مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
افشین کریم خانی بهادر؛ سادات فیض نیا؛ سید محسن آل علی؛ مهران آرین
چکیده
دریای کاسپین بزرگترین گستره آبی محصور در ناحیه قاره‌ای سیاره زمین می‌باشد. برای تهیه داده های رسوب شناسی 98 ایستگاه برداشت نمونه سطحی از بستر دریا در محدوده فلات قاره ( بیشینه ژرفای 200 متر) بخش جنوبی دریای کاسپین و در امتداد سواحل ایران طراحی گردیده است. شاخص‌هایی همانند نوع و میزان بار رسوبی حمل شده به محیط رسوب گذاری، انرژی امواج ...
بیشتر
دریای کاسپین بزرگترین گستره آبی محصور در ناحیه قاره‌ای سیاره زمین می‌باشد. برای تهیه داده های رسوب شناسی 98 ایستگاه برداشت نمونه سطحی از بستر دریا در محدوده فلات قاره ( بیشینه ژرفای 200 متر) بخش جنوبی دریای کاسپین و در امتداد سواحل ایران طراحی گردیده است. شاخص‌هایی همانند نوع و میزان بار رسوبی حمل شده به محیط رسوب گذاری، انرژی امواج و جریان‌های دریایی و همچنین چگونگی تغییرات شیب بستر دریا در تولید و تنوع رخساره های رسوبی نهشته‌های عهد حاضر نقش دارند. 9 رخساره رسوبی در نهشته‌های سطحی این ناحیه بیشترین فراوانی را دارند و به‌طور میانگین در رسوبات فلات قاره، 1 درصد وزنی ذرات درشت‌دانه، 25 درصد وزنی ذرات متوسط دانه و 74 درصد وزنی ذرات ریزدانه وجود دارد. زیر محیط‌های رسوبی، پس‌کرانه‌ای، پیشانی ساحلی، ناحیه انتقالی فراساحلی و فراساحلی قابل‌شناسایی هستند که ترکیب فراوانی رخساره‌های رسوبی در پهنه پس‌کرانه‌ای و پهنه پیشانی ساحلی بیشتر به شکل رخساره‌های گروه ماسه‌ای و در ناحیه انتقالی فراساحلی و ناحیه فراساحلی، بیشترین فراوانی را رخساره‌های گروه گلی مشاهده می شود. به‌طور عمومی دو رخساره رسوبی با ترکیب، گل باکمی گراول و گل از سایر رخساره‌های دیگر فراوانی بیشتری دارند.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
بهناز بختیاری؛ ناهید شبانیان؛ علیرضا داودیان؛ حسین عزیزی
چکیده
کمپلکس دگرگونی موتهگلپایگان در مرکز پهنه دگرگونی سنندجسیرجان قرار دارد. اندازه‌گیری‌های پارامتر استرین با استفاده از بیضوی استرین از جمله نسبت استرین در صفحه اصلیXZ، بیضی استرین (RXZ)، شکل بیضی استرین (K) و شدت استرین(D)، برای کانی آمفیبول در آمفیبولیت‌های دگرشکل شده موته-گلپایگان حالت کشیده یا دوکی شکل را نشان می‌دهند. چندین ...
