مقاله پژوهشی
چینه شناسی و فسیل شناسی
علی جلالی؛ حامد یاراحمدزهی؛ مهران آرین؛ عبدالله سعیدی؛ سیدمحسن آل علی
چکیده
برش شیشتو در شمال طبس قرار دارد. توالی های قزلین و آسلین سازند زلدو به ستبرای 60 متر به پنج واحد سنگی تقسیم شده است که شامل سنگ ماسه ، سنگ ماسه آهکی، شیل، سنگ آهک ماسه ای و سنگ آهک می باشد. مرز پایینی نهشته ها با ناپیوستگی فرسایشی برروی نهشته های سازند آبشنی قرار گرفته است. مرز زبرین آن با سازند تیغ معدنو پیوسته است. فوزولیندهای قزلین و ...
بیشتر
برش شیشتو در شمال طبس قرار دارد. توالی های قزلین و آسلین سازند زلدو به ستبرای 60 متر به پنج واحد سنگی تقسیم شده است که شامل سنگ ماسه ، سنگ ماسه آهکی، شیل، سنگ آهک ماسه ای و سنگ آهک می باشد. مرز پایینی نهشته ها با ناپیوستگی فرسایشی برروی نهشته های سازند آبشنی قرار گرفته است. مرز زبرین آن با سازند تیغ معدنو پیوسته است. فوزولیندهای قزلین و آسلین در این برش مانند Ruzhenzevites-Rauserites-Triticites که در سنگ نهشته های آشکوب قزلین نواحی دارواز، فرگانا، اورال جنوبی، حوضه دونتسک و کارنیک آلپ، انارک، البرز مرکزی و زون سنندج- سیرجان شناسایی شده و همچنین گونه های مختلف Sphaeroschwagerina ، Pseudoschwagerinaو Likharevites که مبین سن آسلین است، نشان‌دهنده پیوستگی مرز کربونیفر-پرمین در برش مورد مطالعه و هم ارزی قابل مقایسه با سایر پهنه های ساختاری – رسوبی ایران از جمله ایران مرکزی ، البرز و زون سنندج- سیرجان می باشد. هم ارزی یاد شده حکایت از پیشروی دریا در زون های ساختاری- رسوبی مختلف ایران در اواخر کربونیفر و ابتدای پرمین دارد. در برش شیشتو ، 15 جنس، 35 گونه و2 زیر گونه از فوزولین ها شناسایی شده که برخی از گونه ها برای اولین بار از ایران گزارش می شود.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
افشین کریم خانی بهادر؛ سادات فیض نیا؛ سید محسن آل علی؛ مهران آرین
چکیده
دریای کاسپین بزرگ‌ترین گستره آبی محصور در ناحیه قاره‌ای سیاره زمین میباشد. برای تهیه داده های رسوب شناسی 98 ایستگاه برداشت نمونه سطحی از بستر دریا در محدوده فلات قاره ( بیشینه ژرفای 200 متر) بخش جنوبی دریای کاسپین و در امتداد سواحل ایران طراحی گردیده است. شاخص‌هایی همانند نوع و میزان بار رسوبی حمل شده به محیط رسوب گذاری، انرژی امواج ...
بیشتر
دریای کاسپین بزرگ‌ترین گستره آبی محصور در ناحیه قاره‌ای سیاره زمین میباشد. برای تهیه داده های رسوب شناسی 98 ایستگاه برداشت نمونه سطحی از بستر دریا در محدوده فلات قاره ( بیشینه ژرفای 200 متر) بخش جنوبی دریای کاسپین و در امتداد سواحل ایران طراحی گردیده است. شاخص‌هایی همانند نوع و میزان بار رسوبی حمل شده به محیط رسوب گذاری، انرژی امواج و جریان‌های دریایی و همچنین چگونگی تغییرات شیب بستر دریا در تولید و تنوع رخساره های رسوبی نهشته‌های عهد حاضر نقش دارند. 9 رخساره رسوبی در نهشته‌های سطحی این ناحیه بیشترین فراوانی را دارند و به‌طور میانگین در رسوبات فلات قاره، 1 درصد وزنی ذرات درشت‌دانه، 25 درصد وزنی ذرات متوسط دانه و 74 درصد وزنی ذرات ریزدانه وجود دارد. زیر محیطهای رسوبی، پس‌کرانه‌ای، پیشانی ساحلی، ناحیه انتقالی فراساحلی و فراساحلی قابل‌شناسایی هستند که ترکیب فراوانی رخساره‌های رسوبی در پهنه پس‌کرانه‌ای و پهنه پیشانی ساحلی بیشتر به شکل رخساره‌های گروه ماسه‌ای و در ناحیه انتقالی فراساحلی و ناحیه فراساحلی، بیشترین فراوانی را رخساره‌های گروه گلی مشاهده می شود. به‌طور عمومی دو رخساره رسوبی با ترکیب، گل باکمی گراول و گل از سایر رخساره‌های دیگر فراوانی بیشتری دارند.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
خاتون پیردادی؛ مریم آق اتابای؛ عطیه اسحاقی
چکیده
زمین‌لرزه 1396 ازگله با بزرگای گشتاوری 7.3، که در شمال‌باختر کمربند زاگرس روی داد، با تعداد زیادی پس‌لرزه دنبال شده است. هیستوگرام نرخ ماهانه پس‌لرزه‌ها نشان می‌دهد که به‌جز چند ماه ابتدایی، توالی پس‌لرزه‌ای این زمین‌لرزه از قانون اُمُری تبعیت نکرده است. لذا برای بررسی الگوی زمانی این توالی لازم است از روش‌های پیچیده‌تری استفاده ...
بیشتر
زمین‌لرزه 1396 ازگله با بزرگای گشتاوری 7.3، که در شمال‌باختر کمربند زاگرس روی داد، با تعداد زیادی پس‌لرزه دنبال شده است. هیستوگرام نرخ ماهانه پس‌لرزه‌ها نشان می‌دهد که به‌جز چند ماه ابتدایی، توالی پس‌لرزه‌ای این زمین‌لرزه از قانون اُمُری تبعیت نکرده است. لذا برای بررسی الگوی زمانی این توالی لازم است از روش‌های پیچیده‌تری استفاده شود. در این تحقیق، از روش چندفرکتالی زمانی استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان دادند که الگوی توزیع زمانی پس‌لرزه‌ها بدون توجه به بزرگای کمینه، دارای دو محدوده مقیاس‌بندی کوتاه و بلندتر است. به نظر می‌رسد که محدوده کوتاه به الگوی توزیع پس‌لرزه‌ها درون خوشه‌های کوچک‌تر، و محدوده بلندتر به الگوی توزیع خوشه‌ها در کل توالی پس‌لرزه‌ای مرتبط باشد. این نتایج حاصل از تحلیل طیف‌های چندفرکتالی، نشان می‌دهد که الگوی توزیع زمانی پس‌لرزه‌ها در محدوده بلندتر ناهمگن‌تر از محدوده کوتاه است. از طرفی، با حذف پس‌لرزه‌های کوچک‌تر میزان ناهمگنی چندفرکتالی الگوی توزیع زمانی پس‌لرزه‌ها افزایش پیدا می‌کند. بنابراین، رویداد پس‌لرزه‌های بزرگ‌تر متعدد با بزرگای بیش از 5 باعث افزایش میزان ناهمگنی الگوی زمانی توالی پس‌لرزه‌ای شده است. همچنین، نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که میزان ناهمگنی الگوی توزیع زمانی رویداد پس‌لرزه‌ها به الگوی توزیع مکانی پس‌لرزه‌ها مرتبط است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
هانیه کیایی؛ احمد کاظمی مهر نیا؛ حمید ٍثمری؛ پیمان افضل؛ نازنین ظاهری عبده وند
چکیده
کانسار مس فتح‌آباد در استان خراسان رضوی، در فاصله35کیلومتری جنوبشرق تربت‌حیدریه و بخش میانی کمربند آتشفشانی-نفوذی خواف –کاشمر– بردسکن واقع است.کانه‌زایی رگه- رگچه‌ای ازکانی‌های کالکوپیریت،پیریت،مگنتیت،کالکوسیت،بورنیت،کوولیت،مالاکیت و اکسیدهای آهن، به موازات گسل های فرعی منشعب از گسل اصلی درونه تشکیل شده‌است.در ...
