آب شناسی
ثریا نوری سنگراب؛ اصغر اصغری مقدم؛ ناصر جبرائیلی اندریان
چکیده
طی سال‌های اخیر، با توجه به روند کاهشی بارش و افزایش پمپاژ از منابع آب زیرزمینی، نگرانی‌هایی از مخاطرات ناشی از کاهش حجم ذخایر آبخوان و افت سطح آب‌زیرزمینی و فرونشست زمین ایجاد شده است. در دشت عجب‌شیر نیز به دلیل کاهش تدریجی سطح آب زیرزمینی، برآورد فرونشست و بررسی پتانسیل فرونشست برای جلوگیری از مخاطرات زیان‌بار آن در آینده، ...
بیشتر
طی سال‌های اخیر، با توجه به روند کاهشی بارش و افزایش پمپاژ از منابع آب زیرزمینی، نگرانی‌هایی از مخاطرات ناشی از کاهش حجم ذخایر آبخوان و افت سطح آب‌زیرزمینی و فرونشست زمین ایجاد شده است. در دشت عجب‌شیر نیز به دلیل کاهش تدریجی سطح آب زیرزمینی، برآورد فرونشست و بررسی پتانسیل فرونشست برای جلوگیری از مخاطرات زیان‌بار آن در آینده، ضروری به نظر می رسد. بدین منظور با استفاده از چهارچوب ALPRIFT که شامل هفت لایه از پارامترهای مؤثر بر فرونشست می‌باشد، نقشه پتانسیل فرونشست آبخوان پهنه‌بندی شد. شاخص پتانسیل فرونشست در دو محدوده کم و متوسط بهدست آمد. در مرحله بعد با استفاده از عکسهای ماهوارهای Sentinel-1، فرونشست در طی سال‌های 1399-1400، به مقدار 4/2 سانتی متر برآورد گردید که همبستگی معناداری با تراز آب زیرزمینی سال آبی 1400-1399 و پتانسیل فرونشست داشت. همچنین در ادامه برای رفع نقص اعمال نظرات کارشناسانه و افزایش همبستگی بین فرونشست (Insar) و ALPRIFT، از روش‌های بهینهسازی هوش مصنوعی شامل منطق فازی (ساجنو) و الگوریتم ژنتیک استفاده شد که از بین این مدل، روش فازی ساجنو بهترین همبستگی بین دو نقشه فرونشست و ALPRIFT را ارائه داد. همبستگی بین فرونشست با ALPRIFT، ALPRIFT-GA و ALPRIFT-SFL به ترتیب 46/0، 62/0 و 72/0 بهدست آمد.
آب شناسی
مسعود مرسلی
چکیده
پیش‌بینی میزان هجوم آب‌های زیرزمینی به تونل‌های در حال حفر، یکی از مهمترین مشکلات پروژه‌های تونلی است. روش‌های تجربی و تحلیلی بسیاری وجود دارند که تخمینی از آب ورودی به تونل می دهند، اما دقت آنها همواره پایین است. نفوذپذیری و بار آبی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده آب ورودی به تونل هستند. بدلیل پیچیدگی‌های شرایط زمینشناسی و ...
بیشتر
پیش‌بینی میزان هجوم آب‌های زیرزمینی به تونل‌های در حال حفر، یکی از مهمترین مشکلات پروژه‌های تونلی است. روش‌های تجربی و تحلیلی بسیاری وجود دارند که تخمینی از آب ورودی به تونل می دهند، اما دقت آنها همواره پایین است. نفوذپذیری و بار آبی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده آب ورودی به تونل هستند. بدلیل پیچیدگی‌های شرایط زمینشناسی و آبزمینشناسی سازندهای سخت، بایستی عوامل دیگری نیز در تخمین آب ورودی به تونل مدنظر قرار گیرد. در این مقاله، برای اولین بار، طبقه‌بندی مقاومت ژئوموفولوژیکی توده سنگ (Geomorphological Rock Mass Strength (GRMS)) به عنوان معیاری در تخمین آب ورودی به تونل‌ها مد نظر قرار گرفت. دادههای مرتبط با دو تونل که در شرایط زمینشناسی متفاوتی حفاری شده اند، جهت تاثیر این طبقه‌بندی در آب ورودی به تونل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در هر دو تونل، معیار فوق، انطباق قابل توجهی با میزان آب ورودی به تونل‌ها داشته و میتواند از این پس در تخمین آب ورودی به تونل مورد توجه قرار گیرد.
