را تجربه کرده‌اند. همچنین داده های ژئوشیمیایی گوانوها در نمودارهای Th-Sc-Zr/10 Zr/Sc-Th/Sc و Th-Sc به ترتیب موقعیت تکتونیکی جزایر قوسی قاره‌ای و سنگ منشأ حدواسط- بازیک را نشان می دهند. بر پایه سن‌سنجی به روش 14C شروع نهشته شدن گوانوها در غار کرفتو 50±14260 BP، پس از آخرین دوره یخچالی بزرگ جهانی LGM ثبت شده در دریاچه زریوار و کوه های زاگرس، با میانگین نرخ ته نشینی 7/3 میلیمتر در سال بوده است.
رسوب شناسی
پروانه فریدی؛ پیمان رضائی؛ علیرضا پیریایی؛ مهدی مسعودی
چکیده
سامانه‌های رسوبی مرتبط با دیاپیرهای نمکی آزمایشگاه‌های طبیعی هستند که بررسی چینه‌های مرتبط با فعالیت نمک را براساس داده‌های زیرسطحی و به‌ویژه داده‌های سطحی فراهم می‌نمایند. در این سامانه‌ها، چینه‌های رشدی هالوکینتیکی، تغییرات ضخامتی و رخساره‌ای را به صورت برش‌های هالوکینتیکی، اشکال هندسی گوه‌ای و هوک و همچنین پهنه‌های ...
بیشتر
سامانه‌های رسوبی مرتبط با دیاپیرهای نمکی آزمایشگاه‌های طبیعی هستند که بررسی چینه‌های مرتبط با فعالیت نمک را براساس داده‌های زیرسطحی و به‌ویژه داده‌های سطحی فراهم می‌نمایند. در این سامانه‌ها، چینه‌های رشدی هالوکینتیکی، تغییرات ضخامتی و رخساره‌ای را به صورت برش‌های هالوکینتیکی، اشکال هندسی گوه‌ای و هوک و همچنین پهنه‌های دیاژنتیکی متنوع نشان می‌دهند. بدین جهت، دیاپیر نمکی هندون به عنوان یک دیاپیر غیرفعال در ناحیه بندرعباس برای این مطالعه انتخاب شد. رخنمون‌های سطحی عالی که پیرامون این دیاپیر نمکی وجود دارد امکان بررسی‌های جزئی‌تر تکتونیکی-رسوبی و تقابل نمک-رسوب را فراهم می‌نماید که می‌تواند همچون یک مدل آنالوگ در سایر پژوهش‌های سطحی و زیرسطحی اکتشافات هیدروکربوری حوضه زاگرس که شرایط رسوبگذاری مشابهی دارند، مورد استفاده قرار گیرد. چینه‌نگاری رسوبات پیرامون دیاپیر نمکی هندون شامل رسوبات برجای کرتاسه پسین تا عهدحاضر می‌باشد که تأثیر صعود دیاپیر نمکی بر این توالی‌ها از نظر زمانی و مکانی متفاوت است. عملکرد هالوکینسیز با هندسه‌های هوکی در سازند شیلی پابده پالئوسن-ائوسن زیرین نمایان می‌گردد. سپس بیشترین تأثیر حرکت و جریان نمک با تشکیل ورقه و باله‌های نمکی در کربنات‌های ائوسن میانی سازند جهرم رخ داده است که به صورت تغییرات جانبی رخساره‌ای، هندسی (گوه و هوک)، ضخامتی و دیاژنتیکی دیده می‌شود.
رسوب شناسی
حامد هزاریان؛ معصومه کردی؛ منصور ضیائی؛ مهرداد سلیمانی منفرد؛ احمد یحیایی
چکیده
از آنجایی که مطالعات چینه‌نگاری سکانسی امکان تعیین گسترش رخساره‌های مختلف در حوضه رسوبی را فراهم می‌نمایند، با بررسی رخساره‌های مخزنی و غیرمخزنی میتوان گسترش زون‌های باکیفیت مخزنی مناسب در قالب چینه‌نگاری سکانسی را تعیین نمود. در این مقاله با مطالعه پتروگرافی رخساره‌های سنگی و همچنین تطابق آنها با نگار انحراف معیار گاما، ...