بیشتر
کمپلکس دگرگونی موتهگلپایگان در مرکز پهنه دگرگونی سنندجسیرجان قرار دارد. اندازه‌گیری‌های پارامتر استرین با استفاده از بیضوی استرین از جمله نسبت استرین در صفحه اصلیXZ، بیضی استرین (RXZ)، شکل بیضی استرین (K) و شدت استرین(D)، برای کانی آمفیبول در آمفیبولیت‌های دگرشکل شده موته-گلپایگان حالت کشیده یا دوکی شکل را نشان می‌دهند. چندین نشانگر جهت برشی مثل بودینهای نامتقارن، چینهای نامتقارن z، چینهای شکنجی، بافت هایS/C، شکل دانه مورب، و آمفیبول ماهیها جهت برشی راستبر را نشان می‌دهند. تحلیلهای کینماتیک کمی نشان می‌دهند که Wk بین60/0 و 93/0 متغیر است، که دلالت بر یک برشی عمومی با مولفههای 42% <برش ساده<74% و 26% <برش محض<58%است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
ندا خواجویی؛ سروش مدبری؛ بهنوش خوش منش زاده؛ فاطمه رضویان
چکیده
رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، انسان را در معرض آلاینده‌های شهری بیشتری قرار می‌دهد، به‌ویژه در شرایطی که مجبور به گذراندن مدتی طولانی در فضاهای بسته و با تهویه اندک هستند. این مطالعه، اولین پژوهش در باره آلاینده‌های غیرآلی درون‌ساختمانی شهر تهران است که با استفاده از شاخص های ژئوشیمیایی شدت آلودگی عناصر بالقوه سمی را در غبارهای ...
بیشتر
رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، انسان را در معرض آلاینده‌های شهری بیشتری قرار می‌دهد، به‌ویژه در شرایطی که مجبور به گذراندن مدتی طولانی در فضاهای بسته و با تهویه اندک هستند. این مطالعه، اولین پژوهش در باره آلاینده‌های غیرآلی درون‌ساختمانی شهر تهران است که با استفاده از شاخص های ژئوشیمیایی شدت آلودگی عناصر بالقوه سمی را در غبارهای درون ساختمانی تخمین می زند. از نواحی شلوغ و مرکزی شهر تهران، 31 نمونه غبار به روش نافعال از درون ساختمانهای مسکونی و اداری برداشت و پس از آمادهسازی، تجزیه شیمیایی با استفاده از طیفسنجی جرمی پلاسمای جفتشده القایی در آزمایشگاه دانشگاه تاراگونا اسپانیا انجام شد. شاخصهای ژئوشیمیایی منفرد شامل ضریب آلودگی، شاخص زمینانباشت و ضریب غنیشدگی، و شاخصهای تجمعی شاخص بار آلودگی و شاخص پتانسیل ریسک اکولوژیک برای تعیین شدت آلودگی در نمونههای غبار محاسبه شدند. نتایج آنالیز عنصری نشان داد که عناصر آرسنیک، کادمیم، مس، جیوه، سرب و روی در غبار درون ساختمانی شهر تهران غلظت های بالاتری نسبت به برخی شهرهای جهان نشان می‌دهند. در مقابل، عناصر کبالت، کروم، نیکل و وانادیم، مقادیر اندک را نشان می‌دهند
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
علیرضا واعظی؛ وحید توکلی؛ عبدالمجید نادری بنی
چکیده
در مطالعه حاضر به منظور بازسازی تغییرات دیرینه محیطی و اقلیمی جیرفت در طول 4000 سال گذشته، به بررسی شواهد متعدد رسوب شناسی و بیوژئوشیمی بر روی یک مغزه رسوبی پرداخته شده است. در حدود 3950 سال پیش از حاضر مقادیر پایین Ti/Al، Si/Al، C/N وCPI به همراه مقادیر بالای δ13COM، و Paq می تواند شواهدی از یک دوره مرطوب در جیرفت باشد. شواهد حاکی از کاهش نسبی رطوبت ...
