TY - JOUR ID - 55355 TI - ارزیابی عوامل مؤثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی دشت جیرفت با استفاده از روش های آماری و هیدروشیمیایی JO - فصلنامه علمی علوم زمین JA - GSJ LA - fa SN - 1023-7429 AU - فاریابی, محمد AU - کلانتری, نصراله AU - نگارستانی, احمد AD - شرکت سهامی آب منطقه ای، کرمان، ایران. AD - گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. Y1 - 2010 PY - 2010 VL - 20 IS - 77 SP - 115 EP - 120 KW - آب زیرزمینی KW - کیفیت شیمیایی KW - تجزیه خوشه ای KW - نسبت های یونی KW - دشت جیرفت DO - 10.22071/gsj.2010.55355 N2 - دشت جیرفت در فاصله 230 کیلومتری جنوب شهرستان کرمان و در جنوب خاوری ایران قرار گرفته است و شامل دو آبخوان است: یک آبخوان تحت فشار و یک آبخوان آزاد، اما آبخوان تحت فشار به سمت حواشی دشت محدود شده و به آبخوان آزاد تبدیل می­شود. آب نفوذیافته از مخروط‌افکنه­های بخش شمالی نقش بسیار مهمی  در تغذیه آبخوان دارد، اما نقش رودخانه هلیل­رود نیز قابل ملاحظه است. به دلیل این‌که آب زیرزمینی مهم‌ترین منبع جهت مصارف کشاورزی،  شرب و صنعت در این منطقه است، بنابراین ارزیابی کیفی آن اهمیت ویژه­ای دارد. هدف از این تحقیق ارزیابی کیفی آب زیرزمینی در دشت جیرفت است و شامل بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی در بخش­های مختلف و تعیین عوامل مؤثر بر آن است. در این مطالعه برای ارزیابی کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی از تلفیقی از روش­های آماری مانند تجزیه خوشه­ای و ضرایب همبستگی و روش­های هیدروشیمیایی مانند نسبت­های یونی و نمودار­های ترکیبی استفاده شده است. نمونه­های آب زیرزمینی با استفاده از روش تجزیه خوشه­ای گروه­بندی شده و نمونه­های مشابه شناسایی شدند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه­ای، نمونه­های آب زیرزمینی در چهار گـروه قـرار می­گیـرند (آبخـوان از لحـاظ کیفـی به چـهار زون تقسـیم شـده است) که هر گـروه دارای ترکیب شیـمیایی متـفاوتی است. در این نوشـتار، از نسبت­های یونی ماننـد (Na+K-Cl)/ (Na+K-Cl+Ca)،Mg/(Ca+Mg) ، Ca/(Ca+SO4)، Na/ (Na+Cl)، HCO3/ (sum anions)  و Cl/ (sum anions) و نمودار­های ترکیبی برای تعیین عوامل مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل، فرایندهایی مانند انحلال  ژیپس، هالیت، سولفات­های سدیم‌دار، هوازدگی پلاژیوکلازهای غنی از سدیم و تبادل یونی کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی را تحت‌تأثیر قرار می­دهند. UR - http://www.gsjournal.ir/article_55355.html L1 - http://www.gsjournal.ir/article_55355_1d1150a974231230daecd799b167e5a2.pdf ER -