زمین ساخت
محمد حسین تحریری؛ حمید صفاری
چکیده
سامانه گسلی درونه با بیش از 700 کیلومتر طول، پس از گسل اصلی زاگرس، به عنوان بزرگ‌ترین گسل ایران شناخته می‌شود. در این پژوهش، این سامانه گسلی به 3 بخش اصلی تقسیم شده است زیرا سازوکار بخشهای مختلف آن متفاوت است. بخش باختری دارای سازوکار امتدادلغز چپ‌بر با مؤلفه معکوس، بخش میانی امتدادلغز چپ‌بر و بخش خاوری با سازوکار معکوس گزارش شده ...
بیشتر
سامانه گسلی درونه با بیش از 700 کیلومتر طول، پس از گسل اصلی زاگرس، به عنوان بزرگ‌ترین گسل ایران شناخته می‌شود. در این پژوهش، این سامانه گسلی به 3 بخش اصلی تقسیم شده است زیرا سازوکار بخشهای مختلف آن متفاوت است. بخش باختری دارای سازوکار امتدادلغز چپ‌بر با مؤلفه معکوس، بخش میانی امتدادلغز چپ‌بر و بخش خاوری با سازوکار معکوس گزارش شده است. در پژوهش حاضر، پارامترهای لرزه‌خیزی و تغییرات زمانی و مکانی آنها در امتداد این سامانه گسلی با استفاده از داده‌های لرزه‌ای جمعآوری شده از سال 1980 تا 2023 میلادی و بر اساس روش بیشینه تمایل مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. در این راستا تغییرات زمانی پارامتر b دو افت قابل توجه را نشان می‌دهد که نشانگر دو زلزله نسبتا قوی تربت حیدریه در سال 2010 و زلزله فریمان در سال 2017 می‌باشد. بهرغم این که هنوز جامعه علمی قادر به پیش بینی دقیق زمین‌لرزه نشده است، اما با توجه به روش مورد مطالعه و با پایش وتحلیل مستمر پارامترهای مختلف زمین‌لرزه به ویژه پارامتر b، پیشیابی وقوع زمین‌لرزه‌های محتمل دور از انتظار نیست.
زمین ساخت
بابک سامانی
چکیده
در این پژوهش، با استفاده از نودول‌های چرتی موجود در واحدهای آهکی سازند سروک در تاقدیس پیون به بررسی کمی مقادیر کرنش در بخشهای مختلف این تاقدیس پرداخته شده است. در راستای یک پیمایش عمود بر محور، تاقدیس به 7 محدوده متفاوت تقسیم گردید. در هر محدوده حداقل 40 نودول چرتی مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعات کرنش نشان دهنده ...
بیشتر
در این پژوهش، با استفاده از نودول‌های چرتی موجود در واحدهای آهکی سازند سروک در تاقدیس پیون به بررسی کمی مقادیر کرنش در بخشهای مختلف این تاقدیس پرداخته شده است. در راستای یک پیمایش عمود بر محور، تاقدیس به 7 محدوده متفاوت تقسیم گردید. در هر محدوده حداقل 40 نودول چرتی مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعات کرنش نشان دهنده افزایش مقادیر کمی کرنش از یالهای چین (Rs=1.7) به لولای چین (Rs=2.9) می‌باشد. تحلیل مقادیر عدد جنبش شناحتی تاوایی نشان‌دهنده دامنه تغییرات پارامتر تاوایی بین 0.91>l 0.68<Wk و عملکرد مؤلفههای کرنش برش محض و برش ساده و رخداد پدیده تفکیک کرنش در تاقدیس پیون است. مقادیر عدد جنبش شناختی تاوایی گویای افزایش مؤلفههای کرنش برش محض در بخشهای لولای چین و غلبه مؤلفههای کرنش برش ساده در یالهای تاقدیس پیون می‌باشد. بررسی نتایج حاصل از تحلیلهای کرنش گویای رخداد کوتاه شدگی پیکری بین 47 تا 50 درصد در تاقدیس پیون می‌باشد.
زمین ساخت
محمدامیر علیمی
چکیده
این مقاله نتایج یک مطالعه میدانی را با هدف توصیف و تفسیر منشأ شبکه رگه‌ای در جنوب بیرجند ارائه می‌دهد. در مجاورت افیولیت بیرجند در خاور ایران، رخساره فلیشی پالئوسن – ائوسن در ناحیه پیش‌بوم بیرجند و همزمان با کوهزایی آلپی (لارامید) نهشته شده است. واحد ماسه‌سنگی این رخساره در برگیرنده دو دسته رگه کوارتزیتی راست‌گوشه است. دسته ...
بیشتر
این مقاله نتایج یک مطالعه میدانی را با هدف توصیف و تفسیر منشأ شبکه رگه‌ای در جنوب بیرجند ارائه می‌دهد. در مجاورت افیولیت بیرجند در خاور ایران، رخساره فلیشی پالئوسن – ائوسن در ناحیه پیش‌بوم بیرجند و همزمان با کوهزایی آلپی (لارامید) نهشته شده است. واحد ماسه‌سنگی این رخساره در برگیرنده دو دسته رگه کوارتزیتی راست‌گوشه است. دسته رگه 1 با امتداد N310-340، به موازات پیشانی کوهستان باقران و دسته رگه 2 (N215-240) عمود بر آن تشکیل شده است. بازسازی تنش دیرین در پالئوسن-ائوسن، جهت فشارش ناحیه‌ای را N240 نشان می‌دهد که عمود بر پیشانی کوهستان باقران است. از لحاظ ساختاری، برای ایجاد رگههای راست‌گوشه میبایست σ1 عمود بر لایهبندی و σ1 و σ1 افقی باشند. این وضعیت در ائوسن میانی – الیگوسن ایجاد شده است. کششهای پس از برخوردی این دوره باعث کاهش فشار ناحیه‌ای در منطقه گردید. در نتیجه تنش اصلی بیشینه (σ1) به وضعیت قائم تغییر یافت و تنش میانی (σ2) موازی فشار کوهزایی قرار گرفت. در این شرایط بازشدگیهای کششی (حالت I) راست‌گوشه در نتیجه وارونگی محلی تنش و فشار سیال در رخساره فلیشی تشکیل شدند و در فازهای بعدی دگرشکلی، دسته رگه 1 در راستای دسته رگه 2 متحمل برش چپ‌بر شدند.
زمین ساخت
خاتون پیردادی؛ مریم آق اتابای؛ عطیه اسحاقی
چکیده
زمین‌لرزه 1396 ازگله با بزرگای گشتاوری 7/3، که در شمال‌باختر کمربند زاگرس روی داد، با تعداد زیادی پس‌لرزه دنبال شده است. هیستوگرام نرخ ماهانه پس‌لرزه‌ها نشان می‌دهد که به‌جز چند ماه ابتدایی، توالی پس‌لرزه‌ای این زمین‌لرزه از قانون اُمُری پیروی نکرده است. از این رو، برای بررسی الگوی زمانی این توالی لازم است از روش‌های پیچیده‌تری ...
