نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کیامرث حسینی ¹
• مجید شاه پسندزاده ²
• رقیه ذبیحی خرق ³

¹ دانش آموخته زمین شناسی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی دانشگاه شیراز ، شیراز، ایران

² گروه علوم زمین، دانشکده علوم و فناوری های نوین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

³ کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی ، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران کارشناس مرکز تحقیقات و فراوری مواد معدنی ایران

چکیده

گستره معدنی سنگان در شمال کمربند ماگمایی سنوزوییک شرق ایران عمدتاً از سنگ‌های آتش‌فشانی و پیروکلاستیک اسیدی-حدواسط تشکیل گردیده که تحت نفوذ توده‌های گرانیتوییدی ائوسن قرار گرفته‌اند. در کانسار اسکارن آهن باغک، این گرانیتوییدها از بیوتیت‌کوارتزمونزونیت پورفیری، بیوتیت سینیت‌ تا بیوتیت سینوگرانیت‌ و آلکالی فلدسپار کوارتز سینیت تا آلکالی فلدسپار گرانیت قبل از کانی‌زایی و کوارتز آلکالی سینیت و کوارتز سینیت‌های هم‌زاد با کانی‌زایی تشکیل شده‌اند. این گرانیتوییدهای نوع I ماهیت متاآلومین منیزیمی، کالک آلکالن، آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی دارند. این گرانیتوییدها غنی‌شدگی نسبی عناصرLREE/HREE و LILE /HFSE، بی‌هنجاری منفی Eu، Sr، Ta، Th و Ti و بی‌هنجاری مثبت Th، U، K، Ba، Rb به همراه مقادیر بالای La و نسبت Zr/Nb،Nb/Th ، Nb/Uو Nb/La را نشان می‌دهند که نه تنها منشأ گوشته‌ای نشأت گرفته از لیتوسفر اقیانوسی فرورونده، بلکه آلایش پوسته قاره‌ای در تکامل ماگمای سازنده آن‌ها را پیشنهاد می‌کند. مقادیر Sm/Yb در مقابل La/Sm ، Sm/Yb در مقابل Sm و Dy/Yb در مقابل La/Yb نشان می‌دهد ماگمای اولیه از ذوب‌بخشی اندک (2 تا 5 درصد) لرزولیت‌های گارنت-اسپینل‌دار در عمقی حدود 68-66 کیلومتری گوشته بالایی، تحت‌تأثیر آلایش پوسته‌ای قرار گرفته است. بنابر این پژوهش، جایگاه زمین‌ساختی-ماگمایی گرانیتوییدها، کمان ماگمایی هم‌زمان تا پس از برخورد قاره‌ای پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• کانی‌شناسی
• گرانیتویید
• زمین‌شیمی
• ماگماتیسم ائوسن
• گستره معدنی سنگان

موضوعات

• زمین شناسی اقتصادی