اکتشاف و معدن
کی تاش مشتاقیان؛ سید محمد ابطحی فروشانی؛ هوشنگ اسدی هارونی؛ محمد حاج حیدری؛ غزل جانقربان
چکیده
کانسار مس- طلای پورفیری دالی با دو نهشته شمالی و جنوبی بر روی کمربند آتشفشانی ارومیه - دختر در استان مرکزی قرار دارد. با توجه به حضور مگنتیت درکف دگرسانی پتاسیک که در مرکز کانیسازی قرار دارد، برداشت مغناطیس‌سنجی در محدوده یاد شده انجام گرفته است. در مطالعه حاضر در محدوده اندیس شمالی، نخست بی‌هنجاری محلی با حذف اثر ناحیه‌ای و ...
بیشتر
کانسار مس- طلای پورفیری دالی با دو نهشته شمالی و جنوبی بر روی کمربند آتشفشانی ارومیه - دختر در استان مرکزی قرار دارد. با توجه به حضور مگنتیت درکف دگرسانی پتاسیک که در مرکز کانیسازی قرار دارد، برداشت مغناطیس‌سنجی در محدوده یاد شده انجام گرفته است. در مطالعه حاضر در محدوده اندیس شمالی، نخست بی‌هنجاری محلی با حذف اثر ناحیه‌ای و اثر آلیازینگ از دادههای مغناطیسی استخراج گردید. سپس استفاده از مدلسازی وارون سه‌بعدی دادههای کاهش یافته مغناطیسی، وجود یک توده با خودپذیری مغناطیسی بالا را در محدوده عمقی 40 تا 640 متری محدوده مورد مطالعه نشان داد. مقایسه آنالیز ژئوشیمیایی دو گمانه اکتشافی حفر شده با مدل تغییرات عمقی خودپذیری مغناطیسی تخمین زده شده در محدوده مورد مطالعه نشان داد که افزایش عیار فلزات مس و طلا، همبستگی فضایی با تغییرات شدید خودپذیری مغناطیسی دارد. همچنین مقایسه مدل خودپذیری مغناطیسی با نتایج مدلسازی دادههای برداشت IP/RS در سه پروفیل موازی یکدیگر، ارتباط نواحی سولفیدی و دگرسانی مرتبط با کانیسازی را با تغییرات خودپذیری مغناطیسی نشان داد. به این ترتیب مطالعه حاضر نشان داد که محدوده دالی شمالی دارای پتانسیل معدنی مس و طلای قابل توجهی میباشد.
اکتشاف و معدن
امین جمشیدی
چکیده
برآورد دقیق سرعت حفاری چرخشی در سنگ می‌تواند منجر به صرفه جویی زمان و هزینه عملیات اکتشافی در پروژه‌های ژئوتکنیکی مانند سدها، تونل‌ها، چاه‌های نفت و گاز و معادن سنگ ساختمانی شود. در این پژوهش سرعت حفاری چرخشی در سنگ آهک بر اساس شاخص‌های شکنندگی برآورد شده است. برای رسیدن به این هدف، مقادیر سرعت حفاری، مقاومت فشاری تک محوری ...
بیشتر
برآورد دقیق سرعت حفاری چرخشی در سنگ می‌تواند منجر به صرفه جویی زمان و هزینه عملیات اکتشافی در پروژه‌های ژئوتکنیکی مانند سدها، تونل‌ها، چاه‌های نفت و گاز و معادن سنگ ساختمانی شود. در این پژوهش سرعت حفاری چرخشی در سنگ آهک بر اساس شاخص‌های شکنندگی برآورد شده است. برای رسیدن به این هدف، مقادیر سرعت حفاری، مقاومت فشاری تک محوری (UCS)و مقاومت کششی برزیلین (BTS) در سه چاه اکتشافی حفر شده در سنگ آهک تعیین شدند. بر اساس داده‌ها، روابط رگرسیون یک، دو و سه متغیره میان سرعت حفاری به عنوان پارامتر وابسته و شاخص‌های شکنندگی به عنوان پارامتر مستقل توسعه داده شد. نتایج نشان می دهد که بر اساس روابط رگرسیون یک و دو متغیره، سرعت حفاری چرخشی می‌تواند بر اساس شاخص‌های شکنندگی با دقت تقریبأ مناسبی برآورد شود. علاوه بر این نتایج نشان داد که رابطه رگرسیون سه متغیره نسبت به یک و دو متغیره، دارای دقت بیشتری در برآورد سرعت حفاری میباشد. نهایتاً، رابطه سه متغیره ارائه شده در این پژوهش میتوانند در مراحل ابتدایی عملیات اکتشافی پروژه‌های ژئوتکنیکی در سنگهای آهکی مناسب باشند که این باعث صرفه جویی در زمان و هزینه می‌شود.
اکتشاف و معدن
شهرام قاسمی؛ ماشاء اله خامه چیان؛ محمدرضا نیکودل؛ احمد ذلولی
چکیده
درزه و ترک جزء لاینفک سازه‌های سنگی می باشند. زمانی که این سازه ها تحت بار قرار گیرند در اثر رشد ترک ها دچار گسیختگی می گردند. این مسئله در بارگذاری های چرخه ای دارای اهمیت فراوانی است زیرا شکست تحت سطوح بار گذاری پایین تر از حد تسلیم سنگ در اثر خستگی رخ می دهد. از این رو در این تحقیق به بررسی رشد و انتشار درز و ترک‌ها در بارگذاری ...
