چینه شناسی و فسیل شناسی
حسین غلامعلیان؛ رویا فناطی رشیدی
چکیده
چینه‌های سازند کژدمی به سن آلبین میانی - سنومانین در برش انگوران (شمال باختری بندرعباس) مورد بررسی قرار گرفته و هشت گونه (متعلق به هشت جنس) از رده‌ی خارداران در آن شناسایی شده است. گونه‌های یاد شده عبارتند از: Tetragramma malbosii, Orthopsis ruppelli, Phyllobrissus aff. angustatus, Epiaster dartoni, Hemiaster sp., Pliotoxaster comanchei, Iraniaster douvillei, Coenholectypus planatus. گونه‌ی Iraniaster douvillei قبلا از ...
بیشتر
چینه‌های سازند کژدمی به سن آلبین میانی - سنومانین در برش انگوران (شمال باختری بندرعباس) مورد بررسی قرار گرفته و هشت گونه (متعلق به هشت جنس) از رده‌ی خارداران در آن شناسایی شده است. گونه‌های یاد شده عبارتند از: Tetragramma malbosii, Orthopsis ruppelli, Phyllobrissus aff. angustatus, Epiaster dartoni, Hemiaster sp., Pliotoxaster comanchei, Iraniaster douvillei, Coenholectypus planatus. گونه‌ی Iraniaster douvillei قبلا از لایه‌های کنیاسین تا سانتونین باختر زاگرس (زون لرستان) گزارش شده بود که در پژوهش حاضر وجود آن در لایه‌های آلبین – سنومانین نیز ثابت شد و بنابراین محدودهی سنی آلبین تا سانتونین برای آن پیشنهاد می‌شود. براساس مطالعه‌ی روزنبران همراه با خارداران، سازند کژدمی در محدودهی مورد بررسی سن آلبین میانی تا سنومانین پیشین دارد. این سازند با یک مرز پیوسته بر روی سازند داریان قرار میگیرد، اما مرز بالایی آن با سازند گورپی ناپیوسته است.
رسوب شناسی
جواد انجردی؛ مهدی جعفرزاده؛ عادل نجف زاده؛ رحیم مهاری
چکیده
در این تحقیق، ترکیبی از روش‌های پتروگرافی، ژئوشیمی و مجموعه کانی‌های سنگین در ماسه‌ستگ‌های کوارتزآرنایتی و ساب آرکوزی سازند ایلانقره در برش پیراسحاق در جنوب جلفا جهت بررسی خاستگاه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی انواع کوارتزها در این ماسه‌سنگ‌ها و ویژگی‌های ژئوشیمیایی آنها از جمله نسبت Al2O3/TiO2 و نسبت La/Sc در مقابل Co/Th، سنگ مادر ...
بیشتر
در این تحقیق، ترکیبی از روش‌های پتروگرافی، ژئوشیمی و مجموعه کانی‌های سنگین در ماسه‌ستگ‌های کوارتزآرنایتی و ساب آرکوزی سازند ایلانقره در برش پیراسحاق در جنوب جلفا جهت بررسی خاستگاه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی انواع کوارتزها در این ماسه‌سنگ‌ها و ویژگی‌های ژئوشیمیایی آنها از جمله نسبت Al2O3/TiO2 و نسبت La/Sc در مقابل Co/Th، سنگ مادر غالب این نهشته‌ها را سنگ‌های آذرین گرانیتی نشان داده است. وجود این نوع سنگ مادر به همراه حضور زیرکن و تورمالین شکل‌دار در بین دانه‌های بسیارگرد شده، نشان از فرسایش قطعات بالاآمده پی سنگ ایران در حوضه ریفتی پالئوتتیس به عنوان یکی از عوامل موثر در تأمین رسوبات در زمان دونین آذربایجان دارد. با اینحال مطالعات ژئوشیمیایی و بررسی مجموعه کانی های سنگین در ماسه سنگها، چرخه مجدد رسوبات از سازندهای قدیمی‌تر را نیز به عنوان یکی دیگر از خاستگاه‌های رسوبات سازند ایلانقره اثبات نموده است. داده-های ترکیبی پتروگرافی، ژئوشیمی و کانی‌های سنگین همچنین نشان دهنده خاستگاه کراتونی برای این رسوبات میباشد. بر اساس مطالعات صورت گرفته می‌توان ترکیبی از منشأ پی‌سنگ بالاآمده (کادومین) و چرخه مجدد رسوبی را به عنوان منشأهای اصلی و ورود رسوب از کراتون عربی را به عنوان منشأ فرعی درتأمین رسوبات سازند ایلانقره در نظر گرفت.
زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
احمد عباس نژاد
چکیده
هدف این مطالعه، تعیین موقعیت زمین‌ریخت‌شناختی (ژئومورفولوژیکی) شهرهای ایران و ارزیابی خطر زلزله، سیل، نشست زمین و چشم‌انداز آنها براساس معیارهای زمین‌ریخت‌شناسی بوده است. بدین منظور،210 شهر با جمعیت بیش از حدود 50،000 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه، از تصاویر گوگل ارث و ماهواره‌ای، عکس‌های هوایی، نقشه‌های زمین‌ریخت‌شناسی ...
بیشتر
هدف این مطالعه، تعیین موقعیت زمین‌ریخت‌شناختی (ژئومورفولوژیکی) شهرهای ایران و ارزیابی خطر زلزله، سیل، نشست زمین و چشم‌انداز آنها براساس معیارهای زمین‌ریخت‌شناسی بوده است. بدین منظور،210 شهر با جمعیت بیش از حدود 50،000 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه، از تصاویر گوگل ارث و ماهواره‌ای، عکس‌های هوایی، نقشه‌های زمین‌ریخت‌شناسی و زمین شناسی و، در صورت نیاز، بازدید میدانی استفاده شد. براساس آن، تعداد شهرهایی که بخشی یا تمام آنها روی مخروط‌افکنه‌ها، کفه‌ها، پادگانه‌ها، ناودیس‌ها، سطوح کوهپایه‌ای، تاقدیس‌ها و دلتاها قرار دارند، به ترتیب 103، 34، 26، 39، 27، 8 و 11 مورد است، و تنها دو شهر روی مخروط آتشفشانی، یک شهر صخره‌ای و یک شهر تالابی شناسایی شدند. همچنین، 158 شهر عمدتاً روی یک عارضه و مابقی روی دو عارضه واقع شده‌اند. تعداد شهرهای در معرض خطر زیاد زلزله و سیل به ترتیب 82 و 90 مورد و تعداد شهرهای مستعد به نشست سطحی و قناتی به ترتیب 60 و 47 مورد است. افزون بر این، 52 شهر دارای چشم‌انداز خوب و 71 شهر دارای چشم‌انداز یکنواخت می‌باشند. بیشتر شهرهای ایران با خطر سیل از نوع مجرایی درگیر می‌باشند. شهرهای با خطر زیاد سیل به‌طور عمده در جنوب‌باختر، شمال و شمال‌باختر کشور قرار دارند. در بیشتر موارد، میزان خطر سیل در حد متوسط ارزیابی شده است. برخلاف سایر نقاط کشور، بسیاری از شهرهای مرکز و خاور ایران، کم و بیش با خطر نشست سطحی و نشست قناتی روبه‌رو هستند. سهم شهرهای در معرض خطر زلزله به میزان کم، متوسط و زیاد به ترتیب 12 % ، 49 % و 39 % میباشد. بیشترین تمرکز شهرهای با چشم‌انداز خوب در باختر کشور است. شهرهای مخروط‌افکنه‌ای به‌طور عمده در پایکوه‌های البرز و در استان‌های خراسان ، کرمان، سیستان و بلوچستان، مرکزی و آذربایجان قرار دارند. تعداد زیادی از شهرهای ناودیسی در استان فارس دیده می‌شوند. ولی بیشتر شهرهای کوهپایه‌ای در باختر کشور واقع شده‌اند.
