نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• طاهره ربانی ¹
• نادر تقی پور ²
• رضا اهری‌پور ²

¹ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

² استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

چکیده

ناحیه زغال‌دار قشلاق با داشتن نهشته‌های زغال‎سنگی متعلق به گروه شمشک، بخشی از یک ناودیس بزرگ در ناحیه البرز خاوری است. به منظور بررسی شرایط محیط دیرینه نهشت زغال‎سنگ‌ها بر پایه شواهد سنگ‌نگاری آلی و معدنی و نمودار رخساره‌ای، از 11 لایه زغال‎سنگی متعلق به 4 معدن در حال استخراج نمونه‌برداری شد. کانی‌هایی مانند کوارتز، کائولینیت، پیریت، سیدریت، بیوتیت، مونت‌موریلونیت و دولومیت در معادن زغال‎سنگ قشلاق تشخیص داده شد. شاخص آب زیرزمینی (GWI) نشانگر شرایط هیدرولوژیکی Ombrotrophic برای لایه‌های زغال‎سنگی ناحیه زغال‌دار قشلاق است. لایه‌های K13 و K11 به دلیل داشتن مقدار مواد معدنی بیشتر نسبت به دیگر لایه‌ها، دارای مقدار GWI بالاتری هستند. شاخص پوشش گیاهی (VI) این زغال‎سنگ‌ها کمتر از 3 است که می‌تواند دلیلی بر برتری گیاهان آبزی/علفی در تشکیل این زغال‎سنگ‌ها باشد. داده‌های سنگ‌نگاری آلی و معدنی به همراه نمودار رخساره‌ای، گویای شرایط بی‌هوازی تا کم اکسیژن، آلکالن و تغییرات سطح ایستابی به همراه مجاورت نسبی به سوی محیط‌های دریایی است.

کلیدواژه‌ها

• زغال‎سنگ
• شمشک
• محیط دیرینه
• قشلاق
• البرز خاوری