%0 Journal Article %T ژئوشیمی و پتروژنز آلکالی بازالت‎های کواترنری گندم بریان، شمال شهداد، استان کرمان %J فصلنامه علمی علوم زمین %I سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور %Z 1023-7429 %A رئیسی, داود %A درگاهی, سارا %A معین‌زاده, سید‌ حسام‌الدین %A آروین, محسن %A بهرام‎بیگی, بهرام %D 2013 %\ 11/22/2013 %V 23 %N 89 %P 21-32 %! ژئوشیمی و پتروژنز آلکالی بازالت‎های کواترنری گندم بریان، شمال شهداد، استان کرمان %K کویر لوت %K گسل نایبند %K بیگانه‌سنگ‎های گوشته‎ای %K عناصر خاکی کمیاب %K سنگ منشأ %R 10.22071/gsj.2013.44015 %X منطقه گندم بریان به مساحت حدود 480 کیلومتر مربع از دید ریخت‌شناسی نوعی سرتخت پوشیده از روانه‎های گدازه‎ای بازالتی تیره‎‌رنگ است که در بخش جنوبی کویر لوت قرار دارد. کانی‌های اصلی گدازه‌ها شامل درشت‌بلورهای الیوین و کلینوپیروکسن همراه با میکرولیت‌های پلاژیوکلاز هستند و بافت کلی آنها میکرولیتی پورفیری تا گلومروپورفیری همراه با زمینه اینترسرتال تا اینترگرانولار است. قرارگیری مخروط‌های آتشفشانی در راستای خط اثر گسل نایبند نشان از تأثیر حرکات گسل در ایجاد ماگمای بازالتی گندم بریان دارد. ارتباط ژنتیکی جریان‎های گدازه‎ای با شکستگی‎های ژرف پوسته‌ای ناشی از عملکرد گسل نایبند، حضور بیگانه‌سنگ‌های (زنولیت‌های) گوشته‌ای و طبیعت آلکالن بازالت‌ها روی هم رفته نشان‎دهنده بالاآمدگی ماگما از ژرفای زیاد هستند. با توجه به تجزیه‎های شیمیایی و وجود نفلین در ترکیب نورم، جریان‌های گدازه‌ای بازالت گندم بریان در گروه بازانیت- تفریت قرار می‌گیرند. بررسی‌های انجام‌شده نشان‎دهنده آن است که آلکالی‌بازالت‌های گندم بریان در یک محیط کششی درون صفحه‎ای تشکیل شده‎اند. نسبت پایین Ce/Nb، Th/Nb، U/Nb و Ba/Nb و مقادیر بالای Zr با میانگین ppm 81/234 نشان‎دهنده وجود یک خاستگاه گوشته‎ای تهی‎نشده سست‌کره‎‌ای برای جریان‎های گدازه‎ای بازالتی گندم بریان است. غنی‌شدگی و تهی‌شدگی آنها به‌ترتیب در عناصر خاکی کمیاب سبک و سنگین نشانگر حضور گارنت در سنگ منشأ است. %U http://www.gsjournal.ir/article_44015_ea9ad73173328c2c812bfd594d1bac14.pdf