TY - JOUR ID - 167868 TI - ارزیابی شدت آلودگی عناصر بالقوه سمی در غبار درون‌ساختمانی کلان‌شهر تهران JO - فصلنامه علمی علوم زمین JA - GSJ LA - fa SN - 1023-7429 AU - خواجویی, ندا AU - مدبری, سروش AU - خوش منش زاده, بهنوش AU - رضویان, فاطمه AD - گروه علوم و مهندسی محیط زیست، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران AD - دانشکده زمین‌شناسی، دانشکدگان علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران Y1 - 2024 PY - 2024 VL - 34 IS - 1 SP - 99 EP - 112 KW - شاخص‌های زمین‌شیمیایی KW - غبار درون‌ساختمانی KW - عناصر بالقوه سمی KW - ریسک سلامتی KW - شاخص‌های تجمعی KW - زمین‌شیمی شهری DO - 10.22071/gsj.2023.378308.2045 N2 - رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، انسان را در معرض آلاینده‌های شهری بیشتری قرار می‌دهد، به‌ویژه در شرایطی که مجبور به گذراندن مدتی طولانی در فضاهای بسته و با تهویه اندک هستند. این مطالعه، نخستین پژوهش در باره آلاینده‌های غیرآلی درون‌ساختمانی شهر تهران است که با استفاده از شاخص‌های زمین‌شیمیایی، شدت آلودگی عناصر بالقوه سمی را در غبارهای درون ساختمانی تخمین می‌زند.  از نواحی شلوغ و مرکزی شهر تهران، 31 نمونه غبار به روش نافعال از درون ساختمان‌های مسکونی و اداری برداشت و پس از آماده‌سازی، تجزیه شیمیایی با استفاده از طیف‌سنجی جرمی پلاسمای جفت‌شده القایی در آزمایشگاه دانشگاه روویرا شهر تاراگونا اسپانیا انجام شد. شاخص‌های زمین‌شیمیایی منفرد شامل ضریب آلودگی، شاخص زمین‌انباشت و ضریب غنی‌شدگی، و شاخص‌های تجمعی شاخص بار آلودگی و شاخص پتانسیل ریسک بوم‌شناختی (اکولوژیک) برای تعیین شدت آلودگی در نمونه‌های غبار محاسبه شدند. نتایج آنالیز عنصری نشان داد که عناصر آرسنیک، کادمیم، مس، جیوه، سرب و روی در غبار درون ساختمانی شهر تهران غلظت های بالاتری نسبت به برخی شهرهای جهان نشان می‌دهند. در مقابل، عناصر کبالت، کروم، نیکل و وانادیم، مقادیر اندکی را نشان می‌دهند. این یافته توسط شاخص‌های تجمعی و شاخص منفرد ضریب آلودگی  تایید شد،  در حالی که شاخص‌های دیگر سطح پایین تا متوسط آلودگی را نشان می‌دهند. بر اساس نتایج غلظت عناصر در نمونه‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که شاخص‌های با سطح متوسط تا پایین آلودگی در تحلیل حاضر قابل اطمینان نبوده و توصیه نمی‌شوند. UR - http://www.gsjournal.ir/article_167868.html L1 - http://www.gsjournal.ir/article_167868_7bb36fefc0d476447314a0d2b1bfd608.pdf ER -