نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• منصور شبان ¹
• فرزین قائمی ²
• احمد عباس‌نژاد ³
• فرخ قائمی ⁴

¹ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

² دانشیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

³ دانشیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه باهنر کرمان، کرمان، ایران.

⁴ کارشناسی ارشد، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مشهد، ایران.

چکیده

 نوزمین‌ساخت که عامل مهم گسترش زمین‌ریخت‌ها در مناطق جنبای زمین‌ساختی است،  به طور قابل توجهی سامانه‌های رودخانه‌ای و شکل‌های ریخت‌زمین‌ساختاری پیشانی کوهستانی منطقه بهاباد در ایران مرکزی را تحت تأثیر قرار داده‌ است. برای ارزیابی میزان جنبایی زمین‌ساختی در منطقه، شاخص‌های ریخت‌زمین‌ساختی پیچ‌و‌خم پیشانی کوهستان، طول- گرادیان رود، نسبت عرض کف دره به ارتفاع دره، شکل حوضه زهکشی و شاخص عدم تقارن آبراهه‌ها در حوضه آبریز بررسی شد. از ترکیب این شاخص‌ها با یکدیگر می‌توان رابطه شاخص جنبایی زمین‌ساختی (Active tectonics indices (Iat)) را به دست آورد. بر پایه مقادیر Iat، منطقه مطالعاتی را می‌توان به 4 رده تقسیم کرد: رده 1 (جنبایی زمین‌ساختی خیلی بالا، 52/1% در منطقه)، رده 2 (جنبایی زمین‌ساختی بالا، 58/68%)، رده 3 (جنبایی زمین‌ساختی متوسط، 20%) و رده 4 (جنبایی زمین‌ساختی کم، 9/9%). نتایج با مشاهدات صحرایی بر روی زمین‌ریخت‌ها و عوارض زمین‌شناسی سازگار است. شاخص‌های‌ جنبایی زمین‌ساختی و شواهد ریخت‌زمین‌ساختاری، نرخ جنبایی زمین‌ساختی را در منطقه مطالعاتی بیشتر متوسط و بالا نشان می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

• ریخت‌زمین‌ساخت
• گسل بهاباد
• گسل کوهبنان
• بهاباد