بیشتر
کانسار مس فتح‌آباد در استان خراسان رضوی، در فاصله35کیلومتری جنوبشرق تربت‌حیدریه و بخش میانی کمربند آتشفشانی-نفوذی خواف –کاشمر– بردسکن واقع است.کانه‌زایی رگه- رگچه‌ای ازکانی‌های کالکوپیریت،پیریت،مگنتیت،کالکوسیت،بورنیت،کوولیت،مالاکیت و اکسیدهای آهن، به موازات گسل های فرعی منشعب از گسل اصلی درونه تشکیل شده‌است.در سامانه‌ی رگه‌ای محدوده ، رگههای کوارتز،پیریت،کالکوپیریت و مگنتیت با دگرسانی پروپلیتیک در مرحله اولیه ، رگههای کوارتز،پیریت،کالکوپیریت و مگنتیت با دگرسانی سریسیتی در مرحله اصلی و رگههای کوارتز،پیریت و کالکوپیریت با دگرسانی‌های رسی و اکسیدآهن و رگههای کلسیتی همراه با دگرسانی‌های سریسیتی،رسی و اکسیدآهن در مرحله پسین کانه‌زایی شناسایی شدند.روند یکسان تغییرات عناصر نادرخاکی و کمیاب رگههای کانه‌دار و سنگهای آتشفشانی میزبان نشان‌دهنده منشاء ماگمایی- گرمابی عناصر است.غنی‌شدگی عناصر کمیاب،غنی‌شدگی نسبتLREE/HREEمقادیر مثبت Eu*و مقادیر منفی Ce*،نشانگر شرایط احیایی و pHبالای سیال ماگمایی-گرمابی است. میانبارهای سیال با شوری( wt% NaCl equiv.74/4 تا 9/13)و دمای پایین( oC111 تا 192)نشانگر رقیق‌شدگی و اختلاط سیال ماگمایی-گرمابی با آب‌های جوی است. مقادیرδ34Sکانه کالکوپیریت(58/1- تا 86/2- ‰)نشانگر منشاءماگمایی گوگرد است.سیال ماگمایی-گرمابی گوگرد دار و غنی از فلز رقیق شده با آب‌های جوی موجب آبشویی عناصر کمیاب،نادر خاکی و مس و نهشت آنها به‌صورت رگه-رگچه‌های کوارتزی-کلسیتی کانه‌دار شده است.مطالعات زمین‌شناسی،زمین‌شیمی و ویژگی‌های سیال گرمابی کانه‌ساز رگههای کانه‌دار،نشانگر کانی‌سازی مس رگه‌ای اپی ترمال در کانسار فتح‌آباد است.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
لیلا ملکی؛ نعمت‌اله رشیدنژاد عمران؛ عبدالرحیم هوشمندزاده؛ جان کاتل
چکیده
در این پژوهش، واحدهای متابازیتی وگنایسی واقع در پشتة گلمنده و کوههای زمان‌آباد (مجموعة دگرگونی بنه‌شورو، شرق ساغند، ایران مرکزی) مورد مطالعة سن‌سنجی اورانیوم-سرب کانی زیرکن قرار گرفته‌اند. بر این اساس نمونة گارنت آمفیبولیت، سن 6/3±4/545 میلیون سال (7/1MSWD= )، نمونة گنایس کوارتز فلدسپاتی، سن 5/3±3/541 میلیون سال (26/0MSWD= )، نمونة ...
بیشتر
در این پژوهش، واحدهای متابازیتی وگنایسی واقع در پشتة گلمنده و کوههای زمان‌آباد (مجموعة دگرگونی بنه‌شورو، شرق ساغند، ایران مرکزی) مورد مطالعة سن‌سنجی اورانیوم-سرب کانی زیرکن قرار گرفته‌اند. بر این اساس نمونة گارنت آمفیبولیت، سن 6/3±4/545 میلیون سال (7/1MSWD= )، نمونة گنایس کوارتز فلدسپاتی، سن 5/3±3/541 میلیون سال (26/0MSWD= )، نمونة آمفیبول-بیوتیت گنایس، سن 6/2±2/549 میلیون سال (28/0MSWD= ) و نمونة متاگابرو، سن 4/4±2/541 میلیون سال (8/1MSWD= ) را نشان می‌دهند. بر اساس شیمی کانی، تمامی بلورهای زیرکن مورد بررسی، ماهیت ماگمایی، قاره‌ای و پوستهای دارند. بنابراین، یافته‌های سنی یاد شده، به سن تبلور ماگمای والد گارنت آمفیبولیت، متاگابرو و گنایسها نسبت داده میشود. محدودة سنی 500 میلیون سال در مطالعات پیشین، به سن دگرگونی متابازیتها و سن جایگزینی گرانیت مولد گنایسهای منطقه تعبیر شده بود.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
سید نعیم امامی؛ صالح یوسفی
چکیده
حرکات تودهای خطرناک‌ترین حوادث طبیعی در مناطق کوهستانی به شمار می‌روند. پژوهش حاضراز مدل‌های یادگیری ماشین(ML) برای تهیه نقشه حساسیت به حرکات تودهای (MMSM)در استان چهارمحال وبختیاری استفاده می‌کند. این مدلها بر اساس مجموعه اطلاعات جامع 864 حرکت تودهای شامل جریان واریزه، زمین‌لغزش و ریزش‌سنگ در طول 42 سال گذشته و همچنین 12 عامل ...
