زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
امیر مهیار اژدرپور؛ محمدرضا نیکودل؛ ماشاالله خامه چیان
چکیده
پهنه ساختاری-رسوبی البرز مرکزی در بخش میانی رشته کوه البرز با تحمل رخدادهای زمین‌شناسی از پرکامبرین تا عهد حاضر، ساختارها و سازندهای زمین‌شناسی گوناگونی در خود جای داده است. از این میان، سازندهای ماسه‌سنگی نیز گسترش شایان توجهی دارند. در این پژوهش، از 6 سازند ماسه‌سنگی باروت، زاگون، لالون، کوارتزیت راسی، دورود و شمشک در دو محل ...
بیشتر
پهنه ساختاری-رسوبی البرز مرکزی در بخش میانی رشته کوه البرز با تحمل رخدادهای زمین‌شناسی از پرکامبرین تا عهد حاضر، ساختارها و سازندهای زمین‌شناسی گوناگونی در خود جای داده است. از این میان، سازندهای ماسه‌سنگی نیز گسترش شایان توجهی دارند. در این پژوهش، از 6 سازند ماسه‌سنگی باروت، زاگون، لالون، کوارتزیت راسی، دورود و شمشک در دو محل نمونه‌برداری و تحت آزمایش‌های تعیین ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی قرار گرفتند. به طور کلی در سازندهای ماسه‌سنگی البرز مرکزی کوارتزیت راسی ویژگیهای مقاومتی قوی‌تری نسبت به سایر سازندها دارد. سازند شمشک پایین‌ترین پارامترهای مکانیکی در میان سازندهای انتخاب شده را داراست. بر اساس تحلیل‌های رگرسیونی ضریب همبستگی پارامترهای شاخص بار نقطه‌ای (PLT)، برزیلین (BST) و شاخص پانچ استوانه‌ای (CPI) به مقاومت تراکمی تک محوری (UCS) به ترتیب 20/6، 6 و 20/40 با R2های 0/75، 0/9 و 0/78 نشان دادند. از نظر شاخص سرشار (CAI)، به‌عنوان شاخصی که می‌تواند میزان سایندگی را نشان دهد، کوارتزیت راسی بیشترین سایندگی را داراست که به ترکیب سنگ‌شناسی آن بر می‌گردد. این سازند ماسه‌سنگی در رده سنگ‌هایی با قابلیت سایندگی بالا قرار گرفته و سازند شمشک در بین سازندها، کمترین شاخص سرشار را دارد و در گروه سنگ‌هایی با سایندگی شدیدا پایین قرار می‌گیرد.
زمین شناسی اقتصادی
هادی محمدیان؛ وارطان سیمونز؛ کمال سیاه چشم
چکیده
محدوده ساریخانلو در شمال‌غرب مشگین‌شهر قرار دارد. واحدهای آذرین منطقه شامل توالی‌های آذرآواری پالئوسن-ائوسن و واحدهای آتشفشانی آندزیت-بازالتی است. واحدهای سنگی منطقه سرشت کالک‌آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی و ماهیت متاآلومینوس دارند، که در موقعیت تکتونیکی بالا آمدگی پس از برخورد تشکیل شده‌اند. فعالیت سیستم گرمابی در این ...
بیشتر
محدوده ساریخانلو در شمال‌غرب مشگین‌شهر قرار دارد. واحدهای آذرین منطقه شامل توالی‌های آذرآواری پالئوسن-ائوسن و واحدهای آتشفشانی آندزیت-بازالتی است. واحدهای سنگی منطقه سرشت کالک‌آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی و ماهیت متاآلومینوس دارند، که در موقعیت تکتونیکی بالا آمدگی پس از برخورد تشکیل شده‌اند. فعالیت سیستم گرمابی در این منطقه منجر به تشکیل رگه‌ها و کلاهک‌های سیلیسی و انواع دگرسانی‌های پروپیلیتیک، فیلیک، سیلیسی و آرژیلیک (شامل حد واسط و پیشرفته) شده است. کانه‌های فلزی تشکیل شده در کانسار ساریخانلو شامل پیریت، طلای آزاد، آرسنوپیریت و انواع اکسید-های آهن و به مقدار جزئی مالاکیت است که طی چهار مرحله کانه‌زایی تشکیل شده‌اند. عیار طلا در بیشتر نمونه‌های سطحی این کانسار در حد ppb650-300 میباشد که به شکل طلای آزاد همرشد با پیریت یا در پیریت‌های نسل دوم میزبانی می‌شود. مطالعات میانبارهای سیال نشان داد که دمای همگن‌شدن در رگه‌های سیلیسی بین oC 175 تا 355 است که با توجه به فشار پایین میانبارهای سیال (اغلب کمتر از40 بار) می‌تواند نشانگر دمای به دام افتادن سیال باشد. شوری میانبارهای سیال بین 2/0 تا 3 درصد وزنی معادل نمک طعام است. شرایط فیزیکوشیمیایی سیال کانه‌زا و مجموعه کانی‌های دگرسانی و سنگ میزبان آتشفشانی نشانگر شباهت کانسار ساریخانلو با کانسارهای اپی‌ترمال سولفیداسیون پایین میباشد.
اکتشاف و معدن
حسن بخشنده امنیه؛ امیرحسین رستمی؛ کورش شهریار؛ حمید چاکری؛ مسعود چراغی سیف آباد
چکیده
When a tunnel passes through weak soil with different conditions, or there is a thin layer of soil on top of the tunnel, the mass of soil or rock must be stabilized. In addition, an excavation method must be chosen and applied in order to control the amount of subsidence and convergence which are among the most significant factors in excavation a tunnel especially in urban area, since the soil between the tunnel and the ground moves due to changes in the shape of the tunnel through excavation, and progression of these movements toward the ground is manifested in subsidence of the surface structures. ...
بیشتر
When a tunnel passes through weak soil with different conditions, or there is a thin layer of soil on top of the tunnel, the mass of soil or rock must be stabilized. In addition, an excavation method must be chosen and applied in order to control the amount of subsidence and convergence which are among the most significant factors in excavation a tunnel especially in urban area, since the soil between the tunnel and the ground moves due to changes in the shape of the tunnel through excavation, and progression of these movements toward the ground is manifested in subsidence of the surface structures. Therefore, in order to choose an excavation method based on the conditions of the project site, providing a decision-making model is essential. The ultimate goal is to select the most suitable subway tunnel excavation method among all available alternatives based on some determining criteria for Isfahan subway tunnel (Line 1). These criteria along with Multi-Criteria Decision Making (MCDM) models helped prioritize suitable alternatives. This model was designed based on technical, financial, executive, social, political and geo-mechanical features of the research site each of which subsumes a number of criteria. On the one hand, alternatives include Open Shield (full face) method, Slurry method, NATM method and excavate twin tunnel with TBM method which are used in the model. Finally, alternative D (excavate twin tunnel with TBM method) was selected as the best alternative of the site in both AHP(D=0.225) and TOPSIS(D=0.676391).
زمین شناسی اقتصادی
کلثوم فانی چنار؛ منصور قربانی؛ رضا کهنسال؛ جمشید لطفیان
چکیده
معادن کرومیت علی‌آباد (شمال خاور فرومد) بخشی از مجموعه کرومیت‌های وابسته به افیولیت سبزوار می‌باشند که در شمال باختری شهرستان سبزوار واقع هستند. نهشته‌های کرومیتیتی در این معادن به اشکال عدسی، لایه‌ای یا نواری همراه با غلاف‌های دونیتی در میان هارزبورژیت تهی‌شده قرار گرفته‌اند. با توجه به مطالعات کانی‌شناسی، ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن‌ها ...