چینه شناسی و فسیل شناسی
آرش شعبانپور حقیقی؛ لیدا بخشنده؛ طیبه محتاط؛ مسعود زمانی پدرام؛ سید حمید وزیری
چکیده
به منظور تحقیق طبقات سازند گورپی در منطقه زاگرس ، برش دشت ارژن در منطقه شیراز به مورد بررسی بایوزوناسیون و تعیین عمق دیرینه مورد مطالعه قرار گرفتند. این رسوبات دارای 130 متر ضخامت است که از طبقات سنگ آهک و شیل تشکیل شده است .به منظور تعیین عمق دیرینه سازند گورپی ، فرامینیفرهای پلانکتونیک و بنتیک مورد مطالعه قرار گرفتند. بدین صورت که درصد ...
بیشتر
به منظور تحقیق طبقات سازند گورپی در منطقه زاگرس ، برش دشت ارژن در منطقه شیراز به مورد بررسی بایوزوناسیون و تعیین عمق دیرینه مورد مطالعه قرار گرفتند. این رسوبات دارای 130 متر ضخامت است که از طبقات سنگ آهک و شیل تشکیل شده است .به منظور تعیین عمق دیرینه سازند گورپی ، فرامینیفرهای پلانکتونیک و بنتیک مورد مطالعه قرار گرفتند. بدین صورت که درصد فرامینیفرهای پلانکتونیک به کل اجتماع فرامینیفرها بعد از حذف فرامینیفرهای بنتیک درون زی (%P*) با استفاده ار فرمول D = e (3.58718+(0.03534 × %P* )) تعیین و عمقی برابر 270-510 متر را برای این رسوبات تعیین کرد. مطالعات انجام شده بر روی فرامینیفرها در این برش منجر به شناسایی 62 گونه متعلق به 18 جنس از فرامینیفرهای پلانکتونیک گردید. برمبنای فرامینیفرهای پلانکتونیک، رسوبات کرتاسه بالایی به 9 بایوزون جهانی تقسیم گردید که عبارتند از: بایوزون شماره یک : Dicarinella concavata Interval Zone ، بایوزون شماره دو: Dicarinella asymetrica Total Range Zone، بایوزون شماره سه : Globotruncanita elevata Partial Range Zone ، بایوزون شماره چهار: Globotruncana ventricosa Interval Zone ، بایوزون شماره پنج: Radotruncana calcarata Interval ، بایوزون شماره شش: Globotruncanella havanensis Partial Range Zone ، بایوزون شماره هفت: Globotruncana aegyptiaca Interval Zone بایوزون شماره هشت: Gansserina gansseri Interval Zone بایوزون شماره نه: Contusotruncana contusa Interval Zone براساس فرامینیفرهای پلانکتونیک مطالعه شده سن سانتونین پیشین تا ماستریشتین برای این رسوبات تعیین شد.
زمین ساخت
مهدی توکلی یرکی؛ احمد علوی؛ محمدرضا قاسمی؛ ایرج عبدالهی‌فرد
چکیده
اهمیت چینه‌نگاری مکانیکی سنگها در جنبش‌شناسی چین‌ها از دیرباز مورد توجه زمین‌شناسان ساختمانی بوده است. دو پارامتر تغییرات رخساره رسوبی و ستبرای واحدهای کم‌قوام، نقش تعیین‌کننده‌ای در فعالیت توالی‌ها به عنوان افق‌های جدایشی ایفا می‌کنند. هدف این پژوهش، بررسی نقش چینه‌نگاری مکانیکی بر هندسه چین‌خوردگی در دو تاقدیس هیدروکربنی ...
بیشتر
اهمیت چینه‌نگاری مکانیکی سنگها در جنبش‌شناسی چین‌ها از دیرباز مورد توجه زمین‌شناسان ساختمانی بوده است. دو پارامتر تغییرات رخساره رسوبی و ستبرای واحدهای کم‌قوام، نقش تعیین‌کننده‌ای در فعالیت توالی‌ها به عنوان افق‌های جدایشی ایفا می‌کنند. هدف این پژوهش، بررسی نقش چینه‌نگاری مکانیکی بر هندسه چین‌خوردگی در دو تاقدیس هیدروکربنی آغاجاری و پازنان در پهنه فروبار دزفول است. به همین منظور از برش‌های لرزه‌ای، اطلاعات چینه‌نگاری و نمودارهای پتروفیزیکی برخی از چاه‌های موجود در گستره و همچنین مطالعات چینه‌نگاری پیشین ناحیه دزفول استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سازند گرو یکی از سطوح اصلی جدایشی میانی در ساختار آغاجاری به شمار میآید و تاثیر بسزایی در کنترل هندسه چین‌خوردگی توالی پُرقوام کرتاسه‌زیرین تا الیگومیوسن (سازندهای فهلیان تا آسماری) داشته است. سازند تبخیری دشتک و سایر سازندهای تبخیری کم‌قوام به سن ژوراسیک میانی- بالایی (عدایه، علن و سرگلو) نیز در ساختمان آغاجاری فعال بوده‌اند. در مقابل، در بیشتر بخشهای ساختمان پازنان، سازند گرو با تغییر به رخساره کم‌ژرف‌تر همی‌پلاژیک و سازندهای ژوراسیک با تبدیل شدن به رخساره آهکی پرقوام سازند سورمه، ویژگی مکانیکی لازم را برای ایجاد سطوح جدایشی میانی نداشته‌اند. بر پایه‌ی شواهد موجود،مرز تغییر رخساره‌ی سازندهای یاد شده در گستره مورد مطالعه، از بین دو تاقدیس پازنان و آغاجاری عبور می‌کند. افزون بر این، به نظر می‌رسد که فعالیت بلندای هندیجان-ایذه نیز بر کنترل رخساره سازند گرو تاثیر داشته است. همچنین بر اساس ویژگی‌های هندسی و ارائه مدل مفهومی هندسی از تکوین این ساختارها، سبک چین‌خوردگی تاقدیس‌های یاد شده از نوع جدایشی گسل‌خورده نامتقارن پیشنهاد می‌گردد.
زمین ساخت
علی بندگانی؛ علی یساقی؛ محسن الیاسی
چکیده
در این مقاله تکامل ساختاری پهنه گسله بمو در بخش چین خورده زاگرس به عنوان نمونه ای از پهنه های گسلی با روند شمال خاوری و با استفاده از تحلیل جنبشی و دینامیکی ساختارهای موجود در آن ارائه شده است. با توجه به این داده ها، دو مرحله کوتاه شدگی با روند های NE و NNE در منطقه تبیین شده است. بر این اساس راستای تنش فشارشی در ابتدا بصورت NE تحلیل گردیده ...
بیشتر
در این مقاله تکامل ساختاری پهنه گسله بمو در بخش چین خورده زاگرس به عنوان نمونه ای از پهنه های گسلی با روند شمال خاوری و با استفاده از تحلیل جنبشی و دینامیکی ساختارهای موجود در آن ارائه شده است. با توجه به این داده ها، دو مرحله کوتاه شدگی با روند های NE و NNE در منطقه تبیین شده است. بر این اساس راستای تنش فشارشی در ابتدا بصورت NE تحلیل گردیده که باعث تشکیل گسل عرضی بمو با سازوکار امتدادلغز چپ بر شده است. این مرحله از دگرشکلی با توجه به متاثر شدن نهشته های الیگوسن–اوایل میوسن احتمالا در این زمان روی داده است. در ادامه دگرشکلی و متاثر از تغییر جهت کوتاه‌شدگی در پهنه همگرایی برخوردی ورق عربی با ایران مرکزی در میوسن پسین-پلیوسن، راستای تنش فشارشی عامل دگرشکلی در پهنه گسله بمو به NNE تغییر نموده است. چنین تغییری منجر به توسعه ساختارهای جوان تر به صورت چین خوردگی و گسلش معکوس در پهنه گسله بمو گردیده است و نشان می دهد که پهنه گسله بمو و دیگر پهنه های گسلی با روند شمال خاوری-جنوب باختری همچون گسل های با روند شمال باختری- جنوب خاوری متاثر از تغییر جهت همگرایی برخوردی در زاگرس بوده اند.
زمین شناسی اقتصادی
مرتضی دلاوری؛ امیرعلی طباخ شعبانی؛ سمانه قنبری
چکیده
سنگ‌های آتشفشانی داسیتی (الیگوسن) در جنوب جلفا (آذربایجان شرقی) رخنمون گسترده‌ای دارند. این سنگها اغلب بافت پورفیری تا هیالوپورفیری و ترکیب کانی‌شناسی پلاژیوکلاز، آمفیبول، کوارتز و بیوتیت دارند. داده‌های شیمیایی نقطه‌ای کانی‌ها (EPMA)، حاکی از منطقه‌بندی نوسانی و تنوع شیمیایی آمفیبول‌ها (پارگازیت و ادنیت) است. بلورهای پلاژیوکلاز ...