بیشتر
حرکات تودهای خطرناک‌ترین حوادث طبیعی در مناطق کوهستانی به شمار می‌روند. پژوهش حاضراز مدل‌های یادگیری ماشین(ML) برای تهیه نقشه حساسیت به حرکات تودهای (MMSM)در استان چهارمحال وبختیاری استفاده می‌کند. این مدلها بر اساس مجموعه اطلاعات جامع 864 حرکت تودهای شامل جریان واریزه، زمین‌لغزش و ریزش‌سنگ در طول 42 سال گذشته و همچنین 12 عامل موثر در وقوع این حرکات، مورد بررسی، آزمون و اعتبارسنجی قرارگرفته‌اند. نتایج اعتبارسنجی نشان می‌دهدکه روش RF(Random Forest) مناسب‌ترین مدل برای تهیه نقشه‌های حساسیت به حرکات تودهای است. علاوه براین، روش‌های(multivariate adaptive regression splines) MARS ، mixture discriminant) additive MDA(، BRT (boosted regression trees) نیز نتایج نسبتاً دقیقی ارائه داده‌اند. نتایج سطح زیر منحنی برای اعتبارسنجی روش‌هایRF، MARS، MDA وBRT بترتیب 968/0، 845/0، 828/0، و 765/0 میباشد. براساس نقشه حساسیت به حرکات تودهای (MMSM) تولید شده توسط مدل RF، 32 درصد از سطح استان درکلاس‌های حساسیت بالا و بسیار بالا شناسایی شده است. بیشتر مناطق در معرض خطر حرکات توده-ای در غرب و مرکز استان چهارمحال و بختیاری واقع هستند. علاوه براین، یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهدکه ارتفاع، زاویه شیب، فاصله از جاده‌ها و فاصله ازگسل‌ها عوامل بحرانی دروقوع حرکات تودهای هستند. نتایج این تحقیق رهیافتی را برای کاهش خسارات ناشی از خطرات طبیعی ارائه می‌کند.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
عبدالحمید انصاری
چکیده
باتولیت چهارگنبد در سیرجان و در بخش جنوب‌شرقی زون ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده است. این توده نفوذی با ترکیب اسیدی تا کمی حد واسط به داخل واحدهای ولکانیکی ائوسن تزریق شده است. بیشتر حجم ترکیبات سنگی، گرانودیوریت و مونزوگرانیت میباشد. این توده حاوی انکلاوهای میکروگرانولار مافیک متعدد با ترکیب دیوریت و مونزودیوریت است. دایک هایی میکروگرانولار ...
بیشتر
باتولیت چهارگنبد در سیرجان و در بخش جنوب‌شرقی زون ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده است. این توده نفوذی با ترکیب اسیدی تا کمی حد واسط به داخل واحدهای ولکانیکی ائوسن تزریق شده است. بیشتر حجم ترکیبات سنگی، گرانودیوریت و مونزوگرانیت میباشد. این توده حاوی انکلاوهای میکروگرانولار مافیک متعدد با ترکیب دیوریت و مونزودیوریت است. دایک هایی میکروگرانولار مافیک توده را قطع کرده اند. شواهد صحرایی نظیر. انکلاوهای میکروگرانولار مافیک با اشکال کروی تا بیضی، زنگوله‌ای و میله‌ای، وجود دایک‌های مافیک سین پلوتونیک و همچنین شواهد بافتی نشان دهنده عدم تعادل از قبیل حضور پلاژیوکلازهایی با منطقه بندی ترکیبی و سطوح تحلیلی مکرر و کوارتزهای اوسلی در انکلاوها نشانه تغییرات شیمیایی و یا حرارتی مذاب در حین رشد بلور و شاهدی برای وقوع اختلاط ماگمایی هستند. انکلاوها، در بیشتر عناصراصلی، همچون Al2O3،CaO ،MgO ،Fe2O3،TiO2،P2O5 مقادیر بالاتری نسبت به سنگ میزبان نشان می دهند. از دید عناصر نادر خاکی (REE)، سنگهای گرانیتوئید میزبان و انکلاوهای همراه، الگوهای REE نسبتاً تفریق یافته با الگوهای LREE شیبدار و MREE و HREE تخت به نمایش می‌گذارند.بر اساس دیاگرامهای تعیین محیط تکتونوماگمایی، نمونه های مورد مطالعه از منطقه چهار گنبد، درمحدوده کمانهای قوسی ناشی ازفرورانش قرارمی‌گیرند و ویژگی محیطهای حاشیه فعال قاره‌ای را نشان می دهند.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
محمود شرفی؛ مهدی جعفرزاده؛ ئارم بایت گل؛ راضیه لک
چکیده
دریاچه ارومیه که یک فرورفتگی تکتونیکی در شمال غرب ایران است سالانه دریافت کننده مقادیر زیادی رسوبات فرسایش یافته از ساختارهای زمین شناسی اطراف این دریاچه است. در نتیجه خشکسالی‌های متوالی سال‌های اخیر این رسوبات مستعد ایجاد بادرفت در معرض فرسایش بادی قرار گرفته و بنابراین یک منشا مهم برای انتشار رسوبات در طی طوفان‌های گرد و غبار ...
بیشتر
دریاچه ارومیه که یک فرورفتگی تکتونیکی در شمال غرب ایران است سالانه دریافت کننده مقادیر زیادی رسوبات فرسایش یافته از ساختارهای زمین شناسی اطراف این دریاچه است. در نتیجه خشکسالی‌های متوالی سال‌های اخیر این رسوبات مستعد ایجاد بادرفت در معرض فرسایش بادی قرار گرفته و بنابراین یک منشا مهم برای انتشار رسوبات در طی طوفان‌های گرد و غبار است. در این تحقیق رسوبات حاشیه جنوبی و غربی دریاچه پلایایی ارومیه از جنبه تعیین سنگ منشا مورد مطالعه قرار گرفته است. ترسیم نمودار های دوتایی مانند نسبت Th/Co به La/Sc و TiO2 به Al2O3 و مقایسه نسبت عناصر کمیاب مانند La/Sc، Th/Sc، La/Co، Th/Co و Cr/Th بیانگر منشا سنگهای آذرین عمدتا فلسیک و بعضا بازیک برای این رسوبات است. ترسیم نمودارهای عنکبوتی برای عناصر اصلی و کمیاب موجود در رسوبات مورد مطالعه فقیرشدگی آنها نسبت به V، Sc، Cr و Ni و غنی‌شدگی Sr و Th را نشان می‌دهد که وجود سنگ منشا اسیدی و بعضا مافیک تا اولترامافیک را تاکید می‌کند. ژئوشیمی عناصر اصلی از طریق قرار دادن مقادیر SiO2 در مقابل مجموع Al2O3 ، K2O و Na2O و همچنین مقدار اندیس شیمیایی هوازدگی، شرایط آب و هوایی خشک را در زمان رسوبگذاری رسوبات دریاچه ارومیه نشان می دهد.