بیشتر
زمین‌لرزه 1396 ازگله با بزرگای گشتاوری 7/3، که در شمال‌باختر کمربند زاگرس روی داد، با تعداد زیادی پس‌لرزه دنبال شده است. هیستوگرام نرخ ماهانه پس‌لرزه‌ها نشان می‌دهد که به‌جز چند ماه ابتدایی، توالی پس‌لرزه‌ای این زمین‌لرزه از قانون اُمُری پیروی نکرده است. از این رو، برای بررسی الگوی زمانی این توالی لازم است از روش‌های پیچیده‌تری استفاده شود. در این پژوهش، از روش چندفرکتالی زمانی استفاده شد. نتایج به‌دست آمده نشان دادند که الگوی توزیع زمانی پس‌لرزه‌ها بدون توجه به بزرگای کمینه، دارای دو محدوده مقیاس‌بندی کوتاه و بلندتر است. به نظر می‌رسد که محدوده کوتاه به الگوی توزیع پس‌لرزه‌ها درون خوشه‌های کوچک‌تر، و محدوده بلندتر به الگوی توزیع خوشه‌ها در کل توالی پس‌لرزه‌ای مرتبط باشد. این نتایج حاصل از تحلیل طیف‌های چندفرکتالی، نشان می‌دهد که الگوی توزیع زمانی پس‌لرزه‌ها در محدوده بلندتر ناهمگن‌تر از محدوده کوتاه است. از سوی دیگر، با حذف پس‌لرزه‌های کوچک‌تر میزان ناهمگنی چندفرکتالی الگوی توزیع زمانی پس‌لرزه‌ها افزایش پیدا می‌کند. بنابراین، رویداد پس‌لرزه‌های بزرگ‌تر متعدد با بزرگای بیش از 5 باعث افزایش میزان ناهمگنی الگوی زمانی توالی پس‌لرزه‌ای شده است. همچنین، نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که میزان ناهمگنی الگوی توزیع زمانی رویداد پس‌لرزه‌ها به الگوی توزیع مکانی پس‌لرزه‌ها مرتبط است.
زمین ساخت
فرشته جعفری‌حاجتی؛ مریم آق اتابای؛ مجید نعمتی؛ علی بیگلری فدافن
چکیده
در این پژوهش برای درک وضعیت زمین‌ساختی کنونی دشت گرگان در خاور حوضه کاسپین جنوبی، تنش زمین‌ساختی این منطقه و مجاور آن با استفاده از وارون‌سازی داده‌های سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌ها برآورد شد. برای این منظور، افزون بر تحلیل سازوکارهای کانونی حل شده توسط منابع مختلف، برای تعدادی از زمین‌لرزه‌های دارای اطلاعات مناسب و کافی، سازوکار ...
بیشتر
در این پژوهش برای درک وضعیت زمین‌ساختی کنونی دشت گرگان در خاور حوضه کاسپین جنوبی، تنش زمین‌ساختی این منطقه و مجاور آن با استفاده از وارون‌سازی داده‌های سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌ها برآورد شد. برای این منظور، افزون بر تحلیل سازوکارهای کانونی حل شده توسط منابع مختلف، برای تعدادی از زمین‌لرزه‌های دارای اطلاعات مناسب و کافی، سازوکار کانونی تعیین شد. نتایج حاکی از حضور سازوکارهای کانونی متنوع شامل رانده، عادی و راستالغز و به تبع آن، جهتیافتگیهای متنوع محورهای جنبش‌شناختی فشارشی و کششی است که می‌تواند نشان از پیچیده بودن منطقه باشد. با تحلیل وارون‌سازی زمین‌لرزه‌های بزرگ‌تر و مساوی 4 در دشت گرگان، محدوده رخنمون یافته کپه‌داغ در خاور دشت و کل منطقه خاور کاسپین جنوبی یک رژیم فشاری با روند NNW-SSE به‌دست آمد. اما با تحلیل همه زمین‌لرزه‌های دشت گرگان با بزرگای کمتر از 4 به همراه زمین‌لرزه‌های بزرگ‌تر از آن، یک رژیم راستالغز به‌دست آمد که در آن روند محور جنبش‌شناختی NE-SW ،P و محور NW-SE ،T محاسبه شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد یک رژیم محلی راستالغز افزون بر رژیم ناحیه‌ای فشاری در منطقه وجود دارد.
زمین ساخت
محمدرضا قاسمی؛ علی آقانباتی؛ عبدالله سعیدی
چکیده
مقایسه رویدادهای کوهزایی و خشکی زایی ایران با رویدادهایی که در بخش های گوناگون دنیا و در محیط های زمین ساختی متفاوت شناسایی شده اند، سبب نوعی سردرگمی در ادبیات زمین شناسی ایران شده است. ما پس از مرور کوتاه ماهیت فرایندهای کوهزایی شناخته شده در دنیا و بررسی مسئله های در پیوند با مقایسه های یادشده در بالا، تلاش کردهایم ...
بیشتر
مقایسه رویدادهای کوهزایی و خشکی زایی ایران با رویدادهایی که در بخش های گوناگون دنیا و در محیط های زمین ساختی متفاوت شناسایی شده اند، سبب نوعی سردرگمی در ادبیات زمین شناسی ایران شده است. ما پس از مرور کوتاه ماهیت فرایندهای کوهزایی شناخته شده در دنیا و بررسی مسئله های در پیوند با مقایسه های یادشده در بالا، تلاش کردهایم با توجه به تاریخچه زمین ساختی بخش های گوناگون ایران، به صورت سامانه ای به توصیف و نام گذاری رویدادهای مهم کوهزایی و خشکی زایی کشور بپردازیم. بیشتر رویدادهای کوهزایی پرکامبرین ایران به علت ناشناس بودن سن و جایگاه زمین ساختی واحدهای سنگی نسبت داده شده به پرکامبرین، با ابهام همراه هستند. پالیوزوییک ایران بیشتر با رویدادهای خشکی زایی همراه بوده است و تنها نشانه رویداد کوهزایی واقعی به کربنیفر پسین در شمال ایران باز می گردد. رویدادهای مهم کوهزایی مزوزوییک و سنوزوییک چهره امروزی زمین ساختی ایران را رقم زده اند. زمین‌درز تتیس کهن در شمال و مرکز ایران در کوهزاد گرگانی، شکل گیری لبه فعال ایران مرکزی (سنندج-سیرجان) در کوهزاد اکباتانی، فرارانش افیولیت های ایران مرکزی و زاگرس در رویدادهای کرتاسه پسین و برخورد صفحه ایران با کُنده هلمند در کوهزایی سیستانی روی دادند. شکل گیری کوهزادهای زاگرس و البرز به ترتیب از الیگوسن و میوسن آغاز شد و دگرریختی ناشی از کوتاه شدگی آنها تا به امروز ادامه دارد.
زمین ساخت
رضا علی پور؛ علی جهانگیری؛ زهرا قاسمی
چکیده
تاقدیس قلاجه با طول حدود 60 کیلومتر و راستای شمال باختری- جنوب خاوری در شمال پهنه ساختاری لرستان و باختر کمربند چین خورده- رانده زاگرس واقع شده است. هندسه و ساختارهای چین خورده در این پهنه توسط گسل‌های راندگی و سطوح جدایشی کنترل می‌شود. در این پژوهش برای تحلیل هندسی تاقدیس قلاجه با استفاده از اطلاعات چاه‌ها و رسم سه نیمرخ ساختاری ...