بیشتر
از آنجایی که مطالعات چینه‌نگاری سکانسی امکان تعیین گسترش رخساره‌های مختلف در حوضه رسوبی را فراهم می‌نمایند، با بررسی رخساره‌های مخزنی و غیرمخزنی میتوان گسترش زون‌های باکیفیت مخزنی مناسب در قالب چینه‌نگاری سکانسی را تعیین نمود. در این مقاله با مطالعه پتروگرافی رخساره‌های سنگی و همچنین تطابق آنها با نگار انحراف معیار گاما، محیط رسوبی، سکانس‌ها و سیستم تراکت‌های مربوطه در سازند آسماری به سن الیگو-میوسن در یکی از میدان‌های نفتی ایران مشخص گردیدند. سپس با استفاده از نگارهای چاه‌پیمایی و ارزیابی‌های پتروفیزیکی، عوامل کنترل‌کننده‌‌ی کیفیت مخزن شامل تخلخل، اشباع آب و حجم شیل در هر یک از سیستم تراکت‌های سکانس‌ها بررسی شدند. نتایج نشان دادندکه سیستم تراکت‌های تراز بالا کیفیت مخزنی بهتری نسبت به سیستم تراکت‌های پیشرونده دارند. وجود رخساره‌های دانه پشتیبان و ساحلی و عدم وجود انیدریت از عوامل موثر درکیفیت بالای مخزنی در بخش‌های بالایی سیستم تراکت‌های پیشرونده و بخش‌های پایینی سیستم تراکت‌های تراز بالا می باشند. این نوع مطالعات در شناخت حوضه‌های رسوبی و تعیین گسترش منابع هیدروکربنی اطلاعات ارزشمندی در اختیار قرار داده و می‌تواند به مدیریت در کاهش ریسک فعالیت‌های اکتشافی و توسعه‌ای کمک‌های فراوانی نماید.
رسوب شناسی
سیده زهرا پورحیدر؛ محمدحسین آدابی؛ میررضا موسوی طسوج؛ عباس صادقی
چکیده
سازند کربناته الیکا بخش اعظم رسوبات دوره تریاس در حوضه رسوبی- ساختاری البرز را تشکیل می‌دهد. در این پژوهش رخساره‌ها و محیط رسوبی این سازند به ستبرای 746 متر در برش شهمیرزاد و 756 متر در برش زرشک دره در بخش جنوبی البرز مرکزی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. مطالعات رخساره‌ای این سازند منجر به شناسایی چهار کمربند رخساره‌ای (پهنه جزرومدی، ...
بیشتر
سازند کربناته الیکا بخش اعظم رسوبات دوره تریاس در حوضه رسوبی- ساختاری البرز را تشکیل می‌دهد. در این پژوهش رخساره‌ها و محیط رسوبی این سازند به ستبرای 746 متر در برش شهمیرزاد و 756 متر در برش زرشک دره در بخش جنوبی البرز مرکزی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. مطالعات رخساره‌ای این سازند منجر به شناسایی چهار کمربند رخساره‌ای (پهنه جزرومدی، پشتهها یا تپهها، لاگون و دریای باز) شامل دوازده رخساره کربناته شده است که به احتمال زیاد در یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ بر جای گذاشته شده‌اند. نهشت رسوبات در این رمپ را میتوان به سه مرحله تقسیم کرد. در مرحله اول، بخش اعظم رسوبات آهک‌های ورمیکوله از رخساره‌های مادستون دارای زیست آشفتگی و مادستون پلوئیدی تشکیل شده‌اند. فراوانی بالای رخسارههایی مانند استروماتولیت لامینهای، پکستون/ گرینستون اینتراکلستی و مادستون لامینهای از مشخصههای بارز رسوبات مرحله دوم (بخش دولومیت میانی) و نشان‌دهنده کم شدن عمق محیط رسوبگذاری است. در مرحله سوم، محیط برای گسترش پشتههای سدی و رخساره گرینستون/ پکستون پلوئیدی مناسب شده است.
رسوب شناسی
المیرا شاه کرم؛ محمدحسین آدابی؛ داود جهانی؛ سید حمید وزیری
چکیده
سازند دلیچای نخستین واحد سنگی از رسوبات دریایی ژوراسیک میانی البرز است که در محیط دریایی نهشته شده است. مرز سازند دلیچای با سازند شمشک ناپیوسته از نوع فرسایشی و مرز آن با سازند لار به صورت هم‌شیب است و تشابهات سنگ‌شناختی باعث شده که نتوان مرز آن با سازند لار را به راحتی از یکدیگر شناسایی کرد. همچنین شناسایی کانی‌شناسی اولیه کربنات‌ها ...