بیشتر
معادن کرومیت علی‌آباد (شمال خاور فرومد) بخشی از مجموعه کرومیت‌های وابسته به افیولیت سبزوار می‌باشند که در شمال باختری شهرستان سبزوار واقع هستند. نهشته‌های کرومیتیتی در این معادن به اشکال عدسی، لایه‌ای یا نواری همراه با غلاف‌های دونیتی در میان هارزبورژیت تهی‌شده قرار گرفته‌اند. با توجه به مطالعات کانی‌شناسی، ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن‌ها و وجود ورقه‌های انحلالی کلینوپیروکسن درون ارتوپیروکسن‌ها نشان می‌دهد که این سنگ‌ها در اصل در شرایط دما و فشارهای گوشته شکل گرفته‌اند. بررسی‌های‌کانه‌نگاری بر روی بافت و ساخت کرومیت‌های منطقه دو نوع بافت اصلی اولیه و ثانویه را در آنها نمایان می‌کند از جمله بافت و ساخت‌های اولیه شامل بافت‌های متراکم و انتشاری (پراکنده) میباشد. بافت‌های برشی، میلونیتی و کششی نیز از انواع بافت‌های ثانویه در کرومیت‌ها می‌باشند. براساس نتایج حاصل از مطالعات ژئوشیمی کرومیت‌های منطقه، فرمول ساختاری (Mg,Fe2+)O(Cr,Al,Fe3+)2O3 برای کانی‌های کرومیت محاسبه شد. این بررسی‌ها نشان‌دهنده بالا بودن درصد Cr2O3 کانی‌های کرومیت در بافت اولیه انتشاری نسبت به بافت متراکم میباشد. مطالعات ژئوشیمیایی بر روی کرومیتیت‌های منطقه، آنها را در انواع سرشار از کروم و وابسته به نوع پادیفرم قرار می‌دهد که از مذاب والدی با ویژگی بونینیتی ناشی از ذوب بخشی درجه بالای پریدوتیت گوشته‌ای در محیط فرا فرورانش (SSZ) حاصل شده‌اند.
ژئوفیزیک
غزل جانقربان؛ سید محمد ابطحی فروشانی؛ کی تاش مشتاقیان؛ هوشنگ اسدی هارونی؛ حمزه صادقی سرخنی؛ محمد حاج حیدری
چکیده
اندیس طلای اپی‌ترمال کوه لخت در کمربند آتشفشانی ارومیه دختر در استان اصفهان قرار دارد. شواهد زمین‌شناسی گویای وجود یک سیستم کانی‌سازی طلای اپی‌ترمال در این منطقه میباشد. پی‌جویی ژئوفیزیکی اندیس یاد شده با انجام برداشت‌های مغناطیس‌سنجی، مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی در سطح محدوده انجام شده است. به منظور تخمین ژرفای منابع ...
بیشتر
اندیس طلای اپی‌ترمال کوه لخت در کمربند آتشفشانی ارومیه دختر در استان اصفهان قرار دارد. شواهد زمین‌شناسی گویای وجود یک سیستم کانی‌سازی طلای اپی‌ترمال در این منطقه میباشد. پی‌جویی ژئوفیزیکی اندیس یاد شده با انجام برداشت‌های مغناطیس‌سنجی، مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی در سطح محدوده انجام شده است. به منظور تخمین ژرفای منابع مغناطیسی احتمالی، پردازش واهمامیخت اویلر اعمال شد. سپس مدل‌سازی وارون سه بعدی داده‌های مغناطیسی منطقه بر اساس الگوریتم لی و الدنبرگ انجام گردید. ژرفای بیشینه خودپذیری مغناطیسی تخمین زده شده از نتایج وارون‌سازی، با ژرفای متوسط منابع مغناطیسی به دست آمده از روش واهمامیخت اویلر مطابقت نشان داد. افزون بر این، مدل‌های دو بعدی حاصل از وارون‌سازی داده‌های مقاومت‌ویژه و پلاریزاسیون القایی با مقاطع قائم مدل سه بعدی خودپذیری مغناطیسی، مقایسه شد. این مقایسه، همبستگی تغییرات میزان خودپذیری مغناطیسی را با کاهش مقاومت‌ویژه، افزایش شارژپذیری و وجود دگرسانی در سنگ ها نشان داد. همچنین ترکیب مدل تخمینی خودپذیری مغناطیسی با آنالیز ژئوشیمیایی گمانه‌های اکتشافی حفر شده در این منطقه، نشان داد که معمولاً نواحی کانی‌زایی در مرز بیشترین تغییرات خودپذیری مغناطیسی رخ داده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که احتمال کانی‌سازی طلا در مناطقی با میزان بالای تغییرات خودپذیری مغناطیسی وجود دارد.
سنگ شناسی
مرتضی خلعتبری؛ نرمین بانه ای؛ محمد فریدی؛ مهدی مرادی
چکیده
سنگ های آتشفشانی نئوژن، در جنوب عرب آباد، بلوک لوت رخنمون دارند. سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه، گدازه های آتشفشانی ائوسن، الیگوسن و نهشته های تبخیری نئوژن را پوشانده اند. توالی آتشفشانی نئوژن در قاعده شامل برش و توف است که به صورتی تدریجی توسط گدازه-های آندزیتی، تراکی آندزیتی و داسیتی پوشانده شده اند. این گدازه ها دارای بافت آفیریک-فیریک ...
بیشتر
سنگ های آتشفشانی نئوژن، در جنوب عرب آباد، بلوک لوت رخنمون دارند. سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه، گدازه های آتشفشانی ائوسن، الیگوسن و نهشته های تبخیری نئوژن را پوشانده اند. توالی آتشفشانی نئوژن در قاعده شامل برش و توف است که به صورتی تدریجی توسط گدازه-های آندزیتی، تراکی آندزیتی و داسیتی پوشانده شده اند. این گدازه ها دارای بافت آفیریک-فیریک و خمیره میکرولیتی تا هیالومیکرولیتی هستند. این گدازه ها، گرایش ماگمایی کالک آلکالن دارند. در الگوهای عناصر نادر و نمودارهای عنکبوتی، غنی شدگی از LILE و LREE در مقایسه با HREE داشته و تهی شدگی آشکار HFSE دارند، که مشابه ولکانیسم مناطق فرورانش است. در نمودارهای تکتونوماگمایی، این گدازه ها در قلمروی فرورانش و پسابرخورد جای می گیرند. تفسیر داده های ژئوشیمیایی دلالت بر آن دارد که گدازه های مورد مطالعه، احتمالا حاصل ذوب بخشی گوشته لیتوسفری هستند که قبلا توسط مولفه های فرورانش (سیالات و مذاب) رها شده از صفحه اقیانوسی فرورو غنی شده اند. ذوب بخشی پوسته احتمالا در ژنز گدازه های اسیدی نقش داشته است. بنظر می رسد که طی نئوژن، نازک شدگی لیتوسفر سبب ذوب بخشی گوشته لیتوسفری زیرقاره ای شده است. این فرایندها احتمالا پیامد بالا آمدگی آستنوسفر و قطعه شدگی لیتوسفر بوده است.
زمین شناسی اقتصادی
معصومه نوروزی؛ علی عابدینی؛ علی اصغر کلاگری؛ فاطمه کنگرانی فراهانی
چکیده
رخداد کائولن در منطقه ابوالحسنی- زرشکوه (جنوب خاور دامغان، شمال خاور ایران) محصول دگرسانی سنگهای آندزیتی ائوسن میباشد. با توجه به بررسی‌های کانی‌شناسی، کائولینیت، کوارتز، کلریت، مونت‌موریلونیت، ایلیت، روتیل، کلسیت، اورتوکلاز، آلبیت، ورمیکولیت، پالی-گورسکیت، جاروسیت و هماتیت مجموعه کانیایی این رخداد دگرسانی هستند. محاسبات ...