بیشتر
تاقدیس قلاجه با طول حدود 60 کیلومتر و راستای شمال باختری- جنوب خاوری در شمال پهنه ساختاری لرستان و باختر کمربند چین خورده- رانده زاگرس واقع شده است. هندسه و ساختارهای چین خورده در این پهنه توسط گسل‌های راندگی و سطوح جدایشی کنترل می‌شود. در این پژوهش برای تحلیل هندسی تاقدیس قلاجه با استفاده از اطلاعات چاه‌ها و رسم سه نیمرخ ساختاری عمود بر محور تاقدیس، محاسبه پارامترهای هندسی، به بررسی هندسه و تحلیل سبک دگرریختی تاقدیس و نقش سطوح جدایشی بر سبک چین‌خوردگی آن پرداخته شده است. ساختار این تاقدیس تحت‌تأثیر دو سطح جدایش بالایی (سازند پابده) و میانی (سازند گرو) قرار گرفته است. سطوح جدایشی و راندگی های ژرفایی و سطحی در یال جنوب باختری تأثیر زیادی بر هندسه چین خوردگی ایجاد کرده اند که باعث ستبر شدن سطح جدایش میانی و برگشته شدن یال جنوبی در بخش جنوب باختری تاقدیس شده اند. در بخش های مرکزی و شمال باختری تاقدیس برگشتگی کمتر شده و لایه ها به حالت عادی تبدیل شده اند که این تغییر شیب لایه بندی با شکستگی های زیادی همراه است. تجزیه و تحلیل مشخصه های هندسی تاقدیس قلاجه نشان می‌دهدکه این تاقدیس یک چین نامتقارن و استوانه ای و از نظر فشردگی باز و از نظر کندی چین در رده نیمه زاویه‌دار قرار دارد.
زمین ساخت
مجتبی ارشادی نیا؛ فرزین قائمی؛ مسعود همام
چکیده
هم‌تافت فریمان که در شمال خاور ایران و جنوب خاور مشهد جای گرفته است، در بردارنده سنگ‌های گوناگونی از پرمین تا عهد حاضر است که دچار چندین مرحله دگرریختی شده‌اند. در این نوشتار هندسه ساختاری گسلها و چین‌های منطقه، تحلیل و بر مبنای آن مراحل دگرریختی هم‌تافت فریمان شناسایی شده که نشانگر تکامل آن در طی 3 مرحله دگرریختی است. در اولین ...
بیشتر
هم‌تافت فریمان که در شمال خاور ایران و جنوب خاور مشهد جای گرفته است، در بردارنده سنگ‌های گوناگونی از پرمین تا عهد حاضر است که دچار چندین مرحله دگرریختی شده‌اند. در این نوشتار هندسه ساختاری گسلها و چین‌های منطقه، تحلیل و بر مبنای آن مراحل دگرریختی هم‌تافت فریمان شناسایی شده که نشانگر تکامل آن در طی 3 مرحله دگرریختی است. در اولین مرحله دگرریختی نیروهای زمین‌ساختی همراه با مرحله حرارتی سبب دگرگون شدن رسوبات و تشکیل برگوارگی و چین‌های نسل اول در منطقه شده‌اند. همچنین راندگیهای نسل اول در طی این مرحله تشکیل و باعث رانده شدن بقایای پالئوتتیس شده‌اند. مرحله دوم دگرریختی سبب تشکیل نسل دوم راندگیها و چینخوردگیها در منطقه شده است. تحلیل جنبشی راندگیهای نسل دوم بیانگر دو فاز حرکتی معکوس با مؤلفه راستالغز چپ‌گرد و امتدادلغز راستگرد با مؤلفه شیبی معکوس است. حرکات معکوس چپ‌گرد آن که موجب تشکیل تودههای نابرجا آهکی به سن پرمین شده مرتبط با مرحله دوم دگرریختی و حرکات امتدادلغز راستگرد آن که سبب قطع و جابه‌جایی ساختارهای پیشین شده و تمامی واحدهای سنگی منطقه را تحت‌تأثیر قرار داده، جوانتر از تریاس پسین بوده و مرتبط با مرحله سوم دگرریختی تحلیل شده است.
زمین ساخت
محمدرضا شیخ الاسلامی
چکیده
مجموعه دگرگونی باجگان در پایانۀ جنوب خاوری پهنه سنندج- سیرجان و در شمال مکران واقع شده است. سنگ های دگرگون این مجموعه خاستگاه آذرین و رسوبی دارند و با همبری گسله در کنار مجموعه های افیولیتی و آمیزه های رنگین قرار گرفته اند. ویژگی های سنگ‌شناسی این مجموعه به‌گونه ای است که می توان آنها را در قالب چهار واحد اصلی طبقه بندی ...
بیشتر
مجموعه دگرگونی باجگان در پایانۀ جنوب خاوری پهنه سنندج- سیرجان و در شمال مکران واقع شده است. سنگ های دگرگون این مجموعه خاستگاه آذرین و رسوبی دارند و با همبری گسله در کنار مجموعه های افیولیتی و آمیزه های رنگین قرار گرفته اند. ویژگی های سنگ‌شناسی این مجموعه به‌گونه ای است که می توان آنها را در قالب چهار واحد اصلی طبقه بندی کرد. این واحدها توسط رسوبات پلیوسن و کواترنری پوشیده شده اند. بررسی ساختاری در این مجموعه نشان دهنده سه مرحله دگرریختی همزمان با دگرگونی در شرایط شکل‌پذیر است. ساختارهای اصلی در این ناحیه چین خوردگی ها، برگوارگی ها و خطوارگی های متعددی هستند که هر کدام طی مرحله مشخصی از دگرریختی بهوجود آمده و بر روی یکدیگر فرانهاده شده اند. عناصر ساختاری شناخته شده در این مجموعه به ترتیب در زمان فرورانش، فرارانش افیولیت ها و پدیدارشدگی بهوجود آمده اند.
زمین ساخت
محمد رضا مزینانی؛ علی یساقی؛ رضا نوزعیم
چکیده
سامانه گسلی فغان، با طولی بالغ بر 180 کیلومتر، متشکل از پهنه‌ای از گسلها و با راستای تقریباً خاوری- باختری در مرز شمالی بلوک لوت و جنوب گسل دورونه قرار دارد. اثر عملکرد این سامانه گسلی ضمن برونزد واحدهای سنگی پالئوزوییک و مزوزوییک، موجب قطع و جابه‌جایی واحدهای کنگلومرایی- ماسه‌سنگی نئوژن و آبرفت‌های کواترنری نیز شده است. با توجه ...
بیشتر
سامانه گسلی فغان، با طولی بالغ بر 180 کیلومتر، متشکل از پهنه‌ای از گسلها و با راستای تقریباً خاوری- باختری در مرز شمالی بلوک لوت و جنوب گسل دورونه قرار دارد. اثر عملکرد این سامانه گسلی ضمن برونزد واحدهای سنگی پالئوزوییک و مزوزوییک، موجب قطع و جابه‌جایی واحدهای کنگلومرایی- ماسه‌سنگی نئوژن و آبرفت‌های کواترنری نیز شده است. با توجه به جایگاه زمین‌ساختی سامانه گسلی فغان، تحلیل دقیق سازوکار و موقعیت محورهای تنش برآورد شده عامل گسل‌خوردگی آن داده‌های مناسب بر جنبش‌شناختی سنوزوییک پسین بلوک لوت را ارائه می‌نماید. نتایج به‌دست آمده از چنین تحلیلی در این مطالعه نشان می‌دهد که این سامانه از پهنه‌ای از گسل‌های اصلی با سازوکار غالب راستالغز راست‌بر با روند خاوری- باختری و گسله‌های کوچک‌تر چپ‌بر، راست‌بر و شیب لغز به‌صورت گسل‌های ریدل تشکیل شده است. بر همین اساس سامانه گسلی فغان و به عنوان یکی از پهنه‌های گسلی بنیادین در شمال بلوک لوت در بازه زمانی سنوزوییک پسین همانند پهنه گسلی کوه سرهنگی، موجب تقسیم‌شدگی دگرریختی بلوک لوت شده است. در نتیجه سامانه راستالغز راست‌بر گسل فغان ضمن جدا کردن ریزبلوک‌های بردسکن- کاشمر و گناباد از یکدیگر، موجب انتقال دگرریختی مابین بلوک اصلی لوت و ریزبلوک‌های حاشیه‌ای شمالی آن به‌صورت فرار درون ورقی شده است.