بیشتر
سازند دلیچای نخستین واحد سنگی از رسوبات دریایی ژوراسیک میانی البرز است که در محیط دریایی نهشته شده است. مرز سازند دلیچای با سازند شمشک ناپیوسته از نوع فرسایشی و مرز آن با سازند لار به صورت هم‌شیب است و تشابهات سنگ‌شناختی باعث شده که نتوان مرز آن با سازند لار را به راحتی از یکدیگر شناسایی کرد. همچنین شناسایی کانی‌شناسی اولیه کربنات‌ها به دلیل تاثیر فرایندهای دیاژنتیکی صرفا بر اساس بررسی‌های سنگ‌شناسی امری مشکل است. در این پژوهش برشی از کوه شرف به ستبرای 1420 متر و با برداشت 149 نمونه مورد مطالعه قرارگرفت. با بررسی عناصر اصلی و فرعی، ایزوتوپهای اکسیژن و کربن و ترسیم این مقادیر در مقابل یکدیگر، دریافتیم که کربنات‌های سازند دلیچای دارای ترکیب اولیه آراگونیتی بوده و دیاژنز غیردریایی بیشترین تاثیر را روی آنها گذاشته است. همچنین با ترسیم نسبت Sr/Ca در برابر Mn مشخص شد که این کربنات‌ها تحت تاثیر یک محیط نیمه بسته تا باز دیاژنتیکی قرارگرفتهاند. در نهایت با استفاده از تغییرات Sr، Sr/Na، Sr/Ca و ایزوتوپ اکسیژن و کربن، توانستهایم مرز این سازند با سازند لار را در ستبرای 1200 متری مشخص کنیم. همچنین دمای محیط دیاژنتیکی سنگآهکهای این برش معادل 9/32 درجه سانتیگراد محاسبه شده است.
رسوب شناسی
نوید قویم؛ نجمه اعتمادسعید؛ مهدی نجفی
چکیده
حوضه‌ی ماهنشان یکی از زیرحوضه‌های هم‌زمان با تکتونیک نئوژن ایران مرکزی است. رسوبات این حوضه شامل حدود ۴ کیلومتر نهشته‌های سازند سرخ بالایی به سن میوسن است که تلفیقی از الگوهای رشدی و جنبش نمک را در خود ثبت کرده‌اند. به منظور دستیابی به تکامل خاستگاهی رسوبات شمال این حوضه، برش حصار، از ترکیب داده‌های دورسنجی، برداشت‌های میدانی ...
بیشتر
حوضه‌ی ماهنشان یکی از زیرحوضه‌های هم‌زمان با تکتونیک نئوژن ایران مرکزی است. رسوبات این حوضه شامل حدود ۴ کیلومتر نهشته‌های سازند سرخ بالایی به سن میوسن است که تلفیقی از الگوهای رشدی و جنبش نمک را در خود ثبت کرده‌اند. به منظور دستیابی به تکامل خاستگاهی رسوبات شمال این حوضه، برش حصار، از ترکیب داده‌های دورسنجی، برداشت‌های میدانی و نیز پتروگرافی و آنالیز مودال ماسه‌سنگ‌ها استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ماسه‌سنگ‌ها، سدآرنایت‌های (Q46F10Rf44) ریز تا متوسط دانه‌ای هستند که به طور غالب از سنگهای سیلیسی آواری ریز دانه، دگرگونی، کربناته، چرتی و آتشفشانی آندزیتی رخنمون یافته در یک جایگاه تکتونیکی برخوردی (Qm34F10Lt56 و Qt49F10L41) منشا گرفته‌اند. ترکیب داده‌های خاستگاهی و نیز جهت جریان دیرینه‌ی به سمت شمال شرق، نشان می دهد که رسوبات بیشتر از سنگ های پی‌سنگی کمپلکس تکاب و سازند قم واقع در جنوب غرب حوضه‌ی ماهنشان تامین شده‌اند. عدم تغییر خاستگاه رسوبات در طول برش مورد مطالعه نشان می‌دهد که کوتاه شدگی ناحیه‌ای و بالا آمدن سنگهای مادر پیش از نهشت سازند سرخ بالایی (میوسن) آغاز شده و طی نهشت این سازند نیز ادامه داشته است. این نتیجه‌گیری با سن پیشنهادی رخنمون کمپلکس تکاب طی زمان الیگوسن منطبق است.
