نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 دانشجوی دکترا، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3 استاد، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
4 کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه پیام نور، تبریز، ایران
5 دانشیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه پیام نور، تبریز، ایران
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شمال‌باختری ایران و در پهنه فلززایی طارم واقع است. دگرسانی گرمابی گسترده و کانی‌سازی‌های مس- سرب و روی به فرم افشان، رگه‌ای و رگچه‌ای در این منطقه به چشم می‌خورد. در اندیس لوبین- زرده، تزریق توده نفوذی به سن الیگوسن (qm) به درون مجموعه‌های آذرآواری (ولکانیکلاستیک) ائوسن (سازندکرج) در امتداد ساختارها و گسل‌های طولی و ژرف بلندی‌های طارم سبب ایجاد دگرسانی شدید گرمابی شامل دگرسانی فیلیک، آرژیلیک، پروپیلیتیک و سیلیسی شده است. این توده دارای طیف ترکیبی کوارتزمونزونیت، کوارتز‌مونزودیوریت، و میکرودیوریت و دارای کانی‌های اصلی پلاژیوکلاز، پیروکسن، بیوتیت، هورنبلند، آلکالیفلدسپار، کوارتز و کانی‌های فرعی آپاتیت، زیرکن، کانی‌های کِدِر (اپک)، روتیل و اسفن است. ماگمای این توده سرشت کالک‌آلکالن تا با ماهیت شوشونیتی و ویژگی متاآلومینوس دارد و از دید موقعیت زمین‌ساختی، مرتبط با کمان آتشفشانی است. فعالیت‌های گرمابی حاصل از تزریق توده نفوذی یادشده سبب ایجاد دو سامانه رگه و رگچه در منطقه شده است؛ رگه- رگچه‌های کوارتزی دارای کانی‌زایی سولفیدی و رگه- رگچه‌های کربناتی تأخیری بدون کانی‌زایی. کانی‌زایی در رگه- رگچه‌های سیلیسی در امتداد گسل‌ها و شکستگی‌های منطقه که ناشی از سرد شدن توده نفوذی و زمین‌ساختی کلی منطقه هستند، صورت گرفته است. مهم‌ترین کانی‌سازی‌های منطقه شامل کانی‌های اکسیدی (ایلمنیت)، سولفیدی (پیریت، گالن، اسفالریت، کالکوپیریت)، سولفاتی (باریت) و کانی‌های ثانویه اکسیدی - هیدروکسیدی (هماتیت، گوتیت)، سولفیدی (کوولیت)، سولفاتی (انگلزیت) و کربناتی (مالاکیت و آزوریت) است. با توجه به ویژگی‌های بنیادین کانه‌زایی منطقه لوبین- زرده، از جمله محیط زمین‌ساختی، سنگ میزبان، کانی‌شناسی، محتوای فلزی، شکل رگه- رگچه‌ای و دگرسانی‌های آن و مقایسه این ویژگی‌ها با ویژگی‌های بنیادین کانسارهای اپی‌ترمال، می‌توان کانی‌زایی رگه- رگچه‌ای فلزات‌پایه (مس- سرب- روی) در منطقه لوبین- زرده را در رده کانسارهای رگه‌ای اپی‌ترمال قرار داد.
کلیدواژه‌ها
)