نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

چکیده

به منظور شناسایی، رده‌بندی و مطالعه بوم‌شناسی دیرینه خارداران موجود در نهشته‌های کرتاسه زیرین در شمال باختر کرمان، برش چینه‌شناسی سیریز انتخاب و نهشته‌های آن مورد مطالعه و نمونه‌برداری قرار گرفت. این نهشته‌ها، شامل مجموعه متنوعی از ماکروفسیل‌ها (خارداران، بازوپایان، دوکفه‌ای‌ها، شکم‌پایان، مرجان‌ها) و میکروفسیل‌ها (روزن‌بران (فرامینیفرها) و استراکدها) بوده که از این میان، خارداران مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفتند. برای نخستین بار، تعداد 16 جنس و گونه از خارداران از این منطقه گزارش می‌شوند که تعداد 6 گونه از آنها جدید بوده و پیش‌تر، از منطقه کرمان گزارش شده و نشان‌دهنده اشکوب آپتین می‌باشند. حضور همزمان خارداران و دیگر مجموعه‌های فسیلی در برش سیریز نشان‌دهنده یک محیط سکوی (پلات‌فرمی) کم‌ژرفا با شرایط بوم‌شناسی مناسب در زمان ته‌نشست رسوبات می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آقانباتی، س.ع.، 1383، زمین‌شناسی ایران. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.
 آقاجری، ا.، 1394، رده‌بندی و بوم‌شناسی دیرینه بازوپایان کرتاسه میانی (آپتین-سنومانین پیشین) در منطقه باغین، غرب کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان. 235 ص. 
احمدی، ط.، 1383، مطالعه بیواستراتیگرافی و پالئو اکولوژی نهشته‌های کرتاسه زیرین در شمال کرمان (راور). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان. 235 ص. 
اصغری، ل.، 1390، سیستماتیک و پالئواکولوژی اویسترهای کرتاسه میانی منطقه کوهبنان، شمال غرب کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 195 ص. 
بختیاری، س.، 1384، اطلس راه‌های ایران با مقیاس 1:100000. مؤسسه جغرافیایی و کارتو گرافی گیتا شناسی، 288 ص.
خسروی، ز.، 1398، تاکسونومی، پالئواکولوژی و پالئوژئوگرافی استراکدهای کرتاسه میانی در غرب و شمال غرب کرمان. رساله دکترا، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 572 ص.
جابر، ش.، 1387، مطالعات بیواستراتیگرافی و پالئواکولوژی نهشته‌های کرتاسه میانی در شمال غرب سیریز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان. 209 ص.
راد، ژ.، 1398،  زیست‌چینه‌نگاری و بوم‌شناسی دیرینه نهشته‌های کرتاسه زیرین در برش درهنگ، شمال رفسنجان، استان کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان. 174 ص.
رامی، م.، 1387، پالئواکولوژی و بیواستراتیگرافی نهشته‌های کرتاسه میانی (آلبین بالایی – سنومانین زیرین) در غرب و جنوب غرب کوهبنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر. 227 ص.
عرب، ا.، 1383،  چینه‌شناسی، فسیل‌شناسی و پالئواکولوژی نهشته‌های کرتاسه بالایی در غرب کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 187 ص.
عرب، ا.، 1389، سیستماتیک فسیل‌ها، پالئواکولوژی و کمواستراتیگرافی مارن‌های کرتاسه میانی در غرب و شمال غرب کرمان. رساله دکترا، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 347 ص.
وزیری، م. ر.، 1382، فرامینیفرهای غالب و ویژگی‌های پالئواکولوژیکی آنها در رسوبات سنومانین کرمان (سکنج تا گلوسالار). مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، جلد 18، شماره 2، صفحات 18-1.
Agassiz, L., 1836. Prodrome d’une Monographie des Radiaires ou Echinodermes. Memoire de la Societe des Sciences Naturelles de Neuchatel 1, 168-199.
Cooke, C. W., 1946. Comanche echinoids. Journa of paleontology. Vol. 20, no. 3, 193-237.
Desor, E. 1842. Monographies d’ echinoderms. Dysaster, Neuchatel. 490 p., 44 pl.
Gras, C. J. A., 1848. Description des oursins fossils du department de l'isere: Soc. Sci. Isere (Grenoble), Bull., v. 4, 45 p., 4 pl.
Huckriede, R., Kursten, M., and Venzlaff, I., 1961. Geology map of Iran. 1:250000 series Kerman-Saghand. Geological Survey of Iran. 
Kier, P. M., 1962. Revision of the cassiduloid echinoids. Smithsonian Miscellaneous Collections, 144 (3) 262 pp.
Poretzkaja, E.S., 1961. Late Barremian sea urchins of the Range Tekedzhik area (Western Turkmenia). Transactions of the Geological Museum of Ac. Sci. USSR. Vol. IV-2. P. 206-218. [in Russian ].
Smith, A. B., and Bengtson, P., 1991. Cretaceous echinoids from north-eastern Brazil. Fossils and Strata 31, 1-88. https://doi.org/10.1017/s0016756800020136.
Vaziri, M. R., and Arab, A. L., 2010. Sexual dimorphism in a new species of cassidoluid echinoid, Pygaulus baghinensis, from the Aptian strata of Baghin area, west of Kerman, Iran. Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran, 21(1), 43-47.
Vaziri, M.R., and Arab, A.L., 2012. Two new species of arbacioid echinoids (genus Goniopygus) from the Aptian sediments of Baghin area (Kerman, Iran). Iranian Journal of Science and Technology, A3: 231-237.
Vaziri, M. R., and Arab, A. L., 2013. Echinoids of the genus Tetragramma Agassiz (Phymosomatoida) from the Aptian sediments of the Basab region, northwest of Kerman, Iran Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran, Tehran, Vol. 1-7.
Zaghbib-Turki, D., 1989. Les Echinides indicateurs des paleoen-vironnements: un exemple dans le Cenomanien de Tunisie. Annales de Paleontologie, Invertebres 75 (2), 63-81.