رسوب شناسی
هاجر غفله مرمضی؛ فردین موسیوند؛ علیرضا زراسوندی
چکیده
کانسار روی- سرب گلزرد در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، در پهنه سنندج- سیرجان در شمال‌شرق شهر الیگودرز استان لرستان واقع شده است. کانه‌زایی در دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در سنگهای شیل و ماسهسنگ دگرگون‌شده ژوراسیک رخ داده است. دو رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار تشخیص داده شد که عبارتند از: 1) رخساره رگه- رگچه‌ای یا استرینگر(Stringer) ...
بیشتر
کانسار روی- سرب گلزرد در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، در پهنه سنندج- سیرجان در شمال‌شرق شهر الیگودرز استان لرستان واقع شده است. کانه‌زایی در دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در سنگهای شیل و ماسهسنگ دگرگون‌شده ژوراسیک رخ داده است. دو رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار تشخیص داده شد که عبارتند از: 1) رخساره رگه- رگچه‌ای یا استرینگر(Stringer) و 2) رخساره لایهای (Bedded). پاراژنز کانی ها در کانسنگ شامل کانی‌های اولیه پیریت، اسفالریت، گالن و کالکوپیریت و کانی‌های ثانویه سروزیت، اسمیتزونیت، آزوریت، مالاکیت بوده و کانی‌های باطله بیشتر شامل کوارتز، کلریت، کلسیت و کانی‌های رسی می باشد. در کانسار گلزرد پهنهبندی فلزی و کانی‌شناسی نیز دیده می‌شود. انواع دگرسانیها در کانسارگلزرد بهترتیب از مرکز به سمت کنارهها عمدتاً شامل سیلیسی-کربناتی و کلریتی بوده که پهنهبندی واضحی دارند. براساس مطالعات ساخت و بافت، کانی شناسی، رخساره های کانه دار، پهنه بندی دگرسانی و ویژگی‌های ژئوشیمیایی، کانیزایی روی- سرب در محدوده معدنی گلزرد از نوع رسوبی- بروندمی (SEDEX) تیپ سیلوین (Selwyn) است که بعداً در اثر فازکوهزایی سیمرین پسین و فازکوهزایی لارامید دچار دگرشکلی و دگرگونی در حد رخساره شیست سبز شده است.
رسوب شناسی
علی حسین جلیلیان
چکیده
سنگهای کربناته به‌خصوص دولومیت‌ها از رخساره‌های چیره توالی رسوبی مزوزوئیک زاگرس هستند و در بسیاری از میدان‌های نفت و گاز منطقه نقش مخزن را ایفا می‌کنند. به‌منظور آگاهی از نحوه عملکرد فرایندهای رسوبی و دیاژنتیکی در تشکیل دولومیت‌های تریاس تا نئوکومین بخش خاوری زاگرس بلند، در این تحقیق رخنمون‌های کربناته کوه خانه‌کت بررسی ...
بیشتر
سنگهای کربناته به‌خصوص دولومیت‌ها از رخساره‌های چیره توالی رسوبی مزوزوئیک زاگرس هستند و در بسیاری از میدان‌های نفت و گاز منطقه نقش مخزن را ایفا می‌کنند. به‌منظور آگاهی از نحوه عملکرد فرایندهای رسوبی و دیاژنتیکی در تشکیل دولومیت‌های تریاس تا نئوکومین بخش خاوری زاگرس بلند، در این تحقیق رخنمون‌های کربناته کوه خانه‌کت بررسی شده‌اند. داده‌های زمین‌شناسی، پتروگرافی و زمین‌شیمی به‌شناخت چهار مدل دولومیتی‌شدن در این کربنات‌ها منجر شد. دولومیت‌های تریاس زیرین-میانی و ژوراسیک بالایی از لایههای ضخیم تا متوسط و بلورهای متوسط تا ریز نسبتاً منظم تشکیل شده‌اند. ترکیب ایده‌آل و نسبت ایزوتوپی اکسیژن سنگین (25/1- تا PDB ‰20/3+) در کنار حضور چشمگیر تبخیری‌ها نشانه ارتباط این دولومیت‌ها با تغلیظ و فرونشست شورابه‌های تبخیری (مدل برگشتی) است. بخش دولومیتی تریاس بالایی زاگرس، شامل دولومیت‌های توده‌ای با بلورهای درشت و متوسط دارای ترکیب ایزوتوپی اکسیژن سبک (35/2- تا PDB ‰10/8-) است. کانی‌شناسی و زمین‌شیمی این دولومیت‌ها حاکی از دمای نسبتاً زیاد محیط تشکیل و دخالت عوامل دیاژنتیک زیرسطحی از جمله تجدید تبلور در اعماق زمین (مدل دفنی) است. دولومیت‌های ژوراسیک زیرین غالباً ریزبلور هستند و نسبت ایزوتوپی اکسیژن سنگین (20/2- تا PDB ‰61/2) دارند.