آب شناسی
الهام ابراهیم‌زاده؛ ابراهیم رحیمی؛ وحید باقری
چکیده
تعیین مناطق حساس و مستعد لغزش، زمینه‌ای برای برنامه‌‌های پایدارسازی دامنه‌ها و کاهش خسارات احتمالی فراهم می‌آورد. در حوضۀ آبریز حبله‌رود از شبکه‌های عصبی مصنوعی و منطق فازی (FL) به عنوان یکی که از روش‌های تحلیل تصمیم‌گیری چند معیاره مبتنی‌بر ArcGIS در ارزیابی علمی نواحی مستعد زمین‌لغزش، استفاده شده است. در این زمینه از نرم‌افزارهای ...
بیشتر
تعیین مناطق حساس و مستعد لغزش، زمینه‌ای برای برنامه‌‌های پایدارسازی دامنه‌ها و کاهش خسارات احتمالی فراهم می‌آورد. در حوضۀ آبریز حبله‌رود از شبکه‌های عصبی مصنوعی و منطق فازی (FL) به عنوان یکی که از روش‌های تحلیل تصمیم‌گیری چند معیاره مبتنی‌بر ArcGIS در ارزیابی علمی نواحی مستعد زمین‌لغزش، استفاده شده است. در این زمینه از نرم‌افزارهای MATLAB، IDRISI وArcGIS بهره گرفته شد. بعد از تهیۀ نقشه‌های حساسیت زمین‌لغزش، پهنه‌های مستعد پیش‌بینی شده توسط منطق فازی و شبکۀ عصبی مصنوعی پرسپترون چندلایه (MLP-ANN) ، با بانک اطلاعاتی (نقشۀ پراکنش) زمین‌لغزش‌های حوضه مقایسه شدند. نتایج، بیانگر هم‌پوشانی خوب بین پهنه‌های مستعد پیش‌بینی شده توسط شبکۀ عصبی مصنوعی پرسپترون چندلایه و برداشت‌های صحرایی زمین‌لغزش می‌باشد. نهایتاً، عملکرد روش‌های مختلف در تولید نقشه‌های حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از شاخص‌های صحت‌سنجی "جمع مطلوبیت (Qs)" و "منحنی مشخصۀ عملکرد سیستم (ROC)" با یکدیگر مقایسه شد تا روش مطلوب و کاربردی برای مدیریت خطر زمین لغزش حوضه تعیین شود. با تحلیل نقشه‌های پهنه‌بندی و با توجه به مقادیر جمع مطلوبیت و مقدار "سطح زیر منحنی (AUC)" حاصله مشاهده می‌شود که مقدار Qs (1.6299) و AUC (0.806- خیلی خوب) حاصل از MLP-ANN، بیشتر از مقداری است که برای نقشه‌های حساسیت حاصل از عملگرهای مختلف FL محاسبه شده است.
آب شناسی
محمد حسین محمودی قرائی؛ نجمه رخش ماه؛ اسداله محبوبی؛ سیدرضا موسوی حرمی
چکیده
هدف از این مطالعه ارزیابی کیفی آب های زیرزمینی جهت مصارف آشامیدن و صنعتی با اشاره به عوامل تأثیر گذار بر شیمی این آبها در دشت شمال قوچان واقع در استان خراسان رضوی است. ترکیب شیمیایی آبها بر اساس نمودار پایپر، 4/29 % کلسیم سولفاته، 5/23 % نمونه-ها سدیم سولفاته، 5/23 % نمونه‌ها منیزیم سولفاته، 8/11 % سدیم بیکربناته، 8/5 % کلسیم بیکربناته و 8/5 % منیزیم ...