بیشتر
رخداد کائولن در منطقه ابوالحسنی- زرشکوه (جنوب خاور دامغان، شمال خاور ایران) محصول دگرسانی سنگهای آندزیتی ائوسن میباشد. با توجه به بررسی‌های کانی‌شناسی، کائولینیت، کوارتز، کلریت، مونت‌موریلونیت، ایلیت، روتیل، کلسیت، اورتوکلاز، آلبیت، ورمیکولیت، پالی-گورسکیت، جاروسیت و هماتیت مجموعه کانیایی این رخداد دگرسانی هستند. محاسبات تعادل جرم عناصر با فرض Zr به عنوان عنصر شاخص کمتحرک نشان می‌دهند که در طی فرآیندهای کائولینیتیشدن سنگهای آندزیتی عناصری نظیر Si، Fe، Mg، Na، K، Ti، Cr،Ba، Co، Cs، Rb، U، V، W، Ni و REE به طور بخشی تهی شده و عناصری مانند Hf، Zn و Cd غنیشدهاند. عناصر دیگر شامل Al، Ca، P، Mn، Ga، Nb، Sr، Ta، Th، Y، Cu، Pb و Tl متحمل هر دو فرآیند شستشو و تثبیت گشته‌‌اند. کاهش جرم Si، Fe، K، Rb، Cs و Ba، تخریب پلاژیوکلاز و هورنبلند توسط سیالات گرمابی به شدت اسیدی را آشکار می‌کند. وجود دو روند غیر عادی کاهشی و افزایشی برای عناصر Al، Ga، P، Nb، Ta و Y می‌تواند دلیلی بر pH پایین سیالات دگرسان کننده، نسبت بالای آب به سنگ و فراوانی لیگندهای کمپلکسساز باشد.
سنگ شناسی
زینب رحمانیان؛ غلامرضا قدمی؛ حمید احمدی پور؛ محمد پوستی
چکیده
گرانیتوییدهای دلفارد در جنوب خاور استان کرمان قرار داشته و در حاشیه‌ها، ترکیب کوارتزدیوریتی دارند. کوارتزدیوریت‌ها شامل کانی‌های اصلی پلاژیوکلاز، آمفیبول و بیوتیت هستند و مطالعات حاضر نشان می‌دهد این سنگ‌ها، گرانیتوییدهای نوع I بوده و به سری ماگمایی کالکوآلکالن تعلق دارند. غنی‌شدگی از عناصر نادر خاکی سبک نسبت به عناصر ...
بیشتر
گرانیتوییدهای دلفارد در جنوب خاور استان کرمان قرار داشته و در حاشیه‌ها، ترکیب کوارتزدیوریتی دارند. کوارتزدیوریت‌ها شامل کانی‌های اصلی پلاژیوکلاز، آمفیبول و بیوتیت هستند و مطالعات حاضر نشان می‌دهد این سنگ‌ها، گرانیتوییدهای نوع I بوده و به سری ماگمایی کالکوآلکالن تعلق دارند. غنی‌شدگی از عناصر نادر خاکی سبک نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین، بالا بودن مقدار عناصر LIL نسبت به HFS و همچنین بی‌هنجاری منفی Ti و Nb در نمودارهای چند عنصری، نشان می‌دهد که ماگماهای سازنده کوارتزدیوریتهای دلفارد در محیط کمان ایجاد شده‌اند. نسبت‌های (CaO/(MgO+FeOt و (Al2O3/(MgO+FeOt (به ترتیب برابر با 55/0 و 36/1) نشان می‌دهد که ماگماهای اولیه، از ذوب بخشی سنگهای بازیک پوسته زیرین و با دخالت سیالات و مذابهای گوشته‌ای بهوجود آمدهاند. داده‌های ژئوشیمیایی همچون نسبت‌های (La/Yb (N و (Th/Yb (N (بهترتیب برابر با 4/4 و 5/6) و موقعیت زمین‌شناسی گرانیتوییدهای دلفارد حاکی از این است که ماگماهای مادر، احتمالاً مربوط به محیط پیش از برخورد بوده و در جایگاه کمان آتشفشانی بالغ و در ژرفای حدود 40 کیلومتری بالای پهنه فرورانش لیتوسفر نئوتتیس پدید آمدهاند و سپس به سطوح بالاتر صعود و تبلور تفریقی را تحمل کرده‌اند.
سنگ شناسی
بهناز بختیاری؛ ناهید شبانیان‌بروجنی؛ علیرضا داودیان‌دهکردی؛ حسین عزیزی
چکیده
کمپلکس دگرگونی موته-گلپایگان در مرکز پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان قرار دارد. اندازه‌گیری‌های متغیر استرین با استفاده از بیضوی استرین از جمله نسبت استرین در صفحه اصلی XZ، بیضی استرین (RXZ)، شکل بیضی استرین (K) و شدت استرین (D)، برای کانی آمفیبول - در آمفیبولیت های دگرشکل شده موته-گلپایگان حالت کشیده یا دوکی شکل را نشان می‌دهند. چندین ...
بیشتر
کمپلکس دگرگونی موته-گلپایگان در مرکز پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان قرار دارد. اندازه‌گیری‌های متغیر استرین با استفاده از بیضوی استرین از جمله نسبت استرین در صفحه اصلی XZ، بیضی استرین (RXZ)، شکل بیضی استرین (K) و شدت استرین (D)، برای کانی آمفیبول - در آمفیبولیت های دگرشکل شده موته-گلپایگان حالت کشیده یا دوکی شکل را نشان می‌دهند. چندین نشانگر جهت برشی مثل بودین های نامتقارن، چین های نامتقارن z، چین های شکنجی، بافت هایS/C، شکل دانه مورب، و آمفیبول ماهی ها جهت برشی راست بر را نشان می دهند. تحلیل‌های کینماتیک کمی نشان می‌دهند که Wk بین 0/60 و 0/93 متغیر است، که دلالت بر یک برشی عمومی با مولفههای 42% < برش ساده <74% و 26% < برش محض<58% است.
زمین شناسی اقتصادی
مریم کیااشکوریان؛ علی اصغر کلاگری؛ علی عابدینی؛ غلامحسین شمعانیان اصفهانی
چکیده
نهشته بوکسیتی قشلاق در فاصله 110 کیلومتری جنوب خاور شهر گرگان واقع میباشد. مطالعات کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کائولینیت، هماتیت، گوتیت، بوهمیت، دیاسپور، مسکویت، آناتاز، روتیل، پروسکیت، شاموزیت، کلینوکلر، کلسیت، دولومیت و کوارتز فازهای کانیایی این نهشته می‌باشند. بر اساس مقادیر کمی کانی‌ها ، این نهشته از کانسنگ‌های (1) رس بوکسیتی، ...
بیشتر
نهشته بوکسیتی قشلاق در فاصله 110 کیلومتری جنوب خاور شهر گرگان واقع میباشد. مطالعات کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کائولینیت، هماتیت، گوتیت، بوهمیت، دیاسپور، مسکویت، آناتاز، روتیل، پروسکیت، شاموزیت، کلینوکلر، کلسیت، دولومیت و کوارتز فازهای کانیایی این نهشته می‌باشند. بر اساس مقادیر کمی کانی‌ها ، این نهشته از کانسنگ‌های (1) رس بوکسیتی، (2) بوکسیت رسی، (3) سنگ‌آهن رسی بوکسیتی و (4) سنگ‌آهن بوکسیتی تشکیل شده است. محاسبه فاکتور غنی‌شدگی با فرض پوسته قاره‌ای بالایی (UCC) به عنوان سنگ مادر نشان می‌دهند که عناصری نظیر Rb، Cs و Ba در طی فرآیندهای بوکسیتی‌شدن متحمل تهی‌شدگی شده و عناصری چون Y، Cr، Co، Ni، V و HREE با غنی‌شدگی همراه شده‌اند. عناصری نظیر Sr، Ga، Zr، Hf، Nb، Ta، U، Th و LREE در توسعه نیمرخ هوازده متحمل هر دو فرآیند شستشو و تثبیت گشته‌‌اند. نتایج کانی‌شناسی و زمین‌شیمیایی نشان می‌دهند عواملی نظیر جذب سطحی، روبش توسط اکسیدها و هیدروکسیدهای فلزی، نوسانات سطح سفره آب زیرزمینی، نوع و پایداری کمپلکس‌های حامل فلزات، پایداری کانی‌های حامل اولیه، حضور در فازهای کانیایی مقاوم در برابر هوازدگی و تغییرات در شیمی محلول‌های مسئول هوازدگی نقش برجسته‌ای در توزیع و تحرک عناصر جزئی و نادر خاکی در کانسنگ‌های بوکسیتی ایفا نموده‌اند.
