زمین ساخت
محمد مومنی طارمسری؛ مریم ده بزرگی؛ رضا نوزعیم؛ علی یساقی
چکیده
گسل کلمرد یکی از گسل‌های مهم بنیادی ایران مرکزی به شمار می‌رود. کوه‌های ازبک‌کوه نیز با راستای شمال خاور- جنوب باختر در شمال بلوک طبس، در ورقه ایران مرکزی در پهنه گسلی کلمرد قرار دارند. بنابراین تجزیه و تحلیل چین‌ها و گسل‌ها در این پهنه دگرریخت شده می‌تواند در درک تکوین زمینساختی این ناحیه از ایران مرکزی مفید باشد. در این ...
بیشتر
گسل کلمرد یکی از گسل‌های مهم بنیادی ایران مرکزی به شمار می‌رود. کوه‌های ازبک‌کوه نیز با راستای شمال خاور- جنوب باختر در شمال بلوک طبس، در ورقه ایران مرکزی در پهنه گسلی کلمرد قرار دارند. بنابراین تجزیه و تحلیل چین‌ها و گسل‌ها در این پهنه دگرریخت شده می‌تواند در درک تکوین زمینساختی این ناحیه از ایران مرکزی مفید باشد. در این مطالعه به منظور ارائه تصویری روشن برای درک تکامل ساختاری منطقه ازبک‌کوه، به انجام عملیات صحرایی و تجزیه و تحلیل هندسی- جنبشی گسل‌ها و چین‌ها و بررسی تکامل ساختاری آنها پرداخته شده است. نتیجه مطالعات نشان‌دهنده آن است که در بازه زمانی قبل از کرتاسه منطقه ازبک‌کوه تحت تأثیر یک رژیم تنش فشارشی با روند عمود بر گسل کلمرد قرار داشته که سبب تشکیل چین‌ها و گسل‌های موازی با روند سطح محوری آنها شده است، سپس با تغییر رژیم فشارشی به راستالغز راست‌بر در زمان سنوزوییک در جهت شمال خاور- جنوب باختر، گسل‌های منطقه و صفحه محوری چین‌ها و دیگر ساختارهای مرتبط با آنها تحت تأثیر این تنش امتدادلغز قرار گرفتهاند. به‌طور کلی الگوی هندسی و جنبشی گسل‌های منطقه مورد مطالعه با توجه به گسل‌های اصلی و گسل‌های R، P، Rʹ و X از نوع برش ساده و فشارش موازی با پهنه دگرریختی است، که در این الگو، برش ساده الگوی غالب است و فشارش مؤلفه جزئی به نظر می‌رسد. سازوکار گسل‌های منطقه مورد مطالعه نشان‌دهنده آن است که دگرریختی کوه‌های ازبک کوه به سمت مراحل پایانی برش ساده بوده است. گام‌های متعدد دگرریختی، حرکات برش ساده و شدت دگرشکلی در گستره مطالعاتی باعث شده است تا امتداد همه ساختارها به موازات پهنه گسلی اصلی در امتداد شمال خاور- جنوب باختر قرار گیرند.
زمین ساخت
علی تقوی؛ مهدی نجفی؛ نجمه اعتمادسعید؛ محمد صدیق
چکیده
این مطالعه با تلفیق تفسیر خطوط لرزه‌ای دوبعدی، اطلاعات چاه‌های اکتشافی و اطلاعات میدانی به بررسی چگونگی تکامل ساختارها و زمانبندی رویدادهای دگرریختی در پیشانی پهنه بلندای قدیمی فارس، در جنوب خاور کمربند چین‌خورده و رانده زاگرس پرداخته است. در این مقاله با بازگردانی گام به گام برش‌های زمین‌شناسی منطقه‌ای بر اساس الگوی چینه‌های ...