بیشتر
درزه و ترک جزء لاینفک سازه‌های سنگی می باشند. زمانی که این سازه ها تحت بار قرار گیرند در اثر رشد ترک ها دچار گسیختگی می گردند. این مسئله در بارگذاری های چرخه ای دارای اهمیت فراوانی است زیرا شکست تحت سطوح بار گذاری پایین تر از حد تسلیم سنگ در اثر خستگی رخ می دهد. از این رو در این تحقیق به بررسی رشد و انتشار درز و ترک‌ها در بارگذاری خستگی به روش مقاطع میکروسکوپی فلورسانس پرداخته شده است. ابتدا مراحل مختلف خستگی سنگ گرانیت که یک سنگ پرکاربرد در مهندسی می باشد مشخص شده و سپس نمونه هایی تا هر یک از مراحل بارگذاری شده و تغییرات فیزیکی، مکانیکی و ترک ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داده است که خصوصیات فیزیکی و مکانیکی سنگ با افزایش تعداد چرخه ها کاهش پیدا کرده است. در مرحله یک خستگی ترک ها با شتاب زیادی در سنگ و کانی ها ایجاد می گردد و سپس در مرحله دوم انرژی اعمال شده بیشتر صرف رشد ترک ها می گردد و مجددا در مرحله سوم شیب ایجاد ترک ها افزایش پیدا کرده و شبکه بهم متصلی ازترک ها به وجود می آید که سبب شکست سنگ می گردد. در میان کانی های سازنده فلدسپارها بیشترین میزان ترک خوردگی را نشان داده اند و کمترین میزان ترک در بیوتیت ایجاد شده است.
اکتشاف و معدن
ایرج رحمانی؛ عرفان صادقی؛ محمدرضا نیکودل
چکیده
به دلیل گسترش سطحی بسیار زیاد سنگهای رسوبی در سطح زمین و قرارگیری بسیاری از سازه‌های عمرانی بر روی آنها، شناخت این سنگها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار میباشد. این شناخت در محیط‌های تخریبی همچون سواحل به دلیل وجود عوامل مخرب دارای اهمیت بیشتری است. از مهمترین عوامل مؤثر روی نتایج پارامترهای مهندسی، سن تشکیل سنگهای رسوبی ...
بیشتر
به دلیل گسترش سطحی بسیار زیاد سنگهای رسوبی در سطح زمین و قرارگیری بسیاری از سازه‌های عمرانی بر روی آنها، شناخت این سنگها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار میباشد. این شناخت در محیط‌های تخریبی همچون سواحل به دلیل وجود عوامل مخرب دارای اهمیت بیشتری است. از مهمترین عوامل مؤثر روی نتایج پارامترهای مهندسی، سن تشکیل سنگهای رسوبی است. هدف از این تحقیق بررسی میزان تأثیر سن سنگ روی پایداری موج‌شکن به منظور انتخاب مصالح مناسبتر برای ساخت موج شکن میباشد. روش تحقیق شامل بازدید صحرایی از تعدادی از موج‌شکنهای سواحل جنوبی و شمالی ایران، بررسی پارامترهای سنگ‌شناسی و سازهای مصالح سنگی لایه حفاظ، انجام آزمایش‌های مهندسی جهت کمک به سنجش دوام و ارزیابی تأثیر سن مصالح سنگی بر نتایج و عملکرد این مصالح میباشد. نتایج نشان‌دهنده اولویت انتخاب مصالح با ترکیب سیلیسی همچون ماسه‌سنگ نسبت به مصالح کربناته در سن زمینشناسی یکسان میباشد. همچنین افزایش سن مصالح سنگی (از پلیستوسن تا کرتاسه) سبب افزایش دانسیته سنگ (از 59/1 تا 45/2 گرم بر سانتیمتر مکعب)، کاهش تخلخل (از 7/44 تا 41/0 درصد) و جذب آب (از 6/29 تا 21/0 درصد)، افزایش پارامترهای مقاومتی شامل افزایش مقاومت فشاری تک محوری (از 5 تا 19/111 مگاپاسکال)، افزایش بارنقطهای (از 2/1 تا 12/5 مگاپاسکال) و افزایش مقاومت کششی (از 10/0 تا 56/16 مگاپاسکال) و کاهش افت ناشی از فرایندهای سایشی، ضربهای و شیمیایی شامل کاهش افت ارزش ضربهای (از 30/54 تا 94/10 درصد)، افزایش شاخص دوام وارفتگی (از 10/82 تا 44/99 درصد)، کاهش افت سلامت سنگ (از 50/28 تا 038/0 درصد) و کاهش افت سایش لس آنجلس (از 57/71 تا 67/22 درصد) میگردد.
اکتشاف و معدن
مجتبی محمدی؛ سید محمود فاطمی عقدا؛ مهدی تلخابلو؛ اکبر چشمی
چکیده
توصیف و شناخت محیط رسوبی، در برآورد اولیه خواص مهندسی مصالح و برنامه‌ریزی مطالعات ژئوتکنیک کمک شایانی می‌نماید. قسمت عمده رسوبات کواترنری (درشت دانه و ریز دانه) شهر اصفهان توسط رودخانه زاینده رود نهشته شده است. با توجه به مشکلات مربوط به تعیین ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه و عدم مشخص بودن توسعه زیر سطحی این نوع رسوبات در فواصل ...
بیشتر
توصیف و شناخت محیط رسوبی، در برآورد اولیه خواص مهندسی مصالح و برنامه‌ریزی مطالعات ژئوتکنیک کمک شایانی می‌نماید. قسمت عمده رسوبات کواترنری (درشت دانه و ریز دانه) شهر اصفهان توسط رودخانه زاینده رود نهشته شده است. با توجه به مشکلات مربوط به تعیین ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه و عدم مشخص بودن توسعه زیر سطحی این نوع رسوبات در فواصل دور از رودخانه زاینده رود در محدوده شهر از یکطرف و توسعه ساخت و سازها و لزوم حفر فضاهای زیرزمینی از طرف دیگر، شناخت ویژگی‌های ژئوتکنیکی و نحوه توسعه زیرسطحی این رسوبات در شرایط محیط رسوبی قدیمی ضروری می باشد. لذا در این مطالعه با استفاده از اطلاعات ژئوتکنیکی 384 گمانه اکتشافی، نقشه‌های محدوده تقریبی گسترش رسوبات درشت دانه رودخانه زاینده رود، برای اعماق 5، 10، 20 و 30 متری از سطح زمین تهیه گردید و ویژگی های ژئوتکنیکی آن ها با استفاده از نتایج آزمایش های آزمایشگاهی و برجا مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه نسبت به عمق تغییر معنا داری ندارد و محدوده تقریبی گسترش زیر سطحی شن و ماسه رودخانه ای در گذشته، در محل هایی غیر از مسیر فعلی رودخانه، بوده است.