مقاله پژوهشی
چینه شناسی و فسیل شناسی
عبدالوهاب کاظمی؛ نصرالله عباسی
چکیده
سازند آغاجاری به سن میوسن تا پلیوسن در شمال استان خوزستان و در برش خاور گتوند از توالی ماسه‌سنگ، سیلت‌سنگ و مارن به رنگ سرخ تا قهوه‌ای به ستبرای 788 متر میباشد. در بخش میانی این سازند، ردپاهای فراوانی از مهره داران یافت شد که شامل ردپای پرندگان کوچک جثه کنار آبزی (Gruipeda dominguensis، Aviadactyla media)، ردپای جفت سمان (Lamaichnum alfi، Lamaichnum isp.، Pecoripeda satyri، ...
بیشتر
سازند آغاجاری به سن میوسن تا پلیوسن در شمال استان خوزستان و در برش خاور گتوند از توالی ماسه‌سنگ، سیلت‌سنگ و مارن به رنگ سرخ تا قهوه‌ای به ستبرای 788 متر میباشد. در بخش میانی این سازند، ردپاهای فراوانی از مهره داران یافت شد که شامل ردپای پرندگان کوچک جثه کنار آبزی (Gruipeda dominguensis، Aviadactyla media)، ردپای جفت سمان (Lamaichnum alfi، Lamaichnum isp.، Pecoripeda satyri، Pecoripeda isp.) ردپای سگسانان (Canipeda isp.) و ردپای خزندگان بزرگ (Hatcherichnus sanjuanensis) است. ردپای جفت سمان بیشترین فراوانی را در میان ردپاهای یافت شده، دارند. با وجود چنین ردپاهایی برای نخستین بار زیست شتران و کروکودیلها در حوضه زاگرس اثبات میشود. گوناگونی اثرجنسها یا اثرگونهها در برش مورد مطالعه نشان می دهد که تنوع ریستی مهره‌داران میوسن در این منطقه نسبت به سایر مناطق زاگرس یا کشورهای همجوار بیشتر بوده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
احمد عباس نژاد
چکیده
هدف این مطالعه تعیین موقعیت ژئومورفولوژیکی شهرهای ایران و ارزیابی خطر زلزله، سیل، نشست زمین و چشم‌انداز آنها براساس معیارهای ژئومورفولوژیکی بوده است. بدین منظور،210 شهر با جمعیت بیش از حدود 50،000 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه، از تصاویر گوگل ارث و ماهواره‌ای، عکس‌های هوائی، نقشه‌های ژئومورفولوژی و زمین شناسی و، در صورت ...
بیشتر
هدف این مطالعه تعیین موقعیت ژئومورفولوژیکی شهرهای ایران و ارزیابی خطر زلزله، سیل، نشست زمین و چشم‌انداز آنها براساس معیارهای ژئومورفولوژیکی بوده است. بدین منظور،210 شهر با جمعیت بیش از حدود 50،000 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه، از تصاویر گوگل ارث و ماهواره‌ای، عکس‌های هوائی، نقشه‌های ژئومورفولوژی و زمین شناسی و، در صورت نیاز، بازدید میدانی استفاده شد. براساس آن، تعداد شهرهائی که بخشی یا تمام آنها روی مخروطافکنهها، کفهها، پادگانهها، ناودیسها، سطوح کوهپایهای، تاقدیسها و دلتاها قرار دارد به ترتیب 103، 34، 26، 39، 27، 8 و 11 مورد است، و تنها دو شهر روی مخروط آتشفشانی، یک شهر صخرهای و یک شهر تالابی شناسائی شدند. همچنین، 158 شهر عمدتاً روی یک عارضه و مابقی روی دو عارضه واقع شده‌اند. تعداد شهرهای در معرض خطر زیاد زلزله و سیل به ترتیب 82 و 90 مورد وتعداد شهرهای مستعد به نشست سطحی و قناتی به ترتیب 60 و 47 مورد است. بعلاوه، 71 شهر دارای چشم‌انداز خوب و 52 شهر دارای چشم‌انداز یکنواخت می‌باشند. اکثر شهرهای ایران با خطر سیل از نوع مجرائی درگیر می‌باشند. شهرهای با خطر زیاد سیل بطور عمده در جنوب‌غرب، شمال و شمالغرب کشور قرار دارند. خطر سیل در حد متوسط ارزیابی شده است.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
سید محسن کشفی؛ سعید علیرضایی؛ محمد رضا حسینی؛ ایرج رسا
چکیده
ناحیه زاغ دره در کمپلکس افیولیتی اسفندقه- فاریاب در جنوب‌شرقی کمربند سنندج- سیرجان، دربرگیرنده محموعه ای از گدازه های مافیک-متوسط و یک توده نفوذی فلسیک است. سنگ های آتشفشانی سرشت کالک‌آلکالن تا تولئیتی دارند و متالومین هستند. در نمودار بهنجارشده به کوندریت، تهی‌شدگی نسبی در عناصر خاکی کمیاب سبک و الگوی کمابیش تخت برای عناصر خاکی ...
بیشتر
ناحیه زاغ دره در کمپلکس افیولیتی اسفندقه- فاریاب در جنوب‌شرقی کمربند سنندج- سیرجان، دربرگیرنده محموعه ای از گدازه های مافیک-متوسط و یک توده نفوذی فلسیک است. سنگ های آتشفشانی سرشت کالک‌آلکالن تا تولئیتی دارند و متالومین هستند. در نمودار بهنجارشده به کوندریت، تهی‌شدگی نسبی در عناصر خاکی کمیاب سبک و الگوی کمابیش تخت برای عناصر خاکی کمیاب سنگین دیده می شود؛ نسبت (La/Yb)N برای بیشتر نمونهها کمتر از یک است. سنگ های آتشفشانی زاغ دره، از نظر کانی شناسی و شیمیایی قابل مقایسه با محموعه های آتشفشانی زون سوپراسابداکشن هستند. توده نفوذی زاغ‌دره با فینوکریست های فراوان پلاژیوکلاز و کوارتز، و کمتر از آن هورنبلند، در زمینه ای کوارتز-فلدسپاتی مشخص میشود و در نمودار نورماتیو An-Ab-Or در محدوده ترونجمیت- تونالیت قرار میگیرد. این توده گرایش ژئوشیمیایی کالک‌آلکالن تا تولئیتی دارد؛ پرآلومین است و با غنی شدگی نسبی از Na2O و CaO و تهی شدگی از K2O و Rb) و دیگر عناصر لیتوفیل با شعاع یونی بزرگ، و همچنین نسبت پایین K2O/Na2O، نسبت بسیار پایین Rb/Sr و تهی‌شدگی از عناصر خاکی کمیاب سبک LREE مشخص می شود که از ویژگی های معمول پلاژیوگرانیت های اقیانوسی است.
مقاله پژوهشی
چینه شناسی و فسیل شناسی
پریسا محمدی؛ عباس قادری؛ علیرضا عاشوری
چکیده
ناحیه جلفای آذربایجان یکی از مهمترین مناطق شناخته شده در حاشیه جنوبی اقیانوس پالئوتتیس است که توالی رسوبی دریایی پیوسته‌ای از گذر پرمین به تریاس را در خود جای داده است. لایه‌های جلفای پایینی و بالایی در برش چینه‌شناسی قره‌گز (جنوب جلفا) با 5/41 متر ستبرا، با وجود آن که دربردارنده ردیف رسوبات کامل و غنی از سنگواره‌ای در این بازه زمانی ...
