نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه حوضه‌های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 مدیریت نظارت بر تولید نفت و گاز، شرکت ملی نفت ایران، تهران، ایران
چکیده
روند رسوب‌گذاری پیوسته بین سازند سروک و سورگاه در حوضه رسوبی لرستان، پتانسیل مطالعه مرز جهانی در تورونین – کنیاسین سازند سورگاه را امکانپذیر می‌کند. در این مطالعه، دو برش از سازند سورگاه در تاقدیس‌های پشت‌جنگل و پاسان در جنوب‌خاور حوضه رسوبی لرستان براساس نانوفسیل‌های آهکی مورد مطالعه قرار گرفتند و بر اساس پراکندگی گونه‌های مشاهده شده، وجود زیست‌زون‌های CC12 تا CC16 ثبت و سن اواخر تورونین پسین تا کنیاسین برای قاعده سازند و ابتدای سانتونین؟ برای رأس آن در دو برش از سازند سورگاه پیشنهاد می‌شود. تفکیک زون‌های زیستی CC13 از CC14 به‌واسطه عدم حضور گونه Miculastaurophora امکانپذیر نشد و از این رو، جایگاه مرز تورونین – کنیاسین در دو برش یاد شده، درون بازه تفکیک نشده این دو زون زیستی قرار می‌گیرد. گونه Calculites obscurus به عنوان حد بالای زون زیستی CC16 شناسایی نشده ولی بر پایه ثبت با تردید آخرین حضور Lithastrinus septenarius به عنوان حد پایین زون زیستی UC11 و شروع زون زیستی UC12 وجود لایه‌های ابتدای سانتونین در این دو برش محتمل می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
آقانباتی، ع.، 1385، زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 587 ص.
اکبری، ط.، 1385، لیتواستراتیگرافی و نانواستراتیگرافی سازند سورگاه در منطقه ایلام، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
حدادی، م.، وحیدی‌نیا، م.، محمودی‌قرایی، م.ح.، و شفیعی‌اردستانی، م.، 1398، بررسی حوادث زیستی قاعده‌های زمانی کنیاسین و سانتونین سازند سورگاه، چاه ماله‌کوه و سرکان، جنوب‌باختری خرم‌آباد ، نشریه علمی-پژوهشی زمین‌شناسی نفت ایران، سال نهم، شماره17، ص. 62-75.
رازیانی، م.، وحیدی نیا، م.، و صادقی، ع.، 1395، زیست‌چینه‌نگاری و دیرینه‌بوم شناسی تورونین–سانتونین برپایه روزن‌بران شناور، سازند سورگاه، تاقدیس سورگاه، جنوب باختر ایلام، فصلنامه علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، سال بیست و پنجم، شماره 99، ص.76 – 84.
زراسوندی، ع.، پورکاسب، ه.، ساکی، ع و سلامی الهی، س.، 1390، بررسی شرایط نهشت، محیط رسوبی و تعیین زایش افق بوکسیتی در کانسارهای مندان و ده نو، منطقه دهدشت، استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از مطالعات کانی شناختی، مجله زمین شناسی اقتصادی ، دوره3 ، شماره1 ، ص 1-13.
زمانیان، ح.، احمدنژاد، ف.، زراسوندی، ع.، شاهکرمی، پ و صامتی، م.، 1396، زمین‌شیمی و تبادل جرم واحدهای بوکسیتی مختلف در کانسار مومبی (جنوب‌غرب ایران)، مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران، شماره1 ، ص 49 – 66.
فرهاد، ف.، 1386، نانواستراتیگرافی سازند سورگاه در میدان گازی تنگ بیجار (منطقه ایلام)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
شکری، م.ح.، هادوی، ف.، خدادادی، ل.، نطقی‌مقدم، م.، و کامیابی‌شادان، ح.، 1397، زیست‌چینه‌نگاری و بوم‌دیرینه‌شناسی سازند سورگاه بر اساس نانوفسیل‌های آهکی در برش شاه‌نخجیر (جنوب‌باختر ایلام) مجله علوم زمین سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، زمستان1397، سال 28، شماره 110، ص 183 تا 192.
