%0 Journal Article %T برآورد آهنگ GPS حرکات زمین‌ساخت نوار شمالی تهران بزرگ با نگرشی ویژه به گسل شمال تهران %J فصلنامه علمی علوم زمین %I سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور %Z 1023-7429 %A جمور, یحیی %A هاشمی طباطبایی, سعید %A صدیقی, مرتضی %A نانکلی, حمید رضا %D 2012 %\ 05/21/2012 %V 21 %N 83 %P 211-218 %! برآورد آهنگ GPS حرکات زمین‌ساخت نوار شمالی تهران بزرگ با نگرشی ویژه به گسل شمال تهران %K ژئودزی %K زمین‌ساخت %K نوار شمالی تهران %K دگرشکلی %K GPS %R 10.22071/gsj.2012.54547 %X هر چند در دهه‌های گذشته استفاده از مشاهدات سنتی نقشه‌برداری مانند طول‌ها و زوایا در اندازه‌گیری‌های جابه‌جایی‌های سطحی زمین و مطالعات زمین‌ساخت به صورت محدود و محلی رایج بوده است، بنابراین با ورود سامانه‌های ماهواره‌ای تعیین موقعیت در دهه اخیر و دقت بالای آن انقلابی جدید در به‌کارگیری مشاهدات ژئودزی(Geodetic Observations)، بویژه مشاهدات GPS (Global Positioning System) در مطالعات حرکات پوسته‌ای زمین و لرزه‌زمین‌ساخت به‌وجود آمده است. در واقع با بررسی تغییرات زمانی مقادیر دگرشکلی سطحی زمین حاصل از مشاهدات ژئودزی می‌توان به رفتارسنجی پوسته زمین پرداخت و در مورد ویژگی‌های لرزه‌زمین‌ساخت منطقة مورد مطالعه، اظهار‌نظر کرد. با انجام اندازه‌گیری‌های ژئودزی به صورت تکراری و تحلیل نتایج به دست آمده، می‌توان به الگوی دگرشکلی روز مناطق مورد مطالعه دست یافت. از آنجا که همواره شناخت دقیق‌تر لرزه‌خیزی و لرزه‌زمین‌ساخت منطقه تهران به دلایل مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است، در این مقاله از مشاهدات GPS چندسال اخیر که در این منطقه انجام شده‌اند، استفاده شده است. در این تحقیق از 35 ایستگاه GPS برای پوشش تهران و نوار شمالی آن که در بر‌گیرندة گسل شمال تهران است، استفاده شده است. برخی از این ایستگاه‌ها تنها در دو نوبت (Epoch) سالانه اندازه‌گیری شده‌اند و برخی دیگر بیش از 4 نوبت در سال های مختلف مورد اندازه‌گیری قرار گرفته‌اند. اندازه‌گیری‌های یادشده پس از پالایش و پیش پردازش‌های لازم، مورد پردازش روزانه قرار گرفتند و سپس جواب‌های روزانه با یکدیگر ترکیب و میدان آهنگ جابه‌جایی یا همان میدان سرعت سالانه محاسبه شد. تحلیل میدان تغییر‌شکل ژئودتیک به دست آمده در این تحقیق، حاکی از آهنگ جابه‌جایی زمین‌ساخت بسیار ضعیف در حدود 5/0 الی 2 میلی‌متر در سال برای مؤلفه راستالغز چپ‌گرد از باختر به خاور و کوتاه‌شدگی در نوار شمالی تهران است که می‌تواند به گسل شمال تهران و گسل مشا برگردد. البته آهنگ جابه‌جایی یادشده با حرکت بر روی نوار شمالی تهران اندکی متغیر است و به نظر می‌رسد بخش خاوری نوار شمالی تهران از بخش باختری آن اندکی فعال‌تر باشد که با نتایج مطالعات زمین‌شناسی هم همخوانی دارد. %U http://www.gsjournal.ir/article_54547_51c00bdfbea9ece23cfba049f3bf8c73.pdf