بیشتر
ناحیه جلفای آذربایجان یکی از مهمترین مناطق شناخته شده در حاشیه جنوبی اقیانوس پالئوتتیس است که توالی رسوبی دریایی پیوسته‌ای از گذر پرمین به تریاس را در خود جای داده است. لایه‌های جلفای پایینی و بالایی در برش چینه‌شناسی قره‌گز (جنوب جلفا) با 5/41 متر ستبرا، با وجود آن که دربردارنده ردیف رسوبات کامل و غنی از سنگواره‌ای در این بازه زمانی می‌باشند، تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. پژوهش حاضر به مطالعه زیای بازوپایان لایه‌های جلفا در این منطقه می‌پردازد. در این مطالعه، 11 جنس و 21 گونه از راسته‌های Athyridida، Orthotetida، Orthida، Productida، Spiriferida و Terebratulida شناسایی شده‌اند که همگی معرف ایالت زیستی کاتایسین برای این ناحیه از پالئوتتیس باختری می‌باشند. بر این اساس، چهار زیست‌پهنه مختلف شامل Araxilevis intermedius Zone، Araxilevis intermedius-Permophricodothyris ovata Interval zone، Permophricodothyris ovata Zone و Transcaucasathyris araxensis Zone معرفی شده‌اند که گویای سن ووچیاپینگین برای توالی مورد مطالعه می‌باشند. این زیست‌پهنه‌ها تطابق خوبی با دیگر برش‌های چینه‌شناسی ناحیه جلفا در کوههای علی‌باشی و زال، برش دورآشام در قفقاز جنوبی، سازند همبست در ناحیه آباده و سازند نسن در البرز مرکزی نشان می‌دهند و گویای اهمیت این بازوپایان در انجام تطابق زیستی در مقیاس منطقه‌ای در بازه زمانی پرمین پسین هستند.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
بهناز بختیاری؛ ناهید شبانیان؛ علیرضا داودیان؛ حسین عزیزی
چکیده
کمپلکس دگرگونی موتهگلپایگان در مرکز پهنه دگرگونی سنندجسیرجان قرار دارد. اندازه‌گیری‌های پارامتر استرین با استفاده از بیضوی استرین از جمله نسبت استرین در صفحه اصلیXZ، بیضی استرین (RXZ)، شکل بیضی استرین (K) و شدت استرین(D)، برای کانی آمفیبول در آمفیبولیت‌های دگرشکل شده موته-گلپایگان حالت کشیده یا دوکی شکل را نشان می‌دهند. چندین ...
بیشتر
کمپلکس دگرگونی موتهگلپایگان در مرکز پهنه دگرگونی سنندجسیرجان قرار دارد. اندازه‌گیری‌های پارامتر استرین با استفاده از بیضوی استرین از جمله نسبت استرین در صفحه اصلیXZ، بیضی استرین (RXZ)، شکل بیضی استرین (K) و شدت استرین(D)، برای کانی آمفیبول در آمفیبولیت‌های دگرشکل شده موته-گلپایگان حالت کشیده یا دوکی شکل را نشان می‌دهند. چندین نشانگر جهت برشی مثل بودینهای نامتقارن، چینهای نامتقارن z، چینهای شکنجی، بافت هایS/C، شکل دانه مورب، و آمفیبول ماهیها جهت برشی راستبر را نشان می‌دهند. تحلیلهای کینماتیک کمی نشان می‌دهند که Wk بین60/0 و 93/0 متغیر است، که دلالت بر یک برشی عمومی با مولفههای 42% <برش ساده<74% و 26% <برش محض<58%است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
شیوا فرنگی؛ زهرا اعلمی نیا؛ محمد واحدی؛ حمزه صادقی سرخنی
چکیده
مجموعه گرانیتوئیدی خاور کوه دم بخشی از پهنه ایران مرکزی است که به درون سنگهای آهکی کرتاسه زیرین و آتشفشانیهای ائوسن زیرین تزریق شده است. وجود یک ناهنجاری بسیار قوی در داده های مغناطیسی برداشت شده توسط پهپاد در مرکز محدوده، وجود کانی سازی قابل توجه مگنتیتی را اثبات می‌کند. ابعاد این ناهنجاری در حدود 200 متر در 100 متر بوده و واقع شدن در ...
بیشتر
مجموعه گرانیتوئیدی خاور کوه دم بخشی از پهنه ایران مرکزی است که به درون سنگهای آهکی کرتاسه زیرین و آتشفشانیهای ائوسن زیرین تزریق شده است. وجود یک ناهنجاری بسیار قوی در داده های مغناطیسی برداشت شده توسط پهپاد در مرکز محدوده، وجود کانی سازی قابل توجه مگنتیتی را اثبات می‌کند. ابعاد این ناهنجاری در حدود 200 متر در 100 متر بوده و واقع شدن در مرز واحدهای آهکی و نفوذی های گرانودیوریتی محدوده، میتواند مؤید کانی‌سازی از نوع اسکارن باشد. سایر ناهنجاریهای مغناطیسی مشاهده شده از شدت کمتری برخوردارند که در ارتباط با کانی سازی ضعیف مگنتیتی ویا سنگهای آتشفشانی محدوده بوده که فاقد کانی‌سازی می باشد. مجموعه ساده ماده معدنی شامل مگنتیت، هماتیت، اکسیدهای آهن و بندرت پیریت همراه با کانیهای گارنت، کوارتز، کلسیت، فلوگوپیت، اپیدوت و کلریت است. توده نفوذی گرانیتوئید طیفی وسیع از گرانیت و گرانودیوریت تا گابرودیوریت است که بر تفریق ماگمایی گسترده دلالت دارد. رخداد آهن با گرانیتوئیدهایی قرابت دارد که ماهیت شوشونیتی داشته و از ماگماتیسم گسیختگی اسلب در طی مراحل میانی فرورانش و مراحل آغازین برخورد ایجاد شده‌اند.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
حمید کریم زاده؛ محمد رهگشای؛ ایمان منصف
چکیده
مطالعه سنگ‌شناسی پریدوتیت‌های مجموعه افیولیتی نهبندان مشخص کرد که پریدوتیت‌های کلاته شاهپوری، قدمگاه، لاه‌کوه، چشمه انجیر، بندان و زلفقاری از نوع هارزبورژیت و مناطق سفیدکوه و ناسفنده‌کوه از نوع لرزولیت هستند. نوع کلینوپیروکسن‌های موجود در پریدوتیت‌های این مجموعه عموماً دیوپسید هستند. بررسی ژئوشیمیایی کلینوپیروکسن‌ها در ...