چینه شناسی و فسیل شناسی
حسین غلامعلیان؛ محمدکاظم کمالی
چکیده
دوکفه‌ای‌های پتریومورف، هترودونت، پالئوهترودونت و آنومالودسماتای موجود در سازند کژدمی در دو برش گنو و گراش در جنوب خاوری زاگرس مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این راستا، گونه‌های دوکفه‌ای زیر شناسایی و توصیف شده‌اند:Arctica angulata, Birostrina concentrica, Ceratostreon flabellatum, Crassatella manzourensis, Flaventia belviderensis, Granocardium productum, Gyrostrea delettrei, Illymatogyra ...
بیشتر
دوکفه‌ای‌های پتریومورف، هترودونت، پالئوهترودونت و آنومالودسماتای موجود در سازند کژدمی در دو برش گنو و گراش در جنوب خاوری زاگرس مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این راستا، گونه‌های دوکفه‌ای زیر شناسایی و توصیف شده‌اند:Arctica angulata, Birostrina concentrica, Ceratostreon flabellatum, Crassatella manzourensis, Flaventia belviderensis, Granocardium productum, Gyrostrea delettrei, Illymatogyra africana, Mytiloides concentricus, Neithea dutrugei, Neithea sp. 1, Neithea sp. 2, Paraesa faba, Pinna cf cretacea, Pholadomya fabrina, Pholadomya vignesi, Protocardia hillana, Pterotrigonia scabra, Rhynchostreon suborbiculatum, Tenea delettrei, Venericardia deserti.بیشتر گونه‌های یاد شده به غیر از Neithea dutrugei, Ceratostreon flabellatum, Illymatogyra africana و Pterotrigonia scabra برای نخستین بار از ایران گزارش میشوند. سازند کژدمی در هر دو برش، با یک مرز پیوسته بر روی سازند داریان قرار می‌گیرد و در بالا با یک ناپیوستگی فرسایشی توسط سازند گورپی پوشیده می‌شود.
سنگ شناسی
زیبا خدائیان چگنی؛ نعمت‌اله رشیدنژاد عمران؛ علی اکبر بهاری فر؛ رضا نوزعیم؛ کارملا واکارو؛ خوزه فرانسیسکو سنتوس
چکیده
ارتوآمفیبولیت‌های منطقه تخت‌سلیمان بخشی از کمپلکس دگرگونه تکاب هستند که در شمال خاور تکاب واقع شده‌اند. این سنگ‌ها شامل آمفیبولیت، گارنت‌آمفیبولیت، کیانیت- گارنت‌آمفیبولیت، هورنبلندیت و اپیدوت‌آمفیبولیت هستند. مطالعه سنگ‌نگاری و ژئوشیمی سنگ کل گویای سنگ مادر بازالت و آندزیت بازالت غنی از Mg و یا معادل درونی این سنگ‌ها با گرایش ...
بیشتر
ارتوآمفیبولیت‌های منطقه تخت‌سلیمان بخشی از کمپلکس دگرگونه تکاب هستند که در شمال خاور تکاب واقع شده‌اند. این سنگ‌ها شامل آمفیبولیت، گارنت‌آمفیبولیت، کیانیت- گارنت‌آمفیبولیت، هورنبلندیت و اپیدوت‌آمفیبولیت هستند. مطالعه سنگ‌نگاری و ژئوشیمی سنگ کل گویای سنگ مادر بازالت و آندزیت بازالت غنی از Mg و یا معادل درونی این سنگ‌ها با گرایش کالکوآلکالن تا تولئیتی و حتی پریدوتیت است. بر اساس ژئوشیمی عناصر کمیاب و نسبت‌های ایزوتوپی Sr-Nd، ماگمای مادر از گوشته منشأ گرفته است. این آمفیبولیتها در نمودارهای بهنجار شده نسبت به کندریت حداقل دو الگوی متفاوت نشان می‌دهند. یک گروه دارای تهی‌شدگی از LREEs نسبت به HREEs و برخی نیز دارای الگوی مسطح هستند. گروه دیگر دارای غنی شدگی از LREEs نسبت به HREEs هستند.این الگوهای متفاوت و ویژگیهای ژئوشیمی دیگر، حاکی از گرایش مورب یا پشت قوس و قوس برای ماگمای مادر این آمفیبولیتها است. این دوگانگی می‌تواند مربوط به تکامل زمانی ماگماتیسم از جایگاه مرتبط با MORB یا پشت قوس به قوس و یا از جایگاه مرتبط با قوس به پشت قوس باشد.
سنگ شناسی
جلیل قلمقاش؛ سارا هوشمند؛ سید جمال شیخ زاکریایی؛ حمیده رشید
چکیده
توده نفوذی خرس‌ره (جنوب قروه)، در بخش میانی پهنه سنندج-سیرجان رخنمون دارد و از سه رخساره گابرو- دیوریت، گرانیت و سینیت پدید آمده است. افزون بر آنها، سنگهای دو رگه با شواهد فراوان آمیزش و اختلاط ماگمایی (شامل انکلاوهای میکروگرانولار مافیک با اشکال مدور و حاشیه کنگره‌ایی و انجماد سریع در داخل گرانیت و یا در داخل سنگهای دورگه و دایک‌های ...
بیشتر
توده نفوذی خرس‌ره (جنوب قروه)، در بخش میانی پهنه سنندج-سیرجان رخنمون دارد و از سه رخساره گابرو- دیوریت، گرانیت و سینیت پدید آمده است. افزون بر آنها، سنگهای دو رگه با شواهد فراوان آمیزش و اختلاط ماگمایی (شامل انکلاوهای میکروگرانولار مافیک با اشکال مدور و حاشیه کنگره‌ایی و انجماد سریع در داخل گرانیت و یا در داخل سنگهای دورگه و دایک‌های قطعه‌قطعه شده همزمان با پلوتونیسم) در منطقه تداخلی بین سنگهای گابرویی و گرانیتی رخنمون دارند. سنگهای گابرویی- دیوریتی ماهیت کالک‌آلکالن و متاآلومین و سنگهای گرانیتی و سینیتی ماهیت کالک‌آلکالن پتاسیم بالا - شوشونیتی و پرآلومین دارند. بر پایه شواهد صحرایی بخش‌های گابرو-دیوریتی و گرانیتی توده خرس‌ره در ژوراسیک پایانی به طور همزمان جایگیر شده اند. پس از آنها، بخش سینیتی جایگیر و سنگهای دو رخساره قبلی را قطع نموده است. بر اساس ویژگیهای ژئوشیمیایی گابرو- دیوریت‌ها و گرانیت‌ها در محیط‌های حاشیه فعال قاره‌ای تشکیل شده اند. ماگمای مافیک اولیه (گابرو- دیوریتی) از ذوب بخشی گوشته متاسوماتیسم شده در محیط فرورانش پدید آمده است. این ماگما در طی صعود موجب ذوب بخشی پوسته زیرین و تشکیل مذاب گرانیتی شده است. سپس ماگمای مافیک طی حرکت به سمت بالا در مرز با ماگمای فلسیک اختلاط و امتزاج یافته و زون تداخلی را پدید آورده است. سینیت‌های جوانتر نیز حاصل ذوب بخشی پوسته زیرین در مراحل انتهایی ماگماتیسم کمان قاره‌ای می‌باشند.