زمین ساخت
عزیزالله تاج ور؛ محمد مهدی خطیب؛ محمدحسین زرین کوب
چکیده
آمیزه افیولیتی شمال مکران در جنوب خاوری ایران و در بخش شمالی منشور برافزایشی مکران قرار دارد. در این پژوهش، عناصر ساختاری مکران شمالی مورد مطالعه قرار گرفته و الگوی دگرشکلی حاکم بر آمیزه افیولیتی شمال مکران تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، حداقل دو مرحله دگرشکلی در واحدهای سنگی آمیزه افیولیتی شمال مکران ثبت شده است. ...
بیشتر
آمیزه افیولیتی شمال مکران در جنوب خاوری ایران و در بخش شمالی منشور برافزایشی مکران قرار دارد. در این پژوهش، عناصر ساختاری مکران شمالی مورد مطالعه قرار گرفته و الگوی دگرشکلی حاکم بر آمیزه افیولیتی شمال مکران تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، حداقل دو مرحله دگرشکلی در واحدهای سنگی آمیزه افیولیتی شمال مکران ثبت شده است. مرحله نخست که با توسعه ساختارهای کششی همراه بوده است، منجر به جایگیری دایک‌های ورقه‌ای در توالی پوسته‌ای سنگ‌کره‌ی اقیانوسی شده است. بازگرداندن هندسه این دایک‌ها به مراحل قبل از دگرشکلی، نمایانگر کشش در راستای SSW-NNE بوده و شرایط حاکم بر محیط اولیه‌ی شکل‌گیری آمیزه افیولیتی شمال مکران را نشان می‌دهد. مرحله دوم که در نتیجه‌ی همگرایی در منطقه و تحت تاثیر رژیم فشارشی یا ترافشارشی شکل گرفته، با توسعه انواع گسل‌های راندگی و امتدادلغز، رانده شدن واحدهای سنگی بر روی یکدیگر و تکرار آنها به همراه چین‌خوردگی واحدهای رسوبی آشکار شده است. گسل‌های راندگی با روند WNW-ESE و شیب بین 20 تا 40 درجه به سمت NNE، مهمترین تاثیر را در سیمای فعلی آمیزه افیولیتی شمال مکران داشته و نمایانگر شرایط حاکم در زمان بسته شدن حوضه‌ی اقیانوسی و جایگیری سنگ‌کره‌ی اقیانوسی هستند.
زمین ساخت
اسماعیل فرحزادی؛ احمد علوی؛ محمد رضا قاسمی؛ شهرام شرکتی
چکیده
چکیدهشناخت تاریخچه برخاستگی و چین‌خوردگی در یک ناحیه،کمک شایانی به درک تاریخچه زایش، مهاجرت و به تله‌افتادگی هیدروکربن و کاهش ریسک حفاری اکتشافی در آن منطقه دارد. مدل‌سازی‌گرمایی در امتداد برش‌ساختاری، به درک این تاریخچه و برنامه‌ریز‌‌‌ی‌های بعدی جهت اکتشاف منابع جدید،کمک فراوانی خواهد نمود. در این مقاله بااستفاده از‌خطوط ...
بیشتر
چکیدهشناخت تاریخچه برخاستگی و چین‌خوردگی در یک ناحیه،کمک شایانی به درک تاریخچه زایش، مهاجرت و به تله‌افتادگی هیدروکربن و کاهش ریسک حفاری اکتشافی در آن منطقه دارد. مدل‌سازی‌گرمایی در امتداد برش‌ساختاری، به درک این تاریخچه و برنامه‌ریز‌‌‌ی‌های بعدی جهت اکتشاف منابع جدید،کمک فراوانی خواهد نمود. در این مقاله بااستفاده از‌خطوط لرزه‌ای بازتابی سه‌بعدی و نقشه‌های‌زمین‌شناسی، یک برش ناحیه‌ای‌‌ترازمند ترسیم و به صورت چند مرحلهای بازسازی شد و با استفاده از آن و مدل‌گرمایی تولید شده با کمک داده‌های انعکاس ویترینایت وآپاتیت فیشن‌ترک، تاریخچه فرایش و فرسایش ناحیه‌ای بررسی گردید. نتایج این پژوهش نشان می‌دهدکه نهشته‌های پالئوزوئیک برخلاف سری هرمز، از زاگرس‌بلند‌تا دشت‌آبادان ضخامت نزدیک به هم دارند‌که نشان‌دهنده این واقعیت است که در زمان پالئوزوئیک رخدادهای زمین‌ساختی–رسوبی درسراسر‌ناحیه یکسان بوده است.داده‌های آپاتیت فیشن‌ترک زمان سرد‌شدگی سنگ‌ها را دربازه زمانی الیگوسن‌پایانی تا میوسن‌میانی و بین14تا 24میلیون سال نشان می‌دهد. براساس نمودارهای تدفین، فرایش پی‌سنگ از زاگرس‌بلند به سمت دشت‌آبادان روندی‌کاهشی دارد‌که حاکی از‌آن است‌که پی‌سنگ در‌بخش شمالی برش‌ساختاری، زودتر‌از بخش‌جنوبی در‌‌دگرشکلی درگیر‌شده است و این درگیری بر تشکیل ساختارها، تغییر‌رخساره‌های رسوبی و الگوی فرسایش ناحیه‌ای موثر بوده است.
زمین ساخت
محمد امیر علیمی
چکیده
پهنه برشی بهلگرد در حاشیه شمالی کوهستان باقران، توسط گسل‌های جنوب بیرجند و بهلگرد فلیش‌های ائوسن را از توالی افیولیتی کرتاسه و رسوبات کواترنری جدا می‌کند. در ارزیابی دگرشکلی این پهنه، از آرایه‌های رگه‌ای سیگموییدال به‌عنوان نشانگرهای واتنش استفاده شده است. بر پایه هندسه این آرایه‌ها، معادلات ریاضی و نمودارهای R-θ' فراسنج‌های ...