منجزی، ن.، وزیری مقدم، ح.، طاهری، ع.، و امیری بختیار، ح.، 1387، زیست چینه نگاری سازند سورگاه در برش الگو (جنوب شرق ایلام)، مجله علوم دانشگاه تهران، جلد34، شماره4، ص. 67 – 76.
وصالی، ص. و قاسمی نژاد، ا.، 1393، گزارش پالینومرف‌های دریایی سازند سورگاه در برش تنگ شیرین آب ایلام و استفاده از آنها در تعیین ویژگی‌های محیط رسوبی، هجدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت مدرس.
Aghanabati, A., 2006. Geology of Iran, Geological survey of Iran, 587p. (In Persian).
Akbari, T., 2006. Lithostratigraphy and Nanostratigraphy of Surgah Formation in Ilam, Msc thesis, Shahid Beheshti University of Tehran, Unpublished. (In Persian).
Alavi, M., 2004. Regional stratigraphy of the Zagros fold-thrust belt of Iran and its proforeland evolution, American Journal of Science, 304, pp. 1-20.
Alsharhan, A. S., and Nairn, A. E. M., 2003. Sedimentary Basins and Petroleum Geology of the Middle East, Elsevier Science, 843p.
Bagherpour, B., Mehrabi, H., Faghih, A., Vaziri-Moghaddam, H., and Omidvar, M., 2021. Tectono-eustatic controls om depositional setting and spatial facies distribution of Coniacian-Santonian sequences of the Zagros Basin in Fars area, S. Iran, Marine and Petroleum Geology, 129, 1-24. https://doi.org/10.1016/j.marpetgeo.2021.105072.
Blair, S.A., and Watkins, D.K., 2008. High-resolution calcareous nannofossil biostratigraphy for the coniacian/Santonian Stage boundary, Western Interior Basin. Cretaceous Research, 30, 367-384.http://refhub.elsevier.com/S0031-0182(21)00602-7/rf0365.
Bown, P.R., and Young, J.R., 1998. Thechnics. In: Bown, P.R. (Ed.), Calcareous Nannofossil Biostratigraphy. British Micropalaeontological Society Publications Series. Chapman and Hall/Kluwer Academic Publishers, pp. 16–28.
Burnett, J.A., Gallagher, L.T., and Hampton, M.J., 1998. Upper Cretaceous. In: P.R. Bown (Ed.), Calcareous Nannofossil Biostratigraphy. British Micropalaeontological Society Series, Chapman Hall/Kluwer Academic Press, pp. 132–199.
Casciello, E., Verges, J., Saura, G, Casini, N., Blanc, E., Homke, S., and Hunt, D.W., 2009. Fold patterns and multi, layer rheology of the Lurestan Province, Zagros Simply Folded Belt (Iran), Journal of the Geological Society of London, 166, 947-959. https://doi: 10.1144/0016-76492008-138.
Cepek, P., and Hay, W. W., 1969. Calcareous Nannoplankton and Biostratigraphic subdivision of the upper Cretaceous: Trans. Gulf Coast Assoc. Geol. Soc., 19, p. 323-333.
Farhad, F., 2007. Nannostratigraphy of Surgah Formation at Tang-e-Bijar Gas field, Msc thesis, Shahid Beheshti University of Tehran, Unpublished. (In Persian).
Farzipour-Saein, A., Yassaghi, A., Sherkati, S., and Koyi, H., 2009. Mechanical stratigraphy and folding style of the Lurestan region in the Zagros Fold-Thrust Belt, Iran: Journal of Geological Society, London, 166, pp. 1101-1115.
Gale, A.S., Mutterlose, J., and Batenburg, S., 2020. Cretaceous. In: Geologic Time Scale, Gradstein, F.M., Ogg, J.G., Schmitz, M.D. and Ogg, G.M.(Eds). Elsevier.
Geologic Time Scale (GTS) , 2020. Gradstein, F.M., Ogg, J.G., Schmitz, M.D. and Ogg, G.M.(Eds). Elsevier.
Haddadi, M., Vahidinia, M., Mahmudy-gharaie, M.H., and Shafiee-Ardestani, M., 2020. Investigation of main planktonic foraminifera bio-events at the base of the Coniacian and Santonian stages in the Surgah Formation, Maleh-Kuh and Sarkan wells, Southwest of Khoram Abad, Iranian Journal of Petroleum Geology, 17, pp. 62 – 75. (In Persian).