اکتشاف و معدن
مهدی تلخابلو؛ مهدی کیانپور؛ سید محمود فاطمی غقدا
چکیده
در این مطالعه کارایی روش ژئوفیزیکی سرعت عبور موج فشاری (Vp) برای پیش‌بینی کیفیت توده سنگهای آهکی در مناطقی از رشته کوههای زاگرس مورد بررسی قرار گرفته است. جهت طبقه‌‌بندی کیفی توده سنگهای آهکی از شاخص طبقه‌‌بندی Q و شاخص طبقه‌‌بندی اصلاح شده آن برای توده سنگهای رسوبی (Qsrm) استفاده شده است. بدین منظور دادههای مربوط به Vp، ...
بیشتر
در این مطالعه کارایی روش ژئوفیزیکی سرعت عبور موج فشاری (Vp) برای پیش‌بینی کیفیت توده سنگهای آهکی در مناطقی از رشته کوههای زاگرس مورد بررسی قرار گرفته است. جهت طبقه‌‌بندی کیفی توده سنگهای آهکی از شاخص طبقه‌‌بندی Q و شاخص طبقه‌‌بندی اصلاح شده آن برای توده سنگهای رسوبی (Qsrm) استفاده شده است. بدین منظور دادههای مربوط به Vp، Q و Qsrm از محل ساختگاه سدهای کارون2، کارون 4، خرسان 3 و سد تنگ معشوره استخراج گردید و با استفاده از روشهای درونیابی در نرم‌افزار ArcGIS، لایه های اطلاعاتی از Q، Qsrm و Vp بدست آمد. با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیون ساده و چندمتغیره بر روی دادههای استخراج شده از لایه‌های اطلاعاتی و استفاده از اصول منطق فازی (FIS)، مدلهایی جهت پیش‌بینی Q و Qsrm در توده سنگهای آهکی ارائه شده است. برای ارزیابی دقت مدل‌های بدست آمده، علاوه بر ضریب R2، شاخص های عملکرد (VAF) و جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد: از آنجا که شاخص Qsrm طیف گستردهتری از خواص توده سنگ را در نظر میگیرد، پیش‌بینی شاخص Qsrm با استفاده از Vp نسبت به پیش‌بینی شاخص Q، به واقعیت نزدیکتر است.
اکتشاف و معدن
حسن بخشنده امنیه؛ امیرحسین رستمی؛ کورش شهریار؛ حمید چاکری؛ مسعود چراغی سیف آباد
چکیده
When a tunnel passes through weak soil with different conditions, or there is a thin layer of soil on top of the tunnel, the mass of soil or rock must be stabilized. In addition, an excavation method must be chosen and applied in order to control the amount of subsidence and convergence which are among the most significant factors in excavation a tunnel especially in urban area, since the soil between the tunnel and the ground moves due to changes in the shape of the tunnel through excavation, and progression of these movements toward the ground is manifested in subsidence of the surface structures. ...
بیشتر
When a tunnel passes through weak soil with different conditions, or there is a thin layer of soil on top of the tunnel, the mass of soil or rock must be stabilized. In addition, an excavation method must be chosen and applied in order to control the amount of subsidence and convergence which are among the most significant factors in excavation a tunnel especially in urban area, since the soil between the tunnel and the ground moves due to changes in the shape of the tunnel through excavation, and progression of these movements toward the ground is manifested in subsidence of the surface structures. Therefore, in order to choose an excavation method based on the conditions of the project site, providing a decision-making model is essential. The ultimate goal is to select the most suitable subway tunnel excavation method among all available alternatives based on some determining criteria for Isfahan subway tunnel (Line 1). These criteria along with Multi-Criteria Decision Making (MCDM) models helped prioritize suitable alternatives. This model was designed based on technical, financial, executive, social, political and geo-mechanical features of the research site each of which subsumes a number of criteria. On the one hand, alternatives include Open Shield (full face) method, Slurry method, NATM method and excavate twin tunnel with TBM method which are used in the model. Finally, alternative D (excavate twin tunnel with TBM method) was selected as the best alternative of the site in both AHP(D=0.225) and TOPSIS(D=0.676391).
اکتشاف و معدن
یعقوب زارعی؛ علی ارومیه‌ای؛ محمدرضا نیکودل
چکیده
در این پژوهش آزمایشگاهی اثر تراکم درزه (تعداد و فاصله‌داری) بر سرعت موج طولی در سنگهای آذرآواری مورد بررسی قرار گرفته است. پس از تعیین مشخصات فیزیکی، اندازه‌گیری سرعت موج طولی (Pressure or Longitudinal wave) بر روی نمونههای سنگ بکر انجام شد. در ادامه با ایجاد 1 درزه مصنوعی در نمونه‌ها، آزمون سرعت موج تکرار شد. این عمل تا ایجاد 5 درزه و با دو ...
بیشتر
در این پژوهش آزمایشگاهی اثر تراکم درزه (تعداد و فاصله‌داری) بر سرعت موج طولی در سنگهای آذرآواری مورد بررسی قرار گرفته است. پس از تعیین مشخصات فیزیکی، اندازه‌گیری سرعت موج طولی (Pressure or Longitudinal wave) بر روی نمونههای سنگ بکر انجام شد. در ادامه با ایجاد 1 درزه مصنوعی در نمونه‌ها، آزمون سرعت موج تکرار شد. این عمل تا ایجاد 5 درزه و با دو آرایش فاصله‌داری 2 و 5 سانتیمتر ادامه یافت و در پایان دادههای به دست آمده با استفاده از روش آماری تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان می‌دهد که سرعت موج طولی با افزایش تعداد درزهها در هر دو آرایش فاصله‌داری کاهش یافته است و در این خصوص رابطه خطی معکوسی به دست آمد. با این حال همزمان با افزایش تعداد درزهها، روند کاهشی سرعت موج در دو آرایش فاصله‌داری با هم متفاوت است؛ به گونهای که برای 1 تا 3 درزه اول، میزان کاهش سرعت موج در فاصله‌داری 5 سانتیمتر بیشتر از فاصله‌داری 2 سانتیمتر می باشد؛ اما در تعداد درزههای بیشتر از 3، روند مذکور معکوس شده است. به طور کلی فاصله‌داری کمتر، اثر کاهشی (میرایی) بیشتری بر سرعت موج طولی دارد؛ به گونهای که در مجموع 5 درزه، میزان کاهش سرعت موج در فاصله‌داری 2 سانتیمتر بیشتر از فاصله‌داری 5 سانتیمتر بوده است.