زمین شناسی اقتصادی
سوسن ابراهیمی؛ علیرضا عرب امیری؛ هادی قنبری
چکیده
کانی‌سازی مس شریف‌آباد در شمال‌باختر بردسکن و در بخش جنوبی زون سبزوار قرار دارد و به‌صورت رگه‌ای در واحد آتشفشانی-رسوبی تشکیل شده است. سنگ میزبان کانی‌سازی متحمل دو نوع دگرسانی محلی (سریستی-کربناتی) و ناحیه‌ای (پروپیلیتیک) گردیده است. بافت ماده معدنی به‌صورت رگه و رگچه، پراکنده و پرکننده فضای خالی میباشد و شامل کانه‌های پیریت، ...
بیشتر
کانی‌سازی مس شریف‌آباد در شمال‌باختر بردسکن و در بخش جنوبی زون سبزوار قرار دارد و به‌صورت رگه‌ای در واحد آتشفشانی-رسوبی تشکیل شده است. سنگ میزبان کانی‌سازی متحمل دو نوع دگرسانی محلی (سریستی-کربناتی) و ناحیه‌ای (پروپیلیتیک) گردیده است. بافت ماده معدنی به‌صورت رگه و رگچه، پراکنده و پرکننده فضای خالی میباشد و شامل کانه‌های پیریت، کالکوپیریت، کالکوسیت، مالاکیت، آزوریت و کوولیت است که با کلسیت و کوارتز همراهی می‌شود. مطالعات میانبارهای سیال بر روی کانی کلسیت، دمای همگن‌شدگی را 200تا 437 درجه سانتیگراد و شوری سیال را در دامنه 1/0 تا 2/9 درصد وزنی معادل NaCl نشان می-دهد. نمودار دمای همگن‌شدگی در برابر شوری، حاکی از رقیق شدن و اختلاط سیال کانه‌ساز دارای دمای بالا و شوری پایین با سیالی با دمای پایین و شوری بالا میباشد. مقادیر ایزوتوپ کربن δ 13C حاصل از کلسیت در دامنه 3/4- تا 5/24- پرمیل قرار گرفته است. نتایج آنالیز ایزوتوپی گوگرد δ 34S در دامنه 23- تا 3/24- پرمیل واقع شده است؛ که حاکی از منشاء رسوبات دریایی برای گوگرد است. با توجه به مطالعات انجام گرفته بر مبنای سنگ‌شناسی، دگرسانی، کانی‌شناسی، میانبارهای سیال و ایزوتوپ‌های پایدار، می‌توان کانی‌سازی شریف‌آباد بردسکن را مشابه با ذخایر مس نوع مانتو شیلی در نظر گرفت.
سنگ شناسی
حبیب اله قاسمی؛ محبوبه عرب زاده بنی اسدی؛ مجتبی رستمی حصوری
چکیده
نوار آتشفشانی- رسوبی ائوسن عباسآباد در شرق شاهرود از سنگهای بازالتی- آندزیتی و آذرآواریهای وابسته به همراه میان لایه‌های رسوبی تشکیل شده است. سنگهای آتشفشانی این نوار شامل الیوین بازالت، تراکیبازالت، تراکیآندزیبازالت، تراکیآندزیت و آندزیت با بافت‌های متنوع هیالومیکرولیتی پورفیری، میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری، ...
بیشتر
نوار آتشفشانی- رسوبی ائوسن عباسآباد در شرق شاهرود از سنگهای بازالتی- آندزیتی و آذرآواریهای وابسته به همراه میان لایه‌های رسوبی تشکیل شده است. سنگهای آتشفشانی این نوار شامل الیوین بازالت، تراکیبازالت، تراکیآندزیبازالت، تراکیآندزیت و آندزیت با بافت‌های متنوع هیالومیکرولیتی پورفیری، میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری، تراکیتی و غربالی است. کانی‌های اصلی این سنگ‌ها شامل کلینوپیروکسن و فلدسپار می‌باشند. ترکیب پیروکسن‌ها از اوژیت تا دیوپسید و ترکیب فلدسپارها شامل ارتوکلاز و الیگوکلاز تا بیتونیت است. نسبت‌های 87Sr/86Sr(Initial) این سنگ‌ها با در نظر گرفتن سن 40 میلیون سال برای آنها بین 7042/0 تا 7047/0 و مقادیر 143Nd/144Nd (Initial) آنها نیز بین 5127/0 تا 5130/0 در تغییر است. مقادیر اپسیلون Nd امروزین ԐNd(0) و 40 میلیون سال قبل ԐNd(t=40 Ma) آنها نیز به ترتیب بین 67/2 تا 72/7 و 3 تا 05/8 در تغییر است که نشان‌دهنده یک منشأ گوشته‌ای غنی شده برای آن‌ها‌ست. شیمی سنگ‌کل، ایزوتوپی و کلینوپیروکسن همگی بیانگر سرشت کمانی کالک‌آلکالن- آلکالن و ترکیب بازالتی ماگمای مادر برخاسته از یک منبع گوشته‌ای تا حدودی غنی شده نوع OIB در یک جایگاه کششی درون کمانی است. محاسبات دما- فشارسنجی بر روی کانی کلینوپیروکسن بیانگر محدوده دمایی 1100 تا 1150 درجه سانتیگراد و فشارهای 2 تا 13کیلوبار برای تبلور ماگماست.
سنگ شناسی
ایوب ویسی نیا؛ محمد ابراهیمی؛ بهمن رحیم زاده؛ رسول اسمعیلی
چکیده
مجموعه افیولیتی کامیاران در لبه جنوبی زون سنندج-سیرجان و زون برخوردی صفحه عربی و ایران قرار دارد. این مجموعه بین مجموعه هرسین در جنوب خاور و مجموعه سروآباد در شمال باختر قرار دارد. شواهد صحرایی نشان می‌دهند که افیولیت گرماب در شمال خاور کامیاران یک تکتونیک ملانژ است که واحدهای آن شامل گابرو و پریدوتیت‌های سرپانتینی شده است. الیوین، ...
بیشتر
مجموعه افیولیتی کامیاران در لبه جنوبی زون سنندج-سیرجان و زون برخوردی صفحه عربی و ایران قرار دارد. این مجموعه بین مجموعه هرسین در جنوب خاور و مجموعه سروآباد در شمال باختر قرار دارد. شواهد صحرایی نشان می‌دهند که افیولیت گرماب در شمال خاور کامیاران یک تکتونیک ملانژ است که واحدهای آن شامل گابرو و پریدوتیت‌های سرپانتینی شده است. الیوین، کلینوپیروکسن و ارتوپیروکسن بهمراه کروم اسپینل با بافت کومولیتی و گرانولار کانی‌های اصلی پریدوتیتها را تشکیل می‌دهند. براساس نتایج تجزیه شیمیایی گابروها دارای سرشت تولهایتی تا کالک-آلکالن بوده و ویژگیهای مورب تا قوس اقیانوسی را نشان می‌دهند. شواهد شیمیایی و نمودارهای ژئودینامیکی پریدوتیت‌های گرماب نشان می‌دهند که این سنگ‌ها به پریدوتیت‌های آبیسال شباهت دارند که از یک خاستگاه گوشته‌ای پسماند با ترکیب اسپینل لرزولیتی نوع مورب با درجه ذوب بخشی 15 تا 20 درصدی حاصل شده‌اند. شکسته شدن پوسته نئوتتیس و فرورانش آن به زیر خود در کرتاسه پایانی، منجر به توقف فرورانش دور اول نئوتتیس به زیر صفحه ایران و شکل‌گیری حوضه قوس-پشت قوس (دور دوم فرورانش) و سنگهای وابسته به آن در افیولیتهای کامیاران شده است.