بیشتر
سنگ‌های آتشفشانی داسیتی (الیگوسن) در جنوب جلفا (آذربایجان شرقی) رخنمون گسترده‌ای دارند. این سنگها اغلب بافت پورفیری تا هیالوپورفیری و ترکیب کانی‌شناسی پلاژیوکلاز، آمفیبول، کوارتز و بیوتیت دارند. داده‌های شیمیایی نقطه‌ای کانی‌ها (EPMA)، حاکی از منطقه‌بندی نوسانی و تنوع شیمیایی آمفیبول‌ها (پارگازیت و ادنیت) است. بلورهای پلاژیوکلاز نیز اغلب زونینگ نوسانی داشته و ترکیب آندزین (An=29-51%) دارند. در این تحقیق، محاسبات دما-فشارسنجی به روش‌های مختلف بر روی کانی‌های آمفیبول و پلاژیوکلاز انجام شده است. مطابق نتایج فشارسنجی، پلاژیوکلازها فشار 5 تا 8 کیلوبار و آمفیبول‌ها محدودههای مختلف فشار 5/1 تا 3 و 5 تا 9 کیلوبار را نشان می‌دهند. همچنین، از نظر دماسنجی، پلاژیوکلازها دمای 1020 تا 1050 درجه سانتیگراد و آمفیبول‌ها دمای 850 تا 900 درجه سانتیگراد را نشان می‌دهند. بر اساس نتایج فشارسنجی، تبلور و رشد کانی‌ها در اتاق‌های ماگمایی اعماق مختلف صورت گرفته است. برخی از آمفیبول‌ها در پوسته تحتانی شروع به تبلور نموده و رشد متعاقب آنها با صعود ماگما تا پوسته میانی رخ داده است در حالیکه برخی دیگر در اعماق پوسته فوقانی متبلور شده‌اند. کنار هم قرار گرفتن کانی‌های اعماق مختلف در داسیت‌ها را می‌توان به اختلاط مذاب‌ها در اتاق‌های ماگمایی کم عمق نسبت داد.
زمین شناسی اقتصادی
مریم امامی جعفری؛ سعید علیرضایی؛ ایرج رسا؛ یوخن کولب
چکیده
کانسار طلای هیرد در بلوک لوت، همراهی نزدیکی با یک کمپلکس نفوذی حدواسط-مافیک دارد که در سنگ‌های آتشفشانی ائوسن جایگزین شده است. توده‌های نفوذی ترکیب گرانودیوریت تا دیوریت، هورنبلند-کوارتزمونزونیت و گابرو-دیوریت دارند و با CaO، FeOt و MgO به‌نسبت بالا و K2O+Na2O به‌نسبت پایین مشخص می‌شوند که نشانگر تبلور از یک ماگمای نه‌چندان ...
بیشتر
کانسار طلای هیرد در بلوک لوت، همراهی نزدیکی با یک کمپلکس نفوذی حدواسط-مافیک دارد که در سنگ‌های آتشفشانی ائوسن جایگزین شده است. توده‌های نفوذی ترکیب گرانودیوریت تا دیوریت، هورنبلند-کوارتزمونزونیت و گابرو-دیوریت دارند و با CaO، FeOt و MgO به‌نسبت بالا و K2O+Na2O به‌نسبت پایین مشخص می‌شوند که نشانگر تبلور از یک ماگمای نه‌چندان تفریق‌یافته است. این ویژگی‌ها و عدد منیزیم به‌نسبت بالا (36/36 تا 52/32) می‌تواند نشانگر تأثیر منبع گوشته‌ای در زایش ماگمای مادر باشد. توده‌های نفوذی هیرد، متالومین‌اند و سرشت کالک‌آلکالن تا کالک‌آلکالن پتاسیم-بالا دارند و حاوی ایلمنیت به‌عنوان کانی همراه هستند. کانی‌سازی در هیرد به‌صورت رگه‌ای، رگچه‌ای و افشان در تودة نفوذی گرانودیوریتی و سنگ‌های آتشفشانی میزبان، همراه با دگرسانی‌های تورمالینی، سیلیسی و کربناتی رخ داده است. کانی‌های فلزی شامل پیروتیت، آرسنوپیریت، پیریت و کمتر از آن کالکوپیریت، گالن و اسفالریت است. طلا به‌صورت ذرات زیرمیکروسکوپی همراه با کانی‌های سولفیدی بهویژه پیریت و آرسنوپیریت نهشته شده است. با توجه به ویژگی‌های کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی توده‌های نفوذی و کانی‌شناسی کانسنگ، کانسار طلای هیرد را می‌توان مشابه ذخایر مرتبط با گرانیتوییدهای احیایی نوع I درنظر گرفت. کاهیدگی ماگمای مولد می‌تواند ناشی از وارد شدن مواد پوسته به محیط منبع و/یا برهمکنش ماگما با سنگ‌های پوسته‌ای غنی از مواد آلی باشد.
رسوب شناسی
محمود شرفی؛ مهدی جعفرزاده؛ ئارام بایت گل؛ راضیه لک
چکیده
دریاچه ارومیه که یک فرورفتگی زمین‌ساختی در شمال باختر ایران است، سالانه دریافت کننده مقادیر زیادی رسوبات فرسایش یافته از ساختارهای زمین‌شناسی اطراف این دریاچه است. در نتیجه خشکسالی‌های متوالی سال‌های اخیر، این رسوبات مستعد ایجاد بادرفت در معرض فرسایش بادی قرار گرفته و بنابراین یک منشأ مهم برای انتشار رسوبات در طی توفان‌های ...
بیشتر
دریاچه ارومیه که یک فرورفتگی زمین‌ساختی در شمال باختر ایران است، سالانه دریافت کننده مقادیر زیادی رسوبات فرسایش یافته از ساختارهای زمین‌شناسی اطراف این دریاچه است. در نتیجه خشکسالی‌های متوالی سال‌های اخیر، این رسوبات مستعد ایجاد بادرفت در معرض فرسایش بادی قرار گرفته و بنابراین یک منشأ مهم برای انتشار رسوبات در طی توفان‌های گرد و غبار است. در این پژوهش، رسوبات حاشیه جنوبی و باختری دریاچه پلایایی ارومیه از جنبه تعیین سنگ منشأ مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. رسم نمودارهای دوتایی مانند نسبت Th/Co به La/Sc و TiO2 به Al2O3 و مقایسه نسبت عناصر کمیاب مانند La/Sc, Th/Sc, La/Co, Th/Co و Cr/Th بیانگر منشأ سنگ‌های آذرین عمدتا فلسیک و بعضا بازیک برای این رسوبات است. رسم نمودارهای عنکبوتی برای عناصر اصلی و کمیاب موجود در رسوبات مورد مطالعه، فقیرشدگی آنها نسبت به V Sc, Cr, و Ni و غنی‌شدگی Sr و Th را نشان می‌دهد که وجود سنگ منشأ اسیدی و بعضا مافیک تا اولترامافیک را تأیید می‌کند. ژئوشیمی عناصر اصلی از طریق قرار دادن مقادیر SiO2 در برابر مجموع Al2O3 K2O, و Na2O و همچنین مقدار اندیس شیمیایی هوازدگی، شرایط آب و هوایی خشک را در زمان رسوب‌گذاری رسوبات دریاچه ارومیه نشان می‌دهد.
سنگ شناسی
سارا شکیبا؛ علی اصغر سپاهی گرو؛ محمدرضا قاسمپور؛ کازو ناکاشیما
چکیده
توده پلوتونیکی الوند یکی از بزرگترین توده‌های نفوذی در بخش شمالی زون سنندج - سیرجان است که در جنوب شهر همدان واقع شده است. این توده متشکل از گرانیتوئیدهای پورفیری، لوکوکرات، سنگ‌های نفوذی بازیک و آنکلاوهای به اندازه‌های متفاوت و به اشکال مختلف دیده می شوند. بیوتیت‌های موجود در مونزوگرانیت پورفیروئید، دیوریت، آنکلاو میکروگرانولار ...