بیشتر
هدف از این مطالعه ارزیابی کیفی آب های زیرزمینی جهت مصارف آشامیدن و صنعتی با اشاره به عوامل تأثیر گذار بر شیمی این آبها در دشت شمال قوچان واقع در استان خراسان رضوی است. ترکیب شیمیایی آبها بر اساس نمودار پایپر، 4/29 % کلسیم سولفاته، 5/23 % نمونه-ها سدیم سولفاته، 5/23 % نمونه‌ها منیزیم سولفاته، 8/11 % سدیم بیکربناته، 8/5 % کلسیم بیکربناته و 8/5 % منیزیم بیکربناته تعیین شدند. بر اساس نمودار گیبس، عامل اصلی کنترل کنندهی شیمی آبها فرآیند برهمکنش آب – سنگ است. بر اساس نمودار شولر، اکثر نمونه‌ها از نظر آشامیدن در ردههای متوسط و قابل قبول قرار دارند. همچنین از نظر شاخص کیفی آب، 59/70 درصد آبها برای آشامیدن مناسب هستند. کاهش کیفیت برخی نمونه ها جهت مصارف آشامیدن مرتبط با افزایش یون سولفات است. شاخص لانژلیه نشان داد 35/82 درصد نمونه ها رسوبگذار و 65/17 درصد (از جمله نمونه‌های برداشت شده از شهرک صنعتی قوچان) خورنده هستند. علت رسوبگذار بودن آب-های محدوده دشت قوچان را می‌توان به بالابودن سختی کل و وجود سازندهای آهکی نظیر مزدوران نسبت داد. همچنین، انحلال ژیپس موجود در سازند شوریجه و افزایش غلظت سولفات می تواند دلیل خورنده بودن برخی نمونه های آب باشد.
آب شناسی
غزاله محبی تفرشی؛ محمد نخعی؛ راضیه لک
چکیده
فرونشست زمین فرآیندی غیرخطی و پیچیده است که مدل های هوش محاسباتی داده مبنا قادر هستند به مدلسازی آن بپردازند. در این مطالعه میزان دقت و کارایی مدل هیبرید برنامه ریزی بیان ژن - منطق فازی در برآورد خطر رخداد فرونشست زمین و عوامل موثر بر آن در آبخوان ورامین مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور پس از انتخاب و جمع آوری اطلاعات 15 فاکتور موثر ...
بیشتر
فرونشست زمین فرآیندی غیرخطی و پیچیده است که مدل های هوش محاسباتی داده مبنا قادر هستند به مدلسازی آن بپردازند. در این مطالعه میزان دقت و کارایی مدل هیبرید برنامه ریزی بیان ژن - منطق فازی در برآورد خطر رخداد فرونشست زمین و عوامل موثر بر آن در آبخوان ورامین مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور پس از انتخاب و جمع آوری اطلاعات 15 فاکتور موثر بر رخداد فرونشست بر اساس سوابق تحقیق در محیطGIS، در مرحله اول توسط توابع عضویت فازی، این فاکتورها استاندارد شدند و سپس جهت تلفیق لایه ها از روش برنامه ریزی بیان ژن استفاده گردید. در نهایت با استفاده از 7 سنجنده آماری مهم بر مبنای داده های تصاویر رادار به صحت سنجی مدل بر مبنای 4 سناریوی متفاوت در داده های ورودی و عملگرها پرداخته شد. نتایج نشان داد سناریوی 1 با پارامترهای ورودی تراز سنگ بستر، دبی، افت آب‌های زیرزمینی، زمین شناسی و عملگرهای -,+,×,÷,sqr,exp,Ln,^2,^3,3Rt,sin,cos,Atan، بهترین سناریو در مرحله آموزش و آزمون می باشد. بر همین اساس پارامتر افت آب‌های زیرزمینی بیشترین تاثیر را بر میزان فرونشست زمین در منطقه مورد مطالعه داشته است.