اکتشاف و معدن
ملیحه عباس زاده؛ اردشیر هزارخانی؛ سعید سلطانی محمدی
چکیده
امروزه یکی از روشهای متداول در اکتشاف کانسارها، مطالعات زمینشناسی اقتصادی است. مدلسازی دادههای میانبارهای سیال یکی از روشهای متداول در مطالعات زمینشناسی اقتصادی به شمار میرود. در این مطالعه از روش شبکه‌های عصبی مصنوعی به عنوان یکی از روشهای الگوریتم یادگیری ماشین به منظور مدلسازی سه‌بعدی دادههای میانبارهای ...
بیشتر
امروزه یکی از روشهای متداول در اکتشاف کانسارها، مطالعات زمینشناسی اقتصادی است. مدلسازی دادههای میانبارهای سیال یکی از روشهای متداول در مطالعات زمینشناسی اقتصادی به شمار میرود. در این مطالعه از روش شبکه‌های عصبی مصنوعی به عنوان یکی از روشهای الگوریتم یادگیری ماشین به منظور مدلسازی سه‌بعدی دادههای میانبارهای سیال در کانسار مس پورفیری سونگون و کاربردی کردن نتایج حاصل از آنالیز میانبارهای سیال استفاده شده است. به این منظور دادههای حاصل از مطالعات میانبارهای سیال مستقیماً جهت تفکیک زون‌های دگرسانی مرتبط با کانی‌زایی (پتاسیک، فیلیک و پتاسیک- فیلیک) در منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. با توجه به ارتباطی که بین زون‌های دگرسانی و نیز مناطق مستعد کانیسازی در کانسارهای پورفیری وجود دارد، بر اساس 173 داده میانبارهای سیال موجود، تفکیک زون‌های دگرسانی در محدوده کانسار مس پورفیری سونگون بر اساس مدل سه‌بعدی حاصل از مطالعات میانبارهای سیال با استفاده از روش شبکه‌های عصبی مصنوعی صورت گرفت. بر اساس دقت نتایج حاصل از آزمایش مدل، می‌توان نتیجه گرفت که دقت مدل شبکه عصبی به کار گرفته شده در تفکیک زون‌های دگرسانی پتاسیک، فیلیک و پتاسیک- فیلیک در حدود 83 درصد بوده و مدل به کار گرفته شده به نحو مناسبی توانایی تفکیک زون‌های دگرسانی مرتبط با کانیسازی را در محدوده کانسار مس پورفیری سونگون داشته است. امروزه یکی از روشهای متداول در اکتشاف کانسارها، مطالعات زمینشناسی اقتصادی است. مدلسازی دادههای میانبارهای سیال یکی از روشهای متداول در مطالعات زمینشناسی اقتصادی به شمار میرود. در این مطالعه از روش شبکه‌های عصبی مصنوعی به عنوان یکی از روشهای الگوریتم یادگیری ماشین به منظور مدلسازی سه‌بعدی دادههای میانبارهای سیال در کانسار مس پورفیری سونگون و کاربردی کردن نتایج حاصل از آنالیز میانبارهای سیال استفاده شده است. به این منظور دادههای حاصل از مطالعات میانبارهای سیال مستقیماً جهت تفکیک زون‌های دگرسانی مرتبط با کانی‌زایی (پتاسیک، فیلیک و پتاسیک- فیلیک) در منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. با توجه به ارتباطی که بین زون‌های دگرسانی و نیز مناطق مستعد کانیسازی در کانسارهای پورفیری وجود دارد، بر اساس 173 داده میانبارهای سیال موجود، تفکیک زون‌های دگرسانی در محدوده کانسار مس پورفیری سونگون بر اساس مدل سه‌بعدی حاصل از مطالعات میانبارهای سیال با استفاده از روش شبکه‌های عصبی مصنوعی صورت گرفت. بر اساس دقت نتایج حاصل از آزمایش مدل، می‌توان نتیجه گرفت که دقت مدل شبکه عصبی به کار گرفته شده در تفکیک زون‌های دگرسانی پتاسیک، فیلیک و پتاسیک- فیلیک در حدود 83 درصد بوده و مدل به کار گرفته شده به نحو مناسبی توانایی تفکیک زون‌های دگرسانی مرتبط با کانیسازی را در محدوده کانسار مس پورفیری سونگون داشته است.
اکتشاف و معدن
سعید قاسم زاده؛ عباس مقصودی؛ مهیار یوسفی
چکیده
منطقه معدنی بافت در استان کرمان در بخش جنوب خاوری کمان ماگمایی ارومیه دختر واقع شده است. این کمان به وسیله گسترش وسیعی از توده‌های نفوذی و سنگهای آتشفشانی سنوزوییک مشخص می‌شود و شرایط مطلوبی برای توسعه سیستم‌های هیدروترمالی و کانیسازی به خصوص کانی‌زایی مس پورفیری فراهم می‌کند. به منظور پتانسیل معدنی با هدف شناسایی مناطق پرپتانسیل، ...
بیشتر
منطقه معدنی بافت در استان کرمان در بخش جنوب خاوری کمان ماگمایی ارومیه دختر واقع شده است. این کمان به وسیله گسترش وسیعی از توده‌های نفوذی و سنگهای آتشفشانی سنوزوییک مشخص می‌شود و شرایط مطلوبی برای توسعه سیستم‌های هیدروترمالی و کانیسازی به خصوص کانی‌زایی مس پورفیری فراهم می‌کند. به منظور پتانسیل معدنی با هدف شناسایی مناطق پرپتانسیل، چند نقشه منفرد از شواهد شامل فاصله از توده‌های نفوذی، چگالی گسل، فاصله از آلتراسیونهای هیدروترمالی و اثر ژئوشیمیایی چند عنصری تولید شد. مقادیر شاهد فضایی در هر نقشه با استفاده از یک تابع لجستیک از مقادیر بدون کران به بازه (1و0) انتقال یافتند. سپس نقشه‌های پیوسته از لایه‌های شاهد فازی شده توسط روش میانگین هندسی تلفیق شدند. برای ارزیابی نتایج نقشه پتانسیلی نهایی یک روش داده محور پیش‌بینی- مساحت به کار گرفته شد. نتایج نشان می‌دهد که برای مدل احتمالی (پتانسیلی) میانگین هندسی، 87 درصد از کانسارهای شناخته شده در 13 درصد از منطقه مورد مطالعه پیش‌بینی شدهاند. از این رو، این روش می‌تواند برای مدلسازی پتانسیل معدنی با هدف شناسایی مناطق هدف برای اکتشاف یک نوع کانسار خاص مورد استفاده قرار گیرد.