James, G.A., and Wynd, J.G., 1965. Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium, agreement area. American Association of Petroleum, AAPG Bulletin, 49(12)- 2182-2245.
Jarvis, I., Pearce, M., Püttmann, T., Voigt, S., and Walaszczyk, I., 2021. Palynology and calcareous nannofossil biostratigraphy of the Turonian–Coniacian boundary: The proposed boundary stratotype at Salzgitter-Salder, Germany and its correlation in NW Europe. Cretaceous Research, 123, 104782. https://doi.org/10.1016/j.cretres.2021.104782.
Kalanat, B., Davtalab., E., and Vahidinia, M., 2022. The oxic Coniacian-Santonian interval in Kopet-Dagh Basin (NE Iran): Carbon isotope and benthic-planktic foraminifera assemblages at the time of the last Cretaceous OAE, Paleogeography, Paleoclimatology, Paleoecology, 588, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.palaeo.2021.110817.
Kazemi, A., Sadeghi, A., and Adabi, M.H., 2012. biostratigraphy of the surgah formation in Kuhe-e-Surgah and correlation with Tang-e-Garab (West of Iran) Arab Journal of Geoscience, Springer.
Lamolda, M.A., Paul, C.R.C., Peryt, D., and Pons, J.M., 2014. The Global Boundary Stratotype and Section Point (GSSP) for the base of the Santonian Stage, "Cantera de Margas" Olazagutia, northern Spain. Episodes, 37, 1-13.
Lees, J.A., 2002. Calcareous nannofossils biogeography illustrates palaeoclimate change in the Late Cretaceous Indian Ocean. Cretaceous Research 23, p. 537–634.
Lees, J.A., 2008. The calcareous nannofossil record across the Late Cretaceous Turonian / Coniacian boundary, including new data from Germany, Poland, the Czech Republic and England, Cretaceous Research, 29, 40- 67.
Manivit, H., 1971. Nannofossilescalcaires du Crétacéfrancais (Aptien- Maestrichtien). Essai de Biozonation appuyée sur les stratotypes, Université de Paris.
Mcleod, J.H., 1970. Geological Map of Pol-e-Dokhtar, Scale, 1:100000, National Iranian Oil Company.
Mohseni, H., and Zeybaram Javanmard, R., 2020. New data on sequence stratigraphy of the Sarvak Formation in Malekshahi city, (Ilam province) Zagros basin, Iran, Marine and Petroleum Geology, 112.
Monjezi, N., Vaziri-Moghadam, Taheri, A., and Amiri Bakhtyar, H., 2008. Biostratigraphy of Surgah Formation in Type section (Southeast of Ilam), Journal of Scinence of Tehran University, 4, pp. 67 – 76. (In Persian).
Navidtalab, A., Heimhofer, U., Huck, S., Omidvar, M., Rahimpour-Bonab, H., Aharipour, R., Shakeri, A., 2019. Biochemostratigraphy of an upper Albian–Turonian succession from the southeastern Neo-Tethys margin, SW Iran. Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol. 533, 109255.
Perch-Nielsen, K., 1985. Mesozoic Calcareous Nannofossil; In: Bolli, H.M., Saunders, J.B., and Perch-Nielsen, K. (Eds), Plankton Stratigraphy, Cambridge Earth Sciences Series, Cambridge University Press, p. 329 – 426.
Petrizzo, M.R., 2019. A critical evaluation of planktonic foraminiferal biostratigraphy across the Coniacian-Santonian boundary interval in Spain, Texas, and Tanzania.In: Denne, R.A., Kahn, A. (Eds.) Geologic problem solving with Microfossils IV, 111, SEPM special Publication, 186-198.
Petrizzo, M.R., Jimenez Berrococo, A., Falzoni, F., Huber, B.T., and Macleod, K.G., 2017. The Coniacian – Santonian sedimentary record in southern Tanzania (Ruvuma Basin, East Africa): Planktonic foraminiferal evolutionary, geochemical and paleooceanographic patterns, Sedimentology. 64, 252-285.