آب شناسی
حجت میرانی مقدم؛ غلامحسین کرمی؛ رحیم باقری
چکیده
منطقه گناباد در مناطق خشک قرار داشته که سالانه حدود 5/19 میلیون مترمکعب آب زیرزمینی از طریق 26 رشته قنات تخلیه می گردد. از 6 رشته قنات مهم دشت نمونه‌برداری جهت آنالیزهای هیدروشیمیایی و ایزوتوپی به هدف تعیین منشأ و مکانیسم جریان آب زیرزمینی قنات‌ها انجام شده است. میزان مواد جامد محلول آب از 524 تا 2375 میلی‌گرم بر لیتر متغیر است. تیپ‌های ...
بیشتر
منطقه گناباد در مناطق خشک قرار داشته که سالانه حدود 5/19 میلیون مترمکعب آب زیرزمینی از طریق 26 رشته قنات تخلیه می گردد. از 6 رشته قنات مهم دشت نمونه‌برداری جهت آنالیزهای هیدروشیمیایی و ایزوتوپی به هدف تعیین منشأ و مکانیسم جریان آب زیرزمینی قنات‌ها انجام شده است. میزان مواد جامد محلول آب از 524 تا 2375 میلی‌گرم بر لیتر متغیر است. تیپ‌های غالب آب در قنات‌ها شامل بیکربناته سدیک منیزیک و کلروره سدیک است. آب قنات‌ها نسبت به کانی‌های کربناته اشباع و فوق اشباع و نسبت به کانی‌های تبخیری تحت اشباع است که نشان‌دهنده این است که ترکیب آب زیرزمینی قنات‌ها توسط انحلال سنگ‌های کربناته حوضه کنترل می‌شود. نتایج ایزوتوپ‌های پایدار اکسیژن 18 و دوتریم نشان‌دهنده منشأ جوی آب قنات‌ها است. به طوریکه مکانیسم جریان از طریق نفوذ مستقیم بارش قبل از تبخیر از طریق درز و شکاف‌های سنگ‌های آهکی حوضه و همچنین نفوذ آب‌های سطحی در آبرفتهای درشت دانه حاشیه ارتفاعات حوضه می‌باشد. تغذیه آب زیرزمینی قنات‌ها از محدوده‌ای در ارتفاعات بین 2000 تا 2700 متر منشأ می‌گیرد. ترکیب ایزوتوپی قنات‌ها در فصل‌تر به دلیل تغذیه از بارش سبکتر و در فصل خشک به دلیل تغذیه از آب برگشتی کشاورزی قنات‌ها و چشمه‌های ارتفاعات جنوب حوضه سنگین‌تر است.
آب شناسی
اصغر اصغری مقدم؛ عطا الله ندیری؛ فریبا صادقی اقدم
چکیده
دشت نقده واقع در قسمت جنوب‌غربی دریاچه ارومیه دارای منابع آبی مناسب می‌باشد. طی سالیان اخیر، توسعه کشاورزی و افزایش واحدهای صنعتی همراه با دفع نامناسب فاضلاب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی به رودخانه گدار، احتمال آلودگی آب زیرزمینی را افزایش می‌دهد. به منظور پایش منابع آب زیرزمینی این دشت درتیرماه سال آبی 96-1395، تعداد 33 نمونه آب از چاه‌های ...
