نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نیما رحیمی ¹
• شجاع الدین نیرومند ²
• محمد لطفی ¹
• مجتبی رحیمی شهید ³

¹ دانش آموخته، دانشکده زمین شناسی، دانشگاه تهران

² دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، ایران

³ دانشجوی دکتری، گروه زمین شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کانسار مس -مولیبدن پورفیری جانجا در فاصله 70 کیلومتری جنوب نهبندان و در پهنه ساختاری زمین‌درز سیستان واقع شده است. کانه‌زایی در این کانسار در ارتباط با استوک دیوریتی، کوارتزدیوریتی تا گرانودیوریتی با بافت گرانولار تا پورفیری می‌باشد که درون واحدهای فیلیشی کرتاسه جای گرفته است. مجموعه کانه‌های سولفیدی شناسایی ‌شده در این کانسار شامل کالکوپیریت، پیریت، کوولیت، کالکوسیت، مولیبدنیت، بورنیت و کانه‌های اکسیدی شامل مگنتیت، هماتیت، گوتیت و هیدروکربنات‌های مس شامل مالاکیت و آزوریت می‌باشد. طلا و مولیبدن نیز عمدتاً در همراهی با کانی‌های سولفیدی مس ازجمله کالکوپیریت و بورنیت می‌باشد. مطالعات میانبارهای سیال نشان‌دهنده محدوده دمای همگن‌شدن 301 تا 480 درجه سانتی‌گراد و میانگین شوری 19 درصد وزنی معادل نمک طعام برای میانبارهای آبگین و محدوده دمای همگن‌شدن 254 تا بیش از 550 درجه سانتی‌گراد و میانگین شوری 54 درصد وزنی معادل نمک طعام برای میانبارهای سیال هایپرسالین می‌باشد. در نهایت با توجه به ویژگی‌های کانسار جانجا، ازجمله محیط زمین‌ساختی، سنگ میزبان، کانی‌شناسی، خصوصیات سیال کانه‌ساز، محتوای فلزی، نوع کانه‌زایی و دگرسانی‌ها و مقایسه این ویژگی‌ها با کانسارهای پورفیری می‌توان نتیجه گرفت که کانه‌زایی در کانسار جانجا قابل‌مقایسه با کانسارهای مس-مولیبدن-(طلا) پورفیری نوع حاشیه قاره‌ای می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• پهنه زمین‌درز سیستان
• کانسار مس-مولیبدن پورفیری
• جانجا
• میانبارهای سیال
• اختلاط

موضوعات

• زمین شناسی اقتصادی