بیشتر
در مطالعه حاضر به منظور بازسازی تغییرات دیرینه محیطی و اقلیمی جیرفت در طول 4000 سال گذشته، به بررسی شواهد متعدد رسوب شناسی و بیوژئوشیمی بر روی یک مغزه رسوبی پرداخته شده است. در حدود 3950 سال پیش از حاضر مقادیر پایین Ti/Al، Si/Al، C/N وCPI به همراه مقادیر بالای δ13COM، و Paq می تواند شواهدی از یک دوره مرطوب در جیرفت باشد. شواهد حاکی از کاهش نسبی رطوبت بین حدود 3900 و 3293 سال پیش از حاضر می‌باشد. در حدود 3293 تا 2897 سال پیش از حاضر جیرفت خشک و گرد و غباری بوده است. نتایج شرایط بسیار خشک همراه با افزایش قابل توجه میزان گرد وغبار را در حدود 3200 سال پیش از حاضر نشان می‌دهد یک دوره طولانی مرطوب از حدود 2897 تا 2302 سال پیش از حاضر با مقادیر بالای Paq قابل تشخیص است. بالاترین مقادیر Ti/Al در کنار کمترین مقادیر δ13COM نشان دهنده افزایش فعالیت بادی و شرایط خشک بین 2100 و 1650 سال پیش از حاضر است. جیرفت بین 1540 تا 1315 سال پیش از حاضر، شرایط مرطوبی را تجربه کرده است. با کاهش نسبی بارشها، آب و هوای نیمه مرطوب بین 1315 و 854 سال پیش از حاضر در جیرفت حاکم بوده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
علیرضا زراسوندی؛ محسن رضایی؛ منصور عادل پور؛ حدیث پروانه
چکیده
کانسارهای مس پورفیری پرکام (سارا) و آبدر در ارتباط با استوک‌های دیوریتی - کوارتزدیوریتی در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه - دختر، واقع شده اند. هدف از این مطالعه بررسی شیمی کانی های سریسیتی، پیریت و کالکوپیریت در زون دگرسانی فیلیک این کانسارها می باشد. نتایج نشان داد تمرکز عناصر Zn، Ag، Au و As در نمونه های کالکوپیریت (به ترتیب با میانگین ...
بیشتر
کانسارهای مس پورفیری پرکام (سارا) و آبدر در ارتباط با استوک‌های دیوریتی - کوارتزدیوریتی در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه - دختر، واقع شده اند. هدف از این مطالعه بررسی شیمی کانی های سریسیتی، پیریت و کالکوپیریت در زون دگرسانی فیلیک این کانسارها می باشد. نتایج نشان داد تمرکز عناصر Zn، Ag، Au و As در نمونه های کالکوپیریت (به ترتیب با میانگین 07/0، 007/0، 012/0 و 043/0 درصد وزنی) به نسبت بیشتر می باشد. در مقابل عناصر Re، Te، Co و Mo عمدتاً در نمونه های پیریت (به ترتیب با میانگین 01/0، 003/0، 09/0 و 07/0 درصد وزنی) تمرکز دارند. در این میان رخداد طلا در نمونه های پیریت سامانه های مس پورفیری آبدر و پرکام نشان دهنده رخداد طلا به صورت ادخال یا نانوذرات طلای طبیعی می باشد. در سریسیت هر دو کانسار، میکاهای ریزدانه، غنی از پتاسیم هستند و دارای روند افزایش جانشینی Si و نیز جانشینی عناصر Fe2+، Mg2+ وAl3+ در مکان های هشت وجهی می باشد که مبین روند تغییر ترکیب به سمت سلادونیت می‌باشد. همانند سایر کانسارهای مس پورفیری دارای کانهزایی قابل توجه (نظیر Copper Flat و Copper Cliff)، نمونههای دگرسانی فیلیک مربوط به کانسارهای مورد مطالعه، نشان دهنده روند جانشینی شرماکیت می-باشند.
مقاله پژوهشی
آب شناسی
ثریا نوری سنگراب؛ اصغر اصغری مقدم؛ ناصر جبرائیلی اندریان
چکیده
طی سال‌های اخیر، با توجه به روند کاهشی بارش و افزایش پمپاژ از منابع آب زیرزمینی، نگرانی‌هایی از مخاطرات ناشی از کاهش حجم ذخایر آبخوان و افت سطح آب‌زیرزمینی و فرونشست زمین ایجاد شده است. در دشت عجب‌شیر نیز به دلیل کاهش تدریجی سطح آب زیرزمینی، برآورد فرونشست و بررسی پتانسیل فرونشست برای جلوگیری از مخاطرات زیان‌بار آن در آینده، ...