بیشتر
مطالعه سنگ‌شناسی پریدوتیت‌های مجموعه افیولیتی نهبندان مشخص کرد که پریدوتیت‌های کلاته شاهپوری، قدمگاه، لاه‌کوه، چشمه انجیر، بندان و زلفقاری از نوع هارزبورژیت و مناطق سفیدکوه و ناسفنده‌کوه از نوع لرزولیت هستند. نوع کلینوپیروکسن‌های موجود در پریدوتیت‌های این مجموعه عموماً دیوپسید هستند. بررسی ژئوشیمیایی کلینوپیروکسن‌ها در نمودارهای Mg# در مقابل Al2O3، Cr2O3 و TiO2 و نمودارهای Ti در مقابل Nd، Zr و Sr نشان می‌دهد که پریدوتیت‌های ناسفنده‌کوه، بندان، زلفقاری و سفیدکوه با درجه ذوب بخشی پایین، متعلق به جایگاه تکتونیکی آبیسال و حوضه پشت‌قوس هستند. ولی هارزبورژیت‌های کلاته شاهپوری و چشمه انجیر در جایگاه تکتونیکی بالای منطقه فرورانش و در حوضه جلوقوس تشکیل شده‌اند و دارای درجه ذوب بخشی بالایی هستند. مطالعه عناصر ناسازگار LILE و HFSE در نمودارهای عنکبوتی بهنجارشده نسبت به گوشته اولیه و همینطور بررسی عناصر REE بهنجارشده نسبت به کندریت در کلینوپیروکسن‌ها هم موید این موضوع است، بطوری که لرزولیت‌های ناسفنده‌کوه و سفیدکوه و همینطور هارزبورژیت‌های قدمگاه، لاه‌کوه، بندان و زلفقاری با درجه تهی‌شدگی پایین با جایگاه تکتونیکی پشته‌های میان اقیانوسی بیشتر همخوانی دارند و هارزبورژیت‌های کلاته شاهپوری و چشمه انجیر نیز با درجه تهی‌شدگی بالا به منطقه فرورانش نزدیک هستند.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
اشرف ترکیان؛ سارا دامچین مشاک؛ زهره یارعلی؛ مریم سوری
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شمال سنقر و در زون سنندج - سیرجان واقع شده است. شواهد صحرایی و پتروگرافی نشان می‌دهد که سنگهای خروجی شمال بشیرآباد از تراکی‌‌داسیت تا تراکی‌آندزیت و (تراکی‌آندزیت بازالتی دگرسان شده) و در جنوب این منطقه از آندزیت تا تراکیت تشکیل شده است. بافت در آن ها عمدتاً پورفیری میباشد. داده‌های ژئوشیمیایی فراوانی ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در شمال سنقر و در زون سنندج - سیرجان واقع شده است. شواهد صحرایی و پتروگرافی نشان می‌دهد که سنگهای خروجی شمال بشیرآباد از تراکی‌‌داسیت تا تراکی‌آندزیت و (تراکی‌آندزیت بازالتی دگرسان شده) و در جنوب این منطقه از آندزیت تا تراکیت تشکیل شده است. بافت در آن ها عمدتاً پورفیری میباشد. داده‌های ژئوشیمیایی فراوانی مجموع (Na2O+K2O) ،غنی‌شدگی از عناصر بزرگ یون لیتوفیل و نادر خاکی سبک حاکی از آنست که این سنگها به سری آلکالن تعلق دارند. نمودارهای عنکبوتی غنی‌شدگی از LREE و تهی‌شدگی HREE را نشان می‌دهند. الگوهای موازی نمودارهای عنکبوتی در همه نمونه سنگهای آتشفشانی خاستگاه مشترک آنها را تایید می‌کند. مطابق با الگوسازی فرآیندهای ماگمایی، فرآیندهای تبلور تفریقی، هضم و آلایشپوستهای در تحولات ماگمای سازنده سنگهای مورد بررسی نقش مهمی داشته است. نمودارهای متمایز کننده جایگاه زمین‌ساختی سنگهای آتشفشانی بشیرآباد نشاندهندهی ارتباط آنها با قوس آتشفشانی مرتبط با فرورانش است که در یک محیط حاشیه فعال قاره‌ای توأم با کششهای محلی شکل گرفته است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
ربابه معصومی؛ یوسف رحیم سوری؛ حمایت جمالی؛ علی عابدینی
چکیده
هدف از این پژوهش، مطالعه زمین‌شیمیایی عناصر اصلی و ردیاب در سامانه دگرسانی محدوده کمر- گوو (جنوب هشتجین، استان اردبیل)، واقع در کمربند ماگمایی البرزغربی- آذربایجان میباشد. واحدهای سنگی منطقه شامل سنگهای آتشفشانی با ترکیب تراکی آندزیت بازالتی تا ریولیت و آذرآواری (کریستال،ویتریک توف) با سن ائوسن و الیگوسن هستند. این سنگهای ماهیت ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، مطالعه زمین‌شیمیایی عناصر اصلی و ردیاب در سامانه دگرسانی محدوده کمر- گوو (جنوب هشتجین، استان اردبیل)، واقع در کمربند ماگمایی البرزغربی- آذربایجان میباشد. واحدهای سنگی منطقه شامل سنگهای آتشفشانی با ترکیب تراکی آندزیت بازالتی تا ریولیت و آذرآواری (کریستال،ویتریک توف) با سن ائوسن و الیگوسن هستند. این سنگهای ماهیت کالک آلکالن و شوشونیتی داشته و به موقعیت تکتونیکی کمان پساتصادمی تعلق دارند. در منطقه کمر-گوو، پهنههای دگرسانی شامل، سیلیسی، سریسیتی (کوارتز + سریسیت + پیریت ± ایلیت ± روتیل)، سریسیت-آرژیلیک (کوارتز + سریسیت + کائولینیت + دولومیت)، آرژیلیک حدواسط (کوارتز + کائولینیت + ایلیت)، آرژیلیک پیشرفته (کوارتز + کائولینیت + آلونیت + دیاسپور ± آناتاز ± موسکویت) و کلریتی (کوارتز + کلریت + ایلیت) می شود. الگوی توزیع عناصر اصلی و ردیاب بهنجار شده نسبت به ترکیب گوشته اولیه (BSE) و محاسبات تغییرات جرم (به روش فاکتور حجم) نشان می‌دهند که زون‌های دگرسانی سیلیسی و آرژیلیک پیشرفته، به مقدار بیشتری از عناصر، تهی شده و الگوی توزیع عنصری متمایزی از سنگ مادر دارند. این در حالی است که در دگرسانی‌های کلریتی، آرژیلیک حدواسط و سریسیت-آرژیلیک، مقدار تغییر جرم عناصر، به نسبت کم بوده و الگوی توزیع عناصر، تقریباً مشابه سنگ مادر اولیه است.
مقاله پژوهشی
چینه شناسی و فسیل شناسی
فرشته سجادی؛ فیروزه هاشمی یزدی؛ حسین هاشمی
چکیده
پالینوفلورای متنوعی با حفظ‌شدگی بسیار خوب در نهشته‌های سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی یونجه‌زار، شمال شرق تهران، البرز مرکزی وجود دارد. در پالینوفلورای مورد مطالعه 40 گونه اسپور (متعلق به 29 جنس) و 18 گونه پولن (منتسب به 10 جنس) شناسایی شد. براساس گسترش چینه‌شناسی میوسپورها یک پالینوزون تجمعی تحت عنوان Klukisporites variegatus-Araucariacites australis-Cerebropollenites ...