رسوب شناسی
مهدی قادری؛ محسن مؤید؛ نصیر عامل؛ منیر مجرد
چکیده
آتشفشان سارای در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه واقع شده‌است. بدنه اصلی این آتشفشان مرکب خاموش شامل تناوبی از روانه‌ها و فوران‌های پیروکلاستیک با ترکیب لوسیتیتی می‌باشد. دایک‌هایی با ترکیب لوسیت‌فنولیتی، لامپروفیری، تراکیتی و میکروسینیتی، روانه‌های لوسیتیتی را قطع می‌کنند. شواهد صحرایی نشان می‌دهد که دایک‌های مینتی و تراکیتی ...
بیشتر
آتشفشان سارای در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه واقع شده‌است. بدنه اصلی این آتشفشان مرکب خاموش شامل تناوبی از روانه‌ها و فوران‌های پیروکلاستیک با ترکیب لوسیتیتی می‌باشد. دایک‌هایی با ترکیب لوسیت‌فنولیتی، لامپروفیری، تراکیتی و میکروسینیتی، روانه‌های لوسیتیتی را قطع می‌کنند. شواهد صحرایی نشان می‌دهد که دایک‌های مینتی و تراکیتی همدیگر را قطع می‌کنند. دایک‌های سینیتی و یک توده میکروسینیتی در مرکز این آتشفشان برونزد دارند. فوران پیروکلاست‌های تراکیتی آخرین مرحله فعالیت این آتشفشان می‌باشد و احتمالاً در اثر شدت انفجار آن دهانه آتشفشان تخریب‌شده و به حالت امروزی درآمده است. لوسیتیت‌ها عمدتاً از فنوکریست‌های لوسیت و کلینوپیروکسن، مینت‌ها از فنوکریست‌های بیوتیت و کلینوپیروکسن و تراکیت‌ها از فنوکریست‌های سانیدین، بیوتیت و کلینوپیروکسن تشکیل شده‌اند. ماگماتیسم سارای سرشت پتاسیک و اولتراپتاسیک دارد و باتوجه به ویژگی‌های ژئوشیمیایی، گوشته مولد آن بایستی گوشته‌ای گارنت کلینوپیروکسنیتی میکادار باشد. قرارگیری سنگهای لوسیتیتی، لامپروفیری و تراکیتی در کنارهم صرفاً با عملکرد پدیده تبلور تفریقی در ماگمای لوسیتیتی قابل‌توجیه نیست. سانیدین فراوان‌ترین فلدسپار موجود در سنگهای سارای می‌باشد. تشکیل مگاکریست‌های سانیدین نتیجه کریستالیزاسیون بطئی و طولانی‌مدت در یک مخزن ماگمایی با ابعاد متوسط، کم‌عمق و نسبتاً ایزوله است؛ چرخه حرارتی در این حجره ماگمایی به‌نحوی بوده‌است که دمای ماگما در حدود دمای پتاسیم‌فلدسپار مایع باشد.
رسوب شناسی
کیوان احزن؛ نادر کهنسال قدیم وند؛ سید محسن آل علی؛ داود جهانی
چکیده
سازند جهرم (پالئوسن-ائوسن میانی) یکی از مخازن مهم در حوضه نفتی زاگرس و خلیج فارس است. این سازند در میدان بینالود در خلیج فارس با ستبرای 660 متر از سنگ های آهکی و دولومیتی تشکیل شده است. در این پژوهش چینه نگاری سکانسی سازند جهرم و فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی این سازند در میدان نفتی بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. نهشته های سازند ...