بیشتر
طی سال‌های اخیر، با توجه به روند کاهشی بارش و افزایش پمپاژ از منابع آب زیرزمینی، نگرانی‌هایی از مخاطرات ناشی از کاهش حجم ذخایر آبخوان و افت سطح آب‌زیرزمینی و فرونشست زمین ایجاد شده است. در دشت عجب‌شیر نیز به دلیل کاهش تدریجی سطح آب زیرزمینی، برآورد فرونشست و بررسی پتانسیل فرونشست برای جلوگیری از مخاطرات زیان‌بار آن در آینده، ضروری به نظر می رسد. بدین منظور با استفاده از چهارچوب ALPRIFT که شامل هفت لایه از پارامترهای مؤثر بر فرونشست می‌باشد، نقشه پتانسیل فرونشست آبخوان پهنهبندی شد. شاخص پتانسیل فرونشست در دو محدوده کم و متوسط بهدست آمد. در مرحله بعد با استفاده از عکسهای ماهوارهای Sentinel-1، فرونشست در طی سال‌های 1399-1400، به مقدار 4/2 سانتی متر برآورد گردید که همبستگی معناداری با تراز آب زیرزمینی سال آبی 1400-1399 و پتانسیل فرونشست داشت. همچنین در ادامه برای رفع نقص اعمال نظرات کارشناسانه و افزایش همبستگی بین فرونشست (Insar) و ALPRIFT، از روشهای بهینهسازی هوش مصنوعی شامل منطق فازی (ساجنو) و الگوریتم ژنتیک استفاده شد که از بین این مدل، روش فازی ساجنو بهترین همبستگی بین دو نقشه فرونشست و ALPRIFT را ارائه داد. همبستگی بین فرونشست با ALPRIFT، ALPRIFT-GA و ALPRIFT-SFL به ترتیب 46/0، 62/0 و 72/0 بهدست آمد.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
افسانه ناصری اسفندقه؛ محمد رهگشای؛ ساسان باقری
چکیده
کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب به عنوان یکی از معروف‌ترین رخدادهای کرومیت‌دار در جنوب ایران می‌باشد. کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب در سال‌های اخیر، کانون توجه بسیاری از زمین‌شناسان علاقمند به کمپلکس‌های افیولیتی و زمین‌شناسی اقتصادی بوده است. واحد اولترامافیک گلاشکرد شامل دونیت، هارزبورژیت‌های شدیداً ...
بیشتر
کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب به عنوان یکی از معروف‌ترین رخدادهای کرومیت‌دار در جنوب ایران می‌باشد. کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب در سال‌های اخیر، کانون توجه بسیاری از زمین‌شناسان علاقمند به کمپلکس‌های افیولیتی و زمین‌شناسی اقتصادی بوده است. واحد اولترامافیک گلاشکرد شامل دونیت، هارزبورژیت‌های شدیداً سرپانتینیتی شده، لایه‌های کرومیتیت و ورلیت در کمپلکس افیولیتی فاریاب واقع در جنوب شرق سنندج-سیرجان به عنوان یکی از مناطق کرومیت‌دار کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب یافت شده است. سنگهای اولترامافیک و کرومیتیت‌های ناحیه گلاشکرد از 20 تا بیش از 50 درصد مدال کرومیت تشکیل شده‌اند. کرومیت‌های مطالعه شده دارای بافت‌های متغیر توده‌ای، نواری و پراکنده می‌باشند. ژئوشیمی سنگهای اولترامافیک گلاشکرد نشان می‌دهد که میانگین غنی-شدگی Cr# کرومیت در سنگهای سرپانتینیت (دونیت و هارزبورژیت) و ورلیت برابر 70-80 = 100Cr/(Cr + Al) × و در کرومیتیت‌ها نسبتا بالاتر است [81 = 100Cr/(Cr + Al) ×]. بر اساس ویژگی‌های سنگ‌شناسی و شیمی کانی، واحد اولترامافیک گلاشکرد بخش گوشته‌ای مرتبط با افیولیت می‌باشد که توسط یک مذاب بونینیتی همگن گسترده در بالای زون سوپراسابداکشن تولید شده و کرومیتیت‌های کروم بالا و پریدوتیت‌های مرتبط را تشکیل داده است.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
محمد حسین تحریری؛ حمید صفاری
چکیده
سامانه گسلی درونه با بیش از 700 کیلومتر طول، بعد از گسل اصلی زاگرس، به عنوان بزرگترین گسل ایران شناخته میشود. در این تحقیق، این سامانه گسلی به سه بخش اصلی تقسیم شده است زیرا سازوکار بخش های مختلف آن متفاوت است. بخش غربی دارای سازوکار امتداد لغز چپ بر با مولفه معکوس، بخش میانی امتدادلغز چپ بر و بخش شرقی با سازوکار معکوس گزارش شده است. ...