Petrizzo, M.R., MacLeod, K.G., Watkins, D.K., Wolfgring, E., and Huber, B., 2022. Late Cretaceous Paleoceanographic Evolution and onset of Cooling in santonian at SouthernHigh Latitude (IODP Site U1513, SE Indian Ocean) Paleoceanography and Paleoclimatology, 37. https://doi.org/10.1029/2021PA004353.
Raziani, M., Vahidinia, M., and Sadeghi, A., 2016. Biostratigraphy and paleoecology of Turonian – Santonian (Surgah Formation) in Surgah anticline Southwest of Ilam based on planktonic foraminifera, Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 25, 99. (In Persian).
Schueth, J., and Lees, J., 2019. Pioneer nannofossil assemblages from the initial transgression of the Niobrara seaway in the Turonian, San Juan Basin, New Mexico, USA, Marine Micropaleontology, 151, 101771.
Sherkati, Sh., and Letouzey, J., 2004. Variation of structural style and basin evolution in central Zagros (Izeh zone and Dezful Embayment), Iran. Marine and Petroleum Geology, 21, 535-554.https://doi:10.1016/j.marpetgeo.2004.01.007.
Shokri, M.H., Hadavi, F., Khodadadi, M., Notghi Moghaddam and Kamyabi Shadan, H., 2019. Biostratigraphy and paleoecology of the Surgah Formation based on calcareous nannofossils in Shah- Nakhjir section (southwest Ilam), Scientific Quarterly Journal, Geosciences, 28, 110. (In Persian).
Sissingh, W., 1977. Biostratigraphy of Cretaceous calcareous nannoplankton. Geologieen Mijnbouw, 56, pp.37–65.
Takin, M., Akbari, Y., and Mcleod., 1970. Geological Map of Kabir Kuh, National Iranian Oil Company.
Thibault, N., Jarvis, I., Voigt, S., Gale, A.S., Atree, K., and Jenkyns, H.C, 2016. Astronomical calibration and global correlation of Santonian (Cretaceous) based on the marine carbon isotope record, 31(6), 847 – 865. http://doi.org / 10.1002/2016pa002941.
Vahidinia, M., Haddadi, M., and Shafiee Ardestani, M., 2016. Investigation of Main Planktonic Foraminiferal Bio-Events in Surgah Formation at Pol-e-Dokhtar Area, South Western of Iran, Open Journal of Geoscience, 6, pp.774-785. doi: 10.4236/ojg.2016.68060.
Vesali, S., and Ghasemi-Nejad, E., 2014. Report of marine palynomorph of Surgah Formation at Shirin-Ab Section, Ilam and using palynomorphs in interpretation of sedimentary environment, 18th symposium of Geological society of Iran. (In Persian).
Walaszczyk, I., Čech, S., James S. Crampton, J.M., Dubicka, Z., Ifrim, C., Jarvis, I., Kennedy, W.J., Lees, J.A., Lodowski, D., Pearce, M., Peryt, D., Sageman, B., Schiøler, P., Todes, J., David Uličný, D., Silke Voigt, S., Wiese, F., With contributions by Christian Linnert, C.,Püttmann, T., Toshimitsu, S., 2022. The Global Boundary Stratotype Section and Point (GSSP) for the base of the Coniacian Stage (Salzgitter-Salder, Germany) and its auxiliary sections (Słupia Nadbrzeżna, central Poland; Střeleč, Czech Republic; and El Rosario, NE Mexico) Episodes, 45(2), 181-220. https://doi.org/10.18814/epiiugs/2021/021022.
Zamanian, H., Ahmad-Nejad, F., Zarasvandi, A., Shahkarami., P and Sameti, M., 2017. Geochemistry of several Bauxite units in Mombei ore deposit (Southwest Iran), Iranian journal of Crystallography and Mineralogy, 1, pp. 49 – 66. (In Persian).
Zarasvandi, A, Poorkaseb, H., Saki, A., and Salami Elahi, S., 2011. Study of sedimentation conditions, sedimentary environment and Bauxite bearing horizon of Mandan and Dehno deposits, Dehdasht area, Kohgiluye and Boirahmad using mineralogy studies, Iranian journal of Economic Geology3, 1, pp.1 – 13. (In Persian).
)