اکتشاف و معدن
قدرت اله رستمی پایدار؛ هانی اسدی حویزیان
چکیده
تعیین ارتباط شاخص کیفیت سنگ (RQD) و زون‌های کانه‌سازی نقش مهمی در طراحی و بهره‌برداری بهینه معدنی دارد. این مطالعه با هدف جداسازی ویژگی‌های توده سنگ جهت طراحی بهینه، با تاکید بر تحلیل تعداد 3267 داده RQD از 43 چاه اکتشافی در معدن طلای زرشوران واقع در زون ارومیه- دختر با استفاده از مدلسازی فراکتالی در نرم‌افزار Rockworks v15 انجام شده است. ...
بیشتر
تعیین ارتباط شاخص کیفیت سنگ (RQD) و زون‌های کانه‌سازی نقش مهمی در طراحی و بهره‌برداری بهینه معدنی دارد. این مطالعه با هدف جداسازی ویژگی‌های توده سنگ جهت طراحی بهینه، با تاکید بر تحلیل تعداد 3267 داده RQD از 43 چاه اکتشافی در معدن طلای زرشوران واقع در زون ارومیه- دختر با استفاده از مدلسازی فراکتالی در نرم‌افزار Rockworks v15 انجام شده است. نتایج نمودارهای log-log برای مدل تعداد- RQD نشان دهنده 4 نوع جمعیت سنگی است که توسط مقادیر آستانه‌ای RQD به ترتیب برابر 41/20، 86/47، 18/69 و 28/81 درصد است و برای مدل حجم- RQD نیز 4 جمعیت سنگی را با مقادیر 37/21، 65/43، 09/63 و 43/79 ارائه می‌دهد که نشان دهنده شاخص کیفیت سنگ خیلی‌سست، سست، نسبتا خوب و خوب بر اساس استانداردهای موجود است. سپس مدل توزیع هندسه فضایی واحدهای سنگ‌چینه‌ای معدن زرشوران بر اساس دادههای حفاری شبیه‌سازی شد. مقایسه نتایج مدل‌های فراکتالی چندگانه و مدلسازی سنگ-چینه‌ای از سوی دیگر، نشان می‌دهد که نتایج مدل تعداد- RQD از نتایج حجم- RQD دقیق‌تر هستند. بنابراین واحدهای آهک چالداغ و واحد ژاسپروئیدی از نظر شاخص کیفیت سنگها نسبتا خوب الی خوب و در بازه بعد فراکتالی 18/69 الی 28/81 قرار دارند و از نظر زمینشناسی در بخش‌های مرکزی و بخش باختری معدن مشاهده میشوند. این نواحی مناسب‌ترین نقاط معدن جهت پیاده-سازی طرح‌های معدنی هستند. نتایج این پژوهش می‌تواند به عنوان یک الگو در طراحی‌های معدنی در محدوده تکاب و نیز در بخش‌هایی که زمینشناسی مشابهی دارند، مورد استفاده قرار گیرد.
اکتشاف و معدن
علی عالی انوری؛ سعید سلطانی محمدی؛ مریم میری
چکیده
هدف اصلی این مقاله محاسبه فرار آب از مخزن سد آزاد کردستان با استفاده از تلفیق اطلاعات زمین شناسی مهندسی و نتایج حاصل از روش زمین آماری چند متغیره است. برداشت های صحرایی و نتایج حاصل از 38 گمانه اکتشافی منابع اصلی اطلاعاتی در بررسی‌های زمینشناسی هستند. با توجه به محدود بودن گمانه‌ها و نیاز به تفسیر دقیق از شرایط زیرسطحی زمین در نقاطی ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله محاسبه فرار آب از مخزن سد آزاد کردستان با استفاده از تلفیق اطلاعات زمین شناسی مهندسی و نتایج حاصل از روش زمین آماری چند متغیره است. برداشت های صحرایی و نتایج حاصل از 38 گمانه اکتشافی منابع اصلی اطلاعاتی در بررسی‌های زمینشناسی هستند. با توجه به محدود بودن گمانه‌ها و نیاز به تفسیر دقیق از شرایط زیرسطحی زمین در نقاطی که گمانه حفر نشده است، با استفاده از روش زمین آماری چند متغیره، تغییرات نفوذپذیری در امتداد محور و تکیه گاههای سد آزاد تخمین زده شد. بخش اعظمی از پی و تکیه گاههای سد آزاد داراری نفوذپذیری پایین است که خطر چندانی از نظر فرار آب ندارد و تنها در بخش هایی از تکیه‌گاه چپ نفوذپذیری بالا نشان داده شده است که تطبیق آن با نقشه های زمینشناسی مهندسی، محدوده برخورد توده نفوذی آذرین با سنگ های دگرگونی را نشان می دهد. سپس با استفاده از این نتایج و همچنین نتایج حاصل از مطالعات زمین شناسی مهندسی، مقدار نشت آب از پی و تکیه گاه‌ها با استفاده از روش عددی المان محدود برآورد شده است. نتایج حاصل از مدلسازی عددی نشان دهنده فرار آب در حدود 450 لیتر بر دقیقه(5/7 لیتر برثانیه) از پی و تکیه‌گاههای سد است. از سوی دیگر در پایین دست سد مقدار آب نشتی از سد و چشمه های پایین دست به طور مرتب اندازه‌گیری شده است که در حدود 350 لیتر بر دقیقه را نشان می‌دهند که نشان دهنده ارتباط نزدیک میان مدلسازی انجام شده و مقادیر اندازه‌گیری شده می باشد.