بیشتر
سامانه گسلی درونه با بیش از 700 کیلومتر طول، بعد از گسل اصلی زاگرس، به عنوان بزرگترین گسل ایران شناخته میشود. در این تحقیق، این سامانه گسلی به سه بخش اصلی تقسیم شده است زیرا سازوکار بخش های مختلف آن متفاوت است. بخش غربی دارای سازوکار امتداد لغز چپ بر با مولفه معکوس، بخش میانی امتدادلغز چپ بر و بخش شرقی با سازوکار معکوس گزارش شده است. در تحقیق حاضر پارامتر های لرزه خیزی و تغییرات زمانی و مکانی آنها در امتداد این سامانه گسلی با استفاده از داده های لرزه ای جمع آوری شده از سال 1980 تا 2023 میلادی و بر اساس روش بیشینه تمایل مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. در این راستا تغییرات زمانی پارامتر b دو افت قابل توجه را نشان می دهد که نشانگر دو زلزله نسبتا قوی تربت حیدریه در سال 2010 و زلزله فریمان در سال 2017 می باشد. علیرغم اینکه هنوز جامعه علمی قادر به پیش بینی دقیق زمین لرزه نشده است اما با توجه به روش مورد مطالعه و با پایش وتحلیل مستمر پارمترهای مختلف زمین لرزه به ویژه پارامتر b، پیش یابی وقوع زمین لرزه های محتمل دور از انتظار نیست.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
هدا باوی؛ سید رضا موسوی حرمی؛ محمد حسین محمودی قرائی؛ حامد زندمقدم؛ اسداله محبوبی؛ محمدرضا توحیدی
چکیده
الگوی تفکیک ژئوشیمیایی و رفتار محیطی عناصر کمیاب خاکی(ΣREE) در پنج سامانه مختلف رسوبی مرتبط با معدن مس درآلو مورد بررسی قرار گرفته‌است. برای این منظور، غلظت کل و الگوی تفکیک عناصر ΣREE با استفاده از هضم چند اسیدی و روش استخراج گزینشی mBCR مشخص شد. الگوهای نرمالیزاسیون ΣREE بر اساس NASC و UCC رسم شده است.تغییرات غلظت در پنج سامانه رسوبی ...