بیشتر
پهنه برشی بهلگرد در حاشیه شمالی کوهستان باقران، توسط گسل‌های جنوب بیرجند و بهلگرد فلیش‌های ائوسن را از توالی افیولیتی کرتاسه و رسوبات کواترنری جدا می‌کند. در ارزیابی دگرشکلی این پهنه، از آرایه‌های رگه‌ای سیگموییدال به‌عنوان نشانگرهای واتنش استفاده شده است. بر پایه هندسه این آرایه‌ها، معادلات ریاضی و نمودارهای R-θ' فراسنج‌های واتنش برآورد شدند. میانگین مقادیر واتنش برشی (γ)، تغییرحجم (∆) و همگرایی در عرض پهنه (K) به‌ترتیب 45/0، 26/0- و 85/0 می‌باشند. ترسیم بیضی‌های واتنش در نمودار لگاریتمی Flinn در محدوده پهن‌شدگی قرار گرفتهاند که گویای عملکرد همزمان برش ساده و تراکم در منطقه است و کاهش حجم تا 30% را نشان می‌دهند. همچنین در پهنه برشی بهلگرد مقدار °45>'θ و کلیواژها در جهت عمود بر بازشدگی رگه‌ها ایجاد شده‌اند که با ویژگی‌های الگوی برش ساده تراکمی مطابقت دارند. فراسنج‌های واتنش افقی در الگوی ترافشارشی مقادیر مشابهی با الگوی برش ساده تراکمی دارند. برپایه فراسنج همگرایی محاسبه شده (39/0)، پهنه برشی بهلگرد در رده پهنه‌های با درجه همگرایی کم قرار می‌گیرد که مقدارکوتاه‌شدگی در آن 21% برآورد می‌شود. روند محور ISA1 در الگوی ترافشارشی N138 است که هم‌راستا با جهتگیری محور چین بوشاد می‌باشد همچنین این الگو در تحلیل ساختارهای کوچک مقیاس در منطقه الگویی موفق است.
زمین ساخت
بابک سامانی؛ سجاد زارعی؛ عاطفه قنبری
چکیده
روش الگوریتم پنجره مجزا به عنوان یک روش مؤثر در استخراج دمای سطح زمین محسوب می‌شود. نتایج الگوی حرارتی نشان می‌دهد که در حالت کلی دمای سطحی گنبد نمکی گچ در مقایسه با گنبد نمکی سیاه طاق از درجه حرارت بیشتری برخوردار است. از لحاظ ساختاری بالاتر بودن دمای گنبد نمکی گچ را می‌توان احتمالا در ارتباط با ریشه‌دار بودن این گنبد نمکی و ارتباط ...
بیشتر
روش الگوریتم پنجره مجزا به عنوان یک روش مؤثر در استخراج دمای سطح زمین محسوب می‌شود. نتایج الگوی حرارتی نشان می‌دهد که در حالت کلی دمای سطحی گنبد نمکی گچ در مقایسه با گنبد نمکی سیاه طاق از درجه حرارت بیشتری برخوردار است. از لحاظ ساختاری بالاتر بودن دمای گنبد نمکی گچ را می‌توان احتمالا در ارتباط با ریشه‌دار بودن این گنبد نمکی و ارتباط آن با ستون نمکی پی‌سنگی دانست. در حالی که دمای پایین‌تر گنبد نمکی سیاه طاق می‌تواند ناشی از عدم ارتباط گنبد نمکی با منبع نمکی سری هرمز باشد. نقشههای آنومالی حرارتی نشان‌دهنده الگوهای حرارتی متفاوت در این گنبدهای نمکی می‌باشد. الگوی مکانی آنومالی حرارتی در گنبد نمکی سیاه طاق نشان دهنده یک روند خطی در بخش شرقی آن می باشد. این الگوی حرارتی خطی در گنبد نمکی سیاه طاق را می توان در ارتباط با تابش صبحگاهی خورشید به دامنة شرقی این نمکشار دانست. با توجه به نقشة LST حاصله، بیشترین دما در گنبد نمکی گچ ۴۱.۸۷ درجة سانتیگراد و در گنبد نمکی سیاه طاق ۳۶.۷ درجة سانتی گراد می‌باشد.
زمین ساخت
ابراهیم غلامی؛ اصغر احمدی؛ محمدمهدی خطیب؛ سعید معدنی پور
چکیده
رشته‌کوه بزقوش با روند تقریبی خاوری- باختری و رشته‌کوه چهل‌نور با روند تقریبی شمالی- جنوبی در شمال باختر فلات ایران، با روندی متفاوت و به‌تقریب عمود نسبت به یکدیگر واقع شده‌اند. هیچ مطالعه دما - زمان‌سنجی به منظور تعیین زمان شکل‌گیری اولیه، همچنین نرخ فرآیش و فرازش این دو کوهستان صورت نگرفته است. نتایج آنالیزهای دما- زمان‌سنجی ...
بیشتر
رشته‌کوه بزقوش با روند تقریبی خاوری- باختری و رشته‌کوه چهل‌نور با روند تقریبی شمالی- جنوبی در شمال باختر فلات ایران، با روندی متفاوت و به‌تقریب عمود نسبت به یکدیگر واقع شده‌اند. هیچ مطالعه دما - زمان‌سنجی به منظور تعیین زمان شکل‌گیری اولیه، همچنین نرخ فرآیش و فرازش این دو کوهستان صورت نگرفته است. نتایج آنالیزهای دما- زمان‌سنجی درجه حرارت پایین اورانیوم-توریوم/هیلیوم در آپاتیت (AHe) به‌دست آمده در این مطالعه و تلفیق آن با داده‌های ساختاری، نشان می‌دهند سن سرد‌شدگی رشته‌کوه بزقوش (25 – 19~ میلیون سال) نسبت به سن سرد‌شدگی رشته‌کوه چهل‌نور – قافلانکوه (15 ~ میلیون سال) قدیمی‌تر است. بهنظر می‌رسد الیگوسن آغازی شروع دگرشکلی رشته‌کوه بزقوش بوده درحالیکه آغاز تغییرشکل رشته‌کوه چهل‌نور و قافلانکوه که از لحاظ ساختاری یک سیستم هستند، مربوط به میوسن میانی است. بنابراین به احتمال شروع تغییرشکل این دو روند ساختاری در نتیجه بخششدگی یک تغییرشکل منفرد نبوده است و در زمان‌های متفاوت و در نتیجه بازسازی مجدد راستاهای کوتاه‌شدگی ناحیه‌ای ایجاد شده‌اند. همچنین نتایج این بررسی نشان می‌دهند پیوستگاه رشتهکوههای چهل‌نور و بزقوش خاوری در واقع بخشی از رشته‌کوه بزقوش است.
زمین ساخت
روژان همتی؛ منوچهر قرشی؛ علی سلگی؛ عبدالله سعیدی
چکیده
منطقه مورد مطالعه در پهنه برخورد قاره ای عربی و ایران جای دارد. این پهنه شامل زاگرس مرتفع وچین خورده در سوی باختر به عنوان حاشیه غیرپویای زاگرس و یک پهنه خردشده و پهنه زمین درز شامل نهشته های بستر اقیانوس، سنگ آهک های محیط سکوی قاره حاشیه پویا و باقیمانده پوسته اقیانوسی تتیس جوان و سنگ های آذرین ناشی از فرورانش پوسته اقیانوسی و نفوذ ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در پهنه برخورد قاره ای عربی و ایران جای دارد. این پهنه شامل زاگرس مرتفع وچین خورده در سوی باختر به عنوان حاشیه غیرپویای زاگرس و یک پهنه خردشده و پهنه زمین درز شامل نهشته های بستر اقیانوس، سنگ آهک های محیط سکوی قاره حاشیه پویا و باقیمانده پوسته اقیانوسی تتیس جوان و سنگ های آذرین ناشی از فرورانش پوسته اقیانوسی و نفوذ آن ها در حاشیه پویا می باشند که به وسیله ی گسل موچی– ملاعلی کرم بر روی پهنه ی چین خورده رانده می شود. تمامی سنگ های پهنه برخورد بارها به روی هم رانده شده اند و در حقیقت همبری بیشتر واحدهای سنگی در پهنه خرد شده گسله می باشد. برپایه ی موازنه ی برش عرضی در دو پهنه نرخ کوتاه شدگی در پهنه چین خورده و(252/6)کیلومتر و در پهنه خرد شده و(040/2)کیلومتر برآورد شده است. باتوجه به تفاوت ساختاری، سنگ شناختی و سیستم دگرشکلی در هردو پهنه، الگو سازی ساختارهای دو پهنه به ویژه در بخش زمین درز به دشوار امکان پذیرگردید. در این پژوهش کوشش شده است که در سه برش ساختاری تعیین شده نرخ کوتاه شدگی پوسته قاره ای برآورد گردد. بسیار روشن است که نرخ کوتاه شدگی در پهنه زمین درز خیلی بیشتر از زاگرس چین خورده است. بر پایه موازنه برش های عرضی نرخ کوتاه شدگی در برش های 2 و 3 به ترتیب (040/2)و (531/6)کیلومتر است. در برش (1) که در گستره اسلام آباد غرب برداشت شده است نرخ کوتاه شدگی (252/6)کیلومتر به دست آمده است .
