نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمید کریم زاده ¹
• محمد رهگشای ²
• ایمان منصف ³

¹ فارغ التحصیل دکتری، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² استاد گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران

³ استادیار گروه پترولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

مطالعه سنگ‌شناسی پریدوتیت‌های مجموعه افیولیتی نهبندان مشخص کرد که پریدوتیت‌های کلاته شاهپوری، قدمگاه، لاه‌کوه، چشمه انجیر، بندان و زلفقاری از نوع هارزبورژیت و مناطق سفیدکوه و ناسفنده‌کوه از نوع لرزولیت هستند. نوع کلینوپیروکسن‌های موجود در پریدوتیت‌های این مجموعه عموماً دیوپسید هستند. بررسی ژئوشیمیایی کلینوپیروکسن‌ها در نمودارهای Mg# در مقابل Al2O3، Cr2O3 و TiO2 و نمودارهای Ti در مقابل Nd، Zr و Sr نشان می‌دهد که پریدوتیت‌های ناسفنده‌کوه، بندان، زلفقاری و سفیدکوه با درجه ذوب بخشی پایین، متعلق به جایگاه تکتونیکی آبیسال و حوضه پشت‌قوس هستند. ولی هارزبورژیت‌های کلاته شاهپوری و چشمه انجیر در جایگاه تکتونیکی بالای منطقه فرورانش و در حوضه جلوقوس تشکیل شده‌اند و دارای درجه ذوب بخشی بالایی هستند. مطالعه عناصر ناسازگار LILE و HFSE در نمودارهای عنکبوتی بهنجارشده نسبت به گوشته اولیه و همینطور بررسی عناصر REE بهنجارشده نسبت به کندریت در کلینوپیروکسن‌ها هم موید این موضوع است، بطوری که لرزولیت‌های ناسفنده‌کوه و سفیدکوه و همینطور هارزبورژیت‌های قدمگاه، لاه‌کوه، بندان و زلفقاری با درجه تهی‌شدگی پایین‌ با جایگاه تکتونیکی پشته‌های میان اقیانوسی بیشتر همخوانی دارند و هارزبورژیت‌های کلاته شاهپوری و چشمه انجیر نیز با درجه تهی‌شدگی بالا به منطقه فرورانش نزدیک هستند.

کلیدواژه‌ها

• کانی‌شناسی
• ژئوشیمی
• کلینوپیروکسن
• پریدوتیت
• مجموعه افیولیتی نهبندان
• شرق ایران

موضوعات

• سنگ شناسی