بیشتر
الگوی تفکیک ژئوشیمیایی و رفتار محیطی عناصر کمیاب خاکی(ΣREE) در پنج سامانه مختلف رسوبی مرتبط با معدن مس درآلو مورد بررسی قرار گرفته‌است. برای این منظور، غلظت کل و الگوی تفکیک عناصر ΣREE با استفاده از هضم چند اسیدی و روش استخراج گزینشی mBCR مشخص شد. الگوهای نرمالیزاسیون ΣREE بر اساس NASC و UCC رسم شده است.تغییرات غلظت در پنج سامانه رسوبی مشابه یکدیگر و غلظت عناصر LREE بالاتر از عناصر HREE است. بر خلاف تغییرات غلظت عناصر ΣREE، غنیشدگی بیشتری در HREEs نسبت به LREEs دیده میشود. الگوی تفکیک ژئوشیمیایی عناصر ΣREEدر نمونههای رسوب طبیعی و حاوی اکسیدهای آهن و منگنز عمدتاً تحت سلطه کسر باقیمانده است. با توجه به شرایط متفاوت تشکیل و پایداری در نمونههای برداشت شده از مسیر آبراهههای منتهی به معدن، نهشته‌های تبخیری و رسوبات شستهشده از دامپ سنگی، الگوی تفکیک عناصر ΣREE عمدتاً با دو بخش محلول در اسید و کسر قابل احیاء کنترل میشود. روند تحرک و زیستدسترسپذیری از LREEs به HREEs با یک شیب صعودی افزایش مییابد. این نتایج نشان می‌دهد که گونه-زایی، الگوی تفکیک ژئوشیمیایی و رفتار محیطی برای ΣREEبدون در نظر گرفتن عوامل محیطی کلیدی منجر به عدم درک و یا حتی تفسیر اشتباه میشود.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
شعله ملکشاهی؛ معصومه خلج معصومی؛ هادی محمددوست؛ مونا سجده ئی؛ شهرزاد ابوتراب
چکیده
محدوده اکتشافی سرکوه در استان کرمان، 6 کیلومتری جنوب باختری کانسار سرچشمه قرار گرفته است. دگرسانیهای منطقه شامل پتاسیک، پروپیلیتیک، فیلیک و آرژیلیک پیشرفته است. طبق مطالعات XRD، کانیهای اصلی شامل کوارتز، آلبیت و ایلیت، کانیهای فرعی شامل گوتیت، میکا- ایلیت،کلریت، کلسیت و به مقدار جزئی مگنتیت می‌باشد. کانه های مشاهده شده در منطقه، ...
بیشتر
محدوده اکتشافی سرکوه در استان کرمان، 6 کیلومتری جنوب باختری کانسار سرچشمه قرار گرفته است. دگرسانیهای منطقه شامل پتاسیک، پروپیلیتیک، فیلیک و آرژیلیک پیشرفته است. طبق مطالعات XRD، کانیهای اصلی شامل کوارتز، آلبیت و ایلیت، کانیهای فرعی شامل گوتیت، میکا- ایلیت،کلریت، کلسیت و به مقدار جزئی مگنتیت می‌باشد. کانه های مشاهده شده در منطقه، روتیل، ایلمنیت، مگنتیت، هماتیت، پیریت، مولیبدنیت و کالکوپیریت می‌باشند. همچنین مطالعات سیالات درگیر بر روی کوارتز از رگچه های سولفیدی بخش پتاسیک انجام شد و نشان داد، که مرحله کانی سازی اصلی با دمای همگن شدن بین °C 250 و 527 و شوری بین 6/13 تا wt%9/52 بوده است. بررسی ترکیب ایزوتوپ گوگرد بر روی کانیهای پیریت و کالکوپیریت در کانسار سرکوه، بین 1+ تا ‰ 7/2 بوده است که نشان دهنده منبع ماگمایی گوگرد می باشد. داده های ایزوتوپ پایدار اکسیژن بر روی رگچه های کوارتز، محدوده مثبت بین 6/7 تا ‰ 3/9+ با میانگین5/8+ را بیانگر منبع ماگمایی برای سیالات هیدروترمال می باشد. همچنین با توجه به محدود بودن بازه ترکیب ایزوتوپی گوگرد می‌توان نتیجه گرفت که ترکیب ایزوتوپی گوگرد دستخوش تغییرات و یا آلایش توسط منابع دیگر گوگرد نشده و یا اگر شده مقدار آن بسیار ناچیز بوده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
مریم خسروی؛ ونچائو یو؛ جینتائو ژو
چکیده
نهشته بوکسیتی گانو در 90 کیلومتری شمال شرق سمنان در زون البرز شرقی، شمال ایران واقع شده است. کانسنگ‌های بوکسیتی به صورت عدسی‌های منفصل چینه‌سان با طول 6 کیلومتر و ضخامتی از 2 تا 20 متر در طول مرز بین کربنات‌های سازند الیکا و شیل، ماسه‌سنگ، سیلتستون و زغال‌سنگ سازند شمشک گسترش یافته است. تجزیه‌های کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کانسنگ‌های ...