سنگ شناسی
حمید کریم زاده؛ محمد رهگشای؛ ایمان منصف
چکیده
مطالعه سنگ‌شناسی پریدوتیت‌های مجموعه افیولیتی نهبندان مشخص کرد که پریدوتیت‌های کلاته‌شاهپوری، قدمگاه، لاه‌کوه، چشمه انجیر، بندان و زلفقاری از نوع هارزبورژیت و مناطق سفیدکوه و ناسفنده‌کوه از نوع لرزولیت هستند. نوع کلینوپیروکسن‌های موجود در پریدوتیت‌های این مجموعه عموماً دیوپسید هستند. بررسی ژئوشیمیایی کلینوپیروکسن‌ها ...
بیشتر
مطالعه سنگ‌شناسی پریدوتیت‌های مجموعه افیولیتی نهبندان مشخص کرد که پریدوتیت‌های کلاته‌شاهپوری، قدمگاه، لاه‌کوه، چشمه انجیر، بندان و زلفقاری از نوع هارزبورژیت و مناطق سفیدکوه و ناسفنده‌کوه از نوع لرزولیت هستند. نوع کلینوپیروکسن‌های موجود در پریدوتیت‌های این مجموعه عموماً دیوپسید هستند. بررسی ژئوشیمیایی کلینوپیروکسن‌ها در نمودارهای #Mg در برابر Al2O3, Cr2O3 و TiO2 و نمودارهای Ti در برابر Nd Zr و Sr نشان می‌دهد که پریدوتیت‌های ناسفنده‌کوه، بندان، زلفقاری و سفیدکوه با درجه ذوب بخشی پایین، متعلق به جایگاه زمین‌ساختی آبیسال و حوضه پشت‌قوس هستند. ولی هارزبورژیت‌های کلاته‌شاهپوری و چشمه انجیر در جایگاه زمین‌ساختی بالای منطقه فرورانش و در حوضه جلوی قوس تشکیل شده‌اند و دارای درجه ذوب بخشی بالایی هستند. مطالعه عناصر ناسازگار LILE وHFSE در نمودارهای عنکبوتی بهنجارشده نسبت به گوشته اولیه و همینطور بررسی عناصر REE بهنجارشده نسبت به کندریت در کلینوپیروکسن‌ها هم گویای این موضوع است، به‌طوری که لرزولیت‌های ناسفنده‌کوه و سفیدکوه و همینطور هارزبورژیت‌های قدمگاه، لاه‌کوه، بندان و زلفقاری با درجه تهی‌شدگی پایین با جایگاه زمین‌ساختی پشته‌های میان اقیانوسی بیشتر همخوانی دارند و هارزبورژیت‌های کلاته شاهپوری و چشمه انجیر نیز با درجه تهی‌شدگی بالا به منطقه فرورانش نزدیک هستند.
زمین ساخت
بابک سامانی؛ سجاد زارعی؛ عاطفه قنبری
چکیده
روش الگوریتم پنجره مجزا به عنوان یک روش مؤثر در استخراج دمای سطح زمین محسوب می‌شود. نتایج الگوی حرارتی نشان می‌دهد که در حالت کلی دمای سطحی گنبد نمکی گچ در مقایسه با گنبد نمکی سیاه طاق از درجه حرارت بیشتری برخوردار است. از لحاظ ساختاری بالاتر بودن دمای گنبد نمکی گچ را می‌توان احتمالا در ارتباط با ریشه‌دار بودن این گنبد نمکی و ارتباط ...
بیشتر
روش الگوریتم پنجره مجزا به عنوان یک روش مؤثر در استخراج دمای سطح زمین محسوب می‌شود. نتایج الگوی حرارتی نشان می‌دهد که در حالت کلی دمای سطحی گنبد نمکی گچ در مقایسه با گنبد نمکی سیاه طاق از درجه حرارت بیشتری برخوردار است. از لحاظ ساختاری بالاتر بودن دمای گنبد نمکی گچ را می‌توان احتمالا در ارتباط با ریشه‌دار بودن این گنبد نمکی و ارتباط آن با ستون نمکی پیسنگی دانست. در حالی که دمای پایینتر گنبد نمکی سیاه طاق می‌تواند ناشی از عدم ارتباط گنبد نمکی با منبع نمکی سری هرمز باشد. نقشههای آنومالی حرارتی نشان‌دهنده الگوهای حرارتی متفاوت در این گنبدهای نمکی میباشد. الگوی مکانی آنومالی حرارتی در گنبد نمکی سیاه طاق نشان دهنده یک روند خطی در بخش شرقی آن می باشد. این الگوی حرارتی خطی در گنبد نمکی سیاه طاق را می توان در ارتباط با تابش صبحگاهی خورشید به دامنة شرقی این نمکشار دانست. با توجه به نقشة LST حاصله، بیشترین دما در گنبد نمکی گچ ۴۱.۸۷ درجة سانتیگراد و در گنبد نمکی سیاه طاق ۳۶.۷ درجة سانتی گراد میباشد.
زمین شناسی اقتصادی
علیرضا زراسوندی؛ محسن رضایی؛ منصور عادل پور؛ حدیث پروانه
چکیده
کانسارهای مس پورفیری پرکام (سارا) و آبدر در ارتباط با استوک های دیوریتی - کوارتزدیوریتی در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه - دختر، واقع شده اند. در کانسار پرکام دگرسانی های پتاسیک، پتاسیک - فیلیک، بیوتیتیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپیلیتیک توسعه یافته اند، در مقابل در کانسار آبدر گسترش دگرسانی پتاسیک ناچیز، اما پهنه دگرسانی فیلیک ...
بیشتر
کانسارهای مس پورفیری پرکام (سارا) و آبدر در ارتباط با استوک های دیوریتی - کوارتزدیوریتی در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه - دختر، واقع شده اند. در کانسار پرکام دگرسانی های پتاسیک، پتاسیک - فیلیک، بیوتیتیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپیلیتیک توسعه یافته اند، در مقابل در کانسار آبدر گسترش دگرسانی پتاسیک ناچیز، اما پهنه دگرسانی فیلیک دارای گسترش قابل توجه است. هدف از این مطالعه بررسی شیمی کانی های سریسیتی و سولفیدی (پیریت و کالکوپیریت) در زون دگرسانی فیلیک این کانسارها است. در این راستا نمونه برداری از گمانه های حفاری انجام شد و در نهایت 9 نمونه منتخب با استفاده از آنالیز ریزکاونده الکترونی (EMPA) مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج نشان داد تمرکز عناصر Zn ،Ag ،Au و As در نمونه های کالکوپیریت (به ترتیب با میانگین 0/70، 0/007، 0/012 و 0/043 درصد وزنی) به نسبت بیشتر است. در مقابل عناصر Re ،Te ،Co و Mo عمدتا در نمونه‌های پیریت (به ترتیب با میانگین 0/01، 0/003، 0/09 و 0/07 درصد وزنی) تمرکز دارند. در این میان رخداد طلا در نمونه های پیریت زون دگرسانی فیلیک سامانه های مس پورفیری آبدر و پرکام بسیار شبیه به کانسار میدوک بوده و نشان‌دهنده رخداد طلا به صورت ادخال یا نانوذرات طلای طبیعی (احتمالا به صورت Au0 و یا تلورید طلا) می باشد. در نمونه های سریسیت هر دو کانسار، میکاهای ریزدانه، غنی از پتاسیم هستند. افزون بر این نمونه‌ها دارای روند افزایش جانشینی Si و نیز جانشینی عناصر +Fe2+ ،Mg 2 و +Al3 در مکان‌های هشت‌وجهی می باشد که مبین روند تغییر ترکیب به سمت سلادونیت می باشد. همانند دیگر کانسارهای مس پورفیری دارای کانه زایی قابل توجه (مانند Copper Flat و Copper Cliff)، نمونه‌های دگرسانی فیلیک مربوط به کانسارهای مورد مطالعه، نشان‌دهنده روند جانشینی شرماکیت می‌باشند که به دلیل افزایش بار مثبت در جایگاه چهاروجهی به دلیل روند افزایشی جانشینی Si در ساختار میکاهای سفید میباشد.