بیشتر
پالینوفلورای متنوعی با حفظ‌شدگی بسیار خوب در نهشته‌های سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی یونجه‌زار، شمال شرق تهران، البرز مرکزی وجود دارد. در پالینوفلورای مورد مطالعه 40 گونه اسپور (متعلق به 29 جنس) و 18 گونه پولن (منتسب به 10 جنس) شناسایی شد. براساس گسترش چینه‌شناسی میوسپورها یک پالینوزون تجمعی تحت عنوان Klukisporites variegatus-Araucariacites australis-Cerebropollenites macroverrucosus Assemblage Zone شناسایی گردید. سن نهشته های مورد مطالعه به ژوراسیک میانی نسبت داده شده‌اند که با داده‌های مربوط به تعیین سن نسبی براساس سیست داینوفلاژله‌ها هماهنگی کامل دارد.فراوانی نسبی میوسپورهای مربوط به سرخس‌ها (69%) و تنوع مورفولوژیک آنها (19 جنس) نشان می‌دهد که سرخس‌ها در ترکیب پوشش گیاهی اطراف محیط رسوبی نهشته‌های مورد مطالعه فراوان‌تر بودند و معرف آب و هوای گرم - نیمه گرم با رطوبت بالا می‌باشند.بررسی مدل اکوگروه‌های اسپورومورفی و مطالعه اقلیم دیرینه به واسطه الگوی فراوانی نسبی عناصر drier/wetter و warmer/cooler در جوامع گیاهی مختلف و درجه سازش آنها با محیط نیز نشان می‌دهد که آب و هوای دیرینه در برش چینه‌شناسی مورد مطالعه، گرم - نیمه گرم و با رطوبت بالا بوده است. همچنین حضور گونه‌هایی از داینوفلاژله‌های شاخص آب‌های گرم تا معتدل و نقشه‌های پالئوژئوگرافی ایران در ژوراسیک میانی نتیجه گیری مذکور را تایید می‌نماید.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
ندا خواجویی؛ سروش مدبری؛ بهنوش خوش منش زاده؛ فاطمه رضویان
چکیده
رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، انسان را در معرض آلاینده‌های شهری بیشتری قرار می‌دهد، به‌ویژه در شرایطی که مجبور به گذراندن مدتی طولانی در فضاهای بسته و با تهویه اندک هستند. این مطالعه، اولین پژوهش در باره آلاینده‌های غیرآلی درون‌ساختمانی شهر تهران است که با استفاده از شاخص های ژئوشیمیایی شدت آلودگی عناصر بالقوه سمی را در غبارهای ...
بیشتر
رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، انسان را در معرض آلاینده‌های شهری بیشتری قرار می‌دهد، به‌ویژه در شرایطی که مجبور به گذراندن مدتی طولانی در فضاهای بسته و با تهویه اندک هستند. این مطالعه، اولین پژوهش در باره آلاینده‌های غیرآلی درون‌ساختمانی شهر تهران است که با استفاده از شاخص های ژئوشیمیایی شدت آلودگی عناصر بالقوه سمی را در غبارهای درون ساختمانی تخمین می زند. از نواحی شلوغ و مرکزی شهر تهران، 31 نمونه غبار به روش نافعال از درون ساختمانهای مسکونی و اداری برداشت و پس از آمادهسازی، تجزیه شیمیایی با استفاده از طیفسنجی جرمی پلاسمای جفتشده القایی در آزمایشگاه دانشگاه تاراگونا اسپانیا انجام شد. شاخصهای ژئوشیمیایی منفرد شامل ضریب آلودگی، شاخص زمینانباشت و ضریب غنی‌شدگی، و شاخصهای تجمعی شاخص بار آلودگی و شاخص پتانسیل ریسک اکولوژیک برای تعیین شدت آلودگی در نمونههای غبار محاسبه شدند. نتایج آنالیز عنصری نشان داد که عناصر آرسنیک، کادمیم، مس، جیوه، سرب و روی در غبار درون ساختمانی شهر تهران غلظت های بالاتری نسبت به برخی شهرهای جهان نشان می‌دهند. در مقابل، عناصر کبالت، کروم، نیکل و وانادیم، مقادیر اندک را نشان می‌دهند
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
علیرضا واعظی؛ وحید توکلی؛ عبدالمجید نادری بنی
چکیده
در مطالعه حاضر به منظور بازسازی تغییرات دیرینه محیطی و اقلیمی جیرفت در طول 4000 سال گذشته، به بررسی شواهد متعدد رسوب شناسی و بیوژئوشیمی بر روی یک مغزه رسوبی پرداخته شده است. در حدود 3950 سال پیش از حاضر مقادیر پایین Ti/Al، Si/Al، C/N وCPI به همراه مقادیر بالای δ13COM، و Paq می تواند شواهدی از یک دوره مرطوب در جیرفت باشد. شواهد حاکی از کاهش نسبی رطوبت ...
بیشتر
در مطالعه حاضر به منظور بازسازی تغییرات دیرینه محیطی و اقلیمی جیرفت در طول 4000 سال گذشته، به بررسی شواهد متعدد رسوب شناسی و بیوژئوشیمی بر روی یک مغزه رسوبی پرداخته شده است. در حدود 3950 سال پیش از حاضر مقادیر پایین Ti/Al، Si/Al، C/N وCPI به همراه مقادیر بالای δ13COM، و Paq می تواند شواهدی از یک دوره مرطوب در جیرفت باشد. شواهد حاکی از کاهش نسبی رطوبت بین حدود 3900 و 3293 سال پیش از حاضر میباشد. در حدود 3293 تا 2897 سال پیش از حاضر جیرفت خشک و گرد و غباری بوده است. نتایج شرایط بسیار خشک همراه با افزایش قابل توجه میزان گرد وغبار را در حدود 3200 سال پیش از حاضر نشان می‌دهد یک دوره طولانی مرطوب از حدود 2897 تا 2302 سال پیش از حاضر با مقادیر بالای Paq قابل تشخیص است. بالاترین مقادیر Ti/Al در کنار کمترین مقادیر δ13COM نشان دهنده افزایش فعالیت بادی و شرایط خشک بین 2100 و 1650 سال پیش از حاضر است. جیرفت بین 1540 تا 1315 سال پیش از حاضر، شرایط مرطوبی را تجربه کرده است. با کاهش نسبی بارشها، آب و هوای نیمه مرطوب بین 1315 و 854 سال پیش از حاضر در جیرفت حاکم بوده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
علیرضا زراسوندی؛ محسن رضایی؛ منصور عادل پور؛ حدیث پروانه
چکیده
کانسارهای مس پورفیری پرکام (سارا) و آبدر در ارتباط با استوک‌های دیوریتی - کوارتزدیوریتی در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه - دختر، واقع شده اند. هدف از این مطالعه بررسی شیمی کانی های سریسیتی، پیریت و کالکوپیریت در زون دگرسانی فیلیک این کانسارها می باشد. نتایج نشان داد تمرکز عناصر Zn، Ag، Au و As در نمونه های کالکوپیریت (به ترتیب با میانگین ...