بیشتر
نهشته بوکسیتی گانو در 90 کیلومتری شمال شرق سمنان در زون البرز شرقی، شمال ایران واقع شده است. کانسنگ‌های بوکسیتی به صورت عدسی‌های منفصل چینه‌سان با طول 6 کیلومتر و ضخامتی از 2 تا 20 متر در طول مرز بین کربنات‌های سازند الیکا و شیل، ماسه‌سنگ، سیلتستون و زغال‌سنگ سازند شمشک گسترش یافته است. تجزیه‌های کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کانسنگ‌های بوکسیتی حاوی کانیهای دیاسپور، هماتیت، کائولینیت، کلریت، آناتاز، ایلیت، زونیت، گوتیت، کوارتز و دولومیت هستند.افزایش پتانسیل اکسیداسیون، حضور احتمالی کانیهای فسفاتی ثانویه، نوسانات سطح سفره‌های آب‌های زیرزمینی و عملکرد سنگ بستر کربناته به عنوان یک بافر فعال نقش مهمی در تغییرات شدید بی‌هنجاری Ce (79/0–25/12) در کانسنگ‌ها داشته‌اند. تغییرات pH محلول‌های هوازده کننده، نوسانات سطح سفره آب‌های زیرزمینی، عملکرد سنگ بستر کربناته به عنوان یک عامل زمین‌شیمیایی و ترسیب همزمان کانیهای آهن‌دار و روبش ترجیحی LREE(La–Eu) توسط هماتیت نقش مهمی در توزیع و تحرک عناصر نادر خاکی در کانسنگ‌های بوکسیتی داشته‌اند. با توجه به بررسی‌های زمین‌شیمیایی (نمودارهای دو متغیره بی‌هنجاری Eu در مقابل نسبت‌های TiO2/Al2O3 و Sm/Nd)، نهشته بوکسیتی گانو احتمالاً از هوازدگی سنگهای آذرین حدواسط بوجود آمده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
شهره حسن پور؛ سوسن ابراهیمی
چکیده
کانسار آستمال در شمال باختر ایران واقع شده و از لحاظ ساختاری در زون ماگمایی ارسباران قرار دارد. کانیسازی در این اسکارن، دراثر نفوذ توده گرانودیوریتی ائوسن-الیگوسن به داخل سنگهای کربناتی کرتاسه بالایی رخ داده است. کانیسازی در زون برون اسکارن مشاهده میشود و فرایند متاسوماتیک، پس از نفوذ توده گرانودیوریتی و دگرگون شدن آن، به درون سنگ ...