زمین ساخت
نیر بایسته هستی؛ حسین معتمدی؛ محمود الماسیان
چکیده
تمرکز این پژوهش بر روی نتایج حاصل از داده‌های لرزه‌ای موجود می‌باشد. اولین مرحله از شکل‌گیری حوضه، مرحله باز شدن دریای نئوتتیس است که با رسوبگذاری سازندهای دشتک، کنگان و خانه کت هم‌زمان‌شده که پس‌ازآن یعنی در تریاس بالایی یک ناپیوستگی نیز روی‌داده و بر روی رسوبات تریاس آغازین تا میانی مشخص‌شده است که می‌توان به‌عنوان توسعه ...
بیشتر
تمرکز این پژوهش بر روی نتایج حاصل از داده‌های لرزه‌ای موجود می‌باشد. اولین مرحله از شکل‌گیری حوضه، مرحله باز شدن دریای نئوتتیس است که با رسوبگذاری سازندهای دشتک، کنگان و خانه کت هم‌زمان‌شده که پس‌ازآن یعنی در تریاس بالایی یک ناپیوستگی نیز روی‌داده و بر روی رسوبات تریاس آغازین تا میانی مشخص‌شده است که می‌توان به‌عنوان توسعه حوضه رسوبی از آن یادکرد. این مرحله از باز شدن حوضه سبب شکل‌گیری گسل‌های بزرگ و به‌احتمال پی‌سنگی در منطقه شده است که مطالعه این گسلها و حرکات آنها موضوع این مقاله است. مرحله بعدی یعنی تحول و تکامل حوضه زمانی آغاز می‌شود که حوضه شروع به بسته شدن می‌کند و درباره زمان دقیق آن اختلاف‌نظر وجود دارد؛ اما آنچه واضح است چهار رویداد فشاری است که در زمان‌های سنومانین-تورونین تا ماستریشتین، رویداد فشارشی اواخر پالئوسن- اوایل ائوسن، رویداد فشارشی اواخر الیگوسن- میوسن، رویداد فشارشی اواخر میوسن تا کواترنری است که به ترتیب سبب فرارانش افیولیت‌ها و درنهایت رسوبگذاری گورپی به همراه فرسایش در برخی مناطق، رسوبگذاری پابده و همچنین فرسایش منطقه‌ای، فرسایش و از بردن سازندهایی چون آسماری و گچساران و درنهایت آخرین فاز همان فاز کوهزایی زاگرس است که فرایند فشارش همچنان ادامه دارد.
زمین ساخت
مرضیه رستمی؛ مرتضی طالبیان؛ عباس بحرودی
چکیده
دو کمربند کوهزایی زاگرس و کپه داغ از نظر ساختاری شباهتهای بسیاری دارند. در هر دو منطقه تاقدیس‌ها بوسیله گسل‌های عرضی با روند غالب شمال-باختر-جنوب‌خاور بریده شده‌اند. راستای مایل این گسلها نسبت به جهت تنش بیشینه، موجب چرخش پادساعتگرد بلوک‌ها می‌شود که کوتاه‌شدگی در عرض و کشیدگی در راستای کمربند را در خود جای می‌دهد. اما گسل‌های ...
بیشتر
دو کمربند کوهزایی زاگرس و کپه داغ از نظر ساختاری شباهتهای بسیاری دارند. در هر دو منطقه تاقدیس‌ها بوسیله گسل‌های عرضی با روند غالب شمال-باختر-جنوب‌خاور بریده شده‌اند. راستای مایل این گسلها نسبت به جهت تنش بیشینه، موجب چرخش پادساعتگرد بلوک‌ها می‌شود که کوتاه‌شدگی در عرض و کشیدگی در راستای کمربند را در خود جای می‌دهد. اما گسل‌های راستالغز این دو منطقه تاثیر متفاوتی را بر روی محور تاقدیس‌ها نشان می‌دهد. به منظور درک بهتر تکامل ساختارهای وابسته به چرخش بلوک‌ها و تاثیر گسل های راستالغز بر روی کمربند چین‌خورده-رانده؛ دو مدل فیزیکی با پنج بلوک مایل، با لایه های متفاوت و متناسب با چینه‌شناسی دو زون ساختاری، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدلسازی آنالوگ بیانگر تاثیر لایه های شکل پذیر بر چگونگی بروز سطحی گسلها و چرخش محور چین ها است. در منطقه زاگرس به دلیل وجود افق‌های شکل‌پذیر (همانند سازند هرمز) جابجایی در راستای گسل‌های راستالغز پی‌سنگی عمدتا به صورت انحنای محور چین‌خوردگی ها دیده می‌شود. اما در کپه‌داغ به دلیل کمتر بودن لایه‌های شکل‌پذیر این جابجایی در سطح به صورت بریدگی محور چین‌ها نمایان است. رخنمون گسلها در سطح در کپه داغ نسبت به زاگرس پیوسته تر، درازا و جابجایی بیشتری دارد.
زمین ساخت
محمدرضا شیخ الاسلامی؛ شیرین الیاسی؛ محمدرضا قاسمی
چکیده
دایره مور روش شناخته شده ای برای تحلیل کرنش دو بعدی است. باتوجه به شکل گیری بودین ها در دو مرحله از دگرریختی پیشرونده (D1 و D4) در مرمرهای مجموعه دگرگون شمال گلپایگان، تحلیل کرنش دو بعدی برای این دو مرحله از دگرریختی با استفاده از دایره مور به انجام رسیده است. این تحلیل بر پایه برآورد طول اولیه بودین ها پیش از دگرریختی و اندازه گیری طول ...
بیشتر
دایره مور روش شناخته شده ای برای تحلیل کرنش دو بعدی است. باتوجه به شکل گیری بودین ها در دو مرحله از دگرریختی پیشرونده (D1 و D4) در مرمرهای مجموعه دگرگون شمال گلپایگان، تحلیل کرنش دو بعدی برای این دو مرحله از دگرریختی با استفاده از دایره مور به انجام رسیده است. این تحلیل بر پایه برآورد طول اولیه بودین ها پیش از دگرریختی و اندازه گیری طول کنونی بودین ها، پس از دگرریختی انجام شده است. محاسبه پارامترهای طولی کرنش و دایره های مور ترسیم شده نشان می دهند که نسبت کرنش طی مرحله دگرریختی D1 35/2-06/1 و در مرحله دگرریختی D4، 84/2-10/1 است. تغییر مساحت مثبت طی مرحله دگرریختی D1 و تغییر مساحت مثبت و منفی در جریان مرحله دگرریختی D4 روی داده است. میانگین زاویه برش برای دگرریختی D1، 22 درجه و برای دگرریختی D4، 24 درجه برآورد شده است.