بیشتر
توده پلوتونیکی الوند یکی از بزرگترین توده‌های نفوذی در بخش شمالی زون سنندج - سیرجان است که در جنوب شهر همدان واقع شده است. این توده متشکل از گرانیتوئیدهای پورفیری، لوکوکرات، سنگ‌های نفوذی بازیک و آنکلاوهای به اندازه‌های متفاوت و به اشکال مختلف دیده می شوند. بیوتیت‌های موجود در مونزوگرانیت پورفیروئید، دیوریت، آنکلاو میکروگرانولار فلسیک، آنکلاو میکروگرانولار مافیک و آنکلاو سورمیکاسه در قلمرو بیوتیت‌های منیزیم‌دار و بیوتیت‌های موجود در نوریت‌ها در قلمرو فلوگوپیت، واقع شده‌اند. ارتوپیروکسن‌های نوریت در محدوده کلینوانستاتیت و ارتوپیروکسن آنکلاو میکروگرانولار مافیک در محدوده کلینوفروسیلیت می‌باشند. بر پایه دماسنجی بر مبنای میزان Ti موجود در بیوتیت‌ها، مونزوگرانیت 662 تا 734، نوریت 688 تا 776، دیوریت 598 تا 724، آنکلاو سورمیکاسه 662 تا 687، آنکلاو میکروگرانولار فلسیک 694 تا 712 و آنکلاو میکروگرانولار مافیک 635 تا 737 درجه سانتیگراد را نشان می‌دهند. بر اساس ترکیب شیمیایی بیوتیت و ارتوپیروکسن ماگمای سازنده آنکلاوهای توده پلوتونیک الوند و سنگ میزبان آنها در گستره آهکی - قلیایی قرار گرفته‌اند. ارتوپیروکسن‌های نوریت و آنکلاو میکروگرانولار مافیک نشان می‌دهد مجموعه نفوذی الوند در رده سنگ‌هایی با فوگاسیته اکسیژن بالا جای می‌گیرند، که از صفات آهکی-قلیایی بودن توده میباشد، که با ویژگی‌های تکتونوماگمایی محیطهای وابسته به فرورانش همخوانی دارد.
چینه شناسی و فسیل شناسی
مهناز پروانه نژاد شیرازی؛ منا صدیقی؛ پریسا بلیچه خرم آبادی
چکیده
این تحقیق در برگیرنده چینه‌شناسی سنگی، چینه‌شناسی زیستی، ریزرخساره ها و محیط رسوبی سازند جهرم در برش چینه‌شناسی چله‌گاه سپیدان واقع در شمال غرب شیراز میباشد. بر اساس تغییرات سنگ‌شناسی ۱۵ واحد سنگی در سازند جهرم قابل شناسایی است. این سازند با یک مرز تدریجی و بصورت پیوسته بر روی سازند پابده قرار گرفته و بصورت هم‌شیب ولی ناپیوسته ...
بیشتر
این تحقیق در برگیرنده چینه‌شناسی سنگی، چینه‌شناسی زیستی، ریزرخساره ها و محیط رسوبی سازند جهرم در برش چینه‌شناسی چله‌گاه سپیدان واقع در شمال غرب شیراز میباشد. بر اساس تغییرات سنگ‌شناسی ۱۵ واحد سنگی در سازند جهرم قابل شناسایی است. این سازند با یک مرز تدریجی و بصورت پیوسته بر روی سازند پابده قرار گرفته و بصورت هم‌شیب ولی ناپیوسته با سازند آسماری پوشیده می‌شود. بر اساس گسترش قائم میکروفسیلهای شناسایی شده، سازند جهرم در برش مورد مطالعه به ائوسن میانی- بالایی نسبت داده می‌شود. مطالعات رخساره‌ای نشان می‌دهند که این سازند از ۶ رخساره و ۱۲ زیررخساره تشکیل شده است. تجزیه و تحلیل رخساره‌های شناسایی شده موید آن است که رسوبات سازند جهرم در محیط دریای باز، رمپ داخلی دریای باز، رمپ داخلی دریای محصور، شول، و لاگون میباشد و از لحاظ ساختاری در یک سیستم رمپ هم‌شیب نهشته شده‌اند.
اکتشاف و معدن
مجتبی محمدی؛ سید محمود فاطمی عقدا؛ مهدی تلخابلو؛ اکبر چشمی
چکیده
توصیف و شناخت محیط رسوبی، در برآورد اولیه خواص مهندسی مصالح و برنامه‌ریزی مطالعات ژئوتکنیک کمک شایانی می‌نماید. قسمت عمده رسوبات کواترنری (درشت دانه و ریز دانه) شهر اصفهان توسط رودخانه زاینده رود نهشته شده است. با توجه به مشکلات مربوط به تعیین ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه و عدم مشخص بودن توسعه زیر سطحی این نوع رسوبات در فواصل ...
بیشتر
توصیف و شناخت محیط رسوبی، در برآورد اولیه خواص مهندسی مصالح و برنامه‌ریزی مطالعات ژئوتکنیک کمک شایانی می‌نماید. قسمت عمده رسوبات کواترنری (درشت دانه و ریز دانه) شهر اصفهان توسط رودخانه زاینده رود نهشته شده است. با توجه به مشکلات مربوط به تعیین ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه و عدم مشخص بودن توسعه زیر سطحی این نوع رسوبات در فواصل دور از رودخانه زاینده رود در محدوده شهر از یکطرف و توسعه ساخت و سازها و لزوم حفر فضاهای زیرزمینی از طرف دیگر، شناخت ویژگی‌های ژئوتکنیکی و نحوه توسعه زیر‌سطحی این رسوبات در شرایط محیط رسوبی قدیمی ضروری می باشد. لذا در این مطالعه با استفاده از اطلاعات ژئوتکنیکی 384 گمانه اکتشافی، نقشه‌های محدوده تقریبی گسترش رسوبات درشت دانه رودخانه زاینده رود، برای اعماق 5، 10، 20 و 30 متری از سطح زمین تهیه گردید و ویژگی های ژئوتکنیکی آن ها با استفاده از نتایج آزمایش های آزمایشگاهی و برجا مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه نسبت به عمق تغییر معنا داری ندارد و محدوده تقریبی گسترش زیر سطحی شن و ماسه رودخانه ای در گذشته، در محل هایی غیر از مسیر فعلی رودخانه، بوده است.
زمین شناسی اقتصادی
مریم هنرمند؛ قاسم نباتیان؛ مهتاب افلاکی؛ محمد ابراهیمی
چکیده
مجموعه‌ی گنایس میلونیتی و گرانیت مغانلو، در باختر زنجان، بخشی از مجموعة آذرین-دگرگونی ناحیة تکاب به شمار می‌رود. مجموعة مغانلو شامل توده‌های لوکوگرانیت و بیوتیت‌گرانیت است که از اطراف تودة گنایس میلونیتی مغانلو را در بر گرفته‌اند. نتایج سنسنجی U-Pb زیرکن در تودة گنایس میلونیتی مغانلو سن 5/6± 563 ، در تودة بیوتیت گرانیت سن 13±576 ...
بیشتر
مجموعه‌ی گنایس میلونیتی و گرانیت مغانلو، در باختر زنجان، بخشی از مجموعة آذرین-دگرگونی ناحیة تکاب به شمار می‌رود. مجموعة مغانلو شامل توده‌های لوکوگرانیت و بیوتیت‌گرانیت است که از اطراف تودة گنایس میلونیتی مغانلو را در بر گرفته‌اند. نتایج سنسنجی U-Pb زیرکن در تودة گنایس میلونیتی مغانلو سن 5/6± 563 ، در تودة بیوتیت گرانیت سن 13±576 و در تودة لوکوگرانیت سن 6±559 میلیون سال را نشان می‌دهند. نمونه‌های مجموعة مغانلو عمدتاً خصوصیات ماگماهای کالک‌آلکالن پتاسیم بالا و پرآلومین ضعیف را نشان می‌دهند، به استثناء نمونه‌های مربوط به تودة لوکوگرانیت که به دلیل متاسوماتیسم سدیک و آلبیتی شدن فلدسپارهای پتاسیم‌دار، فقیر از پتاسیم هستند. الگوی عناصر کمیاب در توده‌های مزبور نشان‌دهنده غنی‌شدگی آنها از LILE و LREE نسبت به HFSE وHREE و همچنین آنومالی منفی Nb، Ta و Ti در این نمونه‌هاست. بطور کلی خصوصیات ژئوشیمیایی این توده‌ها با مذابهای حاصل از ذوب بخشی پوسته در محیط فرورانش همخوانی دارند. مجموعة مغانلو همانند سایر مجموعه‌های آذرین و دگرگونی نئوپروتروزوئیک پایانی-کامبرین زیرین در ایران و ترکیه، مربوط به فعالیت‌های ماگمایی در قوس آتشفشانی کادومین، واقع در شمال ابرقارة گندوانا، هستند. تزریق مذابهای گوشته‌ای در پوسته یکی از عوامل اصلی در ذوب بخشی پوسته و ایجاد مذابهای گرانیتوئیدی در محیطهای فرورانش است.