بیشتر
کانسارهای مس پورفیری پرکام (سارا) و آبدر در ارتباط با استوک‌های دیوریتی - کوارتزدیوریتی در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه - دختر، واقع شده اند. هدف از این مطالعه بررسی شیمی کانی های سریسیتی، پیریت و کالکوپیریت در زون دگرسانی فیلیک این کانسارها می باشد. نتایج نشان داد تمرکز عناصر Zn، Ag، Au و As در نمونه های کالکوپیریت (به ترتیب با میانگین 07/0، 007/0، 012/0 و 043/0 درصد وزنی) به نسبت بیشتر می باشد. در مقابل عناصر Re، Te، Co و Mo عمدتاً در نمونه های پیریت (به ترتیب با میانگین 01/0، 003/0، 09/0 و 07/0 درصد وزنی) تمرکز دارند. در این میان رخداد طلا در نمونه های پیریت سامانه های مس پورفیری آبدر و پرکام نشان دهنده رخداد طلا به صورت ادخال یا نانوذرات طلای طبیعی می باشد. در سریسیت هر دو کانسار، میکاهای ریزدانه، غنی از پتاسیم هستند و دارای روند افزایش جانشینی Si و نیز جانشینی عناصر Fe2+، Mg2+ وAl3+ در مکان های هشت وجهی می باشد که مبین روند تغییر ترکیب به سمت سلادونیت میباشد. همانند سایر کانسارهای مس پورفیری دارای کانه‌زایی قابل توجه (نظیر Copper Flat و Copper Cliff)، نمونههای دگرسانی فیلیک مربوط به کانسارهای مورد مطالعه، نشان دهنده روند جانشینی شرماکیت می-باشند.
مقاله پژوهشی
آب شناسی
ثریا نوری سنگراب؛ اصغر اصغری مقدم؛ ناصر جبرائیلی اندریان
چکیده
طی سال‌های اخیر، با توجه به روند کاهشی بارش و افزایش پمپاژ از منابع آب زیرزمینی، نگرانی‌هایی از مخاطرات ناشی از کاهش حجم ذخایر آبخوان و افت سطح آب‌زیرزمینی و فرونشست زمین ایجاد شده است. در دشت عجب‌شیر نیز به دلیل کاهش تدریجی سطح آب زیرزمینی، برآورد فرونشست و بررسی پتانسیل فرونشست برای جلوگیری از مخاطرات زیان‌بار آن در آینده، ...
بیشتر
طی سال‌های اخیر، با توجه به روند کاهشی بارش و افزایش پمپاژ از منابع آب زیرزمینی، نگرانی‌هایی از مخاطرات ناشی از کاهش حجم ذخایر آبخوان و افت سطح آب‌زیرزمینی و فرونشست زمین ایجاد شده است. در دشت عجب‌شیر نیز به دلیل کاهش تدریجی سطح آب زیرزمینی، برآورد فرونشست و بررسی پتانسیل فرونشست برای جلوگیری از مخاطرات زیان‌بار آن در آینده، ضروری به نظر می رسد. بدین منظور با استفاده از چهارچوب ALPRIFT که شامل هفت لایه از پارامترهای مؤثر بر فرونشست میباشد، نقشه پتانسیل فرونشست آبخوان پهنهبندی شد. شاخص پتانسیل فرونشست در دو محدوده کم و متوسط بهدست آمد. در مرحله بعد با استفاده از عکس‌های ماهواره‌ای Sentinel-1، فرونشست در طی سال‌های 1399-1400، به مقدار 4/2 سانتی متر برآورد گردید که همبستگی معناداری با تراز آب زیرزمینی سال آبی 1400-1399 و پتانسیل فرونشست داشت. همچنین در ادامه برای رفع نقص اعمال نظرات کارشناسانه و افزایش همبستگی بین فرونشست (Insar) و ALPRIFT، از روش‌های بهینهسازی هوش مصنوعی شامل منطق فازی (ساجنو) و الگوریتم ژنتیک استفاده شد که از بین این مدل، روش فازی ساجنو بهترین همبستگی بین دو نقشه فرونشست و ALPRIFT را ارائه داد. همبستگی بین فرونشست با ALPRIFT، ALPRIFT-GA و ALPRIFT-SFL به ترتیب 46/0، 62/0 و 72/0 بهدست آمد.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
افسانه ناصری اسفندقه؛ محمد رهگشای؛ ساسان باقری
چکیده
کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب به عنوان یکی از معروف‌ترین رخدادهای کرومیت‌دار در جنوب ایران میباشد. کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب در سال‌های اخیر، کانون توجه بسیاری از زمین‌شناسان علاقمند به کمپلکس‌های افیولیتی و زمین‌شناسی اقتصادی بوده است. واحد اولترامافیک گلاشکرد شامل دونیت، هارزبورژیت‌های شدیداً ...
بیشتر
کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب به عنوان یکی از معروف‌ترین رخدادهای کرومیت‌دار در جنوب ایران میباشد. کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب در سال‌های اخیر، کانون توجه بسیاری از زمین‌شناسان علاقمند به کمپلکس‌های افیولیتی و زمین‌شناسی اقتصادی بوده است. واحد اولترامافیک گلاشکرد شامل دونیت، هارزبورژیت‌های شدیداً سرپانتینیتی شده، لایه‌های کرومیتیت و ورلیت در کمپلکس افیولیتی فاریاب واقع در جنوب شرق سنندج-سیرجان به عنوان یکی از مناطق کرومیت‌دار کمربند افیولیتی حاجی‌آباد-اسفندقه-فاریاب یافت شده است. سنگهای اولترامافیک و کرومیتیت‌های ناحیه گلاشکرد از 20 تا بیش از 50 درصد مدال کرومیت تشکیل شده‌اند. کرومیت‌های مطالعه شده دارای بافت‌های متغیر تودهای، نواری و پراکنده می‌باشند. ژئوشیمی سنگهای اولترامافیک گلاشکرد نشان می‌دهد که میانگین غنی-شدگی Cr# کرومیت در سنگهای سرپانتینیت (دونیت و هارزبورژیت) و ورلیت برابر 70-80 = 100Cr/(Cr + Al) × و در کرومیتیت‌ها نسبتا بالاتر است [81 = 100Cr/(Cr + Al) ×]. بر اساس ویژگی‌های سنگ‌شناسی و شیمی کانی، واحد اولترامافیک گلاشکرد بخش گوشته‌ای مرتبط با افیولیت میباشد که توسط یک مذاب بونینیتی همگن گسترده در بالای زون سوپراسابداکشن تولید شده و کرومیتیت‌های کروم بالا و پریدوتیت‌های مرتبط را تشکیل داده است.