رسوب شناسی
پروانه فریدی؛ پیمان رضائی؛ علیرضا پیریایی؛ مهدی مسعودی
چکیده
سامانه‌های رسوبی مرتبط با دیاپیرهای نمکی آزمایشگاه‌های طبیعی هستند که بررسی چینه‌های مرتبط با فعالیت نمک را براساس داده‌های زیرسطحی و به‌ویژه داده‌های سطحی فراهم می‌نمایند. در این سامانه‌ها، چینه‌های رشدی هالوکینتیکی، تغییرات ضخامتی و رخساره‌ای را به صورت برش‌های هالوکینتیکی، اشکال هندسی گوه‌ای و هوک و همچنین پهنه‌های ...
بیشتر
سامانه‌های رسوبی مرتبط با دیاپیرهای نمکی آزمایشگاه‌های طبیعی هستند که بررسی چینه‌های مرتبط با فعالیت نمک را براساس داده‌های زیرسطحی و به‌ویژه داده‌های سطحی فراهم می‌نمایند. در این سامانه‌ها، چینه‌های رشدی هالوکینتیکی، تغییرات ضخامتی و رخساره‌ای را به صورت برش‌های هالوکینتیکی، اشکال هندسی گوه‌ای و هوک و همچنین پهنه‌های دیاژنتیکی متنوع نشان می‌دهند. بدین جهت، دیاپیر نمکی هندون به عنوان یک دیاپیر غیرفعال در ناحیه بندرعباس برای این مطالعه انتخاب شد. رخنمون‌های سطحی عالی که پیرامون این دیاپیر نمکی وجود دارد امکان بررسی‌های جزئی‌تر تکتونیکی-رسوبی و تقابل نمک-رسوب را فراهم می‌نماید که می‌تواند همچون یک مدل آنالوگ در سایر پژوهش‌های سطحی و زیرسطحی اکتشافات هیدروکربوری حوضه زاگرس که شرایط رسوبگذاری مشابهی دارند، مورد استفاده قرار گیرد. چینه‌نگاری رسوبات پیرامون دیاپیر نمکی هندون شامل رسوبات برجای کرتاسه پسین تا عهدحاضر می‌باشد که تأثیر صعود دیاپیر نمکی بر این توالی‌ها از نظر زمانی و مکانی متفاوت است. عملکرد هالوکینسیز با هندسه‌های هوکی در سازند شیلی پابده پالئوسن-ائوسن زیرین نمایان می‌گردد. سپس بیشترین تأثیر حرکت و جریان نمک با تشکیل ورقه و باله‌های نمکی در کربنات‌های ائوسن میانی سازند جهرم رخ داده است که به صورت تغییرات جانبی رخساره‌ای، هندسی (گوه و هوک)، ضخامتی و دیاژنتیکی دیده می‌شود.
زمین ساخت
حمید نظری؛ ژان فرانسوا ریتز؛ آرا آواگیان
چکیده
رشته کوه البرز در شمال ایران بخشی از همگرایی بین ایران مرکزی و اوراسیا را در خود جای داده است. سازوکارکنونی آن شامل سازوکاری از تقسیم‌شدگی کرنش به همراه چرخش ساعتگرد حوضه خزر جنوبی است. گسلش راستالغز چپ‌گرد و در امتداد کلی بخش داخلی البرز و گسلش معکوس مرزهای شمالی و جنوبی آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پیش از این، پژوهش‌هایی چند به ...
بیشتر
رشته کوه البرز در شمال ایران بخشی از همگرایی بین ایران مرکزی و اوراسیا را در خود جای داده است. سازوکارکنونی آن شامل سازوکاری از تقسیم‌شدگی کرنش به همراه چرخش ساعتگرد حوضه خزر جنوبی است. گسلش راستالغز چپ‌گرد و در امتداد کلی بخش داخلی البرز و گسلش معکوس مرزهای شمالی و جنوبی آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پیش از این، پژوهش‌هایی چند به نرخ لغزش گسل‌های فعال در قسمتهای داخلی و جنوبی پرداخته است. این پژوهش، داده‌های جدیدی از چند و چون فعالیت این راندگی فعال و مهم را درجنوب کاسپین فراهم می‌کند. نشان میدهیم که گسل به طور کلی یک گسل پنهان است، که اغلب با ساختارهای چین و خم گسلی و گسلش پیشرونده همراه است. در قسمت مرکزی گسل درنزدیکی چمستان، سنسنجی رادیوکربن بر یک پادگانه قدیمی فراز یافته امکان تخمین کمینه لغزش عمودی 0.5 ±2.0 میلی متر در سال را فراهم می‌کند. با در نظر گرفتن شیب 34 درجهای برای گسل کمینه نرخ لغزش افقی 3 میلیمتر و حداقل نرخ لغزش در درازای صفحه گسلی تا 3.6 میلیمتر بر سال خواهد بود. این نتایج تأییدی است بر خطر لرزه‌ای قابل توجه گسل خزر به عنوان یک ساختار گسلی سترگ و فعال در گسترهی البرز.
زمین ساخت
شیما افخمی؛ احمد علوی؛ محمدرضا یمینی؛ محمدرضا قاسمی
چکیده
هدف اصلی این مطالعه بررسی و تحلیل ساختاری میدان نفتی سیری با استفاده از داده‌های ژئوفیزیکی زیرسطحی است. بخش عمده‌ای از این ارزیابی، تفسیر 3 خط لرزه‌ای LL3، LL4 و LL5 (برداشت شده توسط شرکت نفت فلات قاره ایران) و بررسی اطلاعات چاه SIC-1 می‌باشد که علاوه بر تفسیر افق‌های زمین شناسی مختلف، برای درک تکامل چینه شناختی- ساختاری منطقه نیز از آنها ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه بررسی و تحلیل ساختاری میدان نفتی سیری با استفاده از داده‌های ژئوفیزیکی زیرسطحی است. بخش عمده‌ای از این ارزیابی، تفسیر 3 خط لرزه‌ای LL3، LL4 و LL5 (برداشت شده توسط شرکت نفت فلات قاره ایران) و بررسی اطلاعات چاه SIC-1 می‌باشد که علاوه بر تفسیر افق‌های زمین شناسی مختلف، برای درک تکامل چینه شناختی- ساختاری منطقه نیز از آنها استفاده شده است. گستره مورد مطالعه در جنوب ایران و در دریای خلیج فارس واقع شده است. در این مطالعه با استفاده از روش لرزهنگاری دوبعدی و برخی نگارههای پتروفیزیکی (تا سازند داریان) و به کمک نرمافزار پترل، به ارزیابی زمین‌ساختی منطقه پرداخته شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که بالاآمدگی نمک مربوط به سری هرمز، روی سازندهای بالایی این میادین اثر گذاشته و حالت گنبدی شکلی برای اکثر سازندها ایجاد کرده است. بالاآمدگی نمک و چین‌خوردگی رسوبات در نهایت موجب گسل خوردگی نرمال برخی از رسوبات شده است و تنها سازندهای رسوبی میانی را تحت تأثیر خود قرار دادهاند. همچنین طی بررسی و اندازه‌گیری زاویه بین یالی مشخص گردید که 2/15 درصد چین‌ها از نوع باز و 8/84 درصد از نوع چین‌های ملایم هستند.
