TY - JOUR ID - 41772 TI - اکتشافات زمین‌شیمیایی طلا و مطالعه کانی‌های سنگین رسوبات رودخانه‌ای منطقه استرقان، خاروانا، آذربایجان شرقی- شمال باختر ایران JO - فصلنامه علمی علوم زمین JA - GSJ LA - fa SN - 1023-7429 AU - فردوسی, رسول AU - کلاگری, علی‌اصغر AU - حسین‌زاده, محمد‌رضا AU - سیاه‌چشم, کمال AD - دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران AD - استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران AD - استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 24 IS - 96 SP - 263 EP - 276 KW - طلا KW - استرقان KW - دگرسانی KW - کانی‌سازی KW - زمین‎آمار KW - بی‌هنجاری DO - 10.22071/gsj.2015.41772 N2 - منطقه استرقان در 50 کیلومتری شمال تبریز، جنوب خاور بخش خاروانا و در استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است. این منطقه بخشی از پهنه فلززایی قره‎داغ- ارسباران را تشکیل می‌دهد. مهم‌ترین واحد‌های سنگ‎شناختی منطقه شامل نفوذی‌های گرانودیوریتی پورفیری به فرم استوک (الیگومیوسن) و رسوبات پالئوسن- ائوسن شامل ترادفی از سنگ‌های فلیشی (سنگ‌آهک، ماسه‌سنگ آهکی و مارن) هستند. نفوذ این استوک به درون سنگ‌های رسوبی آنها را به مجموعه‌ای از متاسوماتیت و سنگ‌های دگرگونی مجاورتی مبدل کرده‌ است. مطالعات آماری روی یافته‌های ژئوشیمی آبراهه‌ای و کانی سنگین صورت گرفته که شامل پردازش یافته‌ها، بررسی متغیر‌های تک‎متغیره و چندمتغیره و رسم و تعبیر نقشه بی‌هنجاری عناصر است. ضرایب همبستگی میان عناصر توسط روش‌های زمین آمار محاسبه و بهترین ضرایب همبستگی فلزات با همدیگر و به‌ویژه طلا تعیین شد. عناصری که همبستگی مثبتی با طلا نشان می‌دهند شامل مس، جیوه، سرب، آرسنیک، آنتیموان، نقره، بیسموت و مولیبدنیم هستند. نتایج اولیه مطالعات زمین‌شیمیایی رودخانه‌ای در منطقه سبب شناسایی دو ناحیه با بی‌هنجاری‌های درجه 1 و درجه 2 طلا در منطقه شد. کنترل بی‌هنجاری‌های زمین‌شیمیایی از طریق مطالعات کانی‌ سنگین در رسوبات آبراهه‌ای و نمونه‌های کانی‌سازی شده و دگرسان در سطح برونزد‌های مناطق بی‌هنجاری درجه 1 صورت گرفت. مهم‌ترین کانی‌های سنگین شناسایی شده شامل مگنتیت، مالاکیت، طلا، اولیژیست، پیریت، سروزیت، پیریت- لیمونیت، گوتیت، لیمونیت، باریت، هماتیت و پیریت- اکسید هستند و عمدتاً ارتباط تنگاتنگی با پهنه‌های دگرسانی و کانی‌سازی رگه‌ای و انتشاری دارند. دگرسانی‌های اصلی در منطقه شامل آرژیلیک، فیلیک و پروپیلیتیک در پیرامون رگه‌هاست. مطالعات صحرایی و آنالیتیک برخی از نمونه‌های سنگی برداشت شده از ناحیه بی‌هنجاری درجه 1 طلا سبب شناسایی موقعیت رگه‌های اپی‌ترمال طلادار با عیاری بیش از ppm 5/4 شده است. انطباق نقشه هاله‌های زمین‌شیمیایی با نقشه زمین‌ساخت و دگرسانی منطقه نشان‌دهنده همبستگی بسیار بالای این مناطق و احتمالاً نقش مهم گسل‌ها و درزه‌ها در رخداد پهنه‌های دگرسانی و مناطق بی‌هنجاری است. همچنین تلفیق این یافته‌ها سبب شناسایی چندین محدوده دارای بی‎هنجاری شده است که بیشتر متعلق به عناصر Au، Ag، Cu، As و Pb  هستند که می‌توانند به عنوان عناصر ردیاب برای ذخایر اپی‌ترمال طلا به کار روند.  UR - http://www.gsjournal.ir/article_41772.html L1 - http://www.gsjournal.ir/article_41772_e577ea2c0e5eba3c2e8dd48c382b9d33.pdf ER -