چینه شناسی و فسیل شناسی
پریسا محمدی؛ عباس قادری؛ علیرضا عاشوری
چکیده
ناحیه جلفای آذربایجان یکی از مهمترین مناطق شناخته شده در حاشیه جنوبی اقیانوس پالئوتتیس است که توالی رسوبی دریایی پیوسته‌ای از گذر پرمین به تریاس را در خود جای داده است. لایه‌های جلفای پایینی و بالایی در برش چینه‌شناسی قره‌گز (جنوب جلفا) با 5/41 متر ستبرا، با وجود آن که دربردارنده ردیف رسوبات کامل و غنی از سنگواره‌ای در این بازه زمانی ...
بیشتر
ناحیه جلفای آذربایجان یکی از مهمترین مناطق شناخته شده در حاشیه جنوبی اقیانوس پالئوتتیس است که توالی رسوبی دریایی پیوسته‌ای از گذر پرمین به تریاس را در خود جای داده است. لایه‌های جلفای پایینی و بالایی در برش چینه‌شناسی قره‌گز (جنوب جلفا) با 5/41 متر ستبرا، با وجود آن که دربردارنده ردیف رسوبات کامل و غنی از سنگواره‌ای در این بازه زمانی می‌باشند، تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. پژوهش حاضر به مطالعه زیای بازوپایان لایه‌های جلفا در این منطقه می‌پردازد. در این مطالعه، 11 جنس و 21 گونه از راسته‌های Athyridida، Orthotetida، Orthida، Productida، Spiriferida و Terebratulida شناسایی شده‌اند که همگی معرف ایالت زیستی کاتایسین برای این ناحیه از پالئوتتیس باختری می‌باشند. بر این اساس، چهار زیست‌پهنه مختلف شامل Araxilevis intermedius Zone، Araxilevis intermedius-Permophricodothyris ovata Interval zone، Permophricodothyris ovata Zone و Transcaucasathyris araxensis Zone معرفی شده‌اند که گویای سن ووچیاپینگین برای توالی مورد مطالعه می‌باشند. این زیست‌پهنه‌ها تطابق خوبی با دیگر برش‌های چینه‌شناسی ناحیه جلفا در کوههای علی‌باشی و زال، برش دورآشام در قفقاز جنوبی، سازند همبست در ناحیه آباده و سازند نسن در البرز مرکزی نشان می‌دهند و گویای اهمیت این بازوپایان در انجام تطابق زیستی در مقیاس منطقه‌ای در بازه زمانی پرمین پسین هستند.
چینه شناسی و فسیل شناسی
بهزاد سعیدی رضوی؛ مژگان ریخته گرزاده؛ سعیده سنماری
چکیده
به منظور مطالعه،زیست چینه نگاری سازندهای سروک و ایلام در چاه های A1 و A2 میدان نفتی بینک، B میدان نفتی گچساران، C میدان نفتی آغاجاری و D میدان نفتی رگ سفید، تعداد زیادی مقطع نازک میکروسکپی مورد مطالعه قرار گرفته است. در مطالعه زیست چینه نگاری 5 بایوزون در سازندهای سروک و ایلام در میدان های فوق معرفی شد که به شرح زیر می باشند: 1- Oligostegina flood ...
بیشتر
به منظور مطالعه،زیست چینه نگاری سازندهای سروک و ایلام در چاه های A1 و A2 میدان نفتی بینک، B میدان نفتی گچساران، C میدان نفتی آغاجاری و D میدان نفتی رگ سفید، تعداد زیادی مقطع نازک میکروسکپی مورد مطالعه قرار گرفته است. در مطالعه زیست چینه نگاری 5 بایوزون در سازندهای سروک و ایلام در میدان های فوق معرفی شد که به شرح زیر می باشند: 1- Oligostegina flood zone, 2- Nezzazata – Alveolinids assemblage zone, 3- Rudist debris zone, 4- Nezzazatinella – Dicyclina assemblage zone, 5- Rotalia skourensis – algae assemblage zone and Oligostegina flood zone. براساس مطالعه روزنبران سن سازند سروک از آلبین پسین تا تورونین و برای سازند ایلام از کنیاسین تا سانتونین درنظر گرفته شده است. براساس تطابق زیست چینه نگاری و بررسی ضخامت بایوزون های معرفی شده در دو سازند مورد مطالعه، عمق حوضه ی زاگرس از شمال غرب به سمت جنوب شرق کاهش چشمگیری دارد..
زمین ساخت
محمد علی قنبریان؛ علی یساقی
چکیده
این پژوهش به بیان نتایج تحلیل ساختاری و ریز ساختاری منطقه فریادون واقع در شمال خاور استان فارس پرداخته است. در این پژوهش، یک کمربند با روند شمال باختری – جنوب خاوری در بخش مرکزی پس بوم زاگرس و در شمال خاور پهنه دگرگونی سنندج – سیرجان معرفی گردیده است. وضعیت میانگین برگ وارگی و خط وارگی در این کمربند جدید به ترتیب 315˚,57˚NE و 116˚ ,23˚ ...
بیشتر
این پژوهش به بیان نتایج تحلیل ساختاری و ریز ساختاری منطقه فریادون واقع در شمال خاور استان فارس پرداخته است. در این پژوهش، یک کمربند با روند شمال باختری – جنوب خاوری در بخش مرکزی پس بوم زاگرس و در شمال خاور پهنه دگرگونی سنندج – سیرجان معرفی گردیده است. وضعیت میانگین برگ وارگی و خط وارگی در این کمربند جدید به ترتیب 315˚,57˚NE و 116˚ ,23˚ می باشد. مطالعه نشان گرهای جنبش شناختی رخداد برش دگرشکلی، چپ گرد و به سمت شمال باختر را در این کمربند نشان می دهد که بر خلاف دگرشکلی راست گرد شناخته شده در نواحی مرکزی پهنه دگرگونی سنندج – سیرجان است.
زمین شناسی اقتصادی
مهدی قربانی ده نوی؛ آزاده ملکزاده شفارودی؛ محمدحسن کریم پور
چکیده
کانسار سرب و روی چاه‌نار در جنوب دشت روتشون (رچان) و 110 کیلومتری جنوب‌باختر شهرستان بافت و در پهنه سنندج- سیرجان واقع شده است. کانی‌سازی به شکل دیرزادی درون مرمرهای کلسیتی-دولومیتی کمپلکس روتشون تشکیل شده و دارای کنترل ساختاری است. همبرزایی کانیایی شامل گالن و مقادیر کمی پیریت و اسفالریت است و با کانی‌های باطله کوارتز و مقادیر ...