بیشتر
سازند جهرم (پالئوسن-ائوسن میانی) یکی از مخازن مهم در حوضه نفتی زاگرس و خلیج فارس است. این سازند در میدان بینالود در خلیج فارس با ستبرای 660 متر از سنگ های آهکی و دولومیتی تشکیل شده است. در این پژوهش چینه نگاری سکانسی سازند جهرم و فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی این سازند در میدان نفتی بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. نهشته های سازند جهرم شامل تناوبی از سنگ آهک کریستالین و دولومیت می باشد که با مرز ناپیوسته در زیر سازند آسماری و بالای سازند تاربور قرار دارد. بررسی مقاطع نازک منجر به شناسایی 11 ریز رخساره گردید که در چهار کمربند رخساره ای نهشته شده اند. مهم ترین فرایندهای دیاژنزی که در این سازند مشاهده شد عبارتند از: آشفتگی زیستی، سیمانی شدن، دولومیتی شدن، انحلال، تخلخل و تشکیل شکستگی ها که در این میان آشفتگی زیستی و سیمان انیدریتی باعث کاهش کیفیت مخزنی و دولومیتی شدن، انحلال و تخلخل های ثانویه منجر به بهبود کیفیت مخزنی گردیده است. بیشتر رخساره های سازند جهرم گل پشتیبان هستند و تخلخل اولیه بسیار ناچیزی دارند. بررسی های چینه نگاری سکانسی منجر به شناسایی یک سکانس رسوبی رده سوم با مرز سکانسی از نوع اول برای نهشته های سازند جهرم گردید.
رسوب شناسی
جواد انجردی؛ مهدی جعفرزاده؛ عادل نجف زاده؛ رحیم مهاری
چکیده
در این تحقیق، ترکیبی از روش‌های پتروگرافی، ژئوشیمی و مجموعه کانی‌های سنگین در ماسه‌ستگ‌های کوارتزآرنایتی و ساب آرکوزی سازند ایلانقره در برش پیراسحاق در جنوب جلفا جهت بررسی خاستگاه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی انواع کوارتزها در این ماسه‌سنگ‌ها و ویژگی‌های ژئوشیمیایی آنها از جمله نسبت Al2O3/TiO2 و نسبت La/Sc در مقابل Co/Th، سنگ مادر ...
بیشتر
در این تحقیق، ترکیبی از روش‌های پتروگرافی، ژئوشیمی و مجموعه کانی‌های سنگین در ماسه‌ستگ‌های کوارتزآرنایتی و ساب آرکوزی سازند ایلانقره در برش پیراسحاق در جنوب جلفا جهت بررسی خاستگاه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی انواع کوارتزها در این ماسه‌سنگ‌ها و ویژگی‌های ژئوشیمیایی آنها از جمله نسبت Al2O3/TiO2 و نسبت La/Sc در مقابل Co/Th، سنگ مادر غالب این نهشته‌ها را سنگهای آذرین گرانیتی نشان داده است. وجود این نوع سنگ مادر به همراه حضور زیرکن و تورمالین شکل‌دار در بین دانه‌های بسیارگرد شده، نشان از فرسایش قطعات بالاآمده پی سنگ ایران در حوضه ریفتی پالئوتتیس به عنوان یکی از عوامل موثر در تأمین رسوبات در زمان دونین آذربایجان دارد. با اینحال مطالعات ژئوشیمیایی و بررسی مجموعه کانی های سنگین در ماسه سنگ‌ها، چرخه مجدد رسوبات از سازندهای قدیمی‌تر را نیز به عنوان یکی دیگر از خاستگاه‌های رسوبات سازند ایلانقره اثبات نموده است. داده-های ترکیبی پتروگرافی، ژئوشیمی و کانی‌های سنگین همچنین نشان دهنده خاستگاه کراتونی برای این رسوبات می‌باشد. بر اساس مطالعات صورت گرفته میتوان ترکیبی از منشأ پی‌سنگ بالاآمده (کادومین) و چرخه مجدد رسوبی را به عنوان منشأهای اصلی و ورود رسوب از کراتون عربی را به عنوان منشأ فرعی درتأمین رسوبات سازند ایلانقره در نظر گرفت.