بیشتر
کانسار آستمال در شمال باختر ایران واقع شده و از لحاظ ساختاری در زون ماگمایی ارسباران قرار دارد. کانیسازی در این اسکارن، دراثر نفوذ توده گرانودیوریتی ائوسن-الیگوسن به داخل سنگهای کربناتی کرتاسه بالایی رخ داده است. کانیسازی در زون برون اسکارن مشاهده میشود و فرایند متاسوماتیک، پس از نفوذ توده گرانودیوریتی و دگرگون شدن آن، به درون سنگ آهکها آغاز شده است. عناصر Si, Mg, Fe منجر به توسعه کانیهای کالک سیلیکاته بی آب با ابعاد متوسط تا درشت دانه شده و همچنین مقادیر قابل توجهی از عنصر Cu Fe همراه با مواد فرار از قبیل CO2, H2S به سیستم اسکارنی اضافه شده است. در نتیجه، کالک سیلیکاتهای آبدار (اپیدوت، ترمولیت، اکتینولیت) سولفیدها (پیریت و کالکوپیریت)، اکسیدها (مگنتیت، هماتیت) وکربناتها (کلسیت) جایگزین کالک سیلیکاتهای بدون آب شده اند. دادههای ایزوتوپ گوگرد ( 34Sδ ) بر روی کانه های پیریت و کالکوپیریت در دامنه 8/1- تا 1/6+ پرمیل قرار گرفته است که حاکی از یک منبع ماگمایی برای سولفید موجود در سیال است. دادههای ایزوتوپی 18Oδ و Dδ بر روی کانیهای مگنتیت، سریسیت و اپیدوت از 56- تا 73- پرمیل برای هیدروژن و 5/0- تا 8/6+ پرمیل برای اکسیژن متغیر است که گویای آمیختگی سیالات ماگمایی با سیالات جوی می باشد.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
مریم امامی جعفری؛ سعید علیرضایی؛ ایرج رسا؛ یوخن کولب
چکیده
کانسار طلای هیرد در بلوک لوت، همراهی نزدیکی با یک کمپلکس نفوذی حدواسط-مافیک دارد که در سنگهای آتشفشانی ائوسن جایگزین شده است. توده‌های نفوذی ترکیب گرانودیوریت تا دیوریت، هورنبلند-کوارتزمونزونیت و گابرو-دیوریت دارند و با CaO، FeOt و MgO به‌نسبت بالا و K2O+Na2O به‌نسبت پایین مشخص می‌شوند که نشانگر تبلور از یک ماگمای نه‌چندان تفریق‌یافته ...
بیشتر
کانسار طلای هیرد در بلوک لوت، همراهی نزدیکی با یک کمپلکس نفوذی حدواسط-مافیک دارد که در سنگهای آتشفشانی ائوسن جایگزین شده است. توده‌های نفوذی ترکیب گرانودیوریت تا دیوریت، هورنبلند-کوارتزمونزونیت و گابرو-دیوریت دارند و با CaO، FeOt و MgO به‌نسبت بالا و K2O+Na2O به‌نسبت پایین مشخص می‌شوند که نشانگر تبلور از یک ماگمای نه‌چندان تفریق‌یافته است. این ویژگی‌ها و عدد منیزیم به‌نسبت بالا (36/36 تا 32/52) می‌تواند نشانگر تاثیر منبع گوشته‌ای در زایش ماگمای مادر باشد. توده‌های نفوذی هیرد، متالومین‌اند و سرشت کالک‌آلکالن تا کالک‌آلکالن پتاسیم-بالا دارند و حاوی ایلمنیت به‌عنوان کانی همراه هستند. کانیسازی در هیرد به‌صورت رگه‌ای، رگچه‌ای و افشان در تودة نفوذی گرانودیوریتی و سنگهای آتشفشانی میزبان، همراه با دگرسانیهای تورمالینی، سیلیسی و کربناتی رخ داده است. کانیهای فلزی شامل پیروتیت، آرسنوپیریت، پیریت و کمتر از آن کالکوپیریت، گالن و اسفالریت است. طلا به‌صورت ذرات زیرمیکروسکوپی همراه با کانیهای سولفیدی به‌ویژه پیریت و آرسنوپیریت نهشته شده است. با توجه به ویژگی‌های کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی توده‌های نفوذی و کانی‌شناسی کانسنگ، کانسار طلای هیرد را می‌توان مشابه ذخایر مرتبط با گرانیتوئیدهای احیایی نوع I درنظر گرفت. کاهیدگی ماگمای مولد می‌تواند ناشی از وارد شدن مواد پوسته به محیط منبع و/یا برهمکنش ماگما با سنگهای پوسته‌ای غنی از مواد آلی باشد.