اکتشاف و معدن
محمد حسن نظری؛ علی ارومیه‌ای
چکیده
عوامل متعددی در فیلتر‌شدن دوغاب‌های سیمانی نقش دارند که در چند دسته قابل ارزیابی هستند. این عوامل مهم و اساسی شامل خصوصیات رفتاری دوغاب، سیمان و مصالح تزریق، محیط تزریق و اندرکنش دوغاب با آن و فشار تزریق می‌باشند. در بین عوامل بالا، تحقیقات کمتری در مورد نقش فشار تزریق در فیلتر شدن دوغاب دیده می‌شود. تحقیق نشان می‌دهد، سرعت افزایش ...
بیشتر
عوامل متعددی در فیلتر‌شدن دوغاب‌های سیمانی نقش دارند که در چند دسته قابل ارزیابی هستند. این عوامل مهم و اساسی شامل خصوصیات رفتاری دوغاب، سیمان و مصالح تزریق، محیط تزریق و اندرکنش دوغاب با آن و فشار تزریق می‌باشند. در بین عوامل بالا، تحقیقات کمتری در مورد نقش فشار تزریق در فیلتر شدن دوغاب دیده می‌شود. تحقیق نشان می‌دهد، سرعت افزایش فشار تزریق در مقدار جذب سیمان و نفوذ آن تاثیر چشمگیری دارد. در این تحقیق نتایج بررسی دادههای مقاطع تزریق در سنگ از دو طرح سدسازی مورد بررسی قرار گرفته است. بعبارت دیگر دو دیدگاه تزریق با فشار متغیر و ثابت مورد بررسی قرار گرفته است. در حالت فشار متغیر وجود پلههای افزاینده فشار می‌تواند سبب فرسایش کیک دوغاب در هر مرحله از تشکیل آن و نفوذ بیشتر دوغاب می‌شود. در تزریق با فشار ثابت، فشار در زمان کمی به مقدار حداکثر طرح شده میرسد و نتایج نشان می‌دهند نفوذ دوغاب کمتر بوده است. با بکارگیری روش تدریجی افزایش فشار تزریق، نفوذ دوغاب بدلیل فرسایش کیک دوغاب بهبود یافته و هزینه‌های آببندی پی سدها، تونل‌ها و سازههایی که نیاز به تزریق سیمان دارند بدلیل نفوذ بیشتر کاهش پیدا می‌کند.
اکتشاف و معدن
ایوب نیکخواه؛ محمد تاجی
چکیده
در معادن روباز استخراج ماده‌‌معدنی با حداقل قیمت و کیفیت مطلوب مهمترین هدف معدن‌کاری است. در این مقاله تاثیر آب زیرزمینی بر روی هزینه‌های تولید و فرآیند معدن‌کاری مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور پارامتر سنگ‌شکنی ویژه (S_cr)، معرفی، اندازه‌گیری و مورد استفاده قرار گرفت. برای ارزیابی عملیات معدن‌کاری در شرایط خشک و مرطوب ...
بیشتر
در معادن روباز استخراج ماده‌‌معدنی با حداقل قیمت و کیفیت مطلوب مهمترین هدف معدن‌کاری است. در این مقاله تاثیر آب زیرزمینی بر روی هزینه‌های تولید و فرآیند معدن‌کاری مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور پارامتر سنگ‌شکنی ویژه (S_cr)، معرفی، اندازه‌گیری و مورد استفاده قرار گرفت. برای ارزیابی عملیات معدن‌کاری در شرایط خشک و مرطوب پایگاه داده در دو بخش هزینه‌های تولید و عملیات معدن‌کاری دو انفجار، چال‌های با قطر 6 اینچ ایجاد شد. اختلاف دو شرایط متفاوت معدن‌کاری در افزایش هزینه‌های تولید و کاهش عملکرد تولید مشاهده می‌شود. به طوری که هزینه‌های شامل هزینه حفاری، هزینه انفجار، مجموع هزینه حفاری و انفجار، هزینه بارگیری به ترتیب برابر با 33/83، 450، 67/266 و 200 درصد در شرایط معدن‌کاری مرطوب نسبت به شرایط خشک افزایش داشته است. هزینه سنگ‌شکنی به خاطر مقدار خردشدگی تقریبا مشابه در دو شرایط، یکسان بوده است. همچنین شرایط معدن‌کاری مرطوب باعث کاهش عملکرد تولید معدن مس سرچشمه را در پی داشته است به طوری که عملکرد تولید در بخش‌های شامل بارگیری ویژه و شاخص عملیات واحد معدن‌کاری ویژه به ترتیب برابر با 34/33 و 85/198 درصد نسبت به شرایط خشک کاهش داشته است. به منظور عدم استفاده از مواد منفجره ضد آب، بهبود شاخص عملیات معدن‌کاری و کاهش هزینه‌های تولید پروژه تعیین مدل آب زیرزمینی معدن مس سرچشمه امر ضروری است. با زهکشی آب زیرزمینی در معادن روباز، عملیات معدن‌کاری مطلوب با هزینه کمتر همراه با توسعه پایدار فراهم خواهد شد.
اکتشاف و معدن
حسن بخشنده امنیه؛ امیرحسین رستمی؛ کورش شهریار؛ حمید چاکری؛ مسعود چراغی سیف آباد
چکیده
چکیده یکی از مهمترین پارامترهایی که در یک پروژه تونل سازی شهری باید مورد بررسی قرار گیرد، میزان نشست سطح زمین است. تونل های مترو از مهم ترین زیر ساخت های حمل و نقل شهری هستند. با توجه به عمق کم حفاری مهم ترین عامل, کنترل تغییر شکل ها و نیروهای برشی ایجاد شده برای جلوگیری از نشست حداکثر است تا از آسیب و تخریب سازه های سطحی و زیرسطحی جلوگیری ...