زمین ساخت
میثم کوه پیما؛ مرتضی طالبیان؛ لینگ چن؛ عبدالرضا قدس؛ منوچهر قرشی
چکیده
رشته کوههای کپه‌داغ و بینالود- آلا داغ در مرز شمال خاوری پهنه برخوردی عربی- اوراسیا واقع شده و از دیدگاه ساختاری دارای اهمیت می باشند. با توجه به وجود شهرهای بزرگ با پیشینه تاریخی، داده‌های خوبی از تاریخچه فعالیت لرزه‌ای در این ناحیه وجود دارد، اما داده‌های لرزه‌ای دستگاهی با کیفیت مناسب تا پیش از این پژوهش اندک است. در این پژوهش، ...
بیشتر
رشته کوههای کپه‌داغ و بینالود- آلا داغ در مرز شمال خاوری پهنه برخوردی عربی- اوراسیا واقع شده و از دیدگاه ساختاری دارای اهمیت می باشند. با توجه به وجود شهرهای بزرگ با پیشینه تاریخی، داده‌های خوبی از تاریخچه فعالیت لرزه‌ای در این ناحیه وجود دارد، اما داده‌های لرزه‌ای دستگاهی با کیفیت مناسب تا پیش از این پژوهش اندک است. در این پژوهش، داده‌های شبکه لرزه نگاری موقت ایران- چین که به مدت 13 ماه در این محدوده فعال بوده، مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس این داده‌ها، تعداد 37 سازوکارکانونی با روش قطبیت اولین رسید موج P تعیین گردید که شامل ترکیبی از سازوکارهای راستالغز، راندگی و عادی می‌باشد. تجمع محسوسی از سازوکارهای کانونی زمین‌لرزه‌ها در پیرامون مرز البرز خاوری و کپه‌داغ و در راستای دره رودخانه اترک دیده می‌شوند. همچنین مرز جنوبی و باختری بینالود، فعالیت نسبی بیشتری را نشان می‌دهند. بزرگای محلی (ML) رخدادها 5 .3 تا 9 .4 و عمق لرزه‌خیزی حداکثر تا 20 کیلومتری می‌باشد. بیشترین فراوانی رخدادها در عمق حدود 10 کیلومتری مشاهده می‌شود. محورهای تنش و بردارهای لغزش بدست آمده از سازوکارهای کانونی، به خوبی با وضعیت کینماتیک گسل‌های اصلی و رژیم زمین‌ساختی منطقه سازگار بوده و لرزه زا بودن این گسلها را تایید می‌نماید. همچنین این داده‌ها وجود مولفه راستگرد گسل‌های کپه داغ خاوری، بینالود و هر دو مولفه چپ‌گرد و راستگرد در کپه داغ مرکزی را نشان می‌دهد.
زمین ساخت
علی بندگانی؛ علی یساقی؛ محسن الیاسی
چکیده
در این مقاله تکامل ساختاری پهنه گسله بمو در بخش چین خورده زاگرس به عنوان نمونه ای از پهنه های گسلی با روند شمال خاوری و با استفاده از تحلیل جنبشی و دینامیکی ساختارهای موجود در آن ارائه شده است. با توجه به این داده ها، دو مرحله کوتاه شدگی با روند های NE و NNE در منطقه تبیین شده است. بر این اساس راستای تنش فشارشی در ابتدا بصورت NE تحلیل گردیده ...
بیشتر
در این مقاله تکامل ساختاری پهنه گسله بمو در بخش چین خورده زاگرس به عنوان نمونه ای از پهنه های گسلی با روند شمال خاوری و با استفاده از تحلیل جنبشی و دینامیکی ساختارهای موجود در آن ارائه شده است. با توجه به این داده ها، دو مرحله کوتاه شدگی با روند های NE و NNE در منطقه تبیین شده است. بر این اساس راستای تنش فشارشی در ابتدا بصورت NE تحلیل گردیده که باعث تشکیل گسل عرضی بمو با سازوکار امتدادلغز چپ بر شده است. این مرحله از دگرشکلی با توجه به متاثر شدن نهشته های الیگوسن–اوایل میوسن احتمالا در این زمان روی داده است. در ادامه دگرشکلی و متاثر از تغییر جهت کوتاه‌شدگی در پهنه همگرایی برخوردی ورق عربی با ایران مرکزی در میوسن پسین-پلیوسن، راستای تنش فشارشی عامل دگرشکلی در پهنه گسله بمو به NNE تغییر نموده است. چنین تغییری منجر به توسعه ساختارهای جوان تر به صورت چین خوردگی و گسلش معکوس در پهنه گسله بمو گردیده است و نشان می دهد که پهنه گسله بمو و دیگر پهنه های گسلی با روند شمال خاوری-جنوب باختری همچون گسل های با روند شمال باختری- جنوب خاوری متاثر از تغییر جهت همگرایی برخوردی در زاگرس بوده اند.
زمین ساخت
فیروزه شواخی؛ سعید معدنی پور؛ ابراهیم راستاد
چکیده
منطقه جنوب در پایانه جنوب باختری سامانه گسلی قم- زفره در ایران مرکزی واقع است. تحلیل ساختاری این منطقه، نشان‌دهنده آن است که گسل‌های راندگی اولیه با روند عمومی خاوری– باختری تا شمال باختری– جنوب خاوری همچون گسل فسخود واقع به‌طور عمده مجموعه واحدهای رسوبی قدیمی پرمین– تریاس (سازندهای جمال، نایبند و شتری) را بر روی واحدهای ...
بیشتر
منطقه جنوب در پایانه جنوب باختری سامانه گسلی قم- زفره در ایران مرکزی واقع است. تحلیل ساختاری این منطقه، نشان‌دهنده آن است که گسل‌های راندگی اولیه با روند عمومی خاوری– باختری تا شمال باختری– جنوب خاوری همچون گسل فسخود واقع به‌طور عمده مجموعه واحدهای رسوبی قدیمی پرمین– تریاس (سازندهای جمال، نایبند و شتری) را بر روی واحدهای جوانتر رانده است. این مجموعه در ادامه توسط گسل‌های امتدادلغز با روندهای شمال باختر– جنوب خاور و شمال خاور– جنوب باختر قطع و جابجا شده‌اند. این مجموعه‌های امتدادلغز جوانتر از ائوسن، در ارتباط با فعالیت‌های راستالغز گسل قم- زفره بوده و رده‌های پایین‌تر منشعب شده از پهنه اصلی این گسل می‌باشند. تلفیق داده‌های ساختاری و شواهد زمان‌بندی تغییرشکل بدست آمده از ناپیوستگی‌های عمده نشانگر آن است که این منطقه در بازه زمانی قبل از کرتاسه زیرین چین‌خوردگی ناحیه‌ای را پشت سر گذاشته است و در ادامه در بازه زمانی کرتاسه زیرین مطابق با سایر بخشهای ایران مرکزی کشش ناحیه ای را متحمل شده است. راندگیهای مشاهده شده در منطقه، در بازه زمانی پس از کرتاسه زیرین در منطقه اتفاق افتاده است. و در نهایت تغییرشکل‌های جوانتر از الیگوسن مرتبط با رده‌های گسلی، گسل قم– زفره ساختارهای قدیمی‌تر را قطع و جابجا نموده است.