بیشتر
دشت نقده واقع در قسمت جنوب‌غربی دریاچه ارومیه دارای منابع آبی مناسب می‌باشد. طی سالیان اخیر، توسعه کشاورزی و افزایش واحدهای صنعتی همراه با دفع نامناسب فاضلاب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی به رودخانه گدار، احتمال آلودگی آب زیرزمینی را افزایش می‌دهد. به منظور پایش منابع آب زیرزمینی این دشت درتیرماه سال آبی 96-1395، تعداد 33 نمونه آب از چاه‌های بهره‌برداری جمع‌آوری گردید و پارامترهای هیدروشیمیایی و غلظت عناصر اصلی، فرعی و فلزات سنگین (Fe، Mn، Zn، Al، As و Cr) آنها اندازه‌گیری شد. به منظور شناسایی منشأ فلزات سنگین و منابع آلودگی زمین‌زاد و انسان‌زاد مرتبط با آنها، از دیاگرام‌های هیدروشیمیایی، آنالیزهای آماری، نقشه‌های توزیع مکانی و تفاسیر زمینشناسی استفاده گردید. نتایج نشانگر بالا بودن مقادیر برخی پارامترها همچون EC، و فلزات سنگین Fe، Mn وAl نمونه‌های آب زیرزمینی از مقدار استاندارد بین‌المللی (WHO) است. شاخص آلودگی فلزات سنگین (HPI) به منظور شناخت کیفیت کلی منابع آب زیرزمینی، بر پایه غلظت 6 فلز سنگین مورد استفاده قرار گرفت. نتایج رده‌بندی نشان دهنده کیفیت مناسب 70 % نمونه‌ها و کیفیت نامناسب 30 % نمونه‌ها بوده است. شاخص HPI کلی دشت نقده 24/23 بود که پایین‌تر از مقادیر بحرانی آن (100) می‌باشد. همچنین بیشترین شاخص آلودگی نقاط نمونه‌برداری شده با مقادیر 161، 220، 871 به عنوان تهدیدی برای سلامت انسان محسوب می‌گردد. غلظت بالای فلزات سنگین می‌توان مرتبط با انحلال سازندهای زمینشناسی، استخراج معدن سنگ آهن، فعالیت واحدهای صنعتی و تغلیظ عناصر در آب زیرزمینی در نتیجه تبخیر بالا در مناطق با عمق کم سطح ایستابی باشد.
آب شناسی
مصطفی نادری
چکیده
در این تحقیق دبی ورودی به سد درودزن تحت شرایط تغییر اقلیم توسط مدل SWAT پیش‌بینی شده است. داده های روزانه بارش و دمای 22 مدل گردش عمومی تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 برای 5 ایستگاه هواشناسی توسط مدل آماری LARS-WG و به روش فاکتور تغییرات تدریجی ریزمقیاس شده اند. متوسط بارش سالیانه از 668 میلی‌متر به 572، 509 و 529 میلی‌متر تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 ...
بیشتر
در این تحقیق دبی ورودی به سد درودزن تحت شرایط تغییر اقلیم توسط مدل SWAT پیش‌بینی شده است. داده های روزانه بارش و دمای 22 مدل گردش عمومی تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 برای 5 ایستگاه هواشناسی توسط مدل آماری LARS-WG و به روش فاکتور تغییرات تدریجی ریزمقیاس شده اند. متوسط بارش سالیانه از 668 میلی‌متر به 572، 509 و 529 میلی‌متر تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 کاهش خواهد یافت (4/14، 8/23 و 8/20 درصد). افزایش متوسط دمای سالیانه (7/1 تا 3/3 درجه) باعث افزایش تبخیر و تعرق واقعی (30 تا 36 درصد) در سه سناریو خواهد شد. متوسط سالیانه دبی ورودی به سد از 6/28 به 7/16، 44/11 و 12 مترمکعب در ثانیه تحت سه سناریو کاهش خواهد یافت (42، 60 و 58 درصد). متوسط ماهانه حجم مخزن از 490 به 350، 232 و 247 میلیون مترمکعب و دبی خروجی از سد نیز از 60 به 3/43، 29 و 9/30 میلیون مترمکعب در ماه کاهش خواهد یافت که به دلیل کاهش 160 میلی‌متر بارش سالیانه (24 درصد) و افزایش 100 میلی‌متر تبخیر و تعرق سالیانه (36 درصد) در حوضه آبریز سد می‌باشد. کاهش حجم مخزن سد باعث تشدید بحران آب در مناطق پایین دست نیز خواهد شد.
آب شناسی
حسن ضیاء؛ غلامحسین کرمی؛ عزیزالله طاهری
چکیده
برآورد مقدار تغذیه یکی از مهمترین پارامترهای مطالعات هیدروژئولوژیکی برای محاسبه بیلان می‌باشد. نقشه پهنه‌بندی پتانسیل تغذیه با استفاده از هشت لایه اطلاعاتی لیتولوژی، مقدار شیب، جهت شیب، تراکم شبکه آبراهه‌ها، بارش، تراکم شکستگی‌ها، ا‌پی‌کارست و عوارض کارستی، پس از وزن‌دهی به روش کارشناسی و تلفیق در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) ...