بیشتر
چکیده یکی از مهمترین پارامترهایی که در یک پروژه تونل سازی شهری باید مورد بررسی قرار گیرد، میزان نشست سطح زمین است. تونل های مترو از مهم ترین زیر ساخت های حمل و نقل شهری هستند. با توجه به عمق کم حفاری مهم ترین عامل, کنترل تغییر شکل ها و نیروهای برشی ایجاد شده برای جلوگیری از نشست حداکثر است تا از آسیب و تخریب سازه های سطحی و زیرسطحی جلوگیری شود. تاکنون روش های مختلفی برای تخمین نشست ارائه شده است که به سه دسته روابط تجربی (EMPERICAL METHOD) روابط تحلیلی (ANALYTHICAL METHOD) و روابط عددی (NUMERICAL METHOD) تقسیم می شوند. در این تحقیق با توجه به شرایط ژئومکانیکی محل مورد مطالعه و با استفاده از برداشت های انجام گرفته در رفتارنگاری حین حفر تونل مترو دو قلو توسط TBM رابطه نشست زمین ( s=A_2+s_max/2 ) , نشست ماکزیمم) s_max=A_1-A_2 ( و نقطه عطف ( ⅈ=x_0) بر اساس تابع بولتزمان برای تونل مترو دو قلو اصفهان ارائه شد. کلمات کلیدی: نشست، نشست ماکزیمم، نقطه عطف، روابط تجربی، روابط تحلیلی، روابط عددی، TBM.
اکتشاف و معدن
میثم یزدانی؛ فیروز علی نیا
چکیده
منطقه سه‌هزار در جنوب شهرستان تنکابن در استان مازندران واقع شده است که در نزدیکی کمربند طارم – هشتجین قرار دارد، وجود توده گرانیتوییدی در منطقه می‌تواند از نظر پتانسیل کانی‌زایی دارای اهمیت باشد. تکنیک زمین‌آماری کریجینگ با استفاده از دادههای موجود و همبستگی فضایی بین آنها که توسط واریوگرام توصیف می‌شود، برای پیش‌بینی توزیع ...
بیشتر
منطقه سه‌هزار در جنوب شهرستان تنکابن در استان مازندران واقع شده است که در نزدیکی کمربند طارم – هشتجین قرار دارد، وجود توده گرانیتوییدی در منطقه می‌تواند از نظر پتانسیل کانی‌زایی دارای اهمیت باشد. تکنیک زمین‌آماری کریجینگ با استفاده از دادههای موجود و همبستگی فضایی بین آنها که توسط واریوگرام توصیف می‌شود، برای پیش‌بینی توزیع عیار به کار برده می‌شود. برای مشخص کردن مناطق آنومال از 50 نمونه آبراهه‌ای استفاده شد که به روش ICP-MS تجزیه شدند. ابتدا داده‌ها نرمال شدند و پس از نرمال‌سازی از آنالیز زمین‌آماری استفاده شد. مطالعات واریوگرافی نشان داد که مدل کروی بهترین مدل برازش داده شده و دامنه وابستگی مکانی برای سه عنصر Au ،Cu و Fe تقریباً 350 متر و برای W تقریباً 700 متر است. در نهایت نقشه‌های تخمین و واریانس تخمین کریجینگ عناصر مورد مطالعه با استفاده از روش زمین‌آماری کریجینگ نقطه‌ای با مدل کروی در محیط نرم‌افزار +GS تهیه شد. ارزیابی نتایج با محاسبه مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) و محاسبه میانگین خطا (MAE) نشان‌دهنده دقت قابل قبول مدل واریوگرام است. با بررسی نقشه‌های تخمین کریجینگ و واریانس تخمین کریجینگ، مناطق آنومال برای عناصر Au ،Cu ،Fe و W در منطقه مورد مطالعه معرفی شدند. با توجه به همبستگی مکانی عناصر این نتیجه به دست می‌آید که این توده می‌تواند با ذخایر آهن- طلا- مس مرتبط باشد.
اکتشاف و معدن
نازنین محبوبی مطلق؛ احمد رضا محبوبی اردکانی
چکیده
روشهای گوناگونی برای اصلاح مشخصات فنی خاک‌های مسئله‌دار وجود دارد. از جمله تکنیک‌های بهسازی خاکها می‌توان به تثبیت با آهک و تسلیح با المان‌هایی با مقاومت کششی بالا اشاره کرد. اضافه کردن آهک به رس سبب انجام واکنش‌هایی میگردد که منجر به بهبود خواص اولیه خاک میشوند. امـروزه اسـتفاده از ژئوسینتتیک‌ها برای بهبود ویژگی‌های ...
بیشتر
روشهای گوناگونی برای اصلاح مشخصات فنی خاک‌های مسئله‌دار وجود دارد. از جمله تکنیک‌های بهسازی خاکها می‌توان به تثبیت با آهک و تسلیح با المان‌هایی با مقاومت کششی بالا اشاره کرد. اضافه کردن آهک به رس سبب انجام واکنش‌هایی میگردد که منجر به بهبود خواص اولیه خاک میشوند. امـروزه اسـتفاده از ژئوسینتتیک‌ها برای بهبود ویژگی‌های مهندسی انواع مختلف خاکها به خوبی پذیرفته شده است. اکثر مطالعات محدود به خاک‌های درشت دانه بوده و تحقیقـات و مطالعـات انـدکی در خصـوص امکـان پـذیری استفاده از مسلح کننده‌ها در خاک‌های چسبنده انجام یافته است. با توجه به اثرات مثبت افزودن آهک به خاک‌های ریزدانه و تسلیح این خاکها توسط ژئوسنتتیک، اثرات توام این روش‌ها احتمالا بتواند کاربرد‌‌های خاک‌های ریزدانه را گسترده‌تر نماید. در این پژوهش خاک رسی با درصد‌‌های مختلف آهک (0، 2، 4 و 6) تثبیت و با ژئوسنتتیک مسلح گردیده و پس از 1 و 7 روز عمل‌آوری تحت آزمایش برش مستقیم قرار گرفته‌اند. جهت صحت سنجی روابط ارائه شده برای حصول پارامترهای فصل مشترک خاک-ژئوسنتتیک و بازده مسلح سازی، آزمایش‌ها در دو گروه نمونههای مسلح شده با ژئوگرید با و بدون اعضای متقاطع عرضی آن و همچنین مسلح شده با ژئوتکستایل انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که نمونههای رس- ژئوتکستایل و ژئوگرید در مقایسه با نمونههای رس مقاومت برشی بیشتری را نشان می‌دهد. در زمان عمل‌آوری یکسان، بیشترین مقاومت برشی و بازده مسلح سازی در نمونههای تثبیت شده با 4% آهک و مسلح شده با ژئوسنتتیک به دست آمده و این مقاومت و بازده با افزایش زمان عمل‌آوری افزایش می‌یابد.
