نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران
چکیده
در شمال باختر ایران انواع لامپروفیرهای غنی از آمفیبول و غنی از بیوتیت بیشتر به صورت دایک رخنمون دارند و نهشته‌های پیش از پلیوسن را قطع می‌کنند. لامپروفیرهای مورد مطالعه در مناطق ارسباران، شبه‌جزیره اسلامی و رشته ارتفاعات میشو رخنمون دارند. بر پایه مطالعات کانی‌شناسی و بلور‌شیمی لامپروفیرهای غنی از آمفیبول دارای کانی‌شناسی عمده آمفیبول نوع کرسوتیتی، کلینوپیروکسن نوع دیوپسید در یک زمینه‌ای از بلورهای فلدسپار و شیشه قرار دارند. این نوع لامپروفیرها گاه دارای بلورهای الیوین و بیوتیت هستند. لامپروفیرهای غنی از میکا دارای کانی‌های میکا با ترکیب فلوگوپیت و کلینوپیروکسن دیوپسیدی در یک زمینه شیشه‌ای هستند. بر پایه مجموعه کانیایی، شیمی کانی‌ها و همچنین ویژگی‌های ژئوشیمیایی لامپروفیرهای غنی از آمفیبول از نوع آلکالن و ترکیب کامپتونیتی- سانائیتی و میکا لامپروفیرها از نوع کالک‌آلکالن و ترکیب مینت را دارند. لامپروفیرهای آلکالن ویژگی‌های ماگماهای نوع OIB را نشان می‌دهند درحالی که لامپروفیرهای کالک‌آلکالن ویژگی‌های ماگماهای محیط‌های فرورانشی را دارند. لامپروفیرهای آمفیبول‌دار سرخه ویژگی‌های حدواسط بین دو گروه آلکالن و کالک‌آلکالن را دارند. با توجه به ویژگی‌های ژئوشیمیایی هر دو نوع لامپروفیرهای آلکالن و کالک‌آلکالن از گوشته نوع اسپینل گارنت لرزولیت حاوی کانی‌های آبدار منشأ گرفته‌اند. ماگمای لامپروفیرهای کالک‌آلکالن از گوشته لیتوسفری متاسوماتیسم شده توسط عوامل فرورانش و غنی از فلوگوپیت و لامپروفیرهای آلکالن از گوشته لیتوسفری متاسوماتیسم شده توسط گوشته ژرف و غنی از آمفیبول نشأت گرفته‌اند و در پتروژنز لامپروفیرهای آمفیبول‌دار سرخه هر دو نوع گوشته دخالت داشته است. لامپروفیرهای آلکالن و کالک‌آلکالن مورد مطالعه در یک محیط پس از برخورد جایگزین شده‌اند.
کلیدواژه‌ها
)