بیشتر
کانسار سرب و روی چاه‌نار در جنوب دشت روتشون (رچان) و 110 کیلومتری جنوب‌باختر شهرستان بافت و در پهنه سنندج- سیرجان واقع شده است. کانی‌سازی به شکل دیرزادی درون مرمرهای کلسیتی-دولومیتی کمپلکس روتشون تشکیل شده و دارای کنترل ساختاری است. همبرزایی کانیایی شامل گالن و مقادیر کمی پیریت و اسفالریت است و با کانی‌های باطله کوارتز و مقادیر ناچیزی کلسیت و دولومیت، بافت‌های رگه- رگچه‌ای، پرکننده فضای خالی، برشی و پراکنده همراهی می‌شود. گالن به‌صورت درشت‌بلور و بافت کوبواکتاهدرال و ریزبلور دیده می‌شود. سیلیسی‌شدن و کربناتی‌شدن ، مهمترین دگرسانی‌های سنگ میزبان هستند. شیمی کانه گالن نشان می‌دهد که گالن به‌طور نسبی از نقره، آرسنیک، روی و کادمیم غنی و از بیسموت و قلع فقیر است. نسبت Sb/Bi در کانی گالن نزدیک 3 است که ویژگی کانسارهای دما پایین است. نوع سنگ میزبان، دیرزاد و چینه‌کران بودن کانسار، جایگیری رگه‌های معدنی در گسل‌های پس از رسوب‌گذاری، بافت و ساخت و نوع کانه‌ها و کانی‌های باطله، عدم ارتباط معنی‌دار کانی‌سازی با فعالیت‌های آذرین و شیمی کانی گالن، بیانگر تشکیل کانسار چاه‌نار در شرایطی مشابه با کانسارهای نوع MVT است، هر چند اختلافاتی را نیز با این رده کانساری دارد.
رسوب شناسی
بیتا میرزاپور؛ راضیه لک؛ سید محسن آل علی؛ مرتضی جمالی؛ رضا شهبازی
چکیده
دریاچه ارومیه به‌عنوان یکی از بزرگترین دریاچه‌های فوق اشباع از نمک جهان واقع در شمال‌غرب ایران است. تعداد زیادی تالاب در حواشی دریاچه ارومیه بهویژه در بخش جنوب دریاچه واقع شده است. تالابها به عنوان یکی از بسترهای ثبت وقایع محیطی و اقلیمی حائز اهمیت هستند. بررسی رسوبشناسی و پارامترهای آماری رسوبشناسی در تحلیل محیطهای ...
بیشتر
دریاچه ارومیه به‌عنوان یکی از بزرگترین دریاچه‌های فوق اشباع از نمک جهان واقع در شمال‌غرب ایران است. تعداد زیادی تالاب در حواشی دریاچه ارومیه بهویژه در بخش جنوب دریاچه واقع شده است. تالابها به عنوان یکی از بسترهای ثبت وقایع محیطی و اقلیمی حائز اهمیت هستند. بررسی رسوبشناسی و پارامترهای آماری رسوبشناسی در تحلیل محیطهای رسوبی مختلف در رسوبات تالابهای جنوبی اطراف دریاچه ارومیه شامل تالاب کانی برازان و سولدوز، موضوع پژوهش حاضر میباشد. هدف از این پژوهش بازسازی نوسانات سطح آب دریاچه ارومیه و تأثیر آن بر محدودههای تالابی در دوره هولوسن است. به این منظور تعداد 24 مغزه رسوبی با بیشینه ژرفای 12 متر و مجموع عمق حدود 200 متر با استفاده از مغزه‌گیر دستی و تعداد 8 مغزه دست نخورده توسط ویبراکورر برداشت و بررسی شد.ر خساره‌های رسوبی براساس بافت و ساخت رسوب، ترکیب رسوبات تخریبی و مواد آلی، رنگ، وجود بقایای گیاهی و صدفی و سایر مؤلفههای ماکروسکوپی شناسایی و تفکیک شدند. نمونه برداری براساس تغییر در نوع رسوبات و رخساره‌های رسوبی انجام گرفت. تعداد 150عدد نمونه رسوبی جهت انجام آنالیز دانه‌بندی تفکیک شد.دانه‌بندی نمونهها به دو روش الک مرطوب و ذرات ریزتر از ماسه (سیلت و رس) توسط دستگاه لیزر (Laser particle Sizer Analysette) انجام شد و با استفاده از نرم افزار سدی لایزر (Sedilizer) پارامترهای آماری رسوبشناسی محاسبه شد و در نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. تعداد 2 نمونه از بقایای گیاهی به روش ایزوتوپ C14-AMS، برای آنالیز سن سنجی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج، گویای وجود 8 رخساره، متعلق به 3 محیط رسوبی دریاچه‌ای، تالابی و رودخانه‌ای است. نتایج سنسنجی نیز نشانگر نرخ متوسط رسوب‌گذاری در بخش جنوبی دریاچه ارومیه حدود 5/0 میلیمتر در سال میباشد. با این وجود نرخ رسوب‌گذاری برای عمقهای مختلف رسوبات متفاوت است. براساس تحلیلهای مغزههای مختلف، بازسازی جغرافیای قدیمه جنوب دریاچه ارومیه و میزان گسترش آن در 20 هزار سال گذشته انجام گرفت. این مطالعه نشان می‌دهد که در کواترنری پایانی دریاچه ارومیه تا ابتدای دلتای فعلی سیمینهرود گسترش داشته است. در انتهای پلیستوسن و ابتدای هولوسن پسروی خطوط ساحلی در بخش جنوبی و پیشروی رسوبات آبرفتی رودخانه زرینهرود و سیمینهرود در جنوب منطقه اتفاق افتاده است. هولوسن پایانی، با کاهش سطح تراز آب و ایجاد شرایط کمی خشک (در حدود 4 هزار سال گذشته) و گسترش پلایای حاشیه‌ای همراه بوده است. از حدود 2 هزار سال پیش نیز شرایط امروزی بر منطقه حاکم بوده است.
رسوب شناسی
سمیه پرهام؛ علیرضا پیریایی؛ منصور قربانی؛ سید رضا موسوی حرمی
چکیده
کرتاسه‌پسین در زاگرس تحت‌تاثیر یک تکتونیک ناحیه‌ای قرار‌گرفته که منجر به توسعه حوضه پیش‌بوم در شمال‌شرقی صفحه‌عربی شده است. در برخی نواحی نیز تکتونیک محلی مرتبط با ساختمان‌های نمکی رسوبات را تحت تاثیر خود قرار داده است. یکی از بازه‌های زمانی که می‌توان تحولات تکتونیکی-رسوبی رادر آن مستندسازی کرد زمان ماستریشتین است. در این ...
بیشتر
کرتاسه‌پسین در زاگرس تحت‌تاثیر یک تکتونیک ناحیه‌ای قرار‌گرفته که منجر به توسعه حوضه پیش‌بوم در شمال‌شرقی صفحه‌عربی شده است. در برخی نواحی نیز تکتونیک محلی مرتبط با ساختمان‌های نمکی رسوبات را تحت تاثیر خود قرار داده است. یکی از بازه‌های زمانی که می‌توان تحولات تکتونیکی-رسوبی رادر آن مستندسازی کرد زمان ماستریشتین است. در این مطالعه نهشته‌های‌ماستریشتین در شرق ناحیه‌فارس شامل بخش‌بالایی سازند‌گورپی و سازند‌تاربور در امتداد یک نگاره با جهت شمال‌غربی–جنوب‌شرقی مورد‌بررسی قرار‌گرفته است. بر اساس مطالعات رسوبشناسی انجام گرفته بر روی این نهشته‌ها 14 رخساره شناسایی شده است. این رخساره‌ها در 5 کمربند رخساره‌ای پهنه کشندی، لاگون‌محصور ولاگون باز، ریف و دریای باز در چارچوب یک پلاتفرم کربناته از نوع شلف نهشته شده‌اند. بر اساس مطالعات چینه‌نگاری‌سکانسی3 سکانس رسوبی در این توالی شناسایی شده است. تطابق برش‌های مورد مطالعه درامتداد نگاره انتخابی نشان می‌دهد که نهشته‌های ماستریشتین بر روی بخشهای مرتفع پیش‌برآمدگی در حوضه پیش‌بوم زاگرس تشکیل شده‌اند. پیش‌برآمدگی مذکور توپوگرافی نسبتا هموژنی داشته و فضای رسوب‌گذاری در امتداد این‌نگاره تقریبا یکنواخت بوده و باعث تشکیل ضخامت نسبتا یکنواختی از نهشته‌ها در این زمان شده است. تنها برش نمک‌ده‌کویه از روند کلی ضخامت تبعیت‌نمی‌کند که علت آن کاهش فضای رسوب‌گذاری به علت وجود ساختمان‌نمکی در این برش است.