بیشتر
این مطالعه با تلفیق تفسیر خطوط لرزه‌ای دوبعدی، اطلاعات چاه‌های اکتشافی و اطلاعات میدانی به بررسی چگونگی تکامل ساختارها و زمانبندی رویدادهای دگرریختی در پیشانی پهنه بلندای قدیمی فارس، در جنوب خاور کمربند چین‌خورده و رانده زاگرس پرداخته است. در این مقاله با بازگردانی گام به گام برش‌های زمین‌شناسی منطقه‌ای بر اساس الگوی چینه‌های رشدی در نهشتههای همزمان با زمینساخت و همچنین پایستگی طول و مساحت واحدها، یک مدل تکاملی برای شکلگیری ساختارهای پیشانی بلندای فارس ارائه می‌شود. بر اساس این مدل تکاملی، در ائوسن پایانی تاقدیس تابناک با دگرریختی خارج از نوبت در فرادیواره گسل وارون شده پیشانی کوهستان شروع به شکلگیری میکند. اگر چه در میوسن آغازین چینخوردگی جدایشی نازک پوسته در منطقه آغاز می‌شود، اما در زمان میوسن پسین است که آهنگ کوتاهشدگی و فرازگیری ساختارها به شدت افزایش مییابد، گسلش در پهلوی چین‌ها شکل میگیرد و افق جدایش میانی تبخیریهای دشتک با ستبرشدگی در هسته تاقدیسها درگیر می‌شود.
زمین ساخت
مجتبی ارشادی نیا؛ سعید معدنی پور؛ علی یساقی
چکیده
کوه‌های فراقون از نظر چینه شناسی کامل‌ترین توالی سازندهای دوران پالئوزوئیک زاگرس از اردوویسین پیشین تا پرمین را در خود جای داده است، همچنین از نظر ساختاری گسل زاگرس بلند بعنوان برجسته‌ترین ساختار منطقه حد جنوبی آن را مشخص کرده است. در این مطالعه برپایه انجام برداشت‌های ساختاری و رسم برش‌های ساختاری تحلیلی از الگوی تکامل ساختاری ...
بیشتر
کوه‌های فراقون از نظر چینه شناسی کامل‌ترین توالی سازندهای دوران پالئوزوئیک زاگرس از اردوویسین پیشین تا پرمین را در خود جای داده است، همچنین از نظر ساختاری گسل زاگرس بلند بعنوان برجسته‌ترین ساختار منطقه حد جنوبی آن را مشخص کرده است. در این مطالعه برپایه انجام برداشت‌های ساختاری و رسم برش‌های ساختاری تحلیلی از الگوی تکامل ساختاری کوه‌های فراقون ارائه شده است. شواهد ساختاری و رسوبی نشان دهنده تشکیل گسل زاگرس بلند از سه قطعه باختری، مرکزی و خاوری با هندسه و سازوکار متفاوت می‌باشد. قطعه باختری و خاوری گسل زاگرس بلند با شیب به شمال، بوسیله گسل زاکین با شیب به جنوب به یکدیگر متصل می‌شوند و در جنوب گسل زاکین قطعه مرکزی گسل زاگرس بلند با شیب به شمال قرار دارد. عملکرد گسل زاکین و قطعه مرکزی گسل زاگرس بلند، رخنمون هسته تاقدیس فراقون شامل سازندهای پالئوزوئیک را در پی داشته است. شواهد چینه شناسی حاکی از اختلاف ضخامت قابل توجه سازند گورپی در دو بخش جنوب و شمال گسل زاگرس بلند و حضور بخشهای ضخیم کنگلومرایی در سازند گورپی در فرادیواره گسل که حاکی از یک محیط پر انرژی فروافتاده در بلوک شمالی گسل زاگرس بلند می باشد که بصورت معکوس در زمان کرتاسه پسین فعالیت یافته است. شواهد ارایه شده از هندسه و سازوکار گسل زاگرس بلند و چینهای همراه به ویژه چینهای با روند شما خاور- جنوب باختری نشان دهنده حاکمیت زمین ساخت فشارشی در زمانی پس از کرتاسه پسین در زاگرس شرقی است که در ادامه با ترافشارشی راستگرد همراه شده است.
زمین ساخت
مهناز صباحی؛ رمضان رمضانی اومالی؛ معصومه کردی؛ محسن دوراندیش
چکیده
در یک دهه گذشته مطالعات مختلف ژئوفیزیکی، زمین‌شناسی و مهندسی مخزن بر روی سازند قم در میدان یورتشا باهدف تزریق و ذخیره‌سازی گاز انجام‌گرفته است. کیفیت ماتریکس سازند قم در این میدان در سطح پایینی از لحاظ تخلخل و تراوایی قرار دارد، لذا نقش شکستگی‌ها در افزایش تراوایی و بهبود کیفیت مخزنی بسیار مهم است. در این مقاله الگوهای تراکمی و ...