بیشتر
برآورد مقدار تغذیه یکی از مهمترین پارامترهای مطالعات هیدروژئولوژیکی برای محاسبه بیلان می‌باشد. نقشه پهنه‌بندی پتانسیل تغذیه با استفاده از هشت لایه اطلاعاتی لیتولوژی، مقدار شیب، جهت شیب، تراکم شبکه آبراهه‌ها، بارش، تراکم شکستگی‌ها، ا‌پی‌کارست و عوارض کارستی، پس از وزن‌دهی به روش کارشناسی و تلفیق در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) تهیه گردید. برای وزن‌دهی عوامل موثر بر تغذیه از نقشه‌های زمینشناسی و بازدید‌های صحرایی استفاده گردید. با توجه به نتایج بدست آمده منطقه مورد نظر به 4 بخش با پتانسیل تغذیه 15، 25، 35 و 45 درصد تقسیم گردیدند. مساحت مربوط به هر یک از بخش‌های فوق‌الذکر به ترتیب حدود 251، 879، 943 و 200 کیلومتر مربع میباشند. متوسط تغذیه در کل محدوده 30 % برآورد گردید. بر اساس مقدار تغذیه و متوسط بارش سالیانه (164میلی‌متر) مقدار کل تغذیه در رشته کوه شتری حدود 112 میلیون متر مکعب برآورد می‌گردد، که از این مقدار 25 میلیون مترمکعب توسط چشمه‌ها و چاه‌های موجود در رشته کوه تخلیه و حدود 87 میلیون متر مکعب، سبب تغذیه آبخوان‌های مجاور می‌شوند. چشمه‌های بزرگ رشته‌کوه شتری ازمیغان، قنبر و کریت میباشند که متوسط دبی آنها 63، 60 و 24 لیتر بر ثانیه و متوسط هدایت الکتریکی آنها 1640، 601 و 825 میکروموس بر سانتیمتر می‌باشد. تعیین مساحت حوضه آبگیر این چشمه‌ها بر مبنای مقدار تغذیه به روش معادله بیلان آب و روش توالی چینه‌شناسی، وضعیت زمینشناسی و مورفولوژیکی، نشان‌دهنده اختلاف کمتر از 15% می‌باشد که مقدار درصد تغذیه بدست آمده را تائید می‌کند.
آب شناسی
شاهرخ نوراللهی؛ اصغر اصغری مقدم؛ الهام فیجانی؛ رحیم برزگر
چکیده
در دهه‌های اخیر به دلیل رشد روزافزون جمعیت در منطقه مشگین‌شهر و به تبع آن افزایش تقاضا برای استفاده از آب برای شرب، کشاورزی و صنعت باعث شده است که آب زیرزمینی به عنوان مهمترین منبع آبی منطقه مورد توجه قرار گیرد. بنابراین لازم است در کنار توجه به کمیت آب زیرزمینی منطقه، کیفیت آن نیز مورد توجه قرار گیرد. اهداف این مطالعه، بررسی منشا ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر به دلیل رشد روزافزون جمعیت در منطقه مشگین‌شهر و به تبع آن افزایش تقاضا برای استفاده از آب برای شرب، کشاورزی و صنعت باعث شده است که آب زیرزمینی به عنوان مهمترین منبع آبی منطقه مورد توجه قرار گیرد. بنابراین لازم است در کنار توجه به کمیت آب زیرزمینی منطقه، کیفیت آن نیز مورد توجه قرار گیرد. اهداف این مطالعه، بررسی منشا احتمالی برخی فلزات سنگین در آب زیرزمینی دشت مشگین‌شهر با استفاده از روش‌های آماری چندمتغیره از جمله تحلیل خوشه‌ای و تحلیل عاملی به همراه ضریب همبستگی و همچنین شناسایی عوامل موثر در کیفیت آب زیرزمینی منطقه میباشند. برای این منظور تعداد 25 نمونه از منابع آب زیرزمینی منطقه در مهر ماه سال 1395 جمع‌آوری گردید و پارامترهای اسیدیته، هدایت الکتریکی، یون‌های اصلی (کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، کلرید، سولفات، کربنات، و بی کربنات) و فرعی (نیترات، فلوراید و سیلیس) و برخی از فلزات/شبه‌فلز سنگین همچون آهن، منگنز، آلومینیوم، روی، کروم، مس، کادمیوم، سرب و آرسنیک اندازه‌گیری شدند. آنالیزها نشان می‌دهند که فرایندهایی همچون هوازدگی و انحلال سازندهای تبخیری و سیلیکاته، تعویض یونی و فعالیت‌های کشاورزی بر کیفیت آب زیرزمینی منطقه موثر میباشند. نتایج آنالیز چند متغیره نشان می‌دهد که اغلب فلزات سنگین در آب زیرزمینی از سازندهای آتشفشانی موجود در منطقه نشات می‌گیرند و شوری و اسیدیته نقش مهمی در آزادسازی آنها به آب زیرزمینی دارد. تحلیل عاملی نشان می‌دهد که فرایندهای زمین‌زاد با مجموع واریانس 9/79 درصد و عوامل انسان‌زاد با مجموع واریانس 6/6 درصد شیمی آب زیرزمینی منطقه را کنترل می‌کنند.