زمین ساخت
فیروزه شواخی؛ سعید معدنی پور؛ ابراهیم راستاد
چکیده
منطقه جنوب در پایانه جنوب باختری سامانه گسلی قم- زفره در ایران مرکزی واقع است. تحلیل ساختاری این منطقه، نشان‌دهنده آن است که گسل‌های راندگی اولیه با روند عمومی خاوری– باختری تا شمال باختری– جنوب خاوری همچون گسل فسخود واقع به‌طور عمده مجموعه واحدهای رسوبی قدیمی پرمین– تریاس (سازندهای جمال، نایبند و شتری) را بر روی واحدهای ...
بیشتر
منطقه جنوب در پایانه جنوب باختری سامانه گسلی قم- زفره در ایران مرکزی واقع است. تحلیل ساختاری این منطقه، نشان‌دهنده آن است که گسل‌های راندگی اولیه با روند عمومی خاوری– باختری تا شمال باختری– جنوب خاوری همچون گسل فسخود واقع به‌طور عمده مجموعه واحدهای رسوبی قدیمی پرمین– تریاس (سازندهای جمال، نایبند و شتری) را بر روی واحدهای جوانتر رانده است. این مجموعه در ادامه توسط گسل‌های امتدادلغز با روندهای شمال باختر– جنوب خاور و شمال خاور– جنوب باختر قطع و جابجا شده‌اند. این مجموعه‌های امتدادلغز جوانتر از ائوسن، در ارتباط با فعالیت‌های راستالغز گسل قم- زفره بوده و رده‌های پایین‌تر منشعب شده از پهنه اصلی این گسل می‌باشند. تلفیق داده‌های ساختاری و شواهد زمان‌بندی تغییرشکل بدست آمده از ناپیوستگی‌های عمده نشانگر آن است که این منطقه در بازه زمانی قبل از کرتاسه زیرین چین‌خوردگی ناحیه‌ای را پشت سر گذاشته است و در ادامه در بازه زمانی کرتاسه زیرین مطابق با سایر بخشهای ایران مرکزی کشش ناحیه ای را متحمل شده است. راندگیهای مشاهده شده در منطقه، در بازه زمانی پس از کرتاسه زیرین در منطقه اتفاق افتاده است. و در نهایت تغییرشکل‌های جوانتر از الیگوسن مرتبط با رده‌های گسلی، گسل قم– زفره ساختارهای قدیمی‌تر را قطع و جابجا نموده است.
چینه شناسی و فسیل شناسی
فرشته سجادی؛ فیروزه هاشمی یزدی؛ حسین هاشمی
چکیده
پالینومورف‌های متنوعی شامل میوسپورها، سیست داینوفلاژله‌ها، پوسته داخلی فرامینیفرها، آکریتارک‌ها و اسپورهای قارچ با حفظ‌شدگی بسیار خوب در نهشته‌های سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی یونجه‌زار، شمال شرق تهران، البرز مرکزی، وجود دارد. در پالینوفلورای مورد مطالعه 40 گونه اسپور (متعلق به 29 جنس)، 18 گونه پولن (منتسب به 10 جنس) و 54 گونه ...
بیشتر
پالینومورف‌های متنوعی شامل میوسپورها، سیست داینوفلاژله‌ها، پوسته داخلی فرامینیفرها، آکریتارک‌ها و اسپورهای قارچ با حفظ‌شدگی بسیار خوب در نهشته‌های سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی یونجه‌زار، شمال شرق تهران، البرز مرکزی، وجود دارد. در پالینوفلورای مورد مطالعه 40 گونه اسپور (متعلق به 29 جنس)، 18 گونه پولن (منتسب به 10 جنس) و 54 گونه داینوفلاژله (متعلق به 28 جنس) شناسایی شد. باتوجه به گسترش چینه‌شناسی شناخته شده میوسپورهای Klukisporites variegatus, K. scaberis, Concavissimisporites verrucosus, C. pricei, Osmundacidites senectus and Striatella spp. سن ژوراسیک میانی برای این رسوبات تعیین شد. یک پالینوزون تجمعی برپایه میوسپورها Klukisporites variegatus-Araucariacites australis-Cerebropollenites macroverrucosus Assemblage Zone شناسایی شد. با مطالعه داینوسیست‌های شاخص، پالینوزون‌های Cribroperidinium crispum Total Range Biozone (باژوسین پسین)، Dichadogonyaulax sellwoodii Interval Biozone (باتونین-کالووین پیشین)، Ctenidodinum continuum Interval Biozone (کالووین پیشین– میانی) و Subzone a (باتونین پیشین– میانی) شناسایی شدند. همچنین داینوفلاژله‌های شاخصی مانند Cribroperidinium crispum, Meiourogonyaulax valensii, Carpatodinium predae, Ctenidodinium combazii و Compositosphaeridium polonicum نیز شناسایی شدند که در مجموع داینوسیست‌ها و میوسپورهای فوق سن ژوراسیک میانی (باژوسین پسین – کالووین میانی) را برای سازند دلیچای تایید می‌نمایند. گیاهان والد میوسپورهای موجود در رسوبات مورد مطالعه، به ترتیب فراوانی، به سرخس‌ها (69%)، مخروطیان (15%) و پتریدواسپرموفیت‌ها (7%)، سیکادوفیتا (5%)، لیکوفیتا (2%) و ژینکوفیت‌ها و بریوفیتا (1%) تعلق دارند. با توجه به فراوانی نسبی و تنوع میوسپورهای مربوط به سرخس‌ها (69% با 19 جنس)، می‌توان نتیجه گرفت که سرخس‌ها در ترکیب پوشش گیاهی اطراف محیط رسوبی نهشته‌های مورد مطالعه، فراوان‌تر از بقیه گیاهان بودند که حکایت از غلبه آب و هوای گرم تا نیمه‌گرم با رطوبت بالا در زمان تشکیل نهشته‌های مورد مطالعه می‌نماید. مطالعه اقلیم دیرینه با استفاده از مدل اکوگروه‌های اسپورومورفی نشان از نسبت بالای اسپورومورف‌های warmer/cooler و نسبت پایین اسپورومورف‌های drier/wetter دارد که تاییدی دیگر بر آب و هوا یادشده است. حضور داینوفلاژله‌های شاخص آب‌های گرم تا معتدل مانند Gonyaulacysta centriconnata, G. jurassica, Nannoceratopsis pellucida, Tubotuberella apatela, Ctenidodinium continuum, Pareodinia halosa, P. ceratophora و موقعیت جغرافیایی ایران در نقشه‌های پالئوژئوگرافی در ژوراسیک میانی، نیز نشان‌دهنده چیرگی این نوع آب و هوا است.
زمین شناسی اقتصادی
مریم جاویدی مقدم؛ محمد حسن کریم پور؛ آزاده ملکزاده شفارودی
چکیده
منطقه رشیدی بخشی از محدوده شمال‌خور بوده که در شرق ایران و در فاصله 120 کیلومتری شمال‌غرب بیرجند واقع است. پی‌جویی اولیه در این منطقه به کمک پردازش داده‌های ماهواره‌ای ASTER با استفاده از الگوریتم نقشه‌بردار زاویه طیفی سبب شناسایی پهنه‌های دگرسانی پروپلیتیک، آرژیلیک و اکسیدهای آهن گردید. این گستره شامل برونزدهایی از سنگ‌های ...
بیشتر
منطقه رشیدی بخشی از محدوده شمال‌خور بوده که در شرق ایران و در فاصله 120 کیلومتری شمال‌غرب بیرجند واقع است. پی‌جویی اولیه در این منطقه به کمک پردازش داده‌های ماهواره‌ای ASTER با استفاده از الگوریتم نقشه‌بردار زاویه طیفی سبب شناسایی پهنه‌های دگرسانی پروپلیتیک، آرژیلیک و اکسیدهای آهن گردید. این گستره شامل برونزدهایی از سنگ‌های آذرآواری متعلق به ائوسن با ترکیب آندزیتی تا ریولیتی میباشد که توسط دایک دیوریت‌پورفیری قطع شده‌اند. کانی‌سازی مس رگه‌ای در راستای سیستم شکستگی در واحد توف برش آندزیتی شکل گرفته است. کانی‌سازی رگه‌ای در دو مرحله شکل گرفته‌است که شامل: 1- کوارتز، پیریت، کالکوسیت و تنانتیت و 2- کوارتز، کالکوسیت، پیریت، اسفالریت میباشد. محدوده مقادیر δ18O اندازه‌گیری شده بر روی دو نمونه کوارتزی مربوط به مرحله اول و دوم کانی‌سازی به ترتیب 26/19 و 94/14 ‰ و δ18O سیال گرمابی در تعادل با کوارتز بر پایه دما به ترتیب 96/10 و 94/4 ‰ بوده که در محدوده آب‌های ماگمایی بوده و اختلاط با آب‌های جوی در مرحله دوم را آشکار می‌کند. بر پایه مطالعات زمین‌شناسی، ژئومتری رگه‌ای، داده‌های میانبارهای سیال و ایزوتوپی پایدار، کانسار مس رشیدی را می‌توان در رده کانسارهای مس رگه‌ای طبقه بندی نموده که در طول پهنه‌های گسلی تشکیل شده است.