سنگ شناسی
نیلوفر نایبی؛ داریوش اسماعیلی؛ سروش مدبری؛ ریوکی شینجو
چکیده
ناحیه بی‌هنجاری (آنومالی) 21A به‌عنوان بخشی از کانسارهای آهن- آپاتیت منطقه فلززایی (متالوژنی) آهن بافق بخشی از زون ایران مرکزی را شامل می‌شود که در این ناحیه طیفی از سنگهای آذرین، رسوبی و دگرگونی رخنمون دارند. سنگهای آذرین این ناحیه منطقه با دارا بودن دامنه تغییرات محدود زمین‌شیمیایی عمدتا در محدوده مونزونیت تا مونزودیوریت ...
بیشتر
ناحیه بی‌هنجاری (آنومالی) 21A به‌عنوان بخشی از کانسارهای آهن- آپاتیت منطقه فلززایی (متالوژنی) آهن بافق بخشی از زون ایران مرکزی را شامل می‌شود که در این ناحیه طیفی از سنگهای آذرین، رسوبی و دگرگونی رخنمون دارند. سنگهای آذرین این ناحیه منطقه با دارا بودن دامنه تغییرات محدود زمین‌شیمیایی عمدتا در محدوده مونزونیت تا مونزودیوریت قرار می‌گیرند که ماهیت کالک-آلکالن تا کالک-آلکالن پتاسیم بالا را از خود نشان می‌دهند. نمودارهای بهنجار شده به گوشته اولیه و کندریت گویای غنی‌شدگی از LILE و LREE نسبت به HFSE و HREE و تهی‌شدگی از Nb-Ti-Ta است که دلالت بر این دارد که سنگهای ماگمایی مشتق شده از گوشته سنگ‌کره‌ای توسط فرایندهای فرورانش تغییر کرده‌اند. مقادیر اولیه 87Sr/86Sr و نیز نسبت‌های اولیه 143Nd/144Nd حاکی از ترکیبات عمده گوشته‌ای هستند. ترکیب ایزوتوپی سرب نمونه‌های منطقه شامل 32/20- 87/18= 206Pb/204Pb، 84/15–72/15= 207Pb/204Pb و 32/42-74/40=208Pb/204Pb میباشد. مدل‌سازی ایزوتوپی نمونه‌های پلوتونیک منطقه تأثیرپذیری کمتر از 4 درصد ذوب رسوبات صفحه فرورونده و نیز درجات مختلف مشارکت پوسته پایینی را از خود نشان می‌دهند. از این‌رو، ذوب بخشی درجه پایین یک گوشته زیرکمانی که توسط سیالات مشتق شده از رسوبات صفحه فرورونده متاسوماتیسم شده و واکنش با پوسته قاره‌ای طی صعود به سطوح بالاتر متحمل شده‌اند برای سنگهای بی‌هنجاری (آنومالی) 21A پیشنهاد می‌شود.
رسوب شناسی
زینب عالیشوندی؛ حسین رحیم پور بناب؛ علی کدخدایی؛ مهران آرین
چکیده
سازند سروک، واحدکربناته ضخیمی است که معرف سنگ نهشته‌های کرتاسه میانی در کمربند چین خورده- رانده زاگرس است. پتروگرافی مقاطع نازک این سازند در چاههای 4، 20 و 48، منجر به شناسایی 8 ریزرخساره شده که در 3 زیرمحیط تالاب محدود، تالاب- دریای باز و پشته زیر‌آبی، در بخش‌های داخلی یک پلاتفرم کربناته روقاره‌ای نهشته شده‌اند. با توجه به موقعیت ...
بیشتر
سازند سروک، واحدکربناته ضخیمی است که معرف سنگ نهشته‌های کرتاسه میانی در کمربند چین خورده- رانده زاگرس است. پتروگرافی مقاطع نازک این سازند در چاههای 4، 20 و 48، منجر به شناسایی 8 ریزرخساره شده که در 3 زیرمحیط تالاب محدود، تالاب- دریای باز و پشته زیر‌آبی، در بخش‌های داخلی یک پلاتفرم کربناته روقاره‌ای نهشته شده‌اند. با توجه به موقعیت چاههای مورد مطالعه، از سمت شرق به غرب، حوضه عمیق‌تر شده است. توالی دیاژنزی این سازند مربوط به دو بخش بالا و پایین مرز سنومانین- تورونین می باشد. نفوذ آب‌های جوی در زیر این مرز و تاثیر فرآیند انحلال باعث گسترش تخلخل حفره‌ای و قالبی و در نتیجه بالا رفتن پتانسیل مخزنی این بخش شده است. در این مطالعه برای تعیین واحدهای جریان هیدرولیکی مخزن بنگستان میدان کوپال، از داده‌های تخلخل و تراوایی حاصل از آنالیز مغزه‌های حفاری و روش نشانگر زون جریانی و همچنین متد چینه ای تغییر یافته لورنز استفاده شده است. بر اساس نتایج این مطالعه شش واحد جریان هیدرولیکی تعیین شده که واحدهای جریانی 1 و 2 بهترین کیفیت مخزنی و به سمت واحد جریانی 6 پتانسیل مخزنی کاهش می یابد. همچنین برای تعیین توزیع واحدهای مختلف مخزنی و غیرمخزنی از متد چینه ای تغییر یافته لورنز استفاده شده است. با استفاده از این روش سه بخش مخزنی و غیرمخزنی شناسایی و تفکیک شده اند. فرآیندهای دیاژنزی (انحلال های گسترده جوی، شکستگی و دولومیتی شدن های مرتبط با استیلولیت) نقش مهمی در توزیع نهایی پارامترهای مخزنی در مخزن سروک میدان کوپال دارند.
زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
شهرزاد فریادی؛ علی علوی نائینی
چکیده
پدیده تغییر اقلیم به‌عنوان یکی از بحران‌های محیط زیستی شناخته می‌شود که باعث افزایش نگرانی‌های بسیار زیادی در جوامع بشری شده‌است. با توجه به نقش پررنگ انسان‌ها در تولید گازهای گلخانه‌ای، در این مقاله با انجام مدل‌سازی برای پیش‌بینی اقلیم آتی شهر تهران بر اساس سه سناریوی خوش‌بینانه، بدبینانه و یک سناریوی نه بدبینانه و نه خوش ...
بیشتر
پدیده تغییر اقلیم به‌عنوان یکی از بحران‌های محیط زیستی شناخته می‌شود که باعث افزایش نگرانی‌های بسیار زیادی در جوامع بشری شده‌است. با توجه به نقش پررنگ انسان‌ها در تولید گازهای گلخانه‌ای، در این مقاله با انجام مدل‌سازی برای پیش‌بینی اقلیم آتی شهر تهران بر اساس سه سناریوی خوش‌بینانه، بدبینانه و یک سناریوی نه بدبینانه و نه خوش بینانه، تغییرات پارامترهای جوی در بازه زمانی بین سال های 2046 تا 2065 بررسی شده است که مطابق با هر سه سناریوی محتمل، میزان بارندگی‌ها کاهش و دمای هوا افزایش خواهد یافت. همچنین در این مقاله برای مدل‌سازی تغییر‌اقلیم از نرم افزار LARS-WG استفاده گردیده است. LARS-WG ﻧﻤﻮﻧـﻪ اى از ﻣـﺪل ﻫـﺎى ﻣﻮﻟـﺪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎى ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاى ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزى داده های آب و ﻫﻮاﻳﻰ ﺑـﺮاى زﻣـﺎن ﺣـﺎل و آﻳﻨﺪه در ﻳﻚ منطقه به کار می‌رود. سپس با توجه به نقش سوخت‌های فسیلی در تشدید این پدیده و همچنین مشخص نمودن سهم هر یک از انواع حمل‌ونقل در تولید کربن، به سیاست‌های موجود پیرامون کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی اشاره شده است. در انتها با توجه به لزوم مشارکت مردم در جنبه‌های مختلف سیاست‌گذاری‌ها اعم از رفتاری- اجتماعی و تکنولوژیکی – فنی، راهکارهای مناسب جهت کاهش تولید کربن در حوزه حمل‌ونقل ارائه شده است.