آب شناسی
بابک نجفی ها؛ ولادیمیر بونیاگریان
چکیده
دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان، در دورههای مختلف شاهد نوسانات زیادی بوده است. منطقه مورد مطالعه در استان مازندران در جنوب شرقی دریاچه خزر است. این تحقیق در محدوده نواحی ساحلی خلیج گرگان، زبانه ماسهای میانکاله با هدف بررسی نوسانات سطح آب دریایی خزر بر سواحل این منطقه انجام گرفته است. تحقیق حاضر به وسیله ترکیبی از ...
بیشتر
دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان، در دورههای مختلف شاهد نوسانات زیادی بوده است. منطقه مورد مطالعه در استان مازندران در جنوب شرقی دریاچه خزر است. این تحقیق در محدوده نواحی ساحلی خلیج گرگان، زبانه ماسهای میانکاله با هدف بررسی نوسانات سطح آب دریایی خزر بر سواحل این منطقه انجام گرفته است. تحقیق حاضر به وسیله ترکیبی از بررسی های میدانی و مطالعه عکس های هوایی و تصاویر ماهوارهای در طی بازه زمانی 40 انجام گرفته است. این مطالعه تأثیر تغییرات سطح آب دریا در سواحل جنوب شرقی (خلیج گرگان و زبانه ماسهای میانکاله) را مورد بررسی قرار داده است. تأثیر پیشروی و پسروی دریا از 1975 تا 2014، مساحت خلیج گرگان، زبانه ماسهای میانکاله، احداث دیوارهای محافظتی، موج شکن، سیل گرفتگی زمینه‌ای کشاورزی، جادهها و تغییرات کاربری زمین مورد بحث قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که بالا آمدن سطح آب باعث از بین رفتن محدوده ساحلی این منطقه شده است. فعالیت انسان در جهت استفاده از زمینه‌ای سواحل بهطور ناخواسته منجر به تغییر شکل و تخریب آن شده است.
آب شناسی
سمیه اسمعیلی؛ اصغر اصغری مقدم؛ رحیم برزگر؛ نعیمه کاظمیان
چکیده
دشت قره‌ضیاءالدین در شمال‌غرب ایران در استان آذربایجان‌غربی واقع شده است. هدف این مطالعه بررسی عوامل و فرایندهای موثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی دشت قره‌ضیاءالدین می‌باشد. برای این منظور 20 نمونه از آب زیرزمینی با توزیع مناسب در آبان ماه سال 1395 جمع‌آوری شد و غلظت یون‌های اصلی و نیترات و سیلیس آنها در آزمایشگاه اندازه‌گیری ...