زمین شناسی اقتصادی
نسرین خواجه محمدلو؛ علی اصغر کلاگری؛ کمال سیاه چشم؛ علی عابدینی
چکیده
اسکارن آهن- مس آغبلاغ در فاصله 21 کیلومتری شمال شهر اشنویه، جنوب غرب استان آذربایجان‌غربی واقع میباشد. نفوذ توده گرانیتی کرتاسه به درون سازندهای باروت، زاگون و لالون (کربناتی، شیلی و ماسه سنگی) به سن کامبرین با توسعه اسکارن تیپ کلسیک، هورنفلس و مرمر در منطقه مورد مطالعه همراه شده است. گارنت‌های اسکارن آغبلاغ به سری محلول جامد ...
بیشتر
اسکارن آهن- مس آغبلاغ در فاصله 21 کیلومتری شمال شهر اشنویه، جنوب غرب استان آذربایجان‌غربی واقع میباشد. نفوذ توده گرانیتی کرتاسه به درون سازندهای باروت، زاگون و لالون (کربناتی، شیلی و ماسه سنگی) به سن کامبرین با توسعه اسکارن تیپ کلسیک، هورنفلس و مرمر در منطقه مورد مطالعه همراه شده است. گارنت‌های اسکارن آغبلاغ به سری محلول جامد گروسولار-آندرادیت تعلق دارد که در آن آندرادیت فاز غالب (And>80) میباشد. این گارنتها همسانگرد و فاقد زونبندی می باشند. الگوی توزیع REE در این گارنت ها غنی‌شدگی LREE نسبت بهHREE و رخداد بیهنجاریهای منفی Eu/Eu* و Ce/Ce* را نشان می‌دهند. مقایسه الگوی توزیع REE در این گارنتها با واحدهای آذرینی (گرانیت، مونزونیت) و رسوبی (کربناتها و ماسه‌سنگ‌ها) مورد مطالعه نشان می‌دهد که REE موجود در گارنتها عمدتاً از سنگ‌های آذرین منشاء گرفته‌اند تا از واحد های رسوبی. افزایش در نسبت Pr/Ybبه موازات افزایش REEΣ دلالت بر منشاء ماگمایی سیالات سازنده اسکارن آغبلاغ دارد. عدم تغییرات محسوس بین مقادیر Ce/Ce* با REEΣ حکایت از آن دارد که آب‌های جوی نیزممکن است تا اندازه ای در سیالات اسکارن ساز آغبلاغ شرکت داشتهاند.
زمین شناسی اقتصادی
محمد جعفر کوپائی؛ ابراهیم راستاد؛ سعید معدنی پور؛ سجاد مغفوری
چکیده
توالی رسوبی کرتاسه زیرین در جنوب‌باختر اردستان در منطقه فسخود، از قدیم به جدید شامل توالی آواری-کربناته (Kc)، کربناته (Kl)، شیلی و مارنی (Km) و آهک ماسه‌ای و ماسه سنگی (Kls) میباشد. واحد Kls به عنوان واحد در برگیرنده کانسار، خود شامل چهار عضو است که کانه‌زایی کانسار یزدان در واحد ماسه‌سنگی عضو سوم به‌صورت یک افق چینه‌سان رخ داده است. مطالعات ...
بیشتر
توالی رسوبی کرتاسه زیرین در جنوب‌باختر اردستان در منطقه فسخود، از قدیم به جدید شامل توالی آواری-کربناته (Kc)، کربناته (Kl)، شیلی و مارنی (Km) و آهک ماسه‌ای و ماسه سنگی (Kls) میباشد. واحد Kls به عنوان واحد در برگیرنده کانسار، خود شامل چهار عضو است که کانه‌زایی کانسار یزدان در واحد ماسه‌سنگی عضو سوم به‌صورت یک افق چینه‌سان رخ داده است. مطالعات ساخت و بافت، وجود سه رخساره کانسنگی همراه با منطقه‌بندی عنصری را در این کانسار نشان می‌دهد که عبارتند از، رخساره رگه-رگچه‌ای، رخساره کانسنگ توده‌ای و رخساره کانسنگ لایه‌ای که از سولفیدهای لامینه جانشینی و نواری همروند با لایه‌بندی سنگ میزبان تشکیل شده است. مطالعات میانبارهای سیال و اندازه‌گیری دما و شوری آنها بر روی کانی‌های اسفالریت، باریت و کوارتز در هر سه رخساره کانسنگی به‌صورت جداگانه نشان‌دهنده دمای همگن شدن بین 255-136 درجه سانتیگراد با میانگین دمایی 189 درجه سانتیگراد میباشد. همچنین، میزان شوری آنها بین 14/6-6 درصد وزنی نمک طعام (به طور میانگین 9/5 درصد وزنی نمک طعام) محاسبه گردیده است. مطالعات زمین‌شناسی، سنگ میزبان، ساخت و بافت، وجود رخساره‌های سه‌گانه کانسنگی همراه با منطقه‌بندی عنصری و همچنین مطالعات میانبارهای سیال نشان از بیشترین شباهت کانسار سرب-روی و باریت یزدان با کانسارهای سرب-روی Sedex دارد
زمین شناسی اقتصادی
محبوبه یعقوبی؛ ساسان باقری
چکیده
در شرق ایران، نهشته‌های کربناته ائوسن شمال‌غرب بیرجند در درون یک قوس‌ساختاری با تحدبی به سوی شمال‌غرب گسترش یافته است. این نهشته‌ها به شکل یک برگه‌‌ی نازک رانده شده بر روی یک بستر خمیری از شیل‌های کرتاسه فوقانی لغزیده و چین‌خورده است. مطالعه‌ی کمی و سازوکار دگرشکلی این برگه رانده امکان بررسی منشأ قوس ساختاری مذکور را فراهم ...
بیشتر
در شرق ایران، نهشته‌های کربناته ائوسن شمال‌غرب بیرجند در درون یک قوس‌ساختاری با تحدبی به سوی شمال‌غرب گسترش یافته است. این نهشته‌ها به شکل یک برگه‌‌ی نازک رانده شده بر روی یک بستر خمیری از شیل‌های کرتاسه فوقانی لغزیده و چین‌خورده است. مطالعه‌ی کمی و سازوکار دگرشکلی این برگه رانده امکان بررسی منشأ قوس ساختاری مذکور را فراهم ساخته است. به منظور نیل به چنین هدفی، شش پیمایش ساختاری به ترتیب چهار پیمایش به شکل شعاعی نسبت به قوس و دو پیمایش در عرض قوس صورت پذیرفته است. در این پیمایشها چینهای میان تا بزرگ مقیاس و همچنین گسلها و راندگیها در حد امکان اندازه‌گیری شده و سپس توسط نرم‌افزارMove به حالت قبل از دگرشکلی موازنه گردیدهاند. میزان کوتاه‌شدگی به ترتیب در برش‌های شعاعی از شرق به غرب %40-30 در برش A، %35-25در برش B، %45-35در برش C و %25-15در برش D، در برش‌های عرضی از جنوب به شمال به میزان %55-35 در برش E و %35-25 در برش F بوده است. مقایسه کوتاهشدگیها نشان می‌دهد که در دو انتهای شرقی و غربی قوس، و همچنین در راستای خط خمش در پروفیل E بیشترین مقدار بوده است. ما چنین الگوی کوتاه‌شدگی را به نوعی خمش(Buckling) در شمال‌غرب بیرجند نسبت میدهیم.