اکتشاف و معدن
وحید جودکی؛ فرشاد کوهیان افضل؛ علی عالیانوری؛ رسول اجل لوئیان؛ عبداله سهرابی بیدار
چکیده
قطعه 4 تونل قمرود در پهنه سنندج- سیرجان قرار گرفته است. در این محدوده به دلیل وجود گسل‌های فراوان، نواحی خرد شده و همچنین گسترش قابل توجه حوزه آبریز جریان‌‌های فرعی و اصلی در سطح زمین، تونل با خطر هجوم آب زیرزمینی روبهرو بوده است. از سوی دیگر به دلیل برخی محدودیتها مانند روباره زیاد تونل (در برخی نقاط تا حدود 600 متر) و نبود امکان ...
بیشتر
قطعه 4 تونل قمرود در پهنه سنندج- سیرجان قرار گرفته است. در این محدوده به دلیل وجود گسل‌های فراوان، نواحی خرد شده و همچنین گسترش قابل توجه حوزه آبریز جریان‌‌های فرعی و اصلی در سطح زمین، تونل با خطر هجوم آب زیرزمینی روبهرو بوده است. از سوی دیگر به دلیل برخی محدودیتها مانند روباره زیاد تونل (در برخی نقاط تا حدود 600 متر) و نبود امکان حفاری گمانههای اکتشافی تا تراز تونل، پیش‌بینی و برآورد جریان آب زیرزمینی در مسیر حفاری تونل به سختی امکان‌پذیر بوده است. با وجود گسل‌های بسیار در مسیر قطعه 4 تونل قمرود، برخورد دستگاه حفار تمام مقطع تلسکوپی (TBM Double Shield) با جریان‌‌های پرفشار، میتوانست ضمن هجوم مقادیر بالایی از آب به درون تونل، سبب تشدید ریزش تودهسنگها در پهنههای خرد شده و به دنبال آن توقف و انحراف دستگاه از مسیر صحیح حفاری شود. در این مقاله تلاش شده است تا با توجه به کمبود اطلاعات حاصل از گمانه‌ها و مطالعات زیرسطحی، میزان توسعه‌یافتگی جریان آب زیرزمینی در مسیر تونل بر پایه شواهد ژئومورفولوژی و عوارض سطحی منطقه، مورد بررسی قرار گیرد. مدلسازیهای تحلیلی و پیمایشهای صحرایی در منطقه نشان‌دهنده تطابق نسبی ژئومورفولوژی منطقه با حجم جریان آب در مسیر حفاری تونل است. بر این اساس با توجه به اندازهگیریهای انجام شده در زمینه آب ورودی به تونل، حدود 80 لیتر بر ثانیه آب به این بخش از تونل وارد شده است که با بررسی‌های ژئومورفولوژیکی انجام شده، همخوانی دارد و نتایج نشان‌دهنده آن است که بررسی مورفولوژی و عوارض سطحی زمین، توانسته است در راستای شناخت دقیق‌تر شرایط هیدروژئولوژی منطقه، اطلاعات مفیدی ارائه دهد.
اکتشاف و معدن
علی ارومیه‌ای؛ الهه السادات رضوی؛ وحید باقری
چکیده
شهر رشت مرکز استان گیلان و یکی از کلان‌شهرهای ایران در حاشیه جنوبی دریای خزر به شمار می‌آید. از دیدگاه زمینشناسی، این شهر در شمال پهنه ساختاری البرز و در پهنه رسوبی گرگان- رشت جای گرفته است. گسل‌های بسیاری در این منطقه وجود دارند و تأثیرگذارترین آنها، گسل خزر است که می‌تواند بیشینه شتاب لرزه‌ای معادل g 3/0 را برای یک زمینلرزه ...
بیشتر
شهر رشت مرکز استان گیلان و یکی از کلان‌شهرهای ایران در حاشیه جنوبی دریای خزر به شمار می‌آید. از دیدگاه زمینشناسی، این شهر در شمال پهنه ساختاری البرز و در پهنه رسوبی گرگان- رشت جای گرفته است. گسل‌های بسیاری در این منطقه وجود دارند و تأثیرگذارترین آنها، گسل خزر است که می‌تواند بیشینه شتاب لرزه‌ای معادل g 3/0 را برای یک زمینلرزه بزرگ به وجود آورد. با استناد به دادههای ژئوتکنیکی به دست آمده از حفاری‌های اکتشافی، خاک‌های محدوده شهری در مسیر خط 2 مترو شامل تناوبی از سیلت و رس و میان‌لایه‌هایی از ماسه و شن هستند. با توجه به بالا بودن سطح آب زیرزمینی، فراوانی نهشته‌های ریزدانه، لرزه‌خیزی بالای منطقه و همچنین تولید ارتعاش توسط حرکت قطار مترو، امکان بروز خطر پدیده روانگرایی در مسیر ساخت مترو پیش‌بینی می‌شود. بر این مبنا، هدف مقاله ارزیابی خطر روانگرایی در مسیر خط 2 متروی شهر رشت از راه تهیه نقشه پهنه‌بندی تعیین شده است. در این راستا با استفاده از اطلاعات 14 گمانه اکتشافی حفر شده تا ژرفای بیشینه 40 متر از سطح زمین و با بهره‌گیری از نرم‌افزار ArcGIS و به‌کار‌گیری روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، پهنه‌بندی خطر روانگرایی انجام شد. لایه‌های اطلاعاتی مورد توجه در این پژوهش شامل نوع خاک، عدد آزمایش نفوذ استاندارد، ژرفای گمانه‌ها (فشار روباره)، شاخص خمیری و بیشینه شتاب لرزه‌ای بوده‌اند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که خطر روانگرایی در مسیر خط 2 مترو، میان کم تا خیلی زیاد متغیر است و بیشترین خطر در ایستگاه BC2 (محدوده کوی سازمان آب) و I2 (محدوده حسین آباد) پیش‌بینی شده است. تأثیرگذارترین عامل در بروز خطر روانگرایی جنس خاک و شرایط آب زیر زمینی بوده است.