بیشتر
در یک دهه گذشته مطالعات مختلف ژئوفیزیکی، زمین‌شناسی و مهندسی مخزن بر روی سازند قم در میدان یورتشا باهدف تزریق و ذخیره‌سازی گاز انجام‌گرفته است. کیفیت ماتریکس سازند قم در این میدان در سطح پایینی از لحاظ تخلخل و تراوایی قرار دارد، لذا نقش شکستگی‌ها در افزایش تراوایی و بهبود کیفیت مخزنی بسیار مهم است. در این مقاله الگوهای تراکمی و امتدادی شکستگی‌های سازند قم به‌عنوان مخزن و سازند قرمز فوقانی که نقش پوش‌سنگ را دارد در تاقدیس یورتشا و تاقدیس‌های مجاور آن (دوازده امام و مره) با استفاده از اطلاعات سطحی و داده‌های زیرسطحی موردبررسی و مقایسه قرارگرفته است. به‌منظور دستیابی به این هدف در این مطالعه از روش‌های برداشت صحرایی، سنجش‌ازدور و آنالیز لاگ‌های تصویری استفاده شده است. در مطالعات زیرسطحی و تفسیر لاگ‌های تصویری FMS و EMI مشخص گردید که شکستگی‌ها علاوه بر روند شمال غرب- جنوب شرق دارای یک‌روند فرعی شمال شرق- جنوب غرب هستند. نمودار تصویری FMS چاه شماره 2، سه دسته شکستگی زیرسطحی با امتدادهای N55E، N65E و N15W و نمودار EMI چاه شماره 4 دو امتداد غالب N10E وS45E را نشان می‌دهد. مجموع شکستگی‌های برداشت‌شده در برون‌زد تاقدیس‌های سطحی مره و دوازده امام 1852 شکستگی را شامل می‌شود که با‌توجه‌به نمودارهای گل‌سرخی به‌دست‌آمده از آنالیز این شکستگی‌ها، چهار دسته شکستگی با روندهای N10E، S45E، N80E و N45E شناسایی شده‌اند.
زمین ساخت
عرفان حاجی؛ حجت‌اله صفری
چکیده
منطقه سقز- بانه به عنوان بخشی از بخش شمال باختری پهنه سنندج- سیرجان انتخاب و مراحل مختلف دگرریختی در آن بررسی شد. در طی این بررسی، ابتدا با کمک روش های سنجش از دور رخنمون واحدهای سنگی و خطواره های قابل تعیین استخراج شدند. سپس، با پیمایش های صحرایی، گسل های بزرگ‌مقیاس، اصلی و فرعی و همچنین پهنه های برشی (در محیط شکل‌پذیر) مشخص ...
بیشتر
منطقه سقز- بانه به عنوان بخشی از بخش شمال باختری پهنه سنندج- سیرجان انتخاب و مراحل مختلف دگرریختی در آن بررسی شد. در طی این بررسی، ابتدا با کمک روش های سنجش از دور رخنمون واحدهای سنگی و خطواره های قابل تعیین استخراج شدند. سپس، با پیمایش های صحرایی، گسل های بزرگ‌مقیاس، اصلی و فرعی و همچنین پهنه های برشی (در محیط شکل‌پذیر) مشخص و متغیرهای ساختاری آنها اندازه گیری شد. در ادامه این اطلاعات به عنوان لایه های برداری به محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی وارد و نقشه ساختاری تهیه شد. نتایج حاصل از اطلاعات صحرایی، تحلیل های هندسی و حرکتی نشان می دهد که گسل های بزرگ مقیاس منطقه به همراه رده های مرتبطه شکلی خمیده از ساختارها، الگوی رخنمون واحدهای سنگی و محل توده های نفوذی به نمایش گذاشته است. تحلیل های هندسی و حرکتی سه نسل حرکت با روندهای شمالی (در محیط شکل پذیر)، شمال خاوری (در محیط شکل پذیر تا شکنا) و خاوری (در محیط کاملاً شکنا) را نشان می دهند. این سه نسل حرکت به ترتیب سبب ایجاد سه نسل گسلش با روندهای 150-140 N، 80-70 N و20-10 N شده اند که قابل انتساب به اثر سه فاز کوهزاد در پرکامبرین و یا تریاس بالایی (احتمالاً کاتانگایی و یا سیمیرین)، کرتاسه (لارامید) و نئوژن (فازهای پایانی آلپی نظیر ساوین تا پاسادنین) هستند.