رسوب شناسی
کیوان احزن؛ نادر کهنسال قدیم وند؛ سید محسن آل علی؛ داود جهانی
چکیده
سازند جهرم (پالئوسن-ائوسن میانی) یکی از مخازن مهم در حوضه نفتی زاگرس و خلیج فارس است. این سازند در میدان بینالود در خلیج فارس با ستبرای 660 متر از سنگ های آهکی و دولومیتی تشکیل شده است. در این پژوهش چینه نگاری سکانسی سازند جهرم و فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی این سازند در میدان نفتی بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. نهشته های سازند ...
بیشتر
سازند جهرم (پالئوسن-ائوسن میانی) یکی از مخازن مهم در حوضه نفتی زاگرس و خلیج فارس است. این سازند در میدان بینالود در خلیج فارس با ستبرای 660 متر از سنگ های آهکی و دولومیتی تشکیل شده است. در این پژوهش چینه نگاری سکانسی سازند جهرم و فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی این سازند در میدان نفتی بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. نهشته های سازند جهرم شامل تناوبی از سنگ آهک کریستالین و دولومیت می باشد که با مرز ناپیوسته در زیر سازند آسماری و بالای سازند تاربور قرار دارد. بررسی مقاطع نازک منجر به شناسایی 11 ریز رخساره گردید که در چهار کمربند رخساره ای نهشته شده اند. مهم ترین فرایندهای دیاژنزی که در این سازند مشاهده شد عبارتند از: آشفتگی زیستی، سیمانی شدن، دولومیتی شدن، انحلال، تخلخل و تشکیل شکستگی ها که در این میان آشفتگی زیستی و سیمان انیدریتی باعث کاهش کیفیت مخزنی و دولومیتی شدن، انحلال و تخلخل های ثانویه منجر به بهبود کیفیت مخزنی گردیده است. بیشتر رخساره های سازند جهرم گل پشتیبان هستند و تخلخل اولیه بسیار ناچیزی دارند. بررسی های چینه نگاری سکانسی منجر به شناسایی یک سکانس رسوبی رده سوم با مرز سکانسی از نوع اول برای نهشته های سازند جهرم گردید.
زمین شناسی اقتصادی
سیدوحید شاهرخی
چکیده
ترکیب شیمیائی کانی‌های گروه کلریت منعکس‌کننده شرایط فیزیکو شیمیائی تبلور و تشکیل آنها میباشد. تجزیه شیمیائی کلریت‌های حاصل از دگرسانی بیوتیت توسط دستگاه الکترون میکروپروب، بر پایه 30 نقطه از 8 نمونه سنگ مورد استفاده قرار گرفت. بر این اساس، ترکیب نمونه‌های کلریت از نوع رپیدولیت-پیکنوکلریت است. کسر مولی در فاز بین لایه‌ای(Xc)، ...
بیشتر
ترکیب شیمیائی کانی‌های گروه کلریت منعکس‌کننده شرایط فیزیکو شیمیائی تبلور و تشکیل آنها میباشد. تجزیه شیمیائی کلریت‌های حاصل از دگرسانی بیوتیت توسط دستگاه الکترون میکروپروب، بر پایه 30 نقطه از 8 نمونه سنگ مورد استفاده قرار گرفت. بر این اساس، ترکیب نمونه‌های کلریت از نوع رپیدولیت-پیکنوکلریت است. کسر مولی در فاز بین لایه‌ای(Xc)، در محدوده 97/0 تا 99/0 قرار دارد که نمایانگر نبود کامل لایه‌های اسمکتیت و خلوص کامل کلریت است. محاسبه فرمول ساختاری کلریت‌های ناحیه ملوک نشان می‌دهد که تعداد اتم سیلیسیم در محدوده 64/2 تا 91/2 اتم در واحد فرمولی(apfu) و مجموع کاتیون‌های هشت وجهی 6 اتم در واحد فرمولی(apfu) میباشد. به این ترتیب، کلریت‌های ناحیه ملوک از نوع هشت وجهی سه‌گانه می‌باشند. پائین‌بودن محتوای تیتانیوم کلریت‌ها، حضور کانی‌های تیتانیوم‌دار همرشد با رخ‌های کلریت و وجود قالب بلوری بیوتیت اولیه دگرسان‌شده شاهدی برای دگرسانی بیوتیت به کلریت است. میانگین دمایی کلریت‌های ناحیه ملوکºC340 است که با دمای حاصل از زمین دماسنجی کلریت‌های حاصل از دگرسانی بیوتیت مطابقت دارد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد سیالات گرمابی نوع مزوترمال حاصل از توده گرانیتوئیدی در ناحیه مورد مطالعه در تشکیل کلریت مؤثر بوده است. همچنین عملکرد دگرگونی ناحیه‌ای نقش مهمی در شکل‌گیری کلریت در ناحیه ملوک داشته است.
رسوب شناسی
هاجر غفله مرمضی؛ فردین موسیوند؛ علیرضا زراسوندی
چکیده
کانسار روی- سرب گلزرد در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، در پهنه سنندج- سیرجان در شمال‌شرق شهر الیگودرز استان لرستان واقع شده است. کانه‌زایی در دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در سنگهای شیل و ماسهسنگ دگرگون‌شده ژوراسیک رخ داده است. دو رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار تشخیص داده شد که عبارتند از: 1) رخساره رگه- رگچه‌ای یا استرینگر(Stringer) ...
بیشتر
کانسار روی- سرب گلزرد در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، در پهنه سنندج- سیرجان در شمال‌شرق شهر الیگودرز استان لرستان واقع شده است. کانه‌زایی در دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در سنگهای شیل و ماسهسنگ دگرگون‌شده ژوراسیک رخ داده است. دو رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار تشخیص داده شد که عبارتند از: 1) رخساره رگه- رگچه‌ای یا استرینگر(Stringer) و 2) رخساره لایه‌ای (Bedded). پاراژنز کانی ها در کانسنگ شامل کانی‌های اولیه پیریت، اسفالریت، گالن و کالکوپیریت و کانی‌های ثانویه سروزیت، اسمیتزونیت، آزوریت، مالاکیت بوده و کانی‌های باطله بیشتر شامل کوارتز، کلریت، کلسیت و کانی‌های رسی می باشد. در کانسار گلزرد پهنهبندی فلزی و کانی‌شناسی نیز دیده می‌شود. انواع دگرسانیها در کانسارگلزرد بهترتیب از مرکز به سمت کنارهها عمدتاً شامل سیلیسی-کربناتی و کلریتی بوده که پهنهبندی واضحی دارند. براساس مطالعات ساخت و بافت، کانی شناسی، رخساره های کانه دار، پهنه بندی دگرسانی و ویژگیهای ژئوشیمیایی، کانی‌زایی روی- سرب در محدوده معدنی گلزرد از نوع رسوبی- بروندمی (SEDEX) تیپ سیلوین (Selwyn) است که بعداً در اثر فازکوهزایی سیمرین پسین و فازکوهزایی لارامید دچار دگرشکلی و دگرگونی در حد رخساره شیست سبز شده است.
