نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای پترولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایران
2 دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایران
3 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایران
4 استاد دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود، شاهرود، ایران
چکیده
در منطقه احمدآباد خارتوران واقع در 175 کیلومتری جنوب‌شرق شاهرود، تعداد قابل توجّهی گنبد آداکیتی رخنمون دارند که به درون واحدهای آتشفشانی - رسوبی پالئوسن- ائوسن نفوذ کردهاند. ترکیب سنگشناختی این گنبدها شامل آندزیت، تراکیآندزیت، تراکیداسیتی و داسیت است. پیروکسن (اوژیت)، هورنبلند سبز و پلاژیوکلاز بارزترین کانیهای مافیک و فلسیک سازنده این سنگ‌ها هستند. با توجه به میزان HREE پایین و LREE بالا به همراه سایر ویژگیها از جمله SiO2 (91/58 تا41/63 درصد)، Na2O بیش از 3 درصد، Al2O3 بیش از 16 درصد،Yb پایین تر از 8/1 پیپیام، Y کمتر از 18 پیپیام و نسبت Na2O K2O / (98/0 تا 3/2 درصد)، این سنگ‌ها در گروه آداکیتهای پر سیلیس قرار میگیرند. غنی شدگی از عناصر LREE نسبت به HREE، تهی‌شدگی از Nb و Ti و تمرکز بالای Rb، Ba، K و Th بیانگر آلایش پوستهای ماگمای سازنده سنگهای آداکیتی مورد نظر میباشد. آنکلاوهایی با ابعاد و ترکیب متفاوت در این گنبدها دیده میشوند که شواهدی از اختلاط ماگمایی و آغشتگی با پوسته قارهای هستند. مجموعه شواهد سنگشناختی و ژئوشیمیایی نشان میدهند که ماگمای سازنده این سنگ‌ها از ذوب ورقه اقیانوسی فرورانش‌یافته و دگرگون شده نئوتتیس (شاخه سبزوار – درونه) در شرایط دما – فشار رخساره آمفیبولیت سرچشمه گرفتهاند.
کلیدواژه‌ها
)