بیشتر
دشت قره‌ضیاءالدین در شمال‌غرب ایران در استان آذربایجان‌غربی واقع شده است. هدف این مطالعه بررسی عوامل و فرایندهای موثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی دشت قره‌ضیاءالدین می‌باشد. برای این منظور 20 نمونه از آب زیرزمینی با توزیع مناسب در آبان ماه سال 1395 جمع‌آوری شد و غلظت یون‌های اصلی و نیترات و سیلیس آنها در آزمایشگاه اندازه‌گیری گردید. همچنین مقادیر اسیدیته و هدایت الکتریکی نمونه‌ها در صحرا اندازه‌گیری شدند. در این مطالعه از نمودارهای ترکیبی و هیدروشیمیایی مختلف، شاخص کلروآلکالین، شاخص اشباعیت و مدلسازی معکوس به منظور دستیابی به هدف مورد اشاره استفاده گردید. نتایج حاصل از نمودارهای ترکیبی نشان می‌دهد که نفوذ آب شور برگشتی از کشاورزی، تعویض کاتیونی، هوازدگی و انحلال سنگ‌ها و کانی‌ها به ویژه کربنات-ها، سیلیکات‌ها، ژیپس و هالیت و فرایند تبخیر از عوامل موثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی منطقه میباشند. شاخص‌های کلروآلکالین محاسبه شده بیان می‌کنندکه در تمام نمونه‌های آب این شاخص‌ها منفی میباشند که نشانگر وقوع تعویض یونی معکوس است. نمونه‌های آب نسبت به کانی‌های کربناته وکوارتز حالت فوق‌اشباع دارند در حالی که نسبت به کانی‌های سولفاته و هالیت تحت‌اشباع هستند. نتایج مدل‌سازی‌های ژئوشیمیایی معکوس وقوع فرایندهای هوازدگی و انحلال کانی‌های کربناته، سولفاته و هالیت و تعویض یونی را در بخش-های مختلف آبخوان تائید می‌کنند.
آب شناسی
امیر شمشکی؛ غلامحسین کرمی
چکیده
تراز آب دریاچه ارومیه از حدود بیست سال پیش، با افت شدیدی رو به رو شده است. به همراه تغییرات کمی، کیفیت آب دریاچه نیز تغییرات زیادی یافته است. در این نوشتار تلاش شده است تا با شناخت رابطه میان کیفیت و کمیت آب، شناخت بیشتری از روند تغییرات کمی دریاچه در گذشته زمینشناسی آن به دست آید تا بر این اساس، عوامل مؤثر و نقش آنها در خشک شدن دریاچه ...
بیشتر
تراز آب دریاچه ارومیه از حدود بیست سال پیش، با افت شدیدی رو به رو شده است. به همراه تغییرات کمی، کیفیت آب دریاچه نیز تغییرات زیادی یافته است. در این نوشتار تلاش شده است تا با شناخت رابطه میان کیفیت و کمیت آب، شناخت بیشتری از روند تغییرات کمی دریاچه در گذشته زمینشناسی آن به دست آید تا بر این اساس، عوامل مؤثر و نقش آنها در خشک شدن دریاچه با دقت بیشتری شناسایی شود. پیرو این شناخت می‌توان برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب‌تری در راستای احیا این دریاچه ارائه و یا با اطمینان بیشتری طرح‌های پیشنهادی را ارزیابی کرد. بر پایه نتایج این پژوهش، در تراز بیش از 1286 متر، آب دریاچه از حالت شور خارج می‌شود و در رده آب‌های لب شور تا شیرین قرار می‌گیرد. بنابراین، در پلیوستوسن پایانی که تراز آب دریاچه از 1297 متر بیشتر بوده است، به نظر می‌رسد که آب دریاچه شیرین بوده باشد. در تراز پایین‌تر از 1273 متر، دریاچه به پلایا تبدیل می‌شود. در حال حاضر که تراز آب دریاچه ارومیه حدود 1270 متر است، محیطی پلایایی بر آن حاکم است. در این محیط، افزایش بارندگی‌ها و جریان‌های ورودی با افزایش سریع حجم مخزن و در برابر آن، کاهش یا قطع بارندگی‌ها و جریان‌های ورودی و افزایش دما و تبخیر، با کاهش سریع حجم مخزن همراه خواهد بود. این بررسی نشان می‌دهد که برای احیای دریاچه ارومیه لازم است که بیش از 5/9 میلیارد متر مکعب آب به